Wstęp:

Prawo podziału mówi, że dla układu trójskładnikowego, zawierającego dwie ciecze A i B oraz składnik C rozpuszczalny w każdej z nich, mamy:

K = 0x01 graphic

Gdzie: c0x01 graphic
to stężenia molowe odpowiadające ułamkowi ( roztwór C w A )

c0x01 graphic
to stężenie molowe odpowiadające ułamkowi ( roztwór C w B )

K to stała podziału zależna od parametrów P i T

W przypadku, gdy składnik dysocjuje lub asocjuje w jednej z faz, wzór przybiera postać:

K = 0x01 graphic

Gdzie n jest stałą

Wykorzystanie prawa podziału , wymaga znajomości wartości stałych K i n. Można by je wyznaczyć, mierząc stężenia : c0x01 graphic
i c0x01 graphic
w obu fazach pozostających ze sobą w równowadze. Ale taki sposób postępowania napotyka na trudności analityczne. Dlatego badaniu poddaje się jedną fazę, łatwiejszą do analizy. A mianowicie przygotowuje się roztwór wyjściowy C w A o stężeniu c0x01 graphic
( 0x01 graphic
). Pobiera się jego próbkę o objętości V0x01 graphic
(w l ) i dodaje cieczy B o objętości V0x01 graphic
(w l ). Składnik C przechodzi częściowo do roztworu C w A do cieczy B. Po ustaleniu się równowagi stężenie c0x01 graphic
w fazie C + A maleje do c0x01 graphic
, a w fazie C + B osiąga wartość c0x01 graphic
. A zatem liczba moli składnika C, których ubyło z roztworu C w A wynosi (c0x01 graphic
- c0x01 graphic
)* V0x01 graphic
. Stąd stężenie c0x01 graphic
jest równe:

c0x01 graphic
= 0x01 graphic

Stężenia c0x01 graphic
i c0x01 graphic
mierzy się metodą miareczkowania objętościowego, kolorymetryczną, refraktometryczną itd. Stałą podziału podziału wyraża się więc ostatecznie wzorem:

K = 0x01 graphic

Uwzględniając, że zależność lg c0x01 graphic
= f(lg c0x01 graphic
) jest liniowa, można stąd obliczyć wielkości n i lg K.

Refraktometr - przyrząd optyczny do pomiaru współczynnika załamania światła n różnych ośrodków; działanie większości refraktometrów oparte jest na zużytkowaniu zjawiska załamania światła w pryzmacie wykonanym z badanej substancji ( bezpośrednio wyznacza się kąt najmniejszego odchylenia promienia świetlnego w pryzmacie) lub zjawiska całkowitego wewnętrznego odbicia. Dokładność pomiaru tymi refraktometrami jest rzędu

10-5- 10-4; większą dokładność, 10-8 osiąga się w refraktometrach interferencyjnych (np.: r. Jamina ); wartość n wyznacza się wówczas z wielkości przesunięcia prążków interferencyjnych, które powstaje po wstawieniu badanego ciała w bieg jednej z dwu interferujących z sobą wiązek światła.