DOKUMENTACJA HODOWLANA
RODZAJE DOKUMENTÓW W HODOWLI KONI
Dokumenty stanowiące księgi koni zarodowych:
• karta klaczy do księgi głównej/wstępnej,
• karta ogiera do księgi głównej/wstępnej,
Dokumenty związane z prowadzeniem ksiąg:
• notatnik wpisu do księgi,
• świadectwo wpisania konia do księgi głównej/wstępnej,
• dowód urodzenia źrebięcia,
• zgłoszenie klaczy/ogiera do ksiąg wydawanych drukiem,
Dokumenty związane z rozrodem koni:
• świadectwo uznania ogiera,
• zezwolenie na dalszy odchów ogiera,
• świadectwo pokrycia klaczy,
• wykaz ogierów uznanych na terenie województwa,
• spis ogierów znajdujących się na terenie gminy
Karta ogiera/klaczy - podstawowa postać prowadzenia ksiąg stadnych. Wystawiana jest przez OZHK dla licencjonowanych klaczy i ogierów. Zawiera dane dotyczące pochodzenia, daty i miejsca urodzenia, umaszczenia i odmian, oceny bonitacyjnej, kariery hodowlanej i użytkowej oraz wyniki prób dzielności.
Świadectwo pokrycia klaczy - wystawiane jest przez opiekuna ogiera (właściciela, dzierżawcę) po pierwszym skoku. W przypadku powtarzania skoków dopisuje się ich daty. Część A dokumentu użytkownik ogiera zwraca po sezonie do ZHK. Znajdujące się na odwrocie części B „poświadczenie urodzenia źrebięcia" wypełnia pracownik ZHK. W przypadku inseminacji- świadectwo wydaje inseminator, z zaznaczeniem, że klacz była sztucznie inseminowana
Dowód urodzenia źrebięcia - wystawiany jest przez ZHK na podstawie poświadczenia urodzenia źrebięcia. Powinien być sporządzony przed odsądzeniem źrebięcia. Dokument ten wystawia się tylko dla potomstwa ogierów uznanych. Przy wystawianiu dowodu urodzenia nadaje się źrebięciu nazwę. Rodowód źrebięcia wypełnia się według zasad przyjętych dla kartotek.
Świadectwo uznania ogiera - wystawiane jest przez komisję ZHK na przeglądach kwalifikacyjnych, dla ogierów 2,5 letnich. Jest podstawowym dokumentem upoważniającym do rozpłodowego użytkowania ogiera
Świadectwo wpisu do ksiąg - wystawiane jest przez ZHK na wniosek właściciela konia, na podstawie ksiąg hodowlanych. Jest dokumentem potwierdzającym wartość hodowlaną zwierzęcia.
Dziennik prób i stanowień - rejestr codziennego próbowania klaczy oraz daty pokryć; dokument prowadzony w stadninach państwowych, podstawa do wystawienia dowodu urodzenia źrebięcia.
Księgi koni zarodowych prowadzone są przez PZHK (Polski Związek Hodowców Koni) oraz Okręgowe Związki Hodowców Koni (OZHK).
Księgi koni zarodowych prowadzone są osobno dla klaczy i ogierów i dzielą się na:
• wstępne(W) - do których wpisuje się ogiery po rodzicach wpisanych do ksiąg i klacze mające przynajmniej ojca wpisanego do księgi. Jeżeli matka nie jest wpisana- klacz musi uzyskać co najmniej 72 pkt. Bonitacyjnych(w tym 13 za typ). Nie prowadzi się ksiąg wstępnych dla ras zachowawczych- koników polskich i hucułów.
