CSN
Badanie neuroradiologiczne
Rtg kręgosłupa
W dwóch płaszczyznach (strzałkowej i czołowej)
Dodatkowo projekcja skosna, Ew zdjęcia warstwowe
Angiografia
Wskazania: tętniak, naczyniak, krwawienie, zwężenie naczyń dogłowowych, zakrzepica zatoki jamistej mózgu
Cyfrowa dożylna angiografia substrakcyjna (naczynia wewnątrzczaszkowe, przy podejrzeniu ich zwężeń)
Cyfrowa dotętnicza angiografia substrakcyjna (metoda z wyboru przy podejrzeniu krwiaka podpajęczynówkowego)
Angiografia konwencjonalna (lepsze uwidocznienie naczyń wewnątrzczaszkowych, wada: większe zużycie środka cieniującego)
Koło tętnicze Willisa
Z przodu dwie tętnice przednie mózgu zespolone tętnicą łączącą przednią
Z tyłu dwie tętnice tylne mózgu połączone z tętnicą szyjna wewnętrzną tętnicami łączącymi tylnymi mózgu
Tętnica tylna mózgu powstaje z tętnicy podstawnej która z kolei powstaje z połączenia dwóch tętnic kręgowych a tętnice przednia i środkowa to dwie gałęzie końcowe tętnicy szyjnej wewnętrznej
Tomografia komputerowa głowy
Wskazania: uraz, krwotok, krwiak, wodogłowie, obrzęk mózgu, udar
Oznaki ciasnoty wewnątrzczaszkowej:
Przesunięcie linii pośrodkowej, wodogłowie wewnętrzne
Obrzęk mózgu: spłaszczenie bruzd kory mózgowej, zwężenie komór mózgowych, przesunięcie zbiorników podstawy
Rezonans magnetyczny
Przewaga nad TK: eliminacja artefaktów kostnych, większa czułość (udar można stwierdzic po kilku godzinach), możliwośc zdjęć w płaszczyźnie strzałkowej bocznej i osiowej, nie ma napromieniowania
Podwyższone ciśnienie wewnątrzczaszkowe
Przyczyny:
Obrzęk mózgu: po urazie czaszkowo -mózgowym, po udarze niedokrwiennym, zap. opon mózgowych, substancje toksyczne
Ciasnota wewnątrzczaszkowa: krwotok, ropień ,guz
Zahamowanie odpływu płynu mr: anomalie naczyniowe, zrosty, wodogłowie
Ograniczenie odpływu żylnego: zakrzepica zatok żylnych
Idiomatyczne
Efekty:
Wklinowanie płata skroniowego pod namiot mózgu (górne wklinowanie)
Ucisk śródmózgowia
Wklinowanie móżdżku (dolne wklinowanie)
Zespół apaliczny
Bóle głowy
Wymioty
Apatia, senność, zmiany psychiczne
Obajwy oczne
Objawy ogniskowe (ubytki motoryczne lub czuciowe, napady padaczkowe, objawy zespołu wklinowania
Diagnostyka
Badanie dna oka
Rtg czaszki: pogłębione wyciski palczaste, szerokie siodełko tureckie, poszerzenie szwów u dzieci i młodzieży
TK głowy z i bez środka cieniującego: wąskie komowy, okołokomorowa luminescencja i struktura mózgu o mniejszej gęstości, szerokie komory w wodogłowiu wewnętrznym
Urazy czaszkowo- mózgowe
Wywiad :
Utrata przytomności, niepamięć wsteczna, niepamięc następcza, czas trwania niepamięci koreluje z ciężkością urazu,
Mdłości, wymioty, zwroty i bóle głowy (jednostronnie wzmożone)
Przebieg wypadku, wpływ alkoholu, leki, padaczka, cukrzyca, skłonności do krwawień
Obraz kliniczny
Ocena stanu swiadomości: skala Glasgow, źrenic, układu krążenia i oddychania
Obrażenia zewnętrzne głowy (slady uderzeń, rany cięte). Krwawienie z nosa lub uszu-podejrzenie złamania podstawy czaszki, Ew wyciek płynu mr. Zwracać uwagę na obrażenia towarzyszące: kręgosłupa, kl. piersiowej, jamy brzusznej, kończyn
