Ugoda administracyjna jako forma załatwienia sprawy.
Ugoda administracyjna wylicza elementy struktury ugody. Ugoda powinna zawierać:
Oznaczenie organu, przed którym zastała zawarta. Ten element struktury ugody przesądza o istotnym aspekcie samej konstrukcji ugody, a mianowicie ugoda może być zawarta nie tylko w trakcie toczącego się postępowania, ale tylko
przed organem właściwym do załatwienia sprawy. Wolę stron co do wzajemnych uzgodnień w zakresie spornych interesów prawnych (obowiązków prawnych) muszą strony wyrazić przed organem administracji publicznej. Same pertraktacje mogą być prowadzone bez udziału organu, ale już oświadczenie woli stron musi być złożone przed organem.
Datę sporządzenia
Oznaczenie stron.
Przedmiot i treść ugody. Przedmiotem oznaczenia obowiązek wskazania sprawy administracyjnej, w której zawarta jest ugoda. treść - to rozstrzygnięcie sprawy administracyjnej przez zgodę stron np. na uzyskanie przez jedną ze stron określonego uprawnienia.
Wzmiankę o jej odczytaniu i przyjęciu. Przyjęcie to odnotowanie zgodnych oświadczeń stron co do treści ugod. Nie oznacza to, iż strony nie mogą wycofać się z zamiaru zawarcia ugody. W trakcie sporządzania co do treści ugody, mogą w każdej chwili złożyć oświadczenie o odstąpieniu od zamiaru zawarcia ugody.
Podpisy stron oraz pracownika organu administracji publicznej, upoważnionego do sporządzania ugody. Stanowią one zewnętrzny objaw, że strony wyraziły zgodę na taką treść ugody. Brak tego elementu, który z punktu widzenia konstrukcji ugody należy zaliczyć do elementu konstrukcyjnego, oznaczenia nieistnienia ugody. Istota bowiem ugody sprowadza się do pozostawienia wprawdzie podlegającej kontroli organu administracji publicznej, dyspozycyjności stron co do treści ugody. Brak podpisu stron oznacza, iż nie wyraziły zgody na taką treść ugody. Ugoda winna być podpisana przez pracownika organu administracji publicznej, upoważnionego do sporządzania ugody. Wprowadzenie tego elementu struktury ugody oznacza, że nie tylko ugoda dopuszczalna jest przed organem administracji publicznej, ale i samo sporządzenie ugody nie należy do czynności stron, a upoważnionego pracownika administracji publicznej.
Zdaniem Dawidowicza „Rozwiązanie to budzi poważne wątpliwości. Czy ma ono oznaczać wprowadzenie przymusu działania stron za pośrednictwem urzędnika ?. Byłoby to nie do przyjęcia, ponieważ oznaczałoby faktyczny współudział organu prowadzącego postępowanie w kształtowaniu treści ugody, co stanowiłoby ograniczenie woli stron zawierających ugodę. Wiemy doskonale, do czego może prowadzić udzielenie tego rodzaju pomocy. Jednak omawiany artykuł wyraźnie zmierza do tego by sporządzeniu ugody nadać charakter czynności dokonanej poza stronami, w przeciwnym bowiem razie jaki sens miałoby wprowadzenie wymagania, by treść ugody zawierała wzmiankę o jej odczytaniu i przyjęciu. Wynika jasno, że według ustawodawcy strony mają dowiedzieć się o treści ugody (od upoważnionego pracownika) i muszą ugodę przyjąć, gdyż przepis ten nie mówi o prawie stron do zgłaszania zastrzeżeń, czy do odmowy podpisu. Z punktu widzenia podstawowych reguł postępowania administracyjnego, jest to sytuacja zupełnie absurdalna.
Tej wykładni nie można podzielić. Tak jak w postępowaniu cywilnym tak
w postępowaniu administracyjnym, przepisy k.p.a. przewidują, że zawarcie ugody następuje przed organem administracji publicznej właściwym do rozstrzygnięcia sprawy decyzją administracyjną. Udział tego organu sprowadza się jedynie do strony technicznej - sporządzenia ugody. Treść ugody kształtowana jest wyłącznie zgodną wolą stron. Organ administracji publicznej nie może zatem kształtować treści ugody przez zmianę treści woli stron. Jedynie może, zgodnie z zasadą ogólną udzielenia informacji faktycznej i prawnej, udzielić stronie wskazówek co do
obowiązujących przepisów prawnych. Ingerencja organów administracji publicznej co do treści ugody następuje po jej zawarciu, przy jej zatwierdzeniu lub odmowie jej zatwierdzenia.
Organ administracji publicznej obowiązany jest sporządzić protokół z faktu zawarcia ugody, który podpisuje osoba upoważniona do sporządzania ugody.
Osobą tą jest upoważniony pracownik organu administracji publicznej. Przepis ten jest całkowicie chybiony, ponieważ fakt zawarcia ugody winien być utrwalony
w aktach sprawy przez włączenie do nich uwierzytelnionego podpisu ugody, zaś protokół podpisany tylko przez osobę upoważnioną do sporządzania ugody nie jest protokołem, lecz adnotacją, która nie wystarcza do potwierdzenia faktu zawarcia ugody.
Istnieje obowiązek szczególnego dokumentowania ugody, a mianowicie w aktach sprawy pozostaje oryginał zawarcia ugody (stronom doręcza się odpis ugody),
a z faktu zawarcia ugody istnieje obowiązek sporządzania protokołu.
1