1. Definicja przestępstwa

Definicja przestępstwa przedstawia się następująco:

DEFINICJA NA PAMIĘĆ: Przestępstwem jest czyn człowieka zabroniony przez ustawę pod groźbą kary jako zbrodnia lub występek, bezprawny, zawiniony i społecznie szko­dliwy w stopniu wyższym niż znikomy.

Istotna jest tu określona kolejność sprawdzania elementów definicji. Dopiero po stwierdzeniu, że mamy do czy­nienia z zachowaniem się człowieka, które możemy określić jako czyn, sen­sowne jest zastanawianie się, czy jest on zabroniony pod groźbą kary jako zbrodnia lub występek i czy jest on czynem bezprawnym.

II. Przestępstwo jako czyn człowieka

Przestępstwem może być tylko czyn człowieka!

Zachowanie się człowieka, by mogło być uznane z czyn w rozumieniu pra­wa karnego, musi być zewnętrznym zachowaniem się zależnym od woli czło­wieka, musi być sterowane jego wolą.

Jednak nie każde zewnętrzne zachowanie się człowieka może być nazwane czynem. W szczególności nie jest czynem zachowanie się człowieka pod wpływem przymusu bezwzględnego (vis absoluta),

Od przymusu bezwzględnego należy odróżniać fizyczny lub psychiczny przymus względny (vis compulsiva), polegający na wywieraniu nacisku na wolę człowieka, ale nie wykluczający kierowania przez tę wolę jego zachowaniem się (groźby lub tortury)

Nie oznacza to oczywiście, że w tego rodzaju przypadkach osoba popełniająca czyn pod przymusem poniesie odpowiedzialność karną. Wyklucze­nie odpowiedzialności nie będzie jednak spowodowane brakiem czynu, lecz działaniem w stanie wyższej konieczności (art. 26 KK).

Odruchy bezwarunkowe nie są czynem. Przestępstwa nie ma, gdy brak jest fizycznej możliwości zachowania się w sposób wymagany przez prawo.

III. Czyn zabroniony. Ustawowe znamiona przestępstwa

Przestępstwo musi być czynem zabronionym przez ustawę karną.

Musi posiadać ustawowe znamiona przestępstwa, które mogą dotyczyć różnych elementów jego struktury: podmiotu, strony przedmiotowej, strony podmiotowej lub przedmio­tu.

Występuje podział znamion na znamiona opisowe i ocenne.

Znamiona opisowe to te, których stwierdzenie nie wymaga stosowania ocen, a ich zakres znaczeniowy jest stosunkowo wyraźny

Znamiona ocenne natomiast wymagają, przy ustalaniu ich występowania w czynie, posługiwania się różnego rodzaju ocenami. Należą tu takie znamiona jak „istotne zeszpecenie” (art. 156 KK), „mienie w wielkich rozmiarach” (art.163 KK), „pornograficzne”

IV. Bezprawność czynu

Przestępstwa nieumyślne są przestępstwami z nieostrożności (są rezultatem nieostrożnego zachowania się sprawcy)

Istnieje katalo­g okoliczności wyłączających odpowiedzialność karną.

V. Wina

Przestępstwem jest tylko czyn zawiniony.

„Nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w chwili czynu”.

Konieczne jest stwierdzenie winy sprawcy.

Wina zachodzi wtedy, gdy możemy sprawcy postawić zarzut z popełnie­nia danego czynu zabronionego. Jest to suma przesłanek, które muszą być spełnione, by sprawca mógł ponieść odpowiedzialność karną.

Zamiar popełnienia przestępstwa (przy przestępstwach umyślnych) albo lekkomyślność lub niedbalstwo (przy przestępstwach nieumyślnych).

Istnieje też szereg przesłanek negatywnych, czyli okoliczności wyłącza­jących winę np: niepoczytalność.

Wina w prawie karnym materialnym jest personalną (a więc zaadresowaną do konkretnej osoby) zarzucalnością popełnionego czynu. Granice tej zarzucalności określa ustawa, ustanawiając przesłanki win i wskazując okoliczności wyłączające winę.

Kwestią sporną w nauce prawa karnego są tzw. teorie winy, zajmujące się rozważaniami na temat istoty winy. Dzielimy je ogólnie na psy­chologiczne i normatywne.

Psychologiczna teoria winy utożsamia winę ze stroną podmiotową (umyślnością lub nieumyślnością) przestępstwa. Normatywna teoria winy, za istotę winy uważa osobistą zarzucalność popełnionego czynu.