Stan neurologiczny: odruchy, niedowłady , zaburzenia czucia,
Skala Glasgow
Otwieranie oczu:
Spontaniczne 4
Na żądanie 3
Po bodźcach bólowych 2
Bez reakcji 1
Reakcja słowna:
Zorientowany 5
Splątany, zdezorientowany 4
Bezładne wypowiedzi 3
Niezrozumiałe brzmienie 2
Bez reakcji słownej 1
Reakcja motoryczna na bodziec bólowy:
Na wezwanie 6
Celowa obrona ruchowa 5
Ruch bezładny 4
Ruch zginania 3
Ruch prostowania 2
Bez reakcji 1
Opony mózgowia
Twarda: zbudowana jest z dwóch balszek, z których zewnętrzna ściśle przylega do kości czaszki a wewnętrzna przylega do mózgu. Ta część wysyła kierunku mózgu przegrody: sierp mózgu, namiot móżdżku, sierp móżdżku i przeponę siodła
W oponie twardej SA zatoki; przewody żylne bez zastawek które biegna miedzy dwoma blaszkami
Pajęczynówka
Kształtem swym odpowiada oponie twardej . Tworzy ona worek mniejwięcej kulisty z głębokimi wgięciami, do których wpuklają się wypustki opony twardej
Miękka
Pokrywa dokładnie całą powierznię mózgu wnikając we wszystkie bruzdy i szczeliny. W dwóch miejscach wnika szczególnie głęboko tworząc tkankę naczyniówkową komory czwartej i trzeciej. Jama podpajęczynówkowa znajdująca się miedzy oponą miękką a pajeczą jest różnej głębokości, jest węższa na wypukłościach a obszerniejsza w zagłębieniach i bruzdach (zbiorniki).
Układ komorowy
Komora boczna ( przodomózgowie) parzysta składająca się z części środkowej i trzech rogów: przedniego, tylnego i dolnego. Pod komorą boczną w płaszczyźnie pośrodkowej leży komora trzecia która łaczy się z komorą boczną otworem miedzykomowrowym
W tyłomózgowiu powstaje komora czwarta połączona z komorą trzecią wodociągiem mózgu. W tylnej ścianie komory 4 są 3 otwory: 2 boczne i 1 pośrodkowy. W komorach znajduje się pmr, który przedostaje się przez te otwory do jamy podpajeczynówkowej
Krwiak nadtwardówkowy
Powstaje pomiedzy powiarznią czaszki oponą twardą. Najczęściej rozwiaja się po urazie w okolicy tetnicy oponowej środkowej lub jej odgałęzień, i dlatego najczęstszą lokalizacją jest okolica skroniow-ciemieniowa. Często towarzyszy mu złamanie kości skroniowej, ale nie jest to regułą np. u dzieci po uderzeni w tą okolicę. Rozwijający się krwiak oddziela oponę twradą od czaszki,nadając mu charakterystyczny dwuwypukły kształt ostro odgraniczony.
Krwawienie jest ostre, występują objawy wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego, połowicze, splątanie, krótkotrwała utrata przytomności. Natychmiastowa interwencja neurochirurgiczna, trepanacja i ewakuacja krwiaka.
Krwiak podtwardówkowy ostry
Powstaje pomiędzy opona twardą i pajęczą, często z podkrwawiajcych naczyń żylnych (łączących kore mózgu z zatoką z zatoką żylną). Przestrzeń ta powiększa się z wiekiem z powodu atrofii mózgu i dlatego tego typu krwiaki SA częste u starszych ludzi. Często mały uraz może być przyczyną. Obraz kliniczny w ostrym krwiaku podtwardówkowym jest podobny do nadtwardówkowego i też wymaga interwencji chirurgicznej.
