Podział herbicydów wg miejsca działania: (etapy przemiany materii w roślinie) i budowy chemicznej - przydatnych w ogrodnictwie i pielęgnacji terenów zadarnionych 1. Regulatory wzrostu - podobne do naturalnych auksyn, pobierane przez liście (ew. korzenie), przemieszczane we floemie i ksylemie, powodują zakłócenie w równowadze hormonalnej, syntezie białek, w oddychaniu komórkowym. - fenoksykwasy - zwalczają chwasty dwuliścienne w zbożowych (2,4D nie stosuje się w owsie), trwałych użytkach zielonych, trawnikach, boiskach itp. 2,4D - herbicyd: Aminopielik 720SL MCPA (2metylo-4-chloro fenoksyoctowy) Herbicydy: Chwastox extra, Dicoherb 750 - pochodne pirydyny Chlopyralid - herbicyd: Lautrel 300SL Fluroksypyr - herbicyd: Staraue 250EC Bofix 260EC ( + chlopyralid ) Trichlopyr - herbicyd: Garlau 480EC 2. Inhibitory wzrostu siewek (i podziałów merystemów) - głównie doglebowe, przed- lub posiewne (wymagania: wilgotna gleba lub wymieszanie z glebą ze względu na szybki rozkład), działają w momencie kiełkowania lub zaraz po (rośliny giną tuż po wschodach), przemieszczają się tylko w ksylenie kiełkujących nasion, mała rozpuszczalność w wodzie i krótki okres zalegania. Jednoliścienne chwasty bardziej wrażliwe niż dwuliścienne. 2 grupy: - inhibitory wzrostu części nadliścieniowej lub podliścieniowej i koleoptyla - inhibitory wzrostu korzonka zarodkowego i korzeni ? amidy napropamid - herbicyd: Devrinol 450SC naptalam - Alanap 23,7SL propyzamid - Kerb 500SC ? chloroacetoanilidy metazachlar - Butisan 400SC metalachlor, s-metalachlor - Diral 720EC propachlor - Ramrod Flo 480SC dimetachlor alachlor tebutam - Comodor ? dinitroaniliny (nie działają na krzyżowe) pendimetalina - Stomp trifluralina - Treflam, Triflurotox trifluralina + linuron ? pochodne kwasu tiokalbaminowego trialat Avadex BW 38 cykloat - Buramit, Ro-Neet butylat 3. Inhibitory syntezy aminokwasów - blokują aktywność określonego enzymu, uniemożliwiając biosyntezę białek (zahamowanie wzrostu i rozwoju), objawy działania ujawniają się powoli. 4. Inhibitory syntezy acetomleczanowej (ALS) - pobieranie przez liście i korzenie, przemieszczane we floemie i ksylemie do stref wzrostu, objawy po kilkunastu dniach. ? sulfonylomocznikowe - pobierane przez liście i korzenie, wysoka aktywność stosowania w małych dawkach (10-60kg), szerokie spektrum zwalczanych chwastów, wysoka selektywność w stosunku do okresu rozkładu (za wyjątkiem chlorosulfuranu) mikrogranulaty chlorosulfuron - Glean 75 DF tribenuron metylowy - Graustar tifensulfuron metylowy tifensulfuron metylowy + chlorosulfuron - Chisel 75 DF ? imidazolinowy imazetapyr - Piwot 100 SL 5. Inhobitory syntezy kwasu S-enolopirogrono-3-fosfoszikimowego: Glfosat - nieselektywny, systemiczny, szybko przemieszczający się w ksylemie i floemie - selektywność tylko u roślin transgenicznych
Herbicyd Roundup 360SL, Avans 330SL Inhibitory syntezy glutaminowej: Glufosynat amonowy - nieselektywny, działanie wgłębne, prawie nie przemieszcza się w roślinie - Basta 200SL 6. Inhibitory syntezy lipidów - głównie do zwalczania chwastów jednoliściennych (graminicydy), pobieranie przez liście (nalistne) i szybko rozprowadzane do stref wzrostu tzw. destruktory merystemów traw, hamują aktywność karboksylazy acetylo CoA, co uniemożliwia tworzenie nowych komórek oraz depolaryzują błony komórkowe - pochodne cykloheksadionów: chletodym - Select 120EC cykloksydym - Forus Ultra 100EC setoksydym - Nabu 45 - pochodne kwasu arylofenoksypropionowego dichloroprop dichlofop-p-metylowy - Illixan chizalofop-p-etylu - Targa Super fenoksaprop-p-etylu - Puma Super, Furore Super fluazyfop-pbutylowy - Fusilade Super ualoksyfor-p - Gallant Plus, Perenal propachizafop - Agil, Suffix 7. Inhibitory fotosyntezy - działają przez glebę, wnikają przez liście i korzenie, przemieszczają się w ksylemie, niektóre zaliczane do kontaktowych, blokują przepływ elektronów w fotosystemie II (energia światlna nie jest przekształcana w energię chemiczną) - herbicydy systemiczne - pobierane przez korzenie (doglebowe), przemieszczają się w ksylemie, natomiast stosowane nalistnie przemieszczają się tylko w ograniczonym stopniu. ? triazyny - selektywność fizjologiczna cyjanazyna - Bladex prometryna - Azogard, Gesagand symazyna - Azotop metamitlon - Buramet, Gotlix metrybuzyna - Seucor atrazyna ? pochodne fenylomocznikowe - selektywność pozycyjna linuron - Afalon, Kumirol diuron - Herbiton Super (+trichlopyr) izopraturon ? pochodne uracylu leuacyl - Venzar 80 WP, Buracyl 80 WP ? pochodne kwasu karbaminowego feumedifam - Betanol 160EC, Kemifam 160EC desmedifam - Betanol AM M (+feumedifam) eumedifam + desmedifam - Betanol 160 AM ? pochodne diazyny chlorydazy - Pyramin 65 WG herbicydy kontaktowe bentazon - Besagran 600 SL pirydat - Leutagran 45 WP 8. Inhibitory syntezy pigmentów - głównie chlorofilu i karotenoidów - blokują syntezę karotenoidów, które chronią chlorofil przed rozkładem na świetle (bielenie roślin); pobierane przez korzenie i kiełki, pzenoszone w ksylemie do liści Chlemazon - Command 360 CS Flurochloridon - Racer 250 CS 9. Destruktory błon komórkowych - kontaktowe, światło uaktywnia ich biologiczne działanie, skuteczne po dobrym pokryciu roślin, uszkodzenie błon komórkowych prowadzi do szybkiej desykacji traktowanych roślin. ? pochodne dwu pirydyli dikwat - Reglone 200 SL parakwat - Tavol 200 SL ? dwufenyloetery oksyfluorfen - Goal 240 EC
Rola chwastów w sadownictwie 1. Negatywna - konkurencja o składniki pokarmowe i wodę - konkurencja o światło z sadzonkami truskawek - allelopatia - tworzenie naturalnej osłony dla gryzoni i ślimaków - zwiększenie zagrożenia kwitnących drzew owocowych przymrozkami - źródło pokarmowe dla owadów przenoszących choroby fitoplazmatyczne i wirusowe - utrudnianie zbioru kombajnowego na plantacjach krzewów owocowych 2. Pozytywna - zapobieganie erozji gleb - zapobieganie wymywania składników pokarmowych - ściółkowanie gleby i ograniczenie parowania - tworzenie bioróżnorodności - środowisko życia ptaków i owadów pożytecznych Postępowanie - ustalenie granic ekonomicznej szkodliwości chwastów - zwalczanie chwastów metodami nieuciążliwymi dla środowiska