• główne (G) - do których wpisuje się ogiery po rodzicach wpisanych do ksiąg głównych oraz klacze po ojcu z księgi głównej i matce z księgi przynajmniej wstępnej. Do ksiąg wpisuje się klacze, które urodziły lub są źrebne oraz uzyskały ocenę bonitacyjną min. 73 pkt. Ogiery muszą ukończyć 30 m-cy i otrzymać co najmniej 77 pkt
Pochodzenie koni stwierdza się na podstawie dokumentów hodowlanych, w przypadku sztucznej inseminacji lub transplantacji zarodków- wymagane są dodatkowo badania grup krwi obojga rodziców i potomka.
Księgi stadne dla koni xx, oo i xxoo prowadzone są według odrębnych przepisów przez PTWK. Warunkiem wpisu jest pochodzenie po rodzicach wpisanych do ksiąg tych ras- krajowych (księgi krajowe) bądź zagranicznych. Księgi ras xx i oo prowadzone są w jednym dziale, księga stadna rasy xxoo prowadzona jest w dwóch działach: do działu I wpisuje się konie mające w rodowodach od 1/4 do 3/4 przodków xx lub oo, natomiast konie mające w rodowodach powyżej 3/4 przodków jednej z tych ras wpisywane są do działu II. Konie pełnej krwi angielskiej oraz ras zachowawczych (koniki polskie, hucuły) pochodzące ze sztucznej inseminacji lub transplantacji - nie są wpisywane do ksiąg.
Księgi stadne i rejestry w polskiej hodowli:
*pełnej krwi angielskiej (PSB - Polish Stud Book),
*czystej krwi arabskiej (PASB - Polish Arabian Stud Book),
*czystej krwi angloarabskiej (PAASB - Polish Angloarabian Stud Book) - dział I i II,
*małopolskiej (Km),
*wielkopolskiej (Kwlkp),
*śląskiej (KsI),
*szlachetnych półkrwi (Ksp) - dział I i II,
*zimnokrwistej (Kz),
*huculskiej (Khc),
*koników polskich (Kkn)
Małopolskiej (m)- konie wywodzące się do przodków ras: małopolskiej, xx, oo, xxoo, wlkp oraz od wpisanych do zagranicznych ksiąg koni półkrwi: arabskiej, angielskiej i angloarabskiej, mające w trzecim pokoleniu rodowodu najwyżej 1 przodka rasy wlkp. Jeżeli mają w rodowodzie 5 przodków xx, muszą mieć co najmniej 3 przodków małopolskich, xxoo lub oo.
Wielkopolskiej (wlkp)- konie wywodzące się od przodków ras: wielkopolskiej, xx, oo, xxoo i m, mające w trzecim pokoleniu co najmniej 3 przodków rasy wielkopolskiej, trakeńskiej lub wschodniopruskiej i nie więcej niż l przodka rasy małopolskiej. Nie dopuszcza się koni innych ras półkrwi
Śląskiej (śl)- konie wywodzące się od przodków ras: śląskiej, oldenburskiej (chowanych w czystości rasy) i xx, mające w trzecim pokoleniu rodowodu co najmniej 4 przodków rasy śląskiej lub oldenburskiej. Nie dopuszcza się innych ras półkrwi.
Szlachetnych półkrwi (sp)- konie pochodzące z krzyżowania ras szlachetnych, nieodpowiadające wymaganiom wpisów do ich ksiąg. Dział I- konie wywodzące się od przodków krajowych i zagranicznych ras szlachetnych, w typie wierzchowym (hanowerskie, holsztyńskie, selle francais, meklemburskie, nowoczesne, oldenburskie) oraz anglośląskie z udziałem powyżej 50% krwi xx. Dział II- konie pochodzące z krzyżowania ras szlachetnych, nieodpowiadające warunkom wpisu do działu I (wielkopolsko- śląskie)
Zimnokrwistej (z)- konie pochodzące od przodków wpisanych do krajowych ksiąg koni zimnokrwistych i pogrubionych oraz zagranicznych ksiąg koni zimnokrwistych.
Huculskiej (hc)- konie wywodzące się od przodków wpisanych do krajowych i zagranicznych ksiąg koni tej rasy.
