Polityka wspólnotowa polityka prawa stosowanego dla określenia działalności instytucji UE opartej na założeniach traktatowych i zmierzającej do osiągnięcia wytyczonych celów polityką realizowaną przez instytucje UE na podstawie norm konstytucyjnych i określonej procedury. Traktat EWG: unia celna, polityka handlowa, rolna, transportowa, reguły konkurencji, 4 swobody, ogólne kwestie społeczne JAE: spójność gosp i społ, badania i rozwój technologiczny, ochrona środowiska, polityka przemysłowa Traktat z Maastricht: polityka gosp i pieniężna, edukacja i kształcenie zawodowe, kultura, ochrona zdrowia, ochrona konsumenta, sieci transeuropejskie (turystyka, energetyka, ochrona ludności) Traktat amsterdamski: polityka zatrudnienia, wizy, azyl, emigracja Traktat lizboński: sport, spójność terytorialna, przestrzeń kosmiczna, energetyka, turystyka, ochrona ludności, współpraca administracyjna Orzecznictwa ETS: kompetencje UE w zakresie usług audiowizualnych i polityki telekomunikacyjnej. Cele wspólnot: Art. 2 TWE ustanowienie wspólnego rynku ustanowienie unii gosp i walutowej harmonijny, trwały i zrównoważony rozwój utrzymywanie wysokiego poziomu zatrudnienia i polityki socjalnej równość płci wysoki stopień konkurencyjności wysoki stopień środowiska naturalnego podwyższenie jakości i poziomu życia spójności społ i gosp solidarność między p.cz. wspieranie badań i rozwoju technologicznego osiągnięcie wysokiego poziomu ochrony zdrowia, edukacji i kształcenia zawodowego polityka współpracy w dziedzinie rozwoju Art. 3 podstawowe środki służące realizacji ww. celów zakaz ograniczeń ilościowych i opłat celnych wspólna polityka handlowa budowa rynku wew wspólna polityka transportowa, rybołówstwa i rolnictwa wspólna polityka społeczna wzmacnianie ochrony konsumentów zbliżenie ustawodawstwa p.cz. w stopniu niezbędnym dla funkcjonowania wspólnego rynku Art. 1 Euratom celem jest podwyższenie poziomu życia w p.cz. i rozwijanie stosunków między p.cz. poprzez ustanowienie warunków niezbędnych do stworzenia i szybkiego rozwoju przemysłu jądrowego Podział polityk w I filarze: Wspólne polityki (handlowa, rybołówstwa, rolna, transportowa, konkurencji) Zwykłe polityki (kultura, polityka społeczna, edukacja, ochrona zdrowia i środowiska, turystyka, badania naukowe) Rynek wewnętrzny Wspólnoty europejskie są organizacją o charakterze ponadnarodowym. Charakteryzuje się szczególną relacją między p.cz. a instytucjami wspólnotowymi. Dla I filaru metodą tworzenia prawa jest tzw. Metoda wspólnotowa- tworzenie prawa na poziomi wspólnotowym z możliwie największym udziałem tych instytucji wspólnotowych, które mają charakter niezależny od państw. Wyłączna inicjatywa ustawodawstwa należy do KE, zwiększenie kompetencji PE, rozszerzenie możliwości głosowania kwalifikowaną większością głosów, autonomiczna kontrola sądowa tworzenia i stosowania prawa we wspólnocie prowadzona jest przez ETS i SPI. Wspólna polityka rolna- pojawiła się w traktacie 1957 o EWG. TL połączył politykę rolną i rybołówstwa. Głównym celem tej polityki będzie zwiększenie wydajności rolnictwa, poprzez inwestowania w technologię, racjonalizuje się stopień rolnictwa, optymalne wykorzystywanie środków produkcji zagwarantowanie maksymalnego wysokiego dochodu rolnikom celu lepszych warunków bytowych. stabilizacja rynku produktów rolnych, zagwarantowanie bezpieczeństwa dostaw, zagwarantowanie niezbędnych cen w dostawach dla konsumentów Sposoby regulowania polityki rolnej - przepisy regulujące funkcjonowanie rynku wew - specjalne przepisy regulujące wspólna politykę rolną np. podatki, ceny maksymalne. W zależności od produktu wyróżnia się 3 rodzaje organizacji wspólnego rynku rolnego:- pełna organizacja rynku - UE przejmuje całkowitą kontrolę wspólnego rynku np. rynek mleczny- częściowa organizacja- wykonuje się szereg działań koordynujących np. rynek wieprzowiny- ramowa organizacja rynku- ogranicza się do reguł minimalnych do wspólnych reguł konkurencji np. rynek jaj i drobiu Cele UE w rynku rolnym- podejmowanie działań chroniących producentów UE przed konkurencją poza wspólnotową (działania protekcjonistyczne) oraz działania interwencyjne
