List to ukształtowane informacje o wyraźnie określonym nadawcy i odbiorcy przy równoczesnej bezpośredniej relacji miedzy nimi. Jest to dobry sposób komunikacji i łatwy sposób informacji. W obrębie gatunku epistolarnego można wyróżnić wiele odmian gatunkowych od listu użytkowego, oficjalnego, po literacki, traktatowy i poetycki. Jest doskonałym gatunkiem wypowiedzi, który odznacza się dużą dynamika odmian. Decyduje o tym wyjątkowe bogactwo i możliwości wariantowe każdego z jego czynników konstrukcyjnych, a w związku z tym współdziałanie w strukturach listowych rozmaitych wariantów każdego z tych czynników. Wiele wariantów łączy się z następującymi wyznacznikami struktury listu:
-cel listu - rodzaj sprawy decydujący o treściach i sensie listu
-osoba adresata lub adresatów związani są wspólną sprawa lub więzią
-stosunek wiążący piszącego z adresatem jest różny w charakterze i stopniu zażyłości
-autor listu pisze zależnie od sytuacji społecznej i osobistej
-o treści, formie oraz postać graficznej decydują okoliczności tworzenia listu, sytuacja duchowa piszącego
-konwencje epistolograficzne - są to obowiązujące normy kultury epoki i środowiska
List jest jednym ze sposobów komunikowania od bardzo dawna. Już w starożytności rozumiano go jako wypowiedz pisemną kierowana do określonego adresata. Zgodnie z regułą tamtych czasów list zawierał następujące części: wstępne pozdrowienie, przedstawienie się autora oraz omówienie sprawy połączone z pochlebstwem. Na początku był preskrypt czyli tytuł listu imię piszącego i adresata z jego wszystkimi tytułami, na zakończenie pozdrowienie. Najbardziej znany starożytny podział listu został zaproponowany przez Cycerona wyróżniając listy publiczne i prywatne. Te ostatnie były o charakterze informacyjnym, listy poufałe, żartobliwe oraz poważne.
W średniowieczu Alberyk z Monte Casino zaproponował następującą strukturę listu: wstępne pozdrowienie, fragment pozyskaniu życzliwości adresata, przedstawienie sprawy, przedstawienie prośby oraz zakończenie. Propozycja ta obowiązywała do końca XIX wieku z małymi modyfikacjami. Zwyczajem późniejszym zostało dodawanie formuły wstępnej i końcowej oraz dopisku post scriptum.
Nowożytni humaniści chcieli aby język listu zbliżył się do języka potocznego, zalecali w nim zwięzłość i jakość. Wiek XVII w całej europie przyniósł rozwój listu konwencjonalnie - towarzyskiego, są to lity kurtuazyjne z pozdrowieniem konwencjonalnym: życzenia z okazji imienin, gratulacje, kondolencje. Rozwój korespondencji nastąpił w XVII i XVIII wieku, uważano wówczas, że list powinno się pisać zgodnie z obowiązująca epoką, zalecano eurydyczność wypowiedzi, wykorzystywanie cytatów zwłaszcza łacińskich, ozdobnych figur i tropów. Typowo nowożytne przemiany zachodzące w gatunku w całej Europie zapoczątkował sentymentalizm. Odkrył on możliwości pisania w korespondencji własnych uczuć (teoria listu wyznania) ugruntowany później przez romantyzm, gdyż głosił on wyzwolenie wszystkich rodzajów literackich. Nie było wtedy treści obojętnych czy błahych, każdy temat był godny listu. Pojawiają się listy poetyckie w których dominuje żywioł liryczny.
