Linia budżetowa jest graficznym odwzorowaniem ograniczenia budżetowego konsumenta. Łączy punkty odpowiadające dostępnym konsumentowi kombinacjom dóbr A i B, przy założeniu wydatkowania na nie całości dochodu. Przy zerowej konsumpcji dobra A, konsument może zakupić
dobra B, z kolei powstrzymując się całkowicie od zakupów dobra B, może nabyć
dobra A.
Punkty odpowiadające innym kombinajcom dóbr A i B wykorzystującym całość dochodu konsumenta leżą na prostej danej wyprowadzonym wcześniej równaniem.
Linia budżetowa oddziela kombinacje dostępne konsumentowi od niedostpnych. Wszystkie koszyki dóbr A i B odpowiadające punktom leżącym na prostej lub poniżej niej są dostępne (pkt. K, L oraz M). Wszystkie leżące powyżej (pkt. G) przekraczają aktualne możliwości finansowe konsumenta. Wybory konsumenta dotyczyć będą wyłącznie kombinacji dostępnych.
Konsument może nabyć np. koszyk M, zakupując
dobra A oraz
dobra B, lub koszyk K, zakupując
dobra A i
dobra B. Jednak w tym drugim przypadku konsument nie wykorzystuje do końca całości swojego dochodu. Może zwiększyć ilość nabywanego dobra B o
(przechodząc tym samym do koszyka M), bez zmniejszania ilości dobra A.
Ponieważ zgodnie z założeniem o nieograniczonych potrzebach każda dodatkowa jednostka dobra powoduje przyrost użyteczności konsumenta (choć zgodnie z prawem malejącej użyteczności krańcowej przyrosty te są coraz mniejsze w miarę zwiększania konsumpcji), to konsumentowi zawsze opłaca się dokupić więcej dobra gdy pozwala mu na to jego dochód. Dlatego też koszyk M będzie zawsze koszykiem bardziej użytecznym dla konsumenta niż koszyk K.
Podobnie, będąc w punkcie K, konsument może dokupić
dobra A, nie będąc zmuszonym do zmniejszenia ilości zakupionego dobra B i tym samym przechodząc do koszyka L.
Oznacza to, że zarówno koszyk M, jak i koszyk L są bardziej użyteczne dla konsumenta niż koszyk K. Uogólniając to stwierdzenie, można powiedzieć, że dla każdego punktu leżącego poniżej linii budżetowej istnieją co najmniej dwa punkty leżące na linii budżetowej, które charakteryzują się większą użytecznością dla konsumenta.
Wnioskiem z tego stwierdzenia jest to, że konsument chcąc maksymalizować swoją użyteczność będzie zawsze poruszał się po linii budżetowej, czyli przy wykorzystaniu całości swojego dochodu.
Linia ograniczenia budżetowego pokazuje najlepsze koszyki dóbr, które może nabyć konsument, rozporządzający określonym dochodem
Px - cena dobra x
x - ilość dobra x
I - dochody konsumenta
Przesunięcia i zmiany ograniczenia budżetowego
Zachowanie konsumenta:
konsument stosuje zasadę racjonalności, a więc maksymalizuje swoje zadowolenie czyli użyteczność
przechodniość preferencji: jeżeli woli koszyk A od B, i B od C, to woli także A od C
konsument woli mieć więcej niż mniej czyli z dwóch koszyków dóbr konsument wybiera taki, w którym jest więcej przynajmniej jednego dobra, pod warunkiem, że nie zawiera on mniejszej ilości jakiegoś innego dobra
konsument wie o istnieniu wszystkich możliwych do nabycia koszyków dóbr i potrafi je ocenić.
Linia budżetowa (in. linia ograniczenia budżetowego) - zbiór punktów przedstawiających wszystkie możliwe kombinacje nabywanych ilości dóbr X i Y przy wykorzystaniu całego dostępnego konsumentowi dochodu.
α