Wspólna polityka rolna- pojawiła się w traktacie 1957 o EWG. TL połączył politykę rolną i rybołówstwa. Głównym celem tej polityki będzie zwiększenie wydajności rolnictwa, poprzez inwestowania w technologię, racjonalizuje się stopień rolnictwa, optymalne wykorzystywanie środków produkcji zagwarantowanie maksymalnego wysokiego dochodu rolnikom celu lepszych warunków bytowych. stabilizacja rynku produktów rolnych, zagwarantowanie bezpieczeństwa dostaw, zagwarantowanie niezbędnych cen w dostawach dla konsumentów Sposoby regulowania polityki rolnej - przepisy regulujące funkcjonowanie rynku wew - specjalne przepisy regulujące wspólna politykę rolną np. podatki, ceny maksymalne. W zależności od produktu wyróżnia się 3 rodzaje organizacji wspólnego rynku rolnego:- pełna organizacja rynku - UE przejmuje całkowitą kontrolę wspólnego rynku np. rynek mleczny- częściowa organizacja- wykonuje się szereg działań koordynujących np. rynek wieprzowiny- ramowa organizacja rynku- ogranicza się do reguł minimalnych do wspólnych reguł konkurencji np. rynek jaj i drobiu Cele UE w rynku rolnym- podejmowanie działań chroniących producentów UE przed konkurencją poza wspólnotową (działania protekcjonistyczne) oraz działania interwencyjne Polityka strukturalna celowe dostosowanie rodzaju uprawnień do zapotrzebowania gospodarki wspólnotowej. Stosuje się dofinansowania jako zachętę np. gosp ekologiczne chroniące środowisko. Zasady wspólnej polityki rolnej: - jednolitość rynku- jednolita regulacja polityki rolnej na obszarze wspólnoty - preferencyjne traktowanie producentów z terytorium UE- zakaz dyskryminacji producentów i konsumentów wewnątrz wspólnoty- zasada solidarności finansowej- p.cz. dzielą się kosztami w całej wspólnocie- regionalizacja oddziaływania- prowadząc WPR bierze się pod uwagę zróżnicowanie zapotrzebowania w różnych p.cz. (np. ze względu na klimat, odżywianie) Wspólna polityka transportowa traktat 1957 i TL Istotą jest zachowanie przez p.cz. własnych kompetencji w dziedzinie transportu s stosowanie regulacji UE jest dopuszczalne tylko w najistotniejszych sprawach (kwestie konkurencji) Zasada STANDSTILL- p.cz. nie może bez jednomyślnej zgody Rady wydać mniej korzystnych przepisów w stos. do przewoźników w innych państwach UE niż te które obowiązują przewoźników krajowych w chwili uzyskania członkowstwa w UE Zakres przedmiotowy: transport lądowy, wodny transport śródlądowy, transport morski, lotniczy, tworzenie sieci transeuropejskich Sieci transeuropejskie: (trans- euro pean networks - ten) TEN-T = transport R-TEN = telekomunikacja TEN-E = energetyka Sieci te mają pomóc w pełnym czerpaniu korzyści z ustanowienia obszaru bez granic. Szczególny nacisk położony jest na połączenie wysp i regionów peryferyjnych z centralnymi regionami UE. Cele wspólnej polityki transportowej: ustanowienie wspólnych reguł regulacji transportu międzynarodowego na obszarach p.cz. UE lub tranzytu przez terytorium 1 lub więcej p.cz. uregulowanie dostępu przewoźników spoza UE do transportu krajowego w państwie UE wprowadzenie środków pozwalające zapewnić maksymalizację bezpieczeństwa transportu wprowadzenie wszelkich innych niezbędnych przepisów Zasady WPT - zakaz dyskryminacji- skierowany do p.cz. a także do samych przewoźników, jest to zakaz dyskryminacji przewoźników p.cz. UE, zakaz polega na stosowaniu przez przewoźników względem tych samych towarów i na tych samych połączeniach przewozowych różnych stawek transportu ze względu na kraj pochodzenia lub przewożenia - zasada wolnej konkurencji na rynku wewnątrz wspólnotowym- zakaz podejmowania przez p.cz działań dot. Stawek i warunków zawierających jakikolwiek element wsparcia lub ochrony dla 1 lub kilku przedsiębiorstw lub poszczególnych gałęzi przemysłu, chyba że jest to dozwolone przez KE Biała Księga KE- z 12.09.2001 „Europejska polityka transportu do roku 2010. Czas decyzji- reguluje cele i zadania UE dotyczy polityki transportowej”
