Inżynier elektryk

Kod klasyfikacji: 214301

Rozdział klasyfikacji: Przemysł wydobywczy, ciężki, elektryka i elektronika

Klasa klasyfikacji: Elektryka

Zadania i czynności

Podstawowym celem pracy inżyniera elektryka jest nadzorowanie procesu wytwarzania energii elektrycznej, minimalizowanie strat związanych z jej przesyłaniem i wykorzystywaniem, automatyzowanie procesów wytwórczych oraz miernictwo wielkości elektrycznych i nieelektrycznych. Szeroki zakres działalności inżyniera elektryka obejmujący różne dziedziny techniki i praktycznie każdą gałąź przemysłu powoduje, że w zawodzie tym można spotkać wiele stanowisk pracy. Do najczęściej spotykanych należą: specjalista ds. wytwarzanie energii elektrycznej, specjalista ds. elektroenergetyki przemysłowej, specjalista ds. technologii elektrycznych, specjalista ds. automatyki i metrologii, specjalista ds. instalacji i urządzeń elektrycznych, specjalista ds. sprzętu elektromechanicznego, specjalista ds. trakcji elektrycznych, specjalista ds. elektrotechniki motoryzacyjnej.

W tym zawodzie zakres zadań i czynności jest zróżnicowany. I tak inżynier elektryk - wytwarzanie energii elektrycznej zatrudniony w elektrowni lub elektrociepłowni nadzoruje proces wytwarzania energii elektrycznej w zakresie pracy wszystkich obwodów elektrycznych i cieplnych w nim wykorzystywanych. Ustala zakres i harmonogram profilaktycznych badań, napraw, przeglądów i remontów urządzeń i instalacji elektroenergetycznych. Prowadzi dokumentację techniczną dla podległych mu instalacji, maszyn i urządzeń oraz prowadzi szkolenia pracowników obsługujących te urządzenia. Inżynier elektryk - elektroenergetyka przemysłowa nadzoruje pracę podległych mu urządzeń energetycznych (np. transformatorów, rozdzielni) oraz ludzi zajmujących się ich obsługą, konserwacją i naprawami. Analizuje i ocenia gospodarkę energetyczną w swoim zakładzie pracy oraz opracowuje plany rozwoju systemu elektroenergetycznego. Prowadzi dokumentację techniczną, odpowiada za zainstalowanie nowych, lub po remontach, instalacji, urządzeń. Może również zajmować się projektowaniem nowych układów elektroenergetycznych. Inżynier elektryk - technologie elektryczne przede wszystkim projektuje nowe lub modernizuje istniejące technologie produkcji różnego typu urządzeń elektrycznych. Inżynier elektryk - automatyka i metrologia zajmuje się projektowaniem lub kontrolowaniem stanu technicznego układów automatyki dla urządzeń przemysłowych oraz aparatury kontrolno-pomiarowej. Inżynier elektryk - instalacje i urządzenia zajmuje się całokształtem zagadnień związanych z gospodarką elektroenergetyczną w zakładzie. Nadzoruje sposób eksploatacji urządzeń elektrycznych, kieruje osobami zajmującymi się ich obsługą, konserwacją czy naprawami. Inżynier elektryk - sprzęt elektromechaniczny może projektować nowe urządzenia lub nadzorować produkcję sprzętu elektromechanicznego np. sprzętu oświetleniowego, elektronarzędzi, akumulatorów itp. Inżynier elektryk - trakcje elektryczne, może zajmować się projektowaniem nowych maszyn i urządzeń elektrycznych układów sterowania i wyposażenia elektrycznych pojazdów trakcyjnych. Ponadto może uczestniczyć w ich produkcji, konserwowaniu i remontowaniu poprzez nadzorowanie procesu produkcyjnego. Inżynier elektryk - elektromechanika motoryzacyjna wykonuje prace projektowo-konstrukcyjne elementów elektrycznych i elektromechanicznych używanych w przemyśle samochodowym. Jeśli pracuje bezpośrednio w produkcji, to wówczas nadzoruje procesy technologiczne produkcji podzespołów elektronicznych dla wytwarzanych typów samochodów.