Konik polski (kn)- konie wywodzące się od przodków wpisanych do krajowych i zagranicznych ksiąg koni tej rasy
Rejestry
Rejestr wysokiej wartości użytkowej (RS), do którego wpisuje się konie wyróżniające się w sportach konnych, w konkurencjach: • ujeżdżenie,
• skoki przez przeszkody,
• WKKW,
• wyścigi przeszkodowe (stiple),
• rajdy długodystansowe,
• powożenie.
Rejestr koni małych (RKM)- do którego wpisuje się konie ras i typów koni małych (do 147 cm miary laskowej), zarejestrowane w PZHK; prowadzony w pięciu działach:
I - dział kuców szetlandzkich do 110 cm, z dolewem do 50% ras w typie szetlandzkim lub 25% innych koni małych (mogą mieć niepełne pochodzenie).
II - dział koni różnych ras i typów ich mieszańców, z przynajmniej jednostronnym pochodzeniem; powyżej 110 cm.
III - dział kuców fellińskich
IV - dział koni fiordzkich (może być niepełne pochodzenie, o ile jest zachowany fenotyp rasy).
V - dział koni małych od 149 cm do 156 cm wszystkich szlachetnych ras i typów, niekwalifikujące się do wpisu do ksiąg stadnych.
Do prawidłowego sporządzenia dokumentacji konieczna jest znajomość zasad nazewnictwa (tworzenia pełnych nazw koni) oraz sporządzania rodowodów.
Pełna nazwa konia zawiera:
• nr w księdze i jej symbol
• symbol okręgu
• nazwę własną
• skrót rasy
Źrebię otrzymuje nazwę przy rejestracji jego urodzenia. Konie w hodowli państwowej mają przed nazwą nr ewidencyjny (max.czterocyfrowy) i symbol rasy za nazwą. Konie zapisane do drukowanych ksiąg stadnych mają symbol księgi przed nazwą.
Przykład zapisu nazwy ogiera śląskiego prywatnej hodowli, zakupionego do PSO a następnie wpisanego do drukowanej księgi stadnej:
253/Wł Bank- nr okręgowy
926 Bank śl.- państwowy nr ewidencyjny
Ksl 747 Bank- nr w drukowanej księdze stadnej.
W hodowli xx i oo nazwa konia nie może powtórzyć się w ciągu 15 lat, więc nie ma obawy pomyłki, natomiast w przypadku pozostałych ras, szczególnie w hodowli terenowej, imiona koni powtarzają się bardzo często i konieczne jest używanie pełnej nazwy.
Wypełnianie rodowodu
W podstawowej charakterystyce konia podaje się jego nazwę, rasę oraz skrócone pochodzenie- zwykle wystarczy to do identyfikacji (jest mało prawdopodobne, aby w obrębie jednej rasy powtórzyła się kombinacja kilku nazw).
Skrócone pochodzenie konia podaje się w następującej kolejności: probant, ojciec, matka, ojciec matki (nazw się nie odmienia). Zapis typu: Harpun śl.(Cenzor — Harfa po Fabian) należy czytać: ogier śląski Harpun po ogierze Cenzor od klaczy Harfa po ogierze Fabian.
W dokumentach hodowlanych sporządza się rodowód szachownicowy, 3-5 pokoleniowy.
Aby, zgodnie z prawem, wprowadzić konia do obrotu lub wyjechać nim poza gospodarstwo, należy zaopatrzyć go w paszport.
Od 01 lipca 2003 r. Polski Związek Hodowców Koni (PZHK) identyfikuje i wydaje paszporty koniom rasy: małopolskiej, wielkopolskiej, polski koń szlachetny półkrwi, śląskiej, polski koń zimnokrwisty, huculskiej, konik polski i koniom wpisanym do rejestru kuców i koni małych, natomiast źrebiętom pełnej krwi angielskiej i czystej krwi arabskiej - Polski Klub Wyścigów Konnych (PKWK), Redakcja Ksiąg Stadnych. Konie bez pochodzenia (źrebięta i dorosłe osobniki) będą identyfikowane i zaopatrywane w paszporty również przez PZHK.