WPZiB = II filar = Common Foreign and Security Policy Na mocy reform TL stała się szczególnie wyodrębnionym segmentem zewnętrznych działań UE. Do TL dołączono deklarację w której podkreślono że działania UE w zakresie WPZiB nie naruszają obecnej odpowiedzialności p.cz. za ukształtowanie i prowadzenie własnej polityki zagranicznej Geneza WPZiB plan Plevena (premier Francji) dot, utworzenia europejskiej wspólnoty obronnej, efektem było 27.05.1952 podpisanie traktatu ustanawiającego tę wspólnotę. Celem było utworzenie europejskiej armii z dowództwem. 1954- francuski rząd nie przepuścił ustawy z planem Plevena plan Foucheta (ambasador francuski) skupiał się na wspólnej polityce zagranicznej (1960-62) Postulował współpracę o charakterze międzynarodowym 1969- Haga- spotkanie ministrów ds. zagranicznych by dopracowali plan pozwalający na harmonizację polityk p.cz. na szczeblu ministralnym Davignon- raport Davignon, raport luksemburski- 23.10.1970- zapoczątkował funkcjonowanie europejskiej współpracy politycznej i specyfika europejskiej współpracy politycznej polegała na jej praktycznym charakterze- spotkania ministrów ds. zagranicznych 2x do roku i konsultacje dotyczące polityk zagranicznych. Powołano Komitet Polityczny. W jego skład wchodzili dyrektorowie ds. zagranicznych. Europejska współpraca działała niezależnie od wspólnot europejskich. Nie zajmowała się bezpieczeństwem. Początek rozwoju II filaru raport Kopenhaski 1973- wprowadził obowiązek konsultacji p.cz. przed podjęciem decyzji o charakterze strategicznym. Po raz 1 powołano korespondentów europejskich i utworzono specjalną sieć połączeń teletekstowych w celu szybkiego przepływu informacji 1974 szczyt paryski- utworzono RE 1981- raport londyński- włączono w obręb europejskiej współpracy politycznej problematykę bezpieczeństwa i wyposażono ją w mechanizm konsultacji kryzysowej na wniosek co najmniej 3 ministrów w ciągu 48 godzin zwoływano szefów MSZ JAE- art. 30- nadał europejskiej współ Polit podstawę prawną, współpraca o charakterze międzyrządowym, brak mechanizmów prawnych pozwalających na rzeczywiste wyegzekwowanie zobowiązań w zakresie wspólnej polityki zagranicznej traktat z Maastricht- utworzono II filar WPZiB i została utrzymana współpraca międzyrządowa traktat amsterdamski- powołanie Wysokiego Przedstawiciela ds. polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Traktat z Nicei; 1999- proklamacja współpracy europejskiej polityki bezpieczeństwa i obrony Traktat z Lizbony- powołanie Wysokiego Przedstawiciela Unii ds. zagranicznych i bezpieczeństwa, kompetencje związane z bezp. narodowym pozostają w wyłącznej kompetencji p.cz., zniesienie struktury filarowej wewnątrz Unii Zasady działań zewnątrz UE:- zasada aktywności- zobowiązanie p.cz. do aktywnego popierania WPZiB- zasada lojalności- obowiązek przestrzegania uzgodnień, jeżeli p.cz. zajmują własne stanowiska lub stosuje środki o charakterze niezbędnym to wymaga to wcześniejszego lub niezwłocznego poinformowania Rady- zasada solidarności Cele WPZiBochrona swoich wartości, podstawowych interesów, bezpieczeństwa, niezależności i integralności Umacnianie i wspieranie demokracji państwa prawego, praw człowieka i zasad prawa międzynarod. utrzymywanie pokoju, zapobieganie, konfliktom i umacnianie współpracy (karta narodów zjedn, akt końcowy z Helsinek i tzw. Karta paryska) wspieranie trwałego rozwoju gospodarczego i społecznego, a w krajach rozwijających się głównym celem staje się likwidacja ubóstwa zachęcanie wszystkich krajów do integracji w ramach gospodarki światowej (znoszenie barier i ograniczeń w handlu) opracowanie międzynarodowych środków służących ochronie środków naturalnych oraz zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi niesienie pomocy narodom i krajom dotkniętym klęską żywiołową lub katastrofą spowodowaną przez człowieka wspieranie wszelkich form współpracy wielostronnej państw na poziomi światowym