Środowisko pracy

materialne środowisko pracy

Miejscem pracy osoby wykonującej zawód inżyniera elektryka mogą być hale produkcyjne, laboratoria, pracownie badawcze , pojazdy mechaniczne i inne , a także może być wykonywana na wolnym powietrzu. W swojej pracy, w zależności od stanowiska, może spotykać się (z różną intensywnością) z oddziaływaniem niekorzystnych czynników takich jak : zmienna temperatura, duża wilgotność powietrza, zanieczyszczenia powietrza pyłami i gazami, oddziaływanie hałasu i wibracji a także niekorzystne i zmienne oświetlenie - zarówno zbyt słabe jak też za intensywne. Warunki środowiska mogą wpływać na zwiększenie podatności na zachorowania na choroby wywołane promieniowaniem elektromagnetycznym.

warunki społeczne

Praca w tym zawodzie może mieć charakter indywidualny lub zespołowy przy czym w zależności od zajmowanego stanowiska występuje przewaga jednej z tych cech. Na przykład inżynier elektryk pracujący jako projektant w większości specjalizacji, głównie pracuje indywidualnie. Kontakty z innymi ludźmi nie są zbyt intensywne, jednakże są nieodzowne zarówno w miejscu pracy, jak też na zewnątrz. Kontakty te polegają na odpowiadaniu na pytania zarówno personelu podwładnego jak też kierownictwa, udzielaniu rad, konsultowaniu i negocjowaniu w sprawach technicznych lub finansowych, a także na pełnieniu funkcji związanych z reprezentowaniem zakładu.

warunki organizacyjne

Inżynier elektryk niezależnie od zajmowanego stanowiska ma przeważnie stałe godziny pracy, na ogół tylko w dzień przez 8 godzin, o ile nie jest zatrudniony w ruchu wielozmianowym. W dni ustawowo wolne od pracy pracuje sporadycznie tylko w przypadkach awaryjnych czy specjalnych, na przykład przy uruchamianiu nowych instalacji lub urządzeń. Pracując w pionie badawczym lub projektowym, często pracuje poza miejscem pracy w odległościach zależnych od miejsca oddelegowania. Wykonywana przez niego praca jest nadzorowana przeważnie tylko w zakresie głównych celów i zadań. Pomimo, że praca inżyniera elektryka jest często koncepcyjna, związana z opracowywaniem nowych rozwiązań technologicznych i konstrukcyjnych, jest ona w pewnym stopniu zrutynizowana z uwagi na szeroko rozbudowane przepisy określające wyraźnie sposób postępowania lub wykonywania konkretnych czynności. Praca inżyniera elektryka wiąże się z dużą odpowiedzialnością za urządzenia i maszyny, za bezpieczeństwo i zdrowie ludzi, a również za funkcjonowanie przedsiębiorstwa (o ile pracuje np. na stanowisku elektroenergetyka). W pewnych przypadkach może on być pozbawiony uprawnień SEP(Stowarzyszenie Elektryków Polskich) do kierowania i nadzorowania prac, o ile w rażący sposób naruszył obowiązujące przepisy. Wówczas może też ponosić odpowiedzialność finansową.

Wymagania psychologiczne

Dla poprawnego funkcjonowania w zawodzie inżyniera elektryka wymagane jest posiadanie szeregu sprawności sensomotorycznych a szczególnie: dobrej ostrości wzroku , rozróżnienia barw, widzenia o zmroku i widzenia głębi, sprawnego słuch i zmysłu równowagi oraz dobrej koordynacji wzrokowo-ruchowej, spostrzegawczość i brak lęku przed wysokością.

Niezbędnymi cechami są umiejętność koncentrowania uwagi oraz jej podzielność, dobra pamięć, logiczne rozumowanie, uzdolnienia matematyczne a także uzdolnienia techniczne , myślenie twórcze oraz wyobraźnia przestrzenna.

Równie wysokie wymagania w stosunku do inżyniera elektryka odnoszą się do pewnych cech psychicznych; bowiem w jego pracy niezbędnym jest szybkie tempo pracy, umiejętność szybkiej zmiany podmiotu pracy.

Wykonywanie pracy zespołowej wymaga od inżyniera elektryka umiejętności nawiązywania kontaktów z ludźmi i postępowania z nimi. W pracy tej nieodzowna jest również zdolności do podejmowania szybkich i trafnych decyzji i pomimo wysokiej samodzielności i niezależności pracy, także ścisłe podporządkowania się szczególnie przepisom budowy i eksploatacji urządzeń elektrycznych. Dla wykonywania części obowiązków, dotyczących szczególnie badań, projektowania i usprawniania funkcjonowania przemysłu, niezbędnymi umiejętnościami są: inicjatywność, zdolność przekonywania, dokładność, wytrwałość i cierpliwość oraz zainteresowania naukowe.

