MATURA - gramatyka

Słownictwo specjalne i środowiskowe.

Zasób terminów stosowanych do oznaczania pojęć należących do różnych dziedzin nauki i techniki nazywamy słownictwem specjalnym. Słownictwo takie występuje w każdej dziedzinie nauki i techniki np. językoznawstwo: fonem, intonacja, formant, przyrostek, temat, końcówka itp.; matematyka: dzielna, dzielnik, iloraz, potęga, logarytm itp. Słownictwo specjalne jest bardzo bogate, a jego zasób stale się powiększa. Na słownictwo specjalne składają się przede wszystkim nowo utworzone wyrazy, często obcego pochodzenia. Nierzadko jednak spotykamy w nim znane od dawna wyrazy pospolite, którym nadaje się specjalne znaczenie (np. zasada, końcówka). Pomiędzy słownictwem ogólnym a specjalnym nie ma stałej, wyraźnej granicy. Słownictwo środowiskowe rozwija się w środowiskach ludzi związanych wspólnym zawodem, zainteresowaniami, działalnością w różnych dziedzinach życia. Różnią się one od języka ogólnopolskiego przede wszystkim odmiennym w pewnym stopniu słownictwem i frazeologią. Przyczyną tych różnic jest potrzeba nazwania przedmiotów i pojęć specyficznych dla danego środowiska, a nie znanych szerszemu ogółowi. W skład słownictwa środowiskowego wchodzą wyrazy i związki frazeologiczne, zaczerpnięte ze słownictwa specjalnego, a ponadto wyrazy użyte w innym znaczeniu niż w języku ogólnopolskim oraz nazwy własne i wyrazy pospolite nie używane poza danym środowiskiem.

Prezentacja u szefa firmy, w której chcesz pracować.

Rozmowa kwalifikacyjna jest ostatnim a jednocześnie najważniejszym etapem poszukiwania pracy. To właśnie podczas niej najczęściej zapada decyzja o zatrudnieniu. Oczywiście rozmowa z pracodawcą nie oznacza automatycznie oferty pracy, co więcej, statystycznie rzecz biorąc posiadamy jedynie 10 - 20% szansy na sukces podczas pierwszego spotkania. Panuje powszechna opinia, iż o sukcesie rozmowy kwalifikacyjnej decyduje pierwsze pięć minut kontaktu z pracodawcą. Jest to jednak opinia błędna. Wynik naszej rozmowy w absolutnej większości przypadków jest przewidywalny jeszcze przed jej rozpoczęciem. Istnieją tu dwie reguły:

• reguła pięciu dni - oznacza ona po prostu to, iż tydzień poprzedzający rozmowę kwalifikacyjną powinniśmy poświęcić na dokładne zbadanie zarówno rynku firmy, w której staramy się o pracę, jak i na rynku w jakim przedsiębiorstwo to działa. Przed rozmową kwalifikacyjną powinniśmy dokładnie zapoznać się z technikami jej prowadzenia. Istnieją bowiem pewne standardy w dokonywani oceny kandydata. Niektóre pytania zadawane aplikantom, powtarzają się niemal zawsze. Pytanie "Jak Pan/i sądzi, dlaczego powinniśmy Pana/ą zatrudnić?" usłyszymy wielokrotnie podczas kontaktów z pracodawcami. Bardzo ważny jest fakt, że pracodawca zainteresowany jest wyłącznie tym, co zyska firma zatrudniając nowego pracownika. Istnieje wiele innych standardowych pytań zadawanych przez pracodawców. Na wszystkie powinniśmy znać odpowiedź zanim padną z ust oceniającej nas osoby. Przed rozmową kwalifikacyjną należy dokonać dokładnej analizy swoich umiejętności zdobytych w szkole bądź w poprzednich miejscach pracy, pod kątem ich przydatności dla konkretnej firmy oraz wymagań konkretnego stanowiska. Niejednokrotnie są to pozornie błahe umiejętności, które nabierają znaczenia dopiero w konfrontacji z wymaganiami danego stanowiska pracy.

