Temat 1. Istota przedsiębiorstwa

Przedsiębiorstwo wg teorii systemów ma 2 składowe elementy: Wewnętrzne- kapitał siła robocza i wynalazczość technologiczna Zewnętrzne- odbiorcy, region, państwo i instytucje ponadnarodowe. Przedsiębiorstwo - podstawowa jednostka gospodarki rynkowej, która w celach zarobkowych prowadzi działalność gospodarczą wyodrębnioną ze swojego otoczenia pod względem organizacyjnym, technicznym, ekonomicznym i prawnym obejmującą jeden zakład (oddział) produkcyjny (usługowy) bądź większą ich liczbę. Atrybuty (autonomie) przedsiębiorstwa: Ekonomiczne (odrębność majątkowa, reprodukcja zużywanych dóbr majątkowych, zależność między wynikami produkcyjnymi i ekonomicznymi a dochodami pracowników, ryzyko ekonomiczne, rozwój przez powiększenie majątku trwałego, autonomia: zewnętrzna i wewnętrzna). Prawne (posiadanie osobowości prawnej, wpis do rejestru przedsiębiorstw). Techniczno-organizacyjne (zatrudnione osoby podlegają wspólnemu kierownictwu, struktura organizacyjna, procesy techniczne wytwarzania produktów i usług stanowią względnie samodzielną całość). Podstawowe zasady działania przedsiębiorstwa: gospodarności, przedsiębiorczości, rentowności, rachunku ekonomicznego. Przedsiębiorca - osoba, która podejmuje decyzje w celu osiągnięcia zysku, organizuje przedsiębiorstwo w założeniu, że przyniesie ono zysk. Przedsiębiorca zakłada firmę, nabywa prawo do kierowania zasobami firmy, ponosi odpowiedzialność za opłacanie tych zasobów i rości sobie prawa do całego zysku lub strat jakie pozostaną po opłaceniu wszystkich zasobów. Działalność gospodarcza - zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana. handlowa usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Klasyfikacja przedsiębiorstw: Mikro przedsiębiorstwa: średnioroczne zatrudnienie <10 osób, roczny obrót netto <2mln euro, suma aktywów <2mln euro. Małe przedsiębiorstwa: średnioroczne zatrudnienie <50 osób, roczny obrót netto <10mln euro, suma aktywów <10mln euro. Średnie przedsiębiorstwa: średnioroczne zatrudnienie <250osób, roczny obrót netto <50mln euro, suma aktywów <43mln euro. Spółka pracownicza ESOP (employee stock ownership plan): Spółka akcyjna lub spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Posiadaczami udziałów/akcji są wyłącznie pracownicy. Uzależnienie dochodów od przyszłej wartości udziałów(akcji).

Temat 2. Formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw:

Organy rejestracyjne dla poszczególnych firm: Spółka cywila - wpis do ewidencji działalności gospodarczej. Reszta spółek - Krajowy Rejestr Sądowy. Rodzaje spółek cywilnych - spółka cywilna. Rodzaje spółek handlowych - spółka jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna, z o.o., akcyjna. Rodzaje spółek osobowych: cywilna, jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna. Rodzaje spółek kapitałowych: z o.o., akcyjna. Cechy spółek osobowych: brak osobowości prawnej, umowa co najmniej 2 wspólników, wspólnicy wnoszą wkłady, wspólnicy reprezentują i prowadzą spółkę, nieograniczona i solidarna odpowiedzialność osobistym majątkiem wspólników za zobowiązania spółki. Cechy spółek osobowych handlowych: prowadzą przedsiębiorstwo pod własną firmą, wyodrębniony majątek, odpowiedzialność subsydiarna, mogą we własnym imieniu zaciągać zobowiązania i nabywać prawa. Cechy spółek kapitałowych: posiadanie osobowości prawnej, zmienny skład osobowy, odsuniecie wspólników od prowadzenia spółki, prowadzenie spraw spółki i kontrola przez radę nadzorcza lub komisję rewizyjną, walne zgromadzenia wspólników, zmienny kapitał spółki, możliwość zróżnicowania praw i obowiązków wspólników.

