4852

Krótka informacja o górnictwie uranu w Polsce:

Na Ziemiach Zachodnich, przekazanych Polsce po II wojnie światowej znajdują się niewielkie złoża uranu w okolicach Jeleniej Góry ( głównie w Kowarach).

Historia tych kopalń jest niestety wyjątkowo ponura - :

Eksploatacja w latach 1945-1952 odbywała się pod zarządem radzieckim - pracowali w kopalniach więźniowie polityczni (również młodociani ), jeńcy wojenni i tzw. <żołnierze - górnicy>, czyli chłopscy synowie z rodzin niepewnych politycznie. Urobek (ruda) był selekcjonowany ze względu na poziom promieniotwórczości, transportowany do Legnicy i potem samolotami, do przerobu na terenie ZSRR.
W latach 1952-1956 tzw. „wspólne zarządzanie” polsko-radzieckie, ale bez dopuszczenia GUG ( Główny Urząd Górniczy)
Dopiero w styczniu 1957, po zmianach politycznych 1956 roku i masowym wyjeździe specjalistów radzieckich , GUG wraz z Instytutem Medycyny Pracy mogły przeprowadzić rutynową inspekcję w kopalniach uranu - potwierdziły się straszliwe warunki pracy: brak wentylacji, głodowe racje żywnościowe, fatalny stan higieny, brak jakiejkolwiek kontroli dozymetrycznej poszczególnych osób i stanowisk pracy, brak fachowej opieki medycznej Główne ( w tamtych latach) przyczyny zachorowań i zgonów - pylica i gruźlica. Zachowała się dokumentacja z tamtej kontroli - na jej podstawie byli pracownicy przymusowi i <żołnierze-górnicy> otrzymali rekompensaty finansowe i prawa kombatanckie.
Wydobycie trwało do roku 1963.
W latach 1963-1966 prowadzono już tylko prace poszukiwawcze i naukowe.
Po roku 1966 utworzono w Kowarach Zakład Doświadczalny, pod wspólnym nadzorem GUG , PAA ( Państwowej Agencji Atomistyki) i PIG ( Państwowego Instytutu Geologii)

Łączne wydobycie, od końca wojny do 1963 roku,

zostało ocenione na 704 tony metalicznego uranu.

Historia wydobywania uranu w okolicach Kowar została szczegółowo opisana we wspólnym opracowaniu PAA i Instytutu Socjologii Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Zielonej Górze i jest wydana w tomie :

CZŁOWIEK-ŚRODOWISKO-ZAGROŻENIA

pod red. Mirosława Zdulskiego

Wydawnictwo Nauczycielskie

Jelenia Góra 2000

W 2000 roku wydawnictwo PRÓSZYŃSKI i S-KA wydało ciekawą książkę :

RICHARD RHODES

JAK POWSTAWAŁA BOMBA ATOMOWA