RE- reprezentuje UE jako całość- jest upoważniony przez TL do reprezentowania na arenie międzynarodowej całą UE- nie posiada kompetencji prawotwórczych i prawodawczych Kompetencje RE:- określanie ogólnych wytycznych, kierunków polityki zagr. I bezp. oraz strategicznych celów i interesów UE- mianowanie Wysokiego Przedstawiciela Unii ds. zagranicznych i bezpieczeństwa (większością kwalifikowaną za zgodą Przewodniczącego Komisji Europejskiej odwołanie w ten sam sposób)- określanie i realizowanie wraz z RUE WPZiB na zasadzie jednomyślnego stanowienia chyba że traktaty stanowią inaczej „zasada jednomyślności”= zasada naczelna WPZiB- decydowanie o stanowieniu obrony UE RUE- międzyrządowy organ szczebla ministerialnego- Funkcje: a) kontrolna- sprawowanie kontroli, kontrola działań komitetu politycznego i bezpieczeństwa (odpowiada za utworzenie w ramach struktur unijnych systemu szybkiego reagowania w UE na sytuacje kryzysowe), kontroluje działalność Wys. Przed. b) implementacyjna- podejmuje decyzje niezbędne do określenia i wprowadzania w życie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa c) koordynacyjna- zobowiązana do zapewnienia jednolitości, spójności i skuteczności działań UE w zakresie WPZiB d) prawodawcza- podejmuje decyzje dotyczące wspólnych działań i wspólnych stanowisk , pełni główną rolę w zawieraniu umów o charakterze międzynarod., między 2 lub 3 państwami lub organizacjami międzynarodowymi e) o charakterze forum- stanowi dla p.cz. płaszczyznę dialogu oraz wzajemnego informowania się i uzgadniania wszelkich najistotniejszych kwestii dot. Polityki zagranicznej f) w zakresie wzmocnionej współpracy- udziela upoważnienia do jej nawiązania jak i również na ewentualne przyjęcie nowego państwa do współpracy już istniejącejprzed TL GAERC- organ uprawniony w zakresie WPZiB, była wspomagana przez COREPER (Komitet Stałych Przedstawicieli) po TL Art. 9 TL przekształcił GAERC w Rade ds. zagranicznych Opracowuje działania zewnętrzne Unii na podstawie ogólnych wytycznych określonego przez RE Zapewnia spójność działań Unii w zakresie WPZ Komitet Stałych Przedstawicieli Rządów p.cz. który wspomaga pracę rady RUE z RE razem ustalają jednomyślne kwestie związane z WPZiB RUE podejmuje decyzje niezbędne do wykonywania działań określonych przez Radę w ogólnych wytycznych Jeżeli sytuacja międzynar tego wymaga Rada podejmuje decyzje dot. Działań operacyjnych Rada przyjmuje decyzje określające podejście Unii do określonych problemów o charakterze geogr lub przedmiotowym KE Cel Stosunek gosp Unii, udzielanie pomocy humanitarnej, reprezentowanie WE w org. Międzynarodowej i konferencjach międz PO TL ograniczenie w dziedzinie WPZiB - Komisja razem z Wys. Przedst. Oraz RUE czuwa nad zapewnieniem spójności działań stosunków zew. KE = stosunki gosp i pomoc humanitarna - wnioski, inicjatywy i propozycje związane ze WPZiB mogą być składane przez KE tylko we współdziałaniu z Wys. Przedst. - KE została pozbawiona prawa do zwoływania posiedzenia Rady w nadzwyczajnych przypadkach - utraciła prawo do reprezentowania WE UE, teraz reprezentantem jest Wysoki Przedstawiciel Unii PE - organ konsultacyjny UE w WPZiB - ustala budżet (główny wpływ opiera się na decydowaniu o zasadach finansowania WPZiB) - Obsługa administracyjna = Dyrekcja Generalna ds. polityki zagranicznej 1. Wysoki przedstawiciel ma obowiązek konsultowania z PE głównych aspektów polityki zewnętrznej oraz informowania PE o ich rozwoju. Gwarantuje iż poglądy PE zostaną należycie uwzględnione w czasie podjętych działań. 2. PE może kierować do Rady i Wysokiego Przedstawiciela pytania oraz formułować zalecenia w dziedzinie WPZiB - 2x w roku odbywa się debata dot. postępu WPZiB !!! Podwójny deficyt demokracji b rak reprezentacji obywateli
PREZYDENCJA Przed TL - powołana Traktatem z Maastricht - p.cz. które przez okres 6 miesięcy przewodniczyło UE koordynuje jej aktywność zewnętrzną Kompetencje: - reprezentowała UE w sprawach związanych z WPZiB, odpowiadała za wprowadzenie w życie decyzji podejmowanych w ramach Europejskiej przestrzeni bezpieczeństwa i obrony, zwoływała nadzwyczajne posiedzenie Rady, informowała PE, negocjowała umowy międzynar. Po TL wprowadzono Urząd Przewodniczącego Rady Europejskiej art. 9 TL- zapewnia na swym poziomie realizacje WPZiB bez uszczerbku dla uprawnień Wysokiego Przedstawiciela ds. WPZiB - jest wybierany na 2,5 roku przez RE większością kwalifikowaną, mandat jednokrotnie odnawialn w sytuacjach nadzwyczajnych zwołuje posiedzenie Rady w celu określenia strategicznych kierunków polityki Unii, pełni funkcje organu pomocniczego względem Wys. Przeds. Wysoki Przedstawiciel: - 1997 Traktat z Maastricht - Sekretarz Rady UE otrzymał nową funkcję Wysokiego Przedstawiciela ds. WPZiB po TL Wysoki Przedstawiciel Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa - organ jednoosobowy uzupełniony o administracje strukturalną: Główny organ wspomagający = Sekretariat Generalny Rady na jego czele Wysoki Przedstawiciel - art. 9 i 13 TL Wysoki Przedstawiciel jest mianowany przez Radę Europejską stanowiącą większością kwalifikowaną za zgodą Przewodniczącego Komisji Wysoki Przedstawiciel prowadzi WPZiB Przyczynia się do opracowywania tej polityki realizując ją z upoważnienia Rady Kompetencje Wys. Przedst. Unii dotyczą europejskiej przestrzeni bezpieczeństwa i obrony Jest jednocześnie Przewodniczącym Rady ds. zagranicznych Zapewnia wykonanie decyzji przyjętych przez RE i RUE Reprezentuje unie w zakresie spraw związanych z WPZiB Prowadzi w imieniu UE dialog polityczny z państwami 3cimi oraz jest umocowany do wyrażania stanowiska UE w organizacjach i konferencjach międzynarodowych Jednocześnie łączy w ramach swojego urzędu dotychczasowe kompetencje wspólnotowego komisarza ds. stosunków zewnętrznych Jest jednym z vice przewodniczących Komisji czuwających nad spójnością zewnętrznych działań UniiII FILAR Instrumenty realizacji WPZiB Przed TL: Zasady i ogólne wytyczne WPZIB [Principles and General Guidelines] Wspólne strategie [Common strategies] Wspólne działania [Joint Actions] Wspólne stanowiska [Common Positions] Systematyczna współpraca między państwami członkowskimi w prowadzeniu ich polityki zew Umowy międzynarodowe Również rozporządzenia oraz pozbawione mocy prawnej oświadczenia i deklaracje Po TL - WPZiB jest realizowana za pomocą AOgólnych wytycznych - określane przez RE natomiast w sytuacjach nadzwyczajnych Przewodniczący zwołuje posiedzenie, które określa strategiczne cele i kierunki UE w obliczu takiej sytuacji - RE określa też cele i strategiczne kierunki UE w odniesieniu do określonego kraju, regionu lub problemu- Dokumenty o charakterze politycznym prawnie nie wiążącym ale to one kreują WPZiB bo są podstawą do wydania decyzji BPrzyjmowania decyzji określających: 1- Działania jakie należy podjąć (Wspólne działania są przyjmowane przez RE w sytuacjach których niezbędne jest podjęcie działań o charakterze operacyjnym. Decyzje dot. wspólnych działań określają: zasięg, cel, zakres oraz środki jakie muszą być oddane do dyspozycji UE w razie potrzeby określa się również czas. Obecnie wspólne działania są przyjmowane w postaci decyzji czyli aktów prawnie rządzących.) 2-Stanowiska które należy podjąć Wspólne stanowiska są przyjmowane przez RE określające podejście UE do danego problemu o charakterze geograficznym lub przedmiotowym. P.cz. mają obowiązek zapewnienia zgodności swoich polityk ze wspólnymi politykami. Występują decyzje. 3-Zasady wykonywania powyższych działań CUmacnianie systematycznej współpracy pomiędzy p.cz. w prowadzeniu ich polityki D Brak wspólnej strategii !E Systematyczna współpraca- odpowiednim forum dla uzgadniania WPZiB oprócz UE jest RE