VI. Społeczna szkodliwość

Wymagane jest, by konkretny czyn nie tylko wypełniał znamiona przestępstwa, lecz również wykazywał pewne cechy, które były powodem uznania takich czynów za przestępstwo przez ustawę. Materialne definicje przestępstwa przeciwstawia się w nauce prawa karnego definicjom formalnym.

VII. Klasyfikacja przestępstw

1. Waga przestępstwa

Przestępstwa są klasyfikowane według różnych kryteriów. Według kryterium wagi przestępstwa, na zbrodnie i występki. Zbrodniami są zagrożone karą od 3 lat albo karą surowszą. Występkami są czyny zagrożone karą przekraczającą l miesiąc pozbawienia wolności, l miesiąc ograniczenia wolności lub grzywny powyżej trzydziestu stawek dziennych.

2. Forma winy

Zbrodnię można popełnić tylko umyślnie, występek może natomiast być popełniony również nieumyślnie.

Co do występków, milczenie ustawy oznacza, że są one umyślne. Nieumyślność występku musi być wyraźnie ustanowiona w ustawie przez użycie słowa „nieumyślnie”. Typy przestęp­stw nieumyślnych są w KK stosunkowo nieliczne.

3. Forma czynu

Ze względu na formę czynu wyróżniamy przestępstwa z działania i prze­stępstwa z zaniechania. Do trzeciej grupy zalicza­my te przestępstwa, które mogą być popełnione przez działanie lub przez zanie­chanie.

4. Znamię skutku

Podział przestępstw na przestępstwa formalne (bezskutkowe) i przestęp­stwa materialne (skutkowe). Jeżeli określony skutek do znamion przestępstwa należy, mamy do czynienia z przestępstwem material­nym, jeżeli natomiast przestępstwo polega po prostu na określonym zachowaniu się, nazwiemy je przestępstwem formalnym.

Skutek - jest to zmiana w świecie zewnętrznym, która może mieć różny charakter, i która da się oddzielić od samego zachowania się.

5. Typy przestępstw

Typ przestępstwa będący punktem wyjścia nazywamy typem podstawowym, a typ nowo utworzony typem kwalifikowanym, gdy jego zagrożenie karą jest surowsze albo typem uprzywilejowanym, gdy jest on zagrożony karą łagodniejszą. Znamiona np.: („Kto zabija człowieka...”)

6. Tryb ścigania

Ściganie z oskarżenia publicznego (publicznoskargowe) i oskarżenia prywatnego (prywatnoskargowe). Oskarżycielem publicznym (z reguły jest prokurator).

Niektóre przestępstwa publicznoskargowe mogą być ścigane jedynie wtedy, gdy pokrzywdzony złoży wniosek o ściganie (przestępstwa wnioskowe).

§ 8. Struktura przestępstwa

I. Uwagi ogólne

Do jego najważniejszych elementów należą:

Podmiot przestępstwa, strona przedmiotowa, strona podmiotowa i przedmiot przestępstwa.

II. Podmiot przestępstwa

1. Wiek sprawcy

Podmiotem przestępstwa może być tylko osoba fizyczna, która ukończyła 17lat. Nieletni nie podlegają odpowiedzialności karnej, lecz stosuje się wobec nich środki przewidziane w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich (NielU).

W pewnych wypadkach odpowiedzialność karną może ponieść nieletni, który ukończył 15 lat.

W momencie gdy dokona: zamachu na życie Prezydenta RP (art. 134 KK), zabójstwo umyślne zwykłe lub morderstwo (art. 148 § l, 2 lub 3 KK), umyślne spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu typu podstawowego i kwalifikowanego (art. 156 § 1 i 3 KK), umyślne spowodowanie niebezpieczeństwa powszechnego (art. 163 § 1 lub 3 KK), porwanie samolotu lub statku typu podstawowego i typu kwalifikowanego (art. 166 KK), umyślne spowodowanie katastrofy w komunikacji typu podstawowego i kwalifikowanego (art. 173 § 1 lub 3 KK), zgwałcenie zbiorowe lub ze szczególnym okrucieństwem (art. 197 § 3 KK), wzięcie zakładników typu podstawowego i kwalifikowanego (art. 252 § 1 lub 2 KK), rozbój.

Wymierzając karę nieletniemu, sąd kieruje się przede wszystkim tym, aby sprawcę wychować

2. Nieletni

1. Nieletnimi są osoby do lat osiemnastu, wobec których stosuje się środki wychowawcze w związku z ich demoralizacją.

2. Osoby między trzynastym a siedemnastym rokiem życia, wobec których toczy się postępowanie o czyny karalne wypełniające znamiona przestępstw lub niektórych wykroczeń.

3. Osoby wobec których wykonuje się orzeczone środki wychowawcze lub poprawcze, określane są przez ustawę jako nieletni do czasu ukończenia przez nie dwudziestu jeden lat.

w sprawach nieletnich należy się kierować przede wszystkim ich dobrem

1) Do środków wychowawczych należą m.in.:

- upomnienie,

- zobowiązanie do określonego postępowania (np. do podjęcia nauki),

- nadzór odpowiedzialny rodziców lub opiekuna,

- nadzór kuratora,

- umieszczenie w rodzinie zastępczej, w placówce wychowawczej albo ośrodku szkolno-wychowawczym.

2) Środkiem leczniczo-wychowawczym jest umieszczenie nieletniego w szpitalu psychiatrycznym lub innym odpowiednim zakładzie leczniczym.

3) Umieszczenie w zakładzie poprawczym zastosować można jedynie w razie popełnienia przez nieletniego między trzynastym a siedemnastym rokiem życia czynu wypełniającego znamiona przestępstwa,

3. Młodociany

Sprawca młodociany to taki, który nie ukończył dwudziestu jeden lat w chwili czynu, ani dwudziestu czterech lat w chwili orzeka­nia w pierwszej instancji.

KK odmiennie określa zasady wymierzania kary młodocianemu, kładąc nacisk na jej cele wy­chowacze

4. Przestępstwa indywidualne i przestępstwa powszechne

Pozostaje podział przestępstw na przestępstwa indywidualne i przestępstwa powszechne.

Przestępstwa powszechne to takie, których podmiotem może być każda osoba odpowiadająca ogólnym cechom podmiotu przestępstwa, tzn. osoba fi­zyczna, która osiągnęła określony wiek.

Przestępstwa indywidualne natomiast, to te, w których opisie ustawowym znamię podmiotu określone jest przez użycie pewnej dodatkowej cechy („żołnierz”, „funkcjonariusz publiczny”, „matka” itd.).

Przestępstwa indywidualne dzielimy na właściwe i niewłaściwe

W przestępstwie indywidualnym właściwym, szczególna cecha podmiotu decyduje o bycie przestępstwa. Brak tej cechy powoduje więc brak przestęp­stwa.

Przy przestępstwach indywidualnych niewłaściwych szczególna cecha pod­miotu nie decyduje o bycie przestępstwa, lecz o stworzeniu jego typu kwalifi­kowanego lub uprzywilejowanego.

Szczególny problem stanowi kwestia odpowiedzialności za podżeganie i pomocnictwo do przestępstw indywidualnych

III. Strona przedmiotowa przestępstwa

Do strony przedmiotowej przestępstwa zaliczamy:

1) czyn (zachowanie się) podmiotu,

2) skutek czynu,

3) czas i miejsce czynu,

4) sytuację, w jakiej czyn popełniono,

5) sposób popełnienia i przedmiot wykonawczy czynu.

Zachowanie się sprawcy określonego typu przestępstwa opisywane jest w ustawie przy pomocy tzw. znamienia czasownikowego („zabija”, „ujawnia”, „podrabia” itp.). Znamię skutku występuje tylko przy przestępstwach materialnych

W przeważającej większości typów przestępstw czas i miejsce popełnienia nie należą do ich znamion, a więc są to okoliczności dla bytu przestępstwa obojętne.

Do znamion przestępstwa należy sposób jego popełnienia, np. „przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem”

Przez przedmiot wykonawczy (przedmiot czynności wykonawczej) rozumie się przedmiot materialny, na którym dokonuje się danego przestępstwa

Szereg przestępstw dokonywanych jest jednak bez oddziaływania na konkretne przedmioty materialne albo też nie są one określone w ich znamionach.

IV. Formy czynu

Ustawowe ujęcie zachowania się sprawcy przestępstwa może przybrać róż­ne formy.

1. Przestępstwa trwałe

Czas popełnienia takich przestęp­stw, nazywanych przestępstwami trwałymi, rozciąga się wówczas na okres od za­początkowania takiego stanu do jego zakończenia,

2. Przestępstwa wieloosobowe

Niektóre przestępstwa muszą jednak polegać na działaniu wieloosobowym. Przepisy ujmują wówczas czyn jako „branie udziału” w pewnym wspólnym działaniu

3. Przestępstwa wieloczynowe

Przestępstwa polegające na pewnego rodzaju działalności, na którą składają się poszczególne czyny. Na przykład art. 130 KK ujmuje przestępstwo szpiegostwa jako m.in. „branie udziału w obcym wywiadzie”.

Szczególną odmianą przestępstw wieloczynowych są takie, które muszą polegać na pewnej działalno­ści, tzn. pojedyncze zachowanie się sprawcy nie wyczerpuje znamion przestęp­stwa. Np. przestępstwo rozpijania małoletniego

Czyn pojedynczy (np. jednorazowe poczęstowanie alkoholem) może być co najwyżej usiłowaniem.

Przestępstwo z zaniechania polega na niepodjęciu przez sprawcę działania, do którego był on zobowiązany (formalne przestępstwa z zanie­chania) lub na spowodowaniu określonego skutku przez niepodjęcie takie­go działania (materialne przestępstwa z zaniechania).

Obowiązek udzielenia pomocy człowie­kowi znajdującemu się w niebezpieczeństwie wynika z przepisu (art. 162 KK). Obowiązek zawiadomie­nia organów ścigania.

2. Przestępstwa materialne z zaniechania

Źródłem obowiązku działania może być:

1) ustawa,

2) umowa lub przyjęcie określonej funkcji.

Ustawa może bezpośrednio zobowiązywać obywateli do określonych działań.

Umowy, mamy na myśli wszelkie rodzaje umów, zarówno sformalizowane jak i niesformalizowane.

Pojęcie gwaranta oznacza więc, że chodzi o szczególne zobowiązania prawne wyraźnie ukierunkowane na zapobieżenie skutkowi, którego spowodowanie wypełnia znamiona określonego przestępstwa.

Przestępstwo w tym wypadku składa się z początkowego działania i następującego po nim zaniechania.

Samo działanie nie może być podstawą takiej kwalifikacji, po­nieważ nie musi być zawinione ani bezprawne. Mówienie o nim jako o zaniechaniu konkretnej osoby ma sens tylko, jeżeli ta właśnie osoba wywołała swoim działaniem daną sytuację.

VI. Skutek czynu. Związek przyczynowy

Do strony przedmiotowej przestępstw materialnych należy skutek. Wtedy, gdy jakieś przestępstwo występuje nie tylko w typie podstawowym, lecz rów­nież w typie kwalifikowanym przez nastąpienie określonego skutku - skutek ten nazywany jest w przepisach KK następstwem czynu. Następstwo może być jedynym skutkiem. Może też być skutkiem dalszym.

Między zachowaniem się sprawcy a skutkiem tego zachowania się zachodzić musi związek przyczynowy. Używanie określeń jak „powoduje”, „wyrządza”, „uszkadza” itp. wprowadza pośrednio warunek występowania związku przy­czynowego.

1. Teoria ekwiwalencji

Teoria ekwiwalencji ujmuje związek przyczynowy bardzo szeroko.

Ustalenie związku przyczynowego nie przesądza jeszcze kwestii odpowiedzialności sprawcy, którego czyn musi być przecież bezprawny i zawiniony.

2. Teoria adekwatnego związku przyczynowego

Nie wystarcza, że czyjeś zachowanie się jest koniecznym warunkiem nastąpienia skutku. Dla uznania go za przyczynę wymaga się jeszcze, by określony w ustawie skutek był normalnym, typowym następstwem takiego zachowania się.

3. Teoria relewancji

Nie każde spowodowa­nie skutku, nie każdy związek przyczynowy jest istotny (relewantny) dla odpo­wiedzialności karnej. Bardziej słuszne byłoby posługiwanie się teorią adekwatne­go związku przyczynowego, która pozwala na zgodne z doświadczeniem ży­ciowym różnicowanie warunków przyczyniających się do wywołania skutku.

Odpowiedzialność za skutek, wchodzi w grę tylko wtedy, gdy w zaistniałym skutku urzeczywistniło się właśnie to stworzone przez sprawcę niebezpieczeństwo, którego powstaniu miało zapobiec przestrzeganie naruszonej przez niego reguły ostrożności.

4. Przyczynowość zaniechania

Skutek może być wywołany tylko przez działanie człowieka. Zaniechanie natomiast nie może zapoczątkować łańcucha przyczynowego, co najwyżej możemy osobom zobowiązanym zarzucić, że nie przeszkodziły nastąpieniu skutku.

VII. Strona podmiotowa przestępstwa

Strona podmiotowa (inaczej strona subiektywna) przestępstwa obejmuje zjawiska psychiczne, które muszą towarzyszyć stronie przedmiotowej, czyli zewnętrznemu zachowaniu się sprawcy, i które wyrażają stosunek psychiczny sprawcy do czynu

element psychiczny) jest niezbędnym składnikiem czynu.

Towarzyszyć musi zachowaniu się sprawcy określonej postaci stosunku psychicznego do czynu, przy czym stosunek ten może polegać na umyślności lub nieumyślności.

Strona podmiotowa jest najważniejszą przesłanką winy!!!

VIII. Formy winy umyślnej

Umyślne popełnienie czynu zabronionego zachodzi wtedy, gdy sprawca miał zamiar jego popełnienia. Jako zamiar bezpośredni (dolus directus) lub jako za­miar ewentualny (dolus eventualis).

1. Zamiar bezpośredni

Chcenie określonego czynu zabronio­nego

obejmuje on swoją świadomością wszystkie znamiona tego czynu.

Sprawca nie jest pewien, czy jego zachowanie się będzie skuteczne, ale chce skutek spowodować.

Zamiar bezpośredni nagły (dolus directus repentinus) i zamiar bezpośredni przemyślany (dolus directus praemeditatus). Różnica między nimi polega na warunkach, w jakich doszło do ukształtowania się zamiaru. Przy zamiarze nagłym decyzja o popełnieniu czynu zabronionego podejmowana jest w krótkim czasie, bez szczegółowych przemyśleń. Zamiar przemyślany, jak wskazuje jego nazwa, powstaje w wyniku trwającego jakiś czas kształtowania się decyzji, często połączonego ze stworzeniem dokładnego planu popełnienia przestępstwa. Uważa się na ogół, że zamiar nagły jest lżejszą formą winy.

Nie mieści się natomiast w ramach zamiaru bezpośredniego tzw. zamiar ogólny (dolus generalis), który zachodzi wtedy, gdy sprawca nie precyzuje w swoich przeżyciach psychicznych skutku, który chce spowodować.

2. Zamiar ewentualny

Sprawca możliwość popełnienia czynu zabronionego przewiduje i na to się godzi (art. 9 § l KK).

Od zamiaru bezpośredniego różni się więc zamiar ewentualny zarówno, jeśli chodzi o element świadomości, jak i element woli. Natomiast wola sprawcy nie polega na tym, że chce on popełnić czyn zabroniony, lecz na tym, że na popełnienie takiego czynu się godzi.

W przypadkach konkretnych zamiar ewentualny występuje zawsze obok ja­kiegoś zamiaru bezpośredniego.

W nauce prawa karnego wyróżnia się formę winy określaną jako zamiar niby-ewentualny (dolus quasi-eventualis) (odmiana zamiaru bezpośredniego)

Niepewność co do jednego ze znamion oznacza niepewność co do całości znamion czynu zabronionego. W takiej sytuacji stwierdzenie zamiaru ewentualnego lub bezpośredniego zależy od ustaleń co do treści woli sprawcy w stosunku do popełnianego czynu. Jeżeli polega ona na „chceniu”, to mamy do czynienia z zamiarem bezpośrednim, a jeżeli na „godzeniu się”, to mamy do czynienia z zamiarem ewentualnym.

Przez motyw rozumie się przeżycie psychiczne o charakterze intelektualnym skłaniające sprawcę do popełnienia czynu, natomiast pobudka jest, pełniącym taką samą rolę, przeżyciem o charakterze emocjonalnym.

Przestępstwa znamienne celem, motywem lub pobudką określa się w nauce prawa karnego jako przestępstwa kierunkowe. Sprawca działał z zamiarem dokładnie ukierunkowanym, co jest zwłaszcza widoczne przy przestępstwach znamiennych celem. Przestępstwa kierunkowe mogą być popełnione tylko w zamiarze bezpośrednim,

X. Formy winy nieumyślnej

Przesłanką odpowiedzialności za przestępstwo nieumyślne jest naruszenie zasady ostrożności.

„Czyn zabroniony jest popełniony nieumyślnie, jeżeli sprawca, nie mając zamiaru jego popełnienia, popełnia go jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach...”.

Sprawca przestępstwa nie tylko narusza, mniej lub bardziej sformalizowane zasady ostrożności, ale ponadto zachodzi związek przyczynowy między tym naruszeniem a końcowym rezultatem w postaci czynu zabronionego.

2. Lekkomyślność

Lekkomyślność polega na tym, że sprawca świadomie naruszając zasady ostrożności możliwość popełnienia czynu zabronionego przewiduje, lecz przypuszcza, że go uniknie. Różni ją od zamiaru ewentualnego przypuszczenie sprawcy, że jego działanie nie wypełni znamion czynu zabronionego.

3. Niedbalstwo

Sprawca możliwości popełnienia czynu zabronionego nie przewiduje, chociaż może ją przewidzieć. Mamy tu do czynienia z nieświadomością możliwości popełnienia czynu zabronione­go. Sprawca nie wykorzystał swych możliwości intelektualnych i dlatego nie zmienił swego nieostrożnego zachowania się.

Do istoty niedbalstwa należy więc, po pierwsze - świadome lub nieświadome, naruszenie reguł ostrożności wymaganej w danych okolicznościach i związek przyczynowy między tym naruszeniem a czynem zabronionym, a po drugie - możliwość przewidywania możliwości popełnienia czynu zabronionego.

Bardziej skomplikowana sytuacja powstaje, gdy sprawca sam ograniczył swoje możliwości przewidywania popełnienia czynu zabronionego.

XI. Wina mieszana (kombinowana)

Mieszany charakter winy polega na tym, że czę­ść znamion przestępstwa objęta jest zamiarem sprawcy, a druga część tylko winą nieumyślną. Typowymi przykładami są tutaj kwalifikowane typy przestępstw udziału w bójce lub pobiciu.

Przestępstwa popełnione z winy mieszanej traktuje się w sumie jako przestępstwa umyślne.

XII. Przedmiot przestępstwa

1. Uwagi ogólne

Przestępstwo jako czyn społecznie szkodliwy godzi w istotne dla społeczeństwa dobra prawne, takie jak życie, własność, bezpieczeństwo, wol­ność itd. Mówimy, że dobra te są przedmiotem przestępstwa.

2. Podział przestępstw ze względu na przedmiot ochrony

Typy przestępstw możemy, stosując kryterium przedmiotu ochrony, podzie­lić na trzy grupy:

1) przestępstwa polegające na naruszeniu dobra prawnego;

Do ich znamion należy uszczer­bek wyrządzony określonemu dobru prawnemu, np. zabójstwo, pozbawienie wolności, zgwałcenie, oszustwo, naruszenie nietykalności cielesnej.

2) przestępstwa polegające na narażeniu dobra prawnego na konkretne niebezpieczeństwo;

Do znamion należy skutek w postaci stanu konkretnego niebezpieczeństwa dla dobra prawnego, np. spowodowanie niebezpieczeństwa pożaru

3) przestępstwa abstrakcyjnego narażenia dobra prawnego.

Do ich znamion nie należy ani uszczerbek, ani konkretne niebezpieczeństwo dla dobra prawnego. Polegają one jednak na zachowaniu, które jest uważane za niebezpieczne dla określonego dobra prawnego.

3. Indywidualny, rodzajowy i ogólny przedmiot ochrony

Dobro zaatakowane popełnienie przestępstwa określonego w tym przepisie - nazywamy indywidualnym przedmiotem ochrony (zamachu). Przedmiot rodzajowy przestępstwa, to dobro prawne chronione nie przez jeden przepis, lecz przez grupę przepisów karnych, z reguły zamieszczonych w jednym roi dziale KK.

W rzeczywistości trudno jest wskazać takie ogólne dobro prawne, które jest chronione przez prawo karne.

4. Znaczenie przedmiotu ochrony przy interpretacji przepisu

Ustalenie dobra prawnego, któ­re jest przedmiotem ochrony danego przepisu karnego pozwala przede wszyst­kim zrozumieć sens tego przepisu.

5. Podobieństwo przestępstw

Przestępstwami podobnymi są przestępstwa należące do tego samego rodzaju. Przestępstwa skierowane przeciwko temu samemu lub zbliżonemu dobru prawnemu.

1

---