 | Pobierz cały dokument polskie.nauki.ekologiczne.wobec.wyzwan.doc Rozmiar 60 KB |
Prof. dr hab. Kazimierz A. DOBROWOLSKI
Wydział Biologii
Uniwersytetu Warszawskiego
POLSKIE NAUKI EKOLOGICZNE WOBEC WYZWAŃ GLOBALNYCH I ZADAŃ PRAKTYCZNYCH W KRAJU
Sądzę, że trudno byłoby znaleźć drugie słowo, które w ostatnich latach zrobiło tak oszałamiającą karierę jak ekologia. Termin ten stał się niesłychanie pojemny, popularny i powszechnie używany, a wielokrotnie nadużywany. Istnieją ekologiczne lub proekologiczne ruchy społeczne, mówi się o ekologicznej produkcji, ekologicznym budownictwie, inżynierii ekologicznej, ekologicznej żywności, ekologicznych opakowaniach. Ostatnio kupiłem ekologiczny papier toaletowy, a w jednej z gazet ukazało się ogłoszenie matrymonialne, w którym kandydat na męża poszukuje ekologicznej żony.
Termin "ekologia" stał się synonimem ochrony przyrody, ochrony środowiska, ochrony zdrowia, w niektórych przypadkach oszczędnego budownictwa, planowania przestrzennego, bezodpadowej lub niskoodpadowej produkcji przemysłowej, jak również określonego sposobu myślenia.
Przedmiot nauk ekologicznych. Uznając ten poszerzony zakres pojęcia "ekologia" pozwolę sobie cofnąć się do czasów, gdy po raz pierwszy zastosowano ten termin. Zarówno termin, jak i definicję ekologii po raz pierwszy podał Ernst Haeckel w 1866 r. w oparciu o greckie słowo oikos, które oznacza dom lub siedlisko: "Ekologia dotyczy stosunku zwierzęcia do jego środowiska organicznego i nieorganicznego, szczególnie przyjazne lub wrogie stosunki z tymi roślinami i zwierzętami, z którymi wchodzą w kontakt". Ta pierwsza definicja Haeckla została przez niego rozszerzona w 1870 r.: "Przez ekologię rozumiemy wiedzę dotyczącą ekonomii przyrody - badania całości stosunku zwierzęcia zarówno do jego środowiska nieorganicznego, jak i organicznego włączając w to przede wszystkim jego przyjazne i wrogie stosunki z tymi roślinami i zwierzętami, z którymi wchodzi w bezpośredni kontakt - jednym słowem, ekologia jest badaniem tych wszystkich skomplikowanych wzajemnych stosunków przedstawionych przez Darwina jako »walka o byt«". Ta definicja, uściślona w 1895 r. przez Forbesa, w zasadzie jest aktualna, z zastrzeżeniem, że słowo "zwierzę" (Haeckel był zoologiem) należy zastąpić słowem "organizm".
Kształtowanie się właściwego dla ekologii zakresu pojęć definicji i badań odbywało się w końcu XIX i na początku XX w. Miało swe źródła w badaniach botanicznych i zoologicznych i doprowadziło do wyodrębnienia się ekologii jako samodzielnej dziedziny wiedzy. Ma ona sprecyzowany zakres, własne hipotezy i teorie badawcze, własną metodę i metodologię badań. Wyrosła z kręgu badań biologicznych i nadal jest częścią biologii.
 | Pobierz cały dokument polskie.nauki.ekologiczne.wobec.wyzwan.doc rozmiar 60 KB |