PZHK, dla ułatwienia Państwu uzyskania paszportu, działa poprzez 15 Wojewódzkich / Okręgowych Związków Hodowców Koni (OZHK) bliższych miejscu zamieszkania osób wnioskujących o paszport. Do właściwego Związku należy się zwrócić, aby uzyskać paszport.
System identyfikacji i rejestracji koni wykorzystywany jest w celu ustalenia pobytu i przemieszczania się zwierząt. W rejestrze zebrane są dane o właścicielach i koniach.
Wszystkie konie posiadać powinny paszporty pozwalające na jednoznaczną identyfikację.
Podstawą wystawienia paszportu dla koni ras hodowlanych wpisanych do księgi jest zaświadczenie wpisu do księgi stadnej, natomiast pozostałych koni - zgłoszenie właściciela, w którym wykazane będą numery identyfikacyjne rodziców konia (nowy przepis wprowadzony w styczniu 2005r.).
Księgi stadne i rejestry koni nieznanego pochodzenia prowadzi Polski Związek Hodowców Koni.
Źrebięta urodzone po 31 grudnia 2005r.powinny być oznakowane poprzez elektroniczny identyfikator.
Paszport konia
Paszport wydawany jest przez podmioty prowadzące Księgi Stadne. Opis konia zawarty w paszporcie wykonywać mogą jedynie uprawnione do tego osoby: pracownicy okręgowych związków oraz osoby przeszkolone na kursach organizowanych przez PZHK, z którymi poszczególne OZHK / WZHK zawarły umowę. Opis konia złożony jest z dwóch części:
*opis słowny
*opis graficzny- diagram
Paszport powinien zawsze podróżować z koniem niezależnie czy zwierzę przemieszcza się po kraju czy jedzie za granicę. Przy sprzedaży konia paszport powinien być także przekazany nowemu właścicielowi.
Paszport zawiera następujące dane:
•dane o właścicielu
•opis identyfikacyjny,
•adnotacje o przeprowadzanych identyfikacjach,
•adnotacje o szczepieniach przeciw grypie i innych,
•zaświadczenie o badaniu klinicznym przeprowadzonym przez lekarza weterynarii do 48 godzin przed transportem międzynarodowym,
•wyniki testów laboratoryjnych dotyczących chorób zakaźnych,
•adnotacje o leczeniu z rozróżnieniem czy koń kierowany na rzeź ma być przeznaczony dla celów konsumpcyjnych, czy nie.
W opisie identyfikacyjnym zawarte są: numer identyfikacyjny konia, nazwa, płeć, maść, rasa, rodzice, data i miejsce urodzenia, hodowca, certyfikat pochodzenia wydany na podstawie badania markerów genetycznych, a także opis słowny i graficzny (diagram).
Bardzo ważna ostatnia część paszportu, w której posiadacz konia decyduje, czy chce ażeby jego zwierzę po ubiciu mogło być kiedykolwiek, nawet w dalekiej przyszłości, przeznaczone do spożycia przez ludzi lub, że tego nie chce.
Ale uwaga! Decyzja, że zwierzę nie jest przeznaczone do spożycia przez ludzi jest nieodwracalna, bowiem lekarz weterynarii w takim przypadku może zastosować w leczeniu konia lekarstwa, których pozostałości w mięsie są szkodliwe i taki koń już nigdy nie będzie mógł być przeznaczony do spożycia przez ludzi. Natomiast decyzja, że koń może być ubity z przeznaczeniem na mięso jest odwracalna i na każdym etapie życia konia jego posiadacz może zmienić decyzję i wskazać, że mogą być stosowane specyfiki, które zdyskwalifikują wartość mięsa. Tak więc tę decyzję należy podejmować z największą rozwagą i lepiej zadecydować, że koń jest przeznaczony do spożycia
Zdarzenia z życia konia, które będą odnotowywane w paszporcie:
Urodzenie - dla koni hodowlanych, wpis w rubrykach rodowodowych w paszporcie, wydany na podstawie świadectwa pokrycia klaczy, zastąpi "Dowód urodzenia źrebięcia", dla koni o nieudokumentowanym pochodzeniu rubryki te będą wykreślone. Zgodnie z Ustawą zgłoszenie źrebięcia do rejestru musi nastąpić przed odsadzeniem źrebięcia od matki, najpóźniej do 6 m-ca życia.