Temat 3. Podstawy formalno-prawne zakładania i funkcjonowania przedsiębiorstw:

Etapy rejestracji jednoosobowej działalności gospodarczej: 1 Wpis do ewidencji działalności gospodarczej (gmina w miejscu zamieszkania przedsiębiorcy, dokumenty: formularz zgłoszenia dokonania wpisu, dowód osobisty, wpłata administracyjna). 2 Nadanie REGONU (system informatyczny prowadzony przez prezesa GUS) w Urzędzie Statystycznym, w którym znajduje się siedziba przedsiębiorstwa. Dokumenty: formularz RG-1, wpis do ewidencji, dowód osobisty. 3 Pieczątka. 4 Konto bankowe. Dokumenty: wpis do ewidencji, REGON, dowód osobisty, pieczątka. 5 Urząd skarbowy. Dokumenty: NIP, REGON, wpis do ewidencji, umowa z bankiem, dowód osobisty, pieczątka. Formularze (NIP-1, VAT-R, form. Dot formy opodatkowania). 6 ZUS. Dokumenty: NIP, REGON, wpis do ewidencji, dowód osobisty, pieczątka, umowa z bankiem. Formularze (ZFA - zgłoszenie płatnika składek, ZUA lub ZZA - zgłoszenie ubezpieczonego. 7 Pozostałe instytucje: państwowa inspekcja pracy, sanepid, straż pożarna, urząd celny. Formy opodatkowania: Zasady ogólne (19, 30, 40%), podatek liniowy (19%), ryczałt ewidencyjny (3, 5,5, 8,5, 17,20%), karta podatkowa (stawka przez naczelnika). Termin rozliczeń przedsiębiorcy z ZUS i US: Do 7 (podatek dochodowy - karta podatkowa), Do 10 (składki na US i Z - gdy 0 pracowników), Do 15 (składki na US i Z gdy pracownicy), Do 20 (podatek dochodowy - zasady ogólne, liniowy, ryczałt), Do 25 (VAT).

Temat 4. Formy współdziałania przedsiębiorstw

Kooperacja - zachowanie odrębności ekonomicznej, organizacyjnej i prawnej przez poszczególne przedsiębiorstwa. Przedmiotem mogą być: wycinkowe fragmenty działalności współpracujących podmiotów, jednorazowe krótkookresowe cele, których realizacja przez pojedyncze przedsiębiorstwo nie byłaby możliwa.. Przykłady kooperacji bezumownej: wymiana wzajemnie dostosowanych świadczeń na zasadach handlowych, wzajemne zgodne zachowania rynkowe. Przykłady kooperacji umownej: obrót towarowy, wspólne urządzenia, przedsięwzięcia, przedsiębiorstwa, pożyczki, najem, leasing, dzierżawa. Koordynacja - wysoki stopień zwartości i intensywności współpracy przedsiębiorstw. Przykłady: zrzeszenie dobrowolne, izba gospodarcza, cech rzemieślniczy, syndykat. Koncentracja - jednolity wspólny ośrodek decyzyjny. Koncentracja luźna - swoboda decyzyjna z zakresu taktyki. Przykłady: koncern, holding, konglomerat. Koncentracja zwarta - niewielki stopień swobody jednostek. Przykłady: przedsiębiorstwo wielozakładowe. Formy łączenia przedsiębiorstw: Fuzja - transakcja nabycia podmiotu, po której co najmniej jedna ze spółek traci osobowość prawną. Zazwyczaj gdy silniejsza firma wchłania słabszą. Konsolidacja - obie jednostki tracą osobowość prawną ,a w ich miejsce powstaje nowe przedsiębiorstwo. Firmy łączące się są równe. Przejęcie - transfer kontroli lub przeniesienie nadzoru nad działalnością gospodarczą z jednej grupy inwestorów do innej. Zazwyczaj poprzez zakup akcji/udziałów lub majątku. Franchising - prowadzenie biznesu w oparciu o cudzy, sprawdzony pomysł i pod cudzą marką.