Przewlekły krwiak podtwardówkowy
Etiologia nie zawsze jest jasna. Prawdopodobnie powstaje po urazie, małego stopnia który był kilka tygodni wcześniej, ale w ok. 40% przypadków brak jest takiego wywiadu. Symptomy narastają powoli: przemijające zab, swiadomości, zmiany osobowości, objawy połowicze, bóle głowy, oznaki wzmożonego RR śródczaszkowego, depresja. Czasami bywają obustronne 10%.
W TK głowy na początku ognisko hyperdensyjne (ostry). Potem z czasem izodensyjne i hypodensyjne ( przewlekłe)
Krwiak podpajęczynówkowy
Krwawienie do przestrzeni podpajęczynówkowej. Może występować pojedyńczo lub towrzyszyć innego rodzaju krwawieniom. Może być powikłane wodogłowiem. Częstą przyczyną są pęknięte tętniaki (często w miejscu odejścia tetnicy łączącej przedniej od szyjnej wew). Diagnostyka: Tk glowy wykazuje ok. 95% krwotoków w 1 dniu, a tylko 74% w 3 dniu, punkcja lędźwiowa (jedynie w przypadku wątpliwym). Wczesna operacja, śmiertelnośc ogólna ok. 70-80 %.
Uraz krwotoczny
Może powstać w wyniku urazu w którym nastepuje niejako naciągnięcie struktur mózgu oraz podczas dzialania sił ścinających, w wyniku których mózg uderza o ściany czaszki w miejscu przeciwnym do zadziałania siły. Towarzyszą mu krwiaki podskórne, złamania krwiaki nadtwardówkowe (contre cup injury). Najczęstsze lokalizacje to: dolna okolica płatów czołowych, przednia skroniowych po uderzeniu w tył głowy.
Wieloogniskowe wybroczyny krwawe
Wieloogniskowe urazy moga być obecne w obu półkulach. Są one często bardzo małe. Mechanizm ich powstawania jest podbny jak w urazie krwotocznym. Powstają z powodu uszkodzenia małych naczyń mózgowych i są przyczyną ciężkiego uszkodzenia mózgu źle rokującego. TK może być fałszywie ujemne szególnie jeśli będzie wykonane szybko po urazie i dlatego MRI jest w tego typu uszkodzeniach jest bardziej czułym badaniem
Złamania
Zlamanie kości sklepienia czaszki- mówią nam o ciężkości urazu głowy , aczkolwiek niepowikłane nie są bardzo groźne z wyjatkiem złamania kości skroniowej ktore może prowadzić do powstania krwiaka nadtwardówkowego
Złamanie z wklinowaniem fragmentu kości - wymaga interwencji chirurgicznej, są dobrze widoczne w TK
Złamanie postawy czaszki- nie są zawsze dobrze widoczne ale krew w jamach zatok sugeruje jego obecność. Zdiagnoznowanie takiego złamania jest ważne ponieważ pacjenci ci wymagają antybiotykotykowej profilaktyki. Objawy to krew wyciekająca z przewodu słuchowego lub wyciek z nosa PMR. Diagnostyka -TK
Złamanie kości skalistej
Mozgą być podzielone na podłużne albo poprzeczne. Często powikłaniem jej jest głuchota która jest najcześciej wynikiem poprzecznego złamania (cięższy uraz)
Orbital blowout farcture
Przy podejrzeniu zlamania ściany oczodołu najlepszym badaniem diagnostycznym jest TK w płaszczyźnie wieńcowej czaszki
Wewnątrzczaszkowe powietrze
Wskazuje na otwarty uraz głowy, tak jak np. złamanie podstawy czaszki, które komunikuje się z zatokami lub penetrujący uraz sklepienia czaszki (np. kula). Jest również wskazaniem do antybiotykoterapii
Obrzęk
Ogniskowy obrzek mózgu może być widoczny jako słabo zaznaczone ogniska o małej gęstości, MRI jest badaniem bardziej czułym w takich przypadkach. Rozsiane zmiany obrzekowe często rozwijają się u dzieci.
Zawał mózgu
Zajęty obszar który odpowiada unaczynieniu danej tętnicy może świadczyć o uszkodzeniu tego naczynia, np. tetnicy szyjnej podczas urazu w okolicy szyi.