Zmiana posiadacza - paszport jest wyposażony na końcu w dwie perforowane kartki, które służą do informowania o zmianie posiadacza konia. Informacje tam wpisane podpisują sprzedający i kupujący. Nowy posiadacz jest zobowiązany do zgłoszenia zmiany w tym OZHK, na terenie którego będzie stacjonował koń. Zmiana musi być dokonana w ciągu 7 dni.
Posiadacz konia jest zobowiązany do zgłoszenia w ciągu 7 dni faktu padnięcia, zgładzenia lub uboju konia i zwrócenia paszportu do OZHK, który dokonał ostatniego wpisu o zmianie posiadacza. W przypadku uboju konia w rzeźni, obowiązek poinformowania o tym fakcie OZHK i zwrócenia paszportu spoczywa na rzeźni.
Koń, który został sprzedany za granicę, musi być przekazany nabywcy wraz z paszportem. Obowiązek zawiadomienia o tym fakcie właściwego OZHK spoczywa na ostatnim polskim posiadaczu konia (w przypadku obcokrajowca, który jest posiadaczem konia z polskim paszportem, obowiązek spoczywa również na tej osobie). Konie sprowadzone z zagranicy, o ile posiadają paszporty zgodne z wymaganiami Ustawy, zachowują te paszporty jako obowiązujące. Fakt sprowadzenia takich koni należy zgłosić właściwemu OZHK w terminie 30 dni od przeprowadzenia granicznej kontroli weterynaryjnej. Adnotacja w paszporcie o posiadaczu, który sprowadził konia do Polski musi być dokonana przez podmiot, który wystawił ten paszport za granicą
Opis identyfikacyjny źrebięcia
Przyjęte przez PZHK zasady identyfikacji koni są zawarte w Regulaminie prowadzenia ksiąg koni zarodowych oraz jego załączniku Identyfikacja koni.
Źrebię opisuje się przed odsadzeniem, by zminimalizować ryzyko zamiany konia. Jeśli nie zmieniło właściciela, w wyjątkowych sytuacjach identyfikację można przeprowadzić później, jednak przed ukończeniem przez nie jednego roku życia. Opisu zarówno w hodowli stadninowej należącej do Skarbu Państwa, jak i prywatnej dokonuje wykwalifikowany i uprawniony pracownik Wojewódzkiego Związku Hodowców Koni (WZHK).
Praktyczny opis identyfikacyjny konia
Urodzenie się źrebięcia winno być zgłoszone do WZHK w terminie do 3 tygodni. Źrebię doprowadzane jest do opisu przy matce. Powinno być starannie wyczyszczone, szczególnie dolne części kończyn wraz z kopytami. Opis przeprowadza się na dworze, w świetle dziennym, na gładkim podłożu, by dobrze widoczne były kopyta. Zostaje on odnotowany w dokumencie Świadectwo pokrycia klaczy na jego odwrocie - Poświadczeniu urodzenia źrebięcia. Jest to dokument źródłowy, który właściciel otrzymał przy kryciu klaczy
W ramach opisu:
*wpisuje się nazwę klaczy-matki, jej numer wpisu do księgi stadnej, właściciela w dniu wyźrebienia i datę urodzenia źrebięcia, która musi korespondować z ostatnią datą pokrycia klaczy,
*identyfikuje się płeć źrebięcia i nadaje nazwę, która zaczyna się od pierwszej litery nazwy matki; należy również skontrolować wiek źrebięcia na podstawie uzębienia.