Temat 5. Otoczenie przedsiębiorstwa

Otoczenie przedsiębiorstwa - ogół warunków i oddziaływanie różnych organizacji, wpływających na zachowanie się poszczególnych przedsiębiorstw. Otoczenie celowe - konkretne organizacje lub grupy, które mogą wpływać na organizację. Elementy składowe: konkurenci, klienci, dostawcy, sojusznicy strategiczni. Otoczenie ogólne - zespół szerokich wymiarów i sił, wśród których działa organizacja, a które tworzą ogólny kontekst dla tych działań. Elementy składowe: wymiar techniczny, międzynarodowy, polityczno prawny, ekonomiczny. Otoczenie wewnętrzne - warunki panujące i siły działające wewnątrz organizacji. Elementy składowe: właściciele, pracownicy, zarząd, związki zawodowe. Strategiczni kibice - grupy, instytucje i organizacje, które mają swoją „stawkę” w działaniu przedsiębiorstwa , w jej decyzjach i efektach, a także są w stanie wywrzeć efektywną presję na przedsiębiorstwo. Wewnętrzni: pracownicy, udziałowcy, rada nadzorcza. Zewnętrzni - klienci, dostawcy, konkurenci, władze państwowe, media, związki zawodowe. Elementy składowe otoczenia konkurencyjnego - konkurenci, nabywcy, dostawcy

Temat 6. Zarządzanie zasobami materialnymi w przedsiębiorstwie

Majątek trwały - bierze udział w cyklicznie powtarzających się procesach produkcyjnych, w trakcie których następuje jego stopniowe zużycie. Koszt jego zużycia przenoszony jest na wytwarzane produkty. Składniki: Rzeczowy majątek trwały (maszyny urządzenia). Wartości niematerialne i prawne. Koszty nabycia(projektów wynalazczych, patentów, licencji), własność firmy, koszty organizacji i zgromadzenia kapitału zakładowego. Finansowy majątek trwały, akcje, udziały, obligacje, listy zastawne, bony, długoterminowe weksle, pożyczki udzielone innym podmiotom, długoterminowe lokaty. Należności długoterminowe. Majątek obrotowy - bierze bezpośredni udział w działalności gospodarczej przedsiębiorstwa, a co się z tym wiąże, znajduje się w ciągłym ruchu i przechodząc przez kolejne fazy działalności przyjmuje odmienną postać. Składniki: Zapasy, Należności, Środki pieniężne, Krótkoterminowe papiery wartościowe. Zużycie środka stałego polega na stopniowej utracie jego wartości oraz wartości użytkowej. Rodzaje zużycia środków trwałych: Zużycie fizyczne - polega na zmianie pierwotnych właściwości mechanicznych i fizycznych środka trwałego, w rezultacie czego nie jest on w stanie wypełnić zadań produkcyjnych, do których został przeznaczony. Rodzaje: Z. f. wg przyczyny powstania: produkcyjne, nieprodukcyjne. Z. f. wg możliwości usunięcia jego skutków: zużycie odwracalne, nieodwracalne. Zużycie moralne - polega na utracie wartości wymiennej i użytkowej, spowodowanej zmianami występującymi poza środkami pracy. Przyczyny: Wzrost społecznej wydajności pracy, Pojawienie się wydajniejszych środków pracy, Zmiana warunków zewnętrznych eksploatacji środka pracy, Brak popytu na wyroby wytwarzane przez dany środek pracy.