Schyłek XIX wieku przyniósł inne formy komunikacji między ludzkiej. Powstały nowoczesne techniki, które musza uwzględniać przede wszystkim szybkość przepływu informacji i jej masowość. Dzięki telefonom komórkowym i Internetowi epistolografia stała się znów modna lecz całkiem inna. Funkcja komunikacyjna listu została ta sama, lecz forma uległa zmianie, ponieważ adresat chce przekazać informacje jak najszybciej przy minimalnym wysiłku. Dawny typ listu został wyparty przez SMS (Short Massage System) lub e-mail. Wystukiwany na klawiaturze telefonu SMS jest tańszy od rozmowy telefonicznej, dlatego ta forma kontaktów międzyludzkich staje się bardzo ekspansywna, zwłaszcza, że posiadaczy telefonów komórkowych przybywa. SMS służy przede wszystkim do utrzymania stałego kontaktu z bliskimi, do organizowania spotkań z przyjaciółmi, czasem otrzymania cennych informacji. Rzadziej jest wykorzystywany do przekazywania informacji trudnych dla niektórych do powiedzenia w inny sposób - wyrażania uczuć np. kocham cię, przepraszam, wybacz. W wypowiedział sms-owych zachowania językowe związane są relacjami nadawczo - odbiorczymi. Relacje miedzy nimi ujawniają się w formach grzecznościowych o ile owe występują. Inaczej wygląda rozmowa miedzy małżonkami czy rodzeństwem, inaczej w sytuacjach towarzyskich (kontakty przyjaciół), jeszcze inaczej w relacji rodzinnych rang nie równorzędnych (dziecko - rodzice, wnuk babcia, siostrzeniec - wój) np. Wujku, kiedy przyjedziesz? Pozdrów ciocie. U rówieśników Siema wpadniesz? Czekam na info, pozdro. Wykształciła się swoista mowa sms-owa. Powstał nowy język, którego cechami są skrótowce, brak wielkich liter, uproszczona interpunkcja. SMS może zawierać tylko 160 znaków dlatego należy precyzyjnie i w dużym skrócie wyrazić swoje myśli. Piszący chcąc w jak najmniejszej liczbie znaków wyrazić treść sms-a idzie na skróty tworząc wewnętrzne kody komunikacyjne. Ich rozszyfrowanie nie jest trudne dla osób będących wewnątrz układu nadawczo - odbiorczego. Dla osób z zewnątrz takie treści są mało zrozumiałe lub całkowicie niezrozumiałe. Niemal wszystkie wypowiedzi SMS-owe są wypowiedziami kolokwialnymi (kolokwializm to cecha gatunkowa listu). Większość ma formę dialogu z oddalonym partnerem, realizuje zatem model symulowanej rozmowy np. Ok. dzięki piękne, zadzwonię później. Dialogowość wypowiedzi ujawnia się wówczas gdy pojawia się sekwencja kilku sms-ów Gdzie jesteście? Jak jedziecie? / Minęliśmy Koziegłowy, ruch duży ale spoko. Jest to jednak pozorna rozmowa, wymiana zdań za pośrednictwem mediów. Często nadawca niejako zmusza odbiorcę do kontaktu wymuszając przez swoje pytanie odpowiedz Cześć, czy na jutro było coś zadane? Mimo różnicy w odległości między nadawcą a odbiorcą istnieje natychmiastowa odpowiedz (jeśli nadawca jest przy telefonie i ma chęć na odpowiedź tego smsa). Elementami przeniesionymi z rozmowy bywają przede wszystkim sygnały słowne kontaktu: wiesz wyobraź sobie, jak się masz. Ale jest brak środków charakterystycznych „twarzą w twarz” czy rozmowy telefonicznej. Stan emocjonalny oddają umowne „buźki” lub „emotinki”. Większość sms-ów charakteryzuje się brakiem typowym dla listu ramy tekstowej. Żadko stosowane są na początku wiadomości sygnały nadawczo-odbiorcze, imiona adresata sa to często spieszczenia: Krysiu, Basieńko czy Michałku. Emocjonalne określenia: Króliczki, Dziubku, Kotku czy Muszelko. Do członka rodziny: wujku, mamuś. Częściej niż znaki początku występują znaki końca pozdrawiam, całuje, buziaczki czy kocham cię. Żadko są rozbudowane formy końcowe ucałowania dla żonusi. SMS nie zawiera informacji o miejscu powstania tekstu, ma natomiast zamieszczona datę. Inaczej niż w liście tradycyjnym, jest tam zarezerwowane przestrzenie na datę i miejsce. Tekst główny sms-a nie ma podziału na akapity: wstęp, część właściwa i zakończenie. Pisząc na klawiaturze telefonu od razu przechodzimy do rzeczy: Policzyłem koszty listew, całość zamyka się ok. 60zł. W stosunku do listu obserwujemy nastepujace zmiany: ograniczenie ramy tekstowej i formy grzecznościowej. Ten minimalizm tekstowy wynika z potrzeby maksymalnej zwięzłość wypowiedzi. SMS jest przykładem wpływu techniki na przeobrażenia gatunków mowy. Dążenie do maksymalnej krótkości tekstu wynika z potrzeby szybkiego porozumiewania się.