„Nie bezpieczne szkoły. Pajęczyna agresji i ośmieszania”
Maria Janukowicz,
Edukacja i Dialog,
czasopismo liderów edukacji,
wydanie 205, luty 2009 roku
Maria Janukowicz w swoim artykule porusza bardzo ważny temat współczesnego obrazu szkoły. Przytacza opinie znanych i cenionych postaci takich jak: M. Skłodowska - Curie, E. Zegadłowicz, J. A. Komeński, S. Hessan, G. Pico della Mirandola, Sofokles, F. Nietsche, P. Zimbardzo i inni.
We wstępie opisuje problem nadmiernej pracy dzieci w szkołach, które przez to są zbyt zniechęcone, zmęczone i nieszczęśliwe. Jak wynika z ostatniego raportu NIK polska szkoła jawi się jako groźna i ponura. To co kiedyś było koszmarem stało się rzeczywistością. Wejść do budynku bronią domofony, skomplikowane zamki, kraty, systemy anty-napadowe, systemu monitorujące oraz straszny umundurowany ochroniarz. Początkowo osoba „strażnika” wiązała się z nadzieją ochrony dzieci i młodzieży. Z własnego punktu widzenia pamiętam jednak iż ochroniarz wywoływał w dzieciach lęk i skrępowanie. Czuliśmy się jak w więzieniu skazani za niewinność. Nie zaprzeczam jednak faktu, że osoba pilnująca odstrasza potencjalnych złodziejów czy dealerów, jednak może powinna nie nosić otwarcie broni i czasem się uśmiechnąć.
Kolejnym poruszanym tematem są rodzice, identyfikatory i model hermetycznie odizolowanej szkoły. W współczesnej placówce nauczania zdarzają się przypadki zagrożenia ze strony rodziców. Zanotowano przypadki wtargnięć do szkół i grożenia nauczycielom, a nawet zastosowań przemocy fizycznej. Są to zwykle osoby z zaburzeniami psychicznymi, nie radzące sobie w życiu, z dziećmi, nierzadko będące po wpływem alkoholu. Przestrzeń społeczna szkoły jest poważnie zagrożona. Aby ustrzec szkołę przed złym wpływem świata zewnętrznego uczniowie zmuszani są do noszenia identyfikatorów. Celem identyfikatorów jest uniemożliwienie wejścia do szkoły osób do niej nie uczęszczających. Jest to dość dobry pomysł, lecz ma też swoje wady. W czasie gdy chodziłam do podstawówki formą identyfikatora były tzw. Emblematy, które początkowo były wszywane w podkoszulki, ale wizja wszystkich dzieci w budynku w takich samych bluzkach nie podobała się uczniom. Wszywane emblematy zastąpiły tzw. loga szkoły na agrafce, które można było przypiąć na plecaku czy bluzie. Ich wadą było robienie małych dziurek na odzieży która po semestrze użytkowania była do wyrzucenia.
Drzemiące w świecie zewnętrznym zło zmusza szkoły do izolacji oraz różnorodnych form ochrony. Zapewnienie zewnętrznej ochrony nie zapewni pełnego bezpieczeństwa, gdyż czynnikiem wewnętrznym zakłócającym życie szkoły jest agresja i przemoc panująca wśród uczniów. Szkolne labirynty korytarzy bez przerwy patrolują ochroniarze, policjanci czy też strażnicy miejscy. Niestety przez to dzieci i młodzież nie czuje się swobodnie, jest obserwowana na każdym kroku. Dzieje się tak ponieważ jedna trzecia polskich uczniów jest ofiarą rówieśniczej przemocy, nie tylko fizycznej. Problemem staje się mobbing czyli terror psychiczny. XXI wiek przynosi ze sobą pokolenie uczniów rodzin zapracowanych, nie mających czasu na wychowanie. Są to też dzieci społeczeństwa bezrobotnego, uzależnionego, patologicznego, nie mających środków na wychowywanie dzieci. Grono pedagogiczne też jest niewłaściwie przygotowane. Nauczyciele są niekompetentni, brak im zdrowego i świeżego poglądu na młode pokolenie. Dzieci rzadko darzą ich zaufaniem, czy choćby sympatią. Uczniowie są obrażani, wyszydzani i zastraszani.
Podsumowując polska szkoła to obszar agresji i przemocy. Nie dotyczy to tylko zewnętrznej przestrzeni instytucji szkolnej, równie niebezpieczni są sami uczniowie i nauczyciele. Ludzie dorośli zgubili się w labiryncie ścieżek wychowawczych i starają się stworzyć nowe własne teorie karania i wychowywania. W konsekwencji nie jest to zawsze dobre dla ucznia. Ważne by wychowywanie poprzez kary i nagrody nie byłoby bezsensowne, bez celowe i upokarzające. Najcięższe do zniesienia są kary psychiczne np. ośmieszanie. Dlatego warto kary zastąpić rozmową. Ogólnie rzecz biorąc artykuł napisany jest językiem prostym i klarownym. Ujmującym w ciekawy sposób realne problemy.
Opracowała
Katarzyna Zawada
2