Temat 7. Zarządzanie zasobami niematerialnymi w przedsiębiorstwie

Cechy odróżniające zasoby niemat od mat: Możliwość równoczesnego wykorzystania w kilku miejscach (Z. niemat). Deprecjacja - utrata wartości w czasie w trakcie użytkowania (Z.mat). Możliwość wydzierżawienia lub nabycia pojedynczego zasobu (Z.mat). Wiedza jawna - rodzaj wiedzy możliwej do wyartykułowania, którą można wyrazić przy pomocy słów, liczb, znaków czy też symboli oraz obrazów (opisy procedur, produktów, kompetencji, projektów, schematów organizacyjnych). Wiedza cicha - rodzaj wiedzy wykorzystywanej w codziennych działaniach, której istoty nie do końca jednak można określić, przez co formalizacja i przekazywanie innym osobom wiedzy cichej jest bardzo utrudnione. Kultura organizacyjna - wartości, wierzenia i pojęcia, które wspólnie uznają członkowie organizacji. Kultura organizacji wyznacza sposób myślenia, odczuwania, reagowania, podejmowania decyzji i innych rodzajów działania współuczestników. Elementy składowe: artefakty, normy i wartości, podstawowe założenia. Rodzaje kultur: kultura władzy - sposób kierowania, kultura celu - nastawienie na zadania, kultura ról - orientacja na pełnione funkcje, kultura jednostki - własny sposób bycia. Reputacja - opisuje przedsiębiorstwo, jest zbiorem wielu osobistych sądów dotyczących jego wiarygodności, solidarności, odpowiedzialności i zaufania. Czynniki tworzące reputację: Wiarygodność, Solidarność, Odpowiedzialność, Zaufanie. Elementy składowe reputacji: pracownicy, klienci, inwestorzy, sojusznicy, społeczeństwo.

Temat 8. Zarządzanie zasobami ludzkimi w przedsiębiorstwie

Model sita: Dorosły człowiek jest istotą w pełni ukształtowaną i nie można go zmienić. Konkurencja między ludźmi spełnia istotną rolę motywacyjną. Model oparty na rywalizacji i konkurencji. Model kapitału ludzkiego: Człowiek ze swój natury jest zdolny i skłonny do rozwoju oraz uczy się przez całe życie. Model oparty na lojalności, zaangażowaniu i współpracy. Pracowników przyjmuje się z myślą o ich długookresowym zatrudnieniu. Etapy zarządzania zasobami ludzkimi: Planowanie zasobów ludzkich. Rekrutację pracowników. Dobór pracowników. Wprowadzenie do pracy. Szkolenia i doskonalenie. Ocenę efektywności. Motywowanie pracowników. Fluktuacja - międzyokresowe zmiany stanowisk pracy. Rodzaje fluktuacji: wczesna, późna.

Temat 9. Źródła finansowania działalności przedsiębiorstwa

Kapitał wewnętrzny to kapitał, którego jedynym kosztem jest koszt alternatywny. Kapitał zewnętrzny to kapitał, którego kosztem jest stopa zwrotu, jakiej oczekuje podmiot udostępniający środki. Kapitał własny to kapitał pochodzący z przedsiębiorstwa lub od jego właścicieli. Kapitał obcy to kapitał pochodzący z otoczenia przedsiębiorstwa. Rodzaje źródeł finansowania: dopłaty wspólników, fundusze wysokiego ryzyka (venture capital), Aniołowie biznesu (business angels), emisja akcji, rynek pozagiełdowy, kredyty i pożyczki bankowe, Konkurs Bank Przyjazny dla Przedsiębiorców, Polskie Stowarzyszenie Funduszy Pożyczkowych, Kredyt kupiecki, factoring, leasing.