Wymagania fizyczne i zdrowotne

Wymagania fizyczne i zdrowotne w stosunku do inżyniera elektryka są zróżnicowane w zależności od charakteru pracy : (naukowy, projektowy, przemysłowy) oraz od specjalności. Jednakże, z uwagi na przeważający udział zadań i czynności o charakterze intelektualnym wymagania fizyczne dotyczą ogólnej wydolności fizycznej oraz sprawności układu krążenia oraz sprawności zmysłów szczególnie wzroku, i równowagi. Na pewnych stanowiskach np. w projektowaniu istnieje możliwość zatrudnienia osób niepełnosprawnych z dysfunkcją kończyn dolnych a nawet poruszających się na wózkach inwalidzkich.

Przeciwwskazaniem zdrowotnym do podjęcia pracy w tym zawodzie jest niedowidzenie, głuchota oraz zaburzenia zmysłu równowagi.

Warunki podjęcia pracy w zawodzie

Kandydat ubiegający się o pracę jako inżynier elektryk musi posiadać minimum wykształcenie wyższe techniczne (wydział elektryczny), zakończone obroną inżynierskiej lub magisterskiej pracy dyplomowej.

Zawód inżyniera elektryka można zdobyć na wydziale elektrycznym politechnik, a także wyższych szkołach inżynierskich posiadających w swym profilu nauczania wydział elektryczny.

Możliwości awansu w hierarchii zawodowej

Zawód inżyniera elektryka umożliwia awans zawodowy zarówno w działalności badawczej, projektowej i gospodarczej. Sposób awansowania jest w każdej z tych dziedzin odmienny.

Każda z tych dróg ma odmienną procedurę wymagań i dochodzenia do kolejnych stopni awansu.

Droga rozwoju naukowego to zdobywanie umiejętności samodzielnego wykonywania badań poprzez uzyskanie tytułu doktora nauk technicznych, doktora habilitowanego oraz profesora . Aby uzyskać doktorat inżynier musi mieć publikowany i niepublikowany dorobek naukowy, wykonać odpowiednią do wymagań pracę naukowo badawczą, opracować rozprawę doktorską i obronić ją publicznie. Uzyskanie stopnia doktora habilitowanego, wymaga udokumentowania osiągnięć w zakresie opracowań technologicznych czy konstrukcyjnych, a także w dziedzinie opracowywania nowych metod oceny własności fizykochemicznych w postaci patentów, wdrożeń, publikacji opartych na badaniach własnych oraz napisaniu rozprawy habilitacyjnej i zdania kolokwium habilitacyjnego. Po ukończeniu tego tytułu awansuje się na samodzielnego pracownika nauki, który po udokumentowaniu nowych osiągnięć naukowych ich opublikowaniu oraz poprowadzeniu 5 prac doktorskich jako promotor składa wniosek na stopień profesora.

Pracując w biurze projektowym w miarę rozwoju ogólnego i specjalizacji uzyskuje się również stopnie młodszego i starszego asystenta, projektanta a następnie głównego projektanta. Uzyskiwanie coraz wyższych stopni jest uzależnione od udokumentowanych osiągnięć naukowych w formie patentów, publikacji i projektów innowacyjnych. W przemyśle awans polega na rozwoju stopnia specjalizacji od młodego specjalisty poprzez starszego specjalistę aż do głównego specjalisty. Ponadto możliwy jest awans o charakterze administracyjnym - kierownik oddziału, wydziału i zakładu produkcyjnego. Ponadto istnieje możliwość zdobycia w Stowarzyszeniu Elektryków Polskich tytułu „europejskiego inżyniera elektryka”

Możliwości podjęcia pracy przez dorosłych

W zawodzie inżyniera elektryka możliwe jest podjęcie pracy w późniejszym wieku. Zdarza się to dosyć często, ponieważ istnieje możliwość zdobycia zawodu szczególnie dla pracujących techników elektryków, poprzez podjęcie nauki na studiach wieczorowych lub korespondencyjnych. Studia te są płatne, ale ich organizacja pozwala jednocześnie uczyć się i pracować. Wytrwałość i pracowitość najczęściej umożliwia ukończenie studiów inżynierskich a nawet magisterskich i zdobycie zawodu inżyniera elektryka.

Polecana literatura

Inżynier elektryk - Klasyfikacja zawodów i specjalności, Tom V Słownik zawodów i specjalności, zeszyt 2, część 1, Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej Warszawa 1995, str.l21 do 133,

Inżynier elektryk -Informator dla kandydatów na studia , Politechnika ¦ląska w Gliwicach,Gliwice, 1996 str . 36

„Wiadomości Elektrotechniczne” dwutygodnik, Wyd. SEP

Źródło danych: Przewodnik Po Zawodach, wyd. II, MPiPS

1

---