Równocześnie wypełniany jest Opis graficzny konia, który zawiera część słowną i graficzną (diagram). Jako pierwszy wykonuje się jest opis słowny.
Maść i odmiany wpisywane są do Dowodu urodzenia źrebięcia wydawanego na podstawie Świadectwa pokrycia klaczy i Opisu graficznego konia. Wystawca Dowodu (WZHK) nadaje wówczas koniowi 15-cyfrowy numer, tzw. identyfikator
Numery identyfikacyjne są nadawane przez poszczególne państwa według własnych systemów, jednak dąży się do zunifikowania ich i wprowadzenia uniwersalnego przyżyciowego numeru konia (UELN). Dotychczas został on zaakceptowany przez członków Światowej Federacji Hodowli Koni Sportowych (WBFSH). Składa się z 15 elementów literowo-cyfrowych zawartych w dwu segmentach.
Pierwszy segment określa kraj i organizację rejestrującą konia: symbol kraju pochodzenia konia - 3 znaki według międzynarodowego systemu oznaczeń 1SO-3166 (Polska - kod literowy POL lub kod cyfrowy 616) i symbol organizacji (księgi stadnej) - 3 znaki. Na przykład brytyjska księga stadna koni pełnej krwi angielskiej ma symbol OGB, francuska - OFR.
Drugi segment złożony z 9 znaków lub cyfr oznacza numer rejestracyjny konia w księdze stadnej. Czwarty i trzeci znak od końca wraz z piętnem rasowym powinny być wypalone na lewym udzie konia. Ten ostatni wymóg jest jednak rzadko respektowany.
Po opisie wykonuje się wstępną ocenę źrebięcia (typ, pokrój, zdrowie, ruch) w skali do 20 punktów.
W przypadku źrebiąt urodzonych w stadninach koni Skarbu Państwa przy odsądzaniu wypalany lub wymrażany jest numer bądź godło stadniny na prawym siodle oraz numer źrebięcy na lewym siodle.
Wpis konia do księgi stadnej
Właściciel klaczy co najmniej 3-letniej, która urodziła źrebię lub została zaźrebiona może ubiegać się ojej wpis do księgi stadnej.
Przedstawia on wówczas pisemny wniosek wraz ze Świadectwem pokrycia klaczy, o ile klacz nie urodziła jeszcze źrebięcia, oraz Dowód urodzenia klaczy.
W przypadku ogierów właściciel, oprócz wniosku o dokonanie wpisu, zobowiązany jest przedstawić protokół wyników badania białek osocza i grup krwi ogiera lub potwierdzenie wykonania takich badań. Jednym z warunków wpisu ogiera do księgi jest zdanie próby dzielności. WZHK dokonuje wstępnej kwalifikacji minimum 3-letnich ogierów półkrwi do testu 100-dniowego. W trakcie tej wstępnej kwalifikacji ogiera oraz przed wpisem klaczy do księgi stadnej pracownik WZHK dokonuje bonitacji konia w skali 100-punktowej (klacz wpisywana do księgi głównej musi uzyskać minimum 73 pkt., do wstępnej 72 pkt., ogier min.77 pkt.) oraz mierzy jego wysokość w kłębie, obwód klatki piersiowej i obwód nadpęcia.
Zasadniczej bonitacji i kwalifikacji ogiera dokonuje komisja kwalifikacyjna w Zakładzie Treningowym, zatwierdzona przez Ministerstwo Rolnictwa.
Bonitacja i pomiary zarówno ogierów, jak i klaczy są jeszcze weryfikowane przez WZHK w wieku 5 lat.
Ogier, który zdał próbę dzielności, wieńczącą test, spełnia warunek sprawdzenia użytkowości przed wpisem do księgi stadnej. Jeśli ogier nie uczestniczył w próbach dzielności, pozytywne wyniki w czempionatach sportowych (mistrzostwa młodych koni) również stanowią zaliczenie próby dzielności.