• reguła pięciu minut (bardziej adekwatne byłoby określenie "reguła pięciu godzin") - przed rozpoczęciem rozmowy kwalifikacyjnej raz jeszcze powinniśmy zastanowić się nad jej prawdopodobnym przebiegiem, nad możliwymi pytaniami i odpowiedziami na nie. Przez cały czas podkreślajmy swoje zdolności i sukcesy, prezentujmy swoje zalety. Powinniśmy zadawać inteligentne, merytoryczne pytania, które będą świadczyły o naszej koncentracji i zaangażowaniu. Pamiętajmy, że zwięzłość to podstawa dobrej komunikacji. Nie przeskakujmy z tematu na temat i uważnie słuchajmy.

Równie istotne co dobre merytoryczne przygotowanie do rozmowy z pracodawcą jest odpowiednie zachowanie oraz aparycja w trakcie jej trwania. Od pierwszej chwili spotkania z nami prowadzący rozmowę będzie się starać przypisać nas do jednej z kilku "szufladek", które w tym celu stworzył. Często o ostatecznej klasyfikacji mogą zadecydować tak błahe elementy, jak wygląd zewnętrzny, poczucie humoru, kultura osobista itp. Oto kilka formalnych wskazówek:

• spotkanie z pracodawcą podczas rozmowy kwalifikacyjnej jest jednym z ważniejszych wydarzeń w życiu. Wymaga okazania szacunku i respektu drugiej stronie, jak również zachowania pewnych form, do których należy strój (standardowy, czysty, elegancki i nie wyzywający w przypadku pań), uczesanie itp.;

• punktualność przede wszystkim - nie wchodzimy jednak do biura wcześniej niż kwadrans przed umówioną porą. Zbyt wczesne przybycie może być przejawem braku organizacji czasu;

• odpowiadając na podanie ręki podczas przywitania czy pożegnania, powinniśmy patrzeć w oczy witającego (żegnającego) - nerwowe uciekanie od spojrzenia drugiej osoby może świadczyć o naszej niepewności, skrytości, kompleksach;

• nie siadamy, dopóki nas nie poproszą;

• jeżeli proponują nam coś do picia, nie odmawiamy;

• przez cały czas rozmowy nie wolno nam zapominać kto jest kim. Starając się nakierowywać rozmowę na dane tematy, musimy pamiętać, że osoba prowadząca ma przez cały czas czuć się szefem;

• w żadnym wypadku nie możemy pozwolić osobie prowadzącej rozmowę kwalifikacyjną, że towarzyszy nam większy, czy mniejszy stres;

• należy pamiętać, że również poczucie humoru ma duży wpływ na wynik rozmowy (a przede wszystkim miły uśmiech).

Jeżeli chodzi o nasze przyszłe wynagrodzenie, to jeszcze przed rozmową kwalifikacyjną należy zadać sobie pytanie: "ile jestem wart?". Nie możemy spodziewać się sukcesu podczas negocjacji płacowych, jeżeli nie będziemy znali konkretnej kwoty, za którą gotowi jesteśmą podjąć pracę. Nie należy oczywiście kierować się tylko własnymi ambicjami, lecz również realiami rynku pracy. Powinniśmy unikać rozmowy o pieniądzach do momentu, gdy pracodawca skieruje do nas ofertę pracy. Przyjęcie bądź odrzucenie oferty pracy jest bardzo ważną a zarazem trudną decyzją. Niezależnie od formy odpowiedzi (pisemna, telefoniczna) i stopnia naszej satysfakcji, jeżeli zdecydowaliśmy się przyjąć tą ofertę, nasza akceptacja powinna być utrzymana w pełnym entuzjazmu tonie. Należy jednak pamiętać, że również w przypadku odpowiedzi negatywnej starajmy zachować się elegancko i dyplomatycznie.

Szukanie w tekście neologizmów i archaizmów (definicja pojęć).

Neologizm - nowotwór językowy, wyraz nowo utworzony zgodnie z normami słowotwórczymi obowiązującymi w danym języku, zwykle na podstawie słowa znajdującego się już w użyciu. Neologizmy występują we wszystkich stylach funkcjonalnych języka, pojawiają się w związku z ogólnojęzykową potrzebą nazywania nowych sytuacji i przedmiotów i zazwyczaj pozostają na stałe w zasobie leksykalnym. Szczególnym typem są neologizmