Procedury higieny w placówkach medycznych
Fragment komentarza zamieszczonego w całości w publikacji Serwis Prawo i Zdrowie
Komentarz omawia procedury higieny w placówkach medycznych. W opracowaniu opisano regulacje prawne dotyczące zagadnienia oraz zdefiniowano ustawowe pojęcia dotyczące procedur higieny. Scharakteryzowano także zasady tworzenia procedur higienicznych oraz nadzór Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Przedstawiono również kwestię odpowiedzialności z tytułu nieprzestrzegania procedur higieny.
1. Wprowadzenie
W literaturze przedmiotu istnieją co najmniej dwie definicje pojęcia "procedury higieny". Jednym ze znaczeń pojęcia "procedura higieny" jest sposób postępowania dotyczący mycia lub dezynfekcji wszelkich powierzchni zmywalnych w danej placówce medycznej. W znaczeniu prezentowanym m.in. w publikacji "Procedury higieny w placówkach ochrony zdrowia" autorstwa Marii Ciuruś, pojęcie to definiowane jest szerzej jako szczegółowo określony sposób postępowania dotyczący wykonywania każdej czynności związanej z pacjentem, w tym procedur medycznych, higieny personelu medycznego, narzędzi i sprzętu medycznego, powierzchni, żywienia oraz żywności.
W niniejszym komentarzu pojęcie "procedury higieny" będzie używane w znaczeniu szerszym.
Zapobieganie zakażeniom związanym z udzielaniem świadczeń zdrowotnych jest jednym z głównych problemów, a jego rozwiązanie wymaga wprowadzenia całego szeregu zorganizowanych działań, wśród których istotne miejsce zajmuje stworzenie odpowiednich procedur higienicznych.
Obowiązek opracowania oraz wdrożenia odpowiednich procedur wprowadza ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234, poz. 1570 z późn. zm.; dalej jako: u.z.z.z.). Akt ten reguluje m.in. zasady i tryb zapobiegania oraz zwalczania zakażeń a także podejmowania działań przeciwepidemicznych i zapobiegawczych w celu unieszkodliwienia źródeł zakażenia, przecięcia dróg szerzenia się zakażeń i chorób zakaźnych oraz uodpornienia osób podatnych na zakażenie.
Zasady dotyczące zapobiegania zakażeniom związanym z udzielaniem świadczeń zdrowotnych uregulowane zostały w rozdziale 3 u.z.z.z.
Zgodnie z art. 11 ust. 1 u.z.z.z., kierownicy zakładów opieki zdrowotnej oraz inne osoby udzielające świadczeń zdrowotnych są zobowiązane do podejmowania działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych. Działania te obejmują w szczególności (art. 11 ust. 2 u.z.z.z.):
1) ocenę ryzyka wystąpienia zakażenia związanego z wykonywaniem świadczeń zdrowotnych;
2) monitorowanie czynników alarmowych i zakażeń związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w zakresie wykonywanych świadczeń;
3) opracowanie, wdrożenie i nadzór nad procedurami zapobiegającymi zakażeniom i chorobom zakaźnym związanym z udzielaniem świadczeń zdrowotnych, w tym dekontaminacji skóry i błon śluzowych lub innych tkanek, wyrobów medycznych oraz powierzchni pomieszczeń i urządzeń;
4) stosowanie środków ochrony indywidualnej i zbiorowej w celu zapobieżenia przeniesieniu na inne osoby biologicznych czynników chorobotwórczych;
5) wykonywanie badań laboratoryjnych oraz analizę lokalnej sytuacji epidemiologicznej w celu optymalizacji profilaktyki i terapii antybiotykowej;
6) prowadzenie kontroli wewnętrznej w zakresie realizacji działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych.
Należy wskazać, iż katalog działań, określonych w art. 11 ust. 2 u.z.z.z. jest katalogiem otwartym, o czym świadczy użycie przez ustawodawcę pojęcia "w szczególności". Należy pamiętać także, iż przepisy prawne stanowią jedynie pewne ramy dla działań, których zakres oraz szczegółowa treść powinny być ustalane w oparciu przede wszystkim o aktualną wiedzę medyczną. Poszczególne działania będą uzależnione przede wszystkim od zakresu prowadzonej działalności, stopnia rozbudowania struktury organizacyjnej danej jednostki, a także od stopnia i rodzaju zagrożeń związanych z daną działalnością medyczną. Biorąc pod uwagę powyższe aspekty, a także częstotliwość występowania zakażeń szpitalnych, należy uznać, iż co do zasady szpitale należą do tych placówek ochrony zdrowia, które wymagają najbardziej rozbudowanych systemów służących przeciwdziałaniu zakażeniom. Powyższe znajduje odzwierciedlenie w przepisach art. 14 oraz art. 15 u.z.z.z., które nakładają na kierowników szpitali lub zespołów zakładów opieki zdrowotnej, w skład których wchodzi szpital, obowiązek wdrożenia i zapewnienia funkcjonowania systemu zapobiegania i zwalczania zakażeń szpitalnych. Podjęcie tych działań ma istotne znaczenie również w procesie uzyskiwania przez placówki medyczne certyfikatów jakości.
2. Zdefiniowanie ustawowych pojęć dotyczących procedur higieny
Jak wskazano powyżej procedury higieny są jednym z działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych.
Zgodnie z powołanym wcześniej art. 11 ust. 2 pkt 3 u.z.z.z., działanie to polega na opracowaniu, wdrożeniu, a następnie nadzorowaniu procedur zapobiegającym zakażeniom i chorobom zakaźnym związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych, w tym dekontaminacji skóry i błon śluzowych lub innych tkanek, wyrobów medycznych oraz powierzchni pomieszczeń i urządzeń.
W tym miejscu istotne jest zdefiniowanie niektórych pojęć, którymi posługuje się ustawa o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, niezbędnych do określania zakresu oraz treści procedur.
Definicje te zawiera przepis art. 2 u.z.z.z. Zgodnie z jego treścią, pojęcia użyte w tej ustawie oznaczają:
1. choroby zakaźne - choroby, które zostały wywołane przez biologiczne czynniki chorobotwórcze, które ze względu na charakter i sposób szerzenia się stanowią zagrożenie dla zdrowia publicznego;
2. biologiczny czynnik chorobotwórczy - posiadające zdolność wywoływania objawów chorobowych drobnoustroje komórkowe lub wytwarzane przez nie produkty, zewnętrzne i wewnętrzne pasożyty człowieka lub wytwarzane przez nie produkty, cząstki bezkomórkowe zdolne do replikacji lub przenoszenia materiału genetycznego, w tym zmodyfikowane genetycznie hodowle komórkowe lub wytwarzane przez nie produkty;
3. dekontaminacja - proces niszczenia biologicznych czynników chorobotwórczych przez mycie, dezynfekcję i sterylizację;
4. dezynfekcja - proces redukcji ilości biologicznych czynników chorobotwórczych przez zastosowanie metod fizycznych i chemicznych;
5. sterylizacja - proces zniszczenia zdolnych do namnażania się form biologicznych czynników chorobotwórczych;
6. zakażenie - wniknięcie do organizmu i rozwój w nim biologicznego czynnika chorobotwórczego;
7. zakażenie szpitalne - zakażenie, które wystąpiło w związku z udzieleniem świadczeń zdrowotnych, w przypadku gdy choroba:
a) nie pozostawała w momencie udzielania świadczeń zdrowotnych w okresie wylęgania albo
b) wystąpiła po udzieleniu świadczeń zdrowotnych, w okresie nie dłuższym niż najdłuższy okres jej wylęgania.
Jak wynika z powyższego, ustawodawca nie wskazuje konkretnych metod zapobiegania zakażeniom, przykładowo metod sterylizacji czy dezynfekcji, określa jedynie cele, jakie powinny być osiągnięte np. zniszczenie form biologicznych czynników chorobotwórczych. Jest to uzasadnione z uwagi na stały postęp dokonujący się w medycynie oraz innych dziedzinach nauki. W związku z tym tak ważne dla skutecznego podejmowania działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych jest oparcie ich na aktualnej wiedzy medycznej.
3. Zasady tworzenia procedur higienicznych
Istnieje wiele opracowań dotyczących zarówno zasad tworzenia, jak i zawartości merytorycznej procedur higieny. Należy pamiętać, iż zawartość procedur oraz ich rodzaj będzie uzależniona od profilu działalności danego podmiotu, w szczególności od rodzaju udzielanych świadczeń zdrowotnych.
Jak wcześniej wskazano, przepisy prawa dają jedynie ogólne wskazówki co do merytorycznej zawartości procedur higienicznych. Przy tworzeniu szczegółowych procedur należy opierać się w szczególności na aktualnej wiedzy medycznej, rekomendacjach stowarzyszeń naukowych, a także normach PN-EN.
Poniżej zostaną przedstawione najważniejsze założenia, stanowiące wyciąg z rekomendacji tworzenia procedur utrzymania czystości w zakładach opieki zdrowotnej opracowanych i uzgodnionych przez ekspertów ze Stowarzyszenia Pielęgniarek Epidemiologicznych i Polskiego Stowarzyszenia Czystości. Zgodnie z tymi rekomendacjami:
1. procedury powinny być zdefiniowane i dostosowane do specyfiki każdej jednostki organizacyjnej, rzeczywistego poziomu zagrożenia i oczekiwanego efektu końcowego związanego z uzyskaniem bezpiecznego dla pacjenta i personelu poziomu czystości mikrobiologicznej. W trakcie opracowania procedur higienicznych należy uwzględnić warunki środowiskowe, podstawowe zasady związane z tworzeniem, opiniowaniem i zatwierdzaniem procedur dostosowując treść procedury do pewnego, ogólnie przyjętego schematu postępowania;
2. każdą procedurę powinien opracowywać zespół specjalistów z danej dziedziny, znający zarówno teoretyczne założenia zawartych w procedurze zagadnień, jak i praktyczne zasady wykonania, tak aby możliwe było wykonanie procedury w codziennej praktyce. Najlepiej opracowana pod względem teoretycznym procedura, której z uwagi na warunki ogólne nie można zastosować w praktyce i która tym samym będzie wymagała jakichkolwiek modyfikacji, zamiast przynieść oczekiwane korzyści, może stać się powodem poważnych błędów;
3. z uwagi na specyfikę środowiskową, obowiązujące w zakładach opieki zdrowotnej procedury higieniczne należy opracowywać, uwzględniając zarówno aktualny stan wiedzy medycznej (w zakresie mikrobiologii, epidemiologii, zasad profilaktyki i leczenia zakażeń), jak i typowo profesjonalną wiedzę techniczną (w zakresie podstaw chemii, fizyki i mechaniki). Ponadto, każda procedura higieniczna powinna być opracowana w oparciu o informacje zgodne z aktualnym stanem prawnym i obowiązującymi polskimi i europejskimi normami PN/EN;
4. procedura powinna charakteryzować się czytelną i zwięzłą formą, zawierać definiujące podstawowe założenia procesu, definicje oraz szczegółowe schematy, umożliwiające szybkie wyszukanie właściwej informacji;
5. szczegółowa treść procedur powinna obejmować następujące elementy: cel, przedmiot i zakres procedury, osoby odpowiedzialne za prawidłowe wykonanie procedury w praktyce, słowniczek definiujący podstawowe kryteria procesu oraz szczegółowe określenie wymagań w odniesieniu do wykonującego procedurę personelu, stosowanych środków ostrożności (łącznie z zasadami pierwszej pomocy), niezbędnego sprzętu i stosowanych preparatów chemicznych;
6. w ramach zagadnień związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy, procedura powinna uwzględniać informacje zawarte w kartach charakterystyki substancji niebezpiecznych oraz określać szczegółowy tryb postępowania w sytuacjach awaryjnych. Szczegółowy opis postępowania, najczęściej w formie graficznej, definiuje poszczególne etapy procedury. Dodatkowa informacja dotyczy zagadnień związanych ze sposobem dokumentowania zastosowania procedury w praktyce, formą jej dystrybucji w jednostce oraz opisu dodatkowych załączników (karta charakterystyki, ulotka informacyjna;
7. bardzo istotne znaczenie ma sprawdzenie, a gdy jest to konieczne, dostosowanie, każdej procedury do rzeczywistych warunków i możliwości zakładu opieki zdrowotnej jako całości z jednoczesnym uwzględnieniem specyfiki każdej jednostki organizacyjnej. W tym celu, już na etapie opracowania procedur higienicznych, konieczna jest ścisła współpraca pomiędzy zespołem tworzącym procedury i przedstawicielem bezpośredniego odbiorcy usługi. Z tego powodu, nie ma procedur ogólnodostępnych, możliwych do zastosowania w każdym obszarze w tym samym zakresie, a o merytorycznej jakości procedur, decyduje m.in. jej niepowtarzalność;
8. procedury higieniczne powinny ostatecznie zostać zaopiniowane i zatwierdzone pod kątem bezpieczeństwa epidemiologicznego;
9. wdrożenie każdej procedury należy poprzedzić szkoleniem wszystkich osób wykonujących procedurę w praktyce. Szkolenie powinno być przeprowadzane przez merytorycznie przygotowanego pracownika, który sam jest dobrym specjalistą i posiada umiejętności dydaktyczne, oraz zna potrzeby i trudności związane z wykonywaniem pracy;
10. ostatnim, lecz nie mniej ważnym warunkiem, gwarantującym wykonanie procedury w praktyce, jest nie tylko całodobowa dostępność wszystkich wykonujących i nadzorujących je osób do przedstawionych w formie pisemnej procedur, ale także zabezpieczenie niezbędnych do prawidłowego wykonania procedur: sprzętu, detergentów i preparatów dezynfekujących oraz środków ochrony indywidualnej.
Przykład 1
Przykładowa procedura higieniczna dotycząca personelu medycznego (źródło ).
I. Właściwe przygotowanie rąk do pracy oraz odpowiednia ich higiena:
1) podczas pracy nie nosi się biżuterii;
2) paznokcie muszą być krótkie;
3) zranienia, otarcia należy zabezpieczyć wodoodpornym opatrunkiem;
4) ręce należy myć:
•przed przystąpieniem do pracy;
•przed przyjęciem pacjenta;
•przed założeniem rękawiczek;
•po zdjęciu rękawiczek i fartucha;
•gdy rękawiczki zostaną zanieczyszczone krwią lub uszkodzone;
•przed jedzeniem, piciem oraz paleniem;
•po skorzystaniu z toalety;
•po zakończonym dniu pracy.
5) obowiązuje mycie rąk higieniczne i higieniczna dezynfekcja;
6) przed zabiegami chirurgicznymi obowiązuje mycie i dezynfekcja chirurgiczna oraz stosowanie sterylnych rękawiczek;
7) przed nałożeniem preparatu dezynfekcyjnego - ręce należy osuszyć;
8) punkt mycia rąk oddzielny od punktu mycia narzędzi;
9) punkt mycia rąk wyposażony w:
•baterię uruchamianą bez dotyku dłonią;
•dozownik na mydło płynne;
•dozownik na preparat do dezynfekcji rąk;
•podajnik na ręczniki jednorazowego użycia;
•kosz na użyte ręczniki.
10) dozowniki muszą być opisane;
11) nie można uzupełniać zawartości dozowników poprzez dolewanie;
12) dozowniki przed ponownym napełnieniem muszą być umyte, wyparzone i osuszone;
13) podczas pracy ręce muszą być osłonięte rękawiczkami, które zmieniamy po każdym pacjencie oraz w przypadku ich zanieczyszczenia krwią lub uszkodzenia;
14) rękawiczek jednorazowego użycia nie można stosować wielokrotnie;
15) brak zmiany rękawiczek i brak mycia rąk - przyczyną powstania korzystnego dla drobnoustrojów środowiska sprzyjającego ich rozwojowi i wzrostowi - konsekwencją jest podrażnienie skóry rąk oraz możliwość wystąpienia zanokcicy paznokciowej wywołanej wirusem Herpes Simplex;
16) mycie rąk i ich dezynfekcję należy prowadzić wg techniki Ayliffe.
(...)
Regulamin oddziału szpitalnego
Za prawidłową pracę oddziału odpowiedzialny jest ordynator.
Poza godzinami pracy oraz w dni wolne od pracy osobą bezpośrednio odpowiedzialną za oddział jest lekarz dyżurny, zaś w przypadkach szczególnych - starszy lekarz dyżuru.
O przyjęciu do oddziału decyduje lekarz oddziałowy (dyżurny) na podstawie skierowania, po zapoznaniu się ze stanem zdrowia pacjenta i zakwalifikowaniu go do leczenia szpitalnego.
Ramowy rozkład pracy oddziałów poniżej.
Informacji pacjentowi o jego stanie zdrowia i planowanym leczeniu udziela ordynator lub lekarz prowadzący na każde żądanie pacjenta.
Informacji o stanie zdrowia pacjenta osobom do tego upoważnionym przez pisemne oświadczenie chorego w “Historii choroby” udziela osobiście ordynator lub lekarz leczący w godzinach odwiedzin.
Pacjent ma prawo do kontaktu telefonicznego i korespondencyjnego z osobami z poza szpitala na własny koszt; dopuszczalne jest korzystanie z telefonu komórkowego w przypadkach:
niezakłócania pracy urządzeń medycznych
korzystania z aparatu w sposób nieuciążli
wy dla innych pacjentów i personelu
Prawa pacjenta stanowią oddzielny dokument z którym jest zapoznawany każdy pacjent w chwili przyjęcia do oddziału.
Pacjenci zobowiązani są do przestrzegania zakazu :
przynoszenia i spożywania alkoholu
palenia tytoniu
przyjmowania leków i stosowania zabiegów bez zalecenia lekarza
przechowywania łatwo psujących się produktów żywnościowych poza lodówką
zmiany łóżka bez zgody pielęgniarki
kontaktu z chorymi z odcinka ropnego, izolatek
uprawiania gier hazardowych
zachowywania się hałaśliwego, uciążliwego dla innych, dezorganizującego pracę oddziału
Przynoszenie i korzystanie ze sprzętu audio-video może odbywać się za zgodą personelu i pacjentów na sali.
11.Pacjent nie może opuszczać terenu szpitala bez wiedzy i zgody lekarza.
W czasie ciszy nocnej obowiązuje :
gaszenie głównego oświetlenia sal chorych
zakaz korzystania ze sprzętu audio-video
obowiązek przebywania w swoim łóżku
zakaz korzystania z telefonów
zamykanie drzwi zewnętrznych oddziału
Osoba wypisana na własne żądanie jest zobowiązana złożyć na piśmie oświadczenie, że została uprzedzona o możliwości wystąpienia następstw zaprzestania leczenia.
Jeżeli osoba przebywająca w szpitalu w sposób rażący narusza regulamin, a nie zachodzi obawa, że zaprzestanie leczenia spowoduje bezpośrednie zagrożenie życia, zostanie wypisana ze szpitala.
We wszystkich innych sprawach decyduje ordynator, który bierze pod uwagę przede wszystkim dobro wszystkich pacjentów, a także obowiązujące przepisy prawne.
Z treścią regulaminu jest zapoznany każdy nowo przyjęty pacjent.
Harmonogram dnia w Szpitalu
530-700 - toaleta chorych, mierzenie ciepłoty ciała i inne zabiegi
700-710 - raport pielęgniarski, przekazywanie dyżuru
710-730 - raport lekarski, pobierań materiałów do badań laboratoryjnych
730-830 - obchód lekarski w dni powszednie i 800-930 - w dni świąteczne, soboty i niedziele
730-900 - śniadanie wg harmonogramu
sprzątanie sal chorych na bieżąco
900-1300 - wykonywanie zleceń lekarskich i zabiegów
1300-1330 - obiad wg harmonogramu
1400-1600 - obchód kapelana i msza święta
1400-1900 - wykonywanie zleceń lekarskich i innych czynności związanych z funkcjonowaniem oddziału
1730-1835 - kolacja wg harmonogramu
1915 2000 - obchód lekarski
1930-2200 - uporządkowanie sal chorych , wykonywanie zleceń lekarskich
2200-600 - cisza nocna, wykonywanie zleceń lekarskich i zabiegów wg wyznaczonych godzin
Regulamin odwiedzin w szpitalu
1. Odwiedziny chorych w oddziałach szpitalnych odbywają się :
w dni powszednie 1300- 1800
w dni wolne od pracy 1000- 1800
W odwiedzinach nie powinny uczestniczyć dzieci poniżej 7 roku życia szczególnie w przypadku sal wieloosobowych oraz pacjentów w ciężkim stanie ogólnym.
Jednego chorego mogą odwiedzać maksymalnie 2 osoby.
Rodzaj dostarczanej przez odwiedzających żywności powinien być uzgodniony
z lekarzem leczącym, uwzględniając stan pacjenta i konieczną dietę.
Osoba odwiedzająca nie może być pod wpływem alkoholu ani przynosić alkoholu do oddziału.
Osoba odwiedzająca jest zobowiązana :
włożyć odzież ochronną
zachowywać się w sposób kulturalny, nieuciążliwy dla odwiedzanego oraz innych pacjentów i personelu
podporządkować się wskazówkom personelu medycznego
W oddziałach posiadających osobny pokój odwiedzin, odwiedziny na sali chorych dopuszczane są tylko w przypadku pacjentów leżących.
Odwiedzający upoważniony przez pacjenta ma prawo w trakcie odwiedzin uzyskać informacje o leczeniu i stanie zdrowia pacjenta.
W wyjątkowych przypadkach ordynator danego oddziału może zezwolić na odwiedziny w innym czasie lub stałą opiekę nad chorym, wypisując przepustkę.
W oddziale dziecięcym jedno z rodziców lub opiekunów wychowujących dziecko ma prawo pobytu całodobowego, po dokonaniu opłat za tzw. dobę hotelową.
W oddziale zakaźnym oraz izolatkach szpitalnych odwiedzający zobowiązany jest założyć dodatkowo fartuch ochronny
Regulamin odwiedzin w oddziale intensywnej terapii
1. Odwiedziny w oddziale intensywnej terapii odbywają się :
w dni powszednie od 1500- 1600
w dni wolne od pracy od 1300- 1400
W odwiedzinach nie powinny uczestniczyć dzieci poniżej 14 roku życia.
Jednego chorego może odwiedzić najbliższa rodzina, maksymalnie 2 osoby.
Osoba odwiedzająca nie może być pod wpływem alkoholu.
Osoba odwiedzająca jest zobowiązana :
włożyć odzież ochronną ( bu
ty jednorazowe, fartuch ochronny)
zachować się w sposób kulturalny i nieuciążliwy
podporządkować się wskazówkom personelu medycznego
Odwiedzający pacjenta ( najbliższa rodzina - dzieci, współmałżonek) ma prawo w trakcie odwiedzin uzyskać informację o leczeniu i stanie zdrowia pacjenta. Informacji udziela ordynator lub lekarz dyżurny.
W wyjątkowych przypadkach ordynator Oddziału Intensywnej Terapii może zezwolić na odwiedziny w innych godzinach, wystawiając przepustkę.
Procedura zabezpieczenia przedmiotów wartościowych należących do pacjenta
1. Przedmioty wartościowe należące do pacjenta są zabezpieczane w przypadku :
pacjenta nieprzytomnego
pacjenta zgłaszającego chęć zdeponowania rzeczy wartościowych
zgonu pacjenta
W każdym oddziale oraz Izbie Przyjęć znajduje się “Zeszyt Depozytów” zawierający :
dane pacjenta ( imię i nazwisko )
data przyjęcia depozytu w historii choroby
rodzaj depozytu
podpisy i pieczątki osób przyjmujących depozyt
Przyjęcia depozytu dokonuje komisja złożona z co najmniej 3 os
ób :
lekarz
2 pielęgniarki
Depozyt jest opisany w “Zeszycie Depozytów” oraz ( wraz z danymi pacjenta ) na kartce dołączonej do depozytu, który jest umieszczony w woreczku foliowym zaklejonym taśmą klejącą a następnie w kasecie metalowej przytwierdzonej na stałe do podłoża. Klucz od kasety posiada :
w oddziałach szpitalnych - w godzinach pracy - ordynator
- w czasie dyżuru - lekarz dyżurny
Depozyt jest komisyjnie sprawdzany i przekazywany kolejnej zmianie pracowników
Depozyt wydawany jest za pokwitowaniem odbioru :
właścicielowi
osobie uprawnionej lub upoważnionej przez właściciela
5.3.1.3. Transport pacjenta na badania diagnostyczne, konsultacje, zabiegi lecznicze .
Rodzaj transportu uzależniony jest od stanu pacjenta.
Decyzję o zastosowanym rodzaju transportu podejmuje pracownik medyczny z oddziału, na którym pacjent jest hospitalizowany.
W transporcie pacjentów na badania diagnostyczne, zabiegi lecznicze mogą uczestniczyć sanitariusze z Działu Utrzymania Czystości i Transportu Wewnętrznego.
Decyzję o przewiezieniu pacjenta przez pracownika Działu Utrzymania Czystości i Transportu Wewnętrznego podejmuje pracownik medyczny oddziału, na którym pacjent jest hospitalizowany.
Niezbędna dokumentacja medyczna jest przekazywana przez pracownika dokonującego transportu chorego, pracownikowi docelowego miejsca i odwrotnie.
Podczas transportu pacjenta opiekę nad pacjentem sprawuje ten pracownik
Podczas wykonywania badania diagnostycznego lub zabiegu leczniczego opiekę nad pacjentem sprawuje pracownik wykonujący to badanie lub zabieg.
W przypadku pogorszenia się stanu zdrowia podczas badania lub zabiegu leczniczego do transportu pacjenta zawsze jest wzywana pielęgniarka z oddziału kierującego.
Odpowiedzialność za rodzaj zastosowanego transportu oraz decyzję o pracowniku dokonującym transportu ponosi pracownik medyczny z oddziału kierującego.