Temat 10. Zarządzanie logistyczne w przedsiębiorstwie

Logistyka - proces planowania, realizowania i kontrolowania sprawnego i efektywnego ekonomicznie przepływu surowców, materiałów do produkcji, wyrobów gotowych oraz odpowiedniej informacji z punktu konsumpcji w celu zaspokojenia wymagań klienta. Logistyka-7W właściwe (klient produkt ilość kondycja czas miejsce koszty). Cele: Koordynacja przepływu surowców i materiałów do produkcji oraz gotowych produktów do konsumentów, minimalizacja kosztów tego przepływu, podporządkowanie działalności logistycznej wymogom obsługi klienta. Podsystemy: logistyka zaopatrzenia, produkcji dystrybucji. Podatność transportowa ładunku - stopień odporności ładunku na warunki i skutki transportu. Rodzaje podatności transportowej: naturalna, techniczna, ekonomiczna. Obsługa klienta z punktu widzenia systemu logistycznego - zdolność przedsiębiorstwa do zaspokajania potrzeb klientów pod względem czasu, niezawodności, komunikacji i wygody. Przykłady standardów obsługi klienta: Hurtownik (co najmniej 98% prawidłowo zrealizowanych zamówień). Producent detalista (czas cyklu dostawy nie dłuższy niż 5 dni). Przewoźnik lotniczy ( akceptacja zwrotów w ciągu 30dni, co najmniej 90% punktualnych przylotów, nie więcej niż 5% przesyłek zagubionych lub uszkodzonych rocznie). Restauracja (obiad podany w ciągu 5 minut od przyjęcia zamówienia). Gałęzie transportu: kolejowy, samochodowy, morski, wodny śródlądowy, przesyłowy, lotniczy, kombinowany. Koncepcja globalnych kosztów logistycznych: Poziom obsługi klienta koszty transportowe koszty składowe koszty realizacji zamówień koszty zakupów zaopatrzeniowych koszty utrzymywania zapasów poziom obsługi klienta.

Temat 11. Zarządzanie innowacjami w przedsiębiorstwie

Innowacja - proces obejmujący wszystkie działania związane z kreowaniem pomysłu, powstaniem wynalazku, a następnie jego wdrożeniem. Można wyróżnić dwa nurty ujęcia jej jako procesu lub rezultatu. Rodzaje wg stopnia nowości: radykalne, stopniowe. Rodzaje wg przedmiotu: techniczne (produktowe i procesowe), kierownicze. Etapy procesu innowacji: Rozwój: firma ocenia, modyfikuje i doskonali twórczy pomysł. Zastosowanie: firma wykorzystuje rozwiniętą ideę w projektowaniu produkcji lub dostawach nowych produktów, usług lub procesów. Uruchomienie: organizacja wprowadza na rynek nowe produkty lub usługi. Wzrost: wzrasta popyta na nowe produkty lub usługi. Dojrzałość: większość konkurencyjnych organizacji ma dostęp do danego pomysłu. Upadek: Zmniejsza się popyta na innowacje, następuje rozwój i zastosowanie innowacji zastępującej poprzednią.

Temat 12. Zarządzanie marketingowe w przedsiębiorstwie

Marketing mix - zespół narzędzi służących przystosowaniu działań przedsiębiorstwa do potrzeb nabywców. Koncepcja 4P: produkt, cena, dystrybucja, promocja. Koncepcja 4C: Potrzeby i pragnienie konsumentów, koszt dla klienta, wygoda zakupu, komunikacja z przedsiębiorcą. Produkt - każde dobro bądź usługa, która zaspakaja potrzeby konsumentów. Poziomy produktu: Istota produktu (rdzeń) - pożytek, który konsument otrzymuje kupując dane dobro. Produkt rzeczywisty - stanowi te cechy, poprzez które postrzega go nabywca (cena, marka, opakowanie, kolor, jakość, kształt). Produkt poszerzony - obejmuje korzyści dodatkowe, które dodaje się do produktu i które zwiększają jego atrakcyjność oraz konkurencyjność (naprawy, instalowanie, gwarancja, konserwacja, kredyt, dostawa, instrukcja, usługi dodatkowe). Strategie promocji: Strategia tłoczenia Producent przepływ stymulowanego popytu, przepływ promocji głownie sprzedaży osobistej kierowanej do pośredników hurtownik detalista konsument. Strategia ssania konsument detalista hurtownik przepływ stymulowanego popytu producent i od producent przepływ promocji głównie reklamy kierowanej do konsumentów konsument.

---