Ogiery ras zimnokrwistych, prymitywnych i kuców nie uczestniczą w stacjonarnym treningu w Zakładach Treningowych, lecz kwalifikowane są przez WZHK na próby dzielności, które odbywają się np. na wystawach-aukcjach. Próby te przeprowadzane są przez tzw. komisje rasowe, które dokonują też bonitacji ogierów.
Przed wpisem ogiera do jakiejkolwiek księgi stadnej dokonywanym przez WZHK właściciel musi dodatkowo przedstawić świadectwo badania z wynikiem negatywnym na: niedokrwistość zakaźną, nosaciznę, zarazę stadniczą, arteritis, dychawicę świszczącą. Powinno być również zbadane nasienie ogiera. Szczegółowe warunki wspomnianych polowych prób dzielności, warunków zaliczenia czempionatu jako próby dzielności oraz wpisu wszystkich koni do ksiąg stadnych precyzują programy hodowlane poszczególnych ras oraz Biuletyn PZHK.
Konie spełniające wszystkie wymogi wpisu do księgi na wniosek właściciela piętnowane są jej symbolem. Piętno lub piętna (w przypadku koni urodzonych w stadninach koni Skarbu Państwa) muszą być uzupełnione w opisie słownym oraz narysowane na diagramie (Opis graficzny konia). Pozycja „Palenia" dotyczy znaków wypalonych lub wymrożonych na ciele konia. Symbol księgi stadnej powinien być narysowany również w części słownej opisu, a w nawiasie podana w skrócie nazwa księgi.
Jako dowód wpisu konia właściciel otrzymuje Świadectwo wpisania konia do księgi stadnej. Zarówno Dowód urodzenia źrebięcia, jak i Świadectwo wpisania konia do księgi stadnej są opatrzone hologramem. Świadectwo w przypadku księgi głównej przekreślone jest na ukos zielonym paskiem.
Zasady znakowania koni
Znakowanie przeprowadza się metodą wypalania lub wymrażania. Miejsca znakowania określane są terminami: lewe lub prawe siodło, czyli lewa lub prawa strona grzbietu, prawa lub lewa strona szyi oraz prawe lub lewe udo.
Źrebięta urodzone w stadninach koni Skarbu Państwa znakuje się przy odsadzaniu numerem lub godłem stadniny na prawym siodle oraz numerem źrebięcym na lewym. Każda taka stadnina ma swój stały numer lub godło, np.godłem stadnin założonych przed wojną: Janowa Podlaskiego, Racotu i Kozienic jest pierwsza litera (J, R, K) z umieszczoną nad nią koroną, a Stacja Badawcza PAN z Popielnic, hodująca koniki polskie ma jako swój znak literę P.
Numer źrebięcy jest to kolejny numer źrebięcia urodzonego w danej stadninie w danym roku. Sposób numeracji przychówka jest ustalany przez stadninę. Konie wpisane do ksiąg stadnych są znakowane na wniosek właściciela symbolem księgi (tzw. piętno rasowe), do której zostały wpisane. Konie urodzone w stadninach koni Skarbu Państwa dotąd piętnowane były na prawym udzie.
Ogiery wcielane do stad ogierów mogą być oznakowane numerem ewidencyjnym na lewej stronie szyi. Konie w hodowli prywatnej, oprócz symbolu księgi na lewym udzie, mogą być piętnowane znakiem prywatnej stadniny na prawym udzie po wcześniejszym zatwierdzeniu tego znaku przez PZHK. Przedstawione zasady dotyczą wszystkich ras, których hodowlą kieruje PZHK, jednak komisje ksiąg stadnych poszczególnych ras mogą zgłaszać własne propozycje. Konie pełnej krwi angielskiej, czystej krwi arabskiej i czystej krwi angloarabskiej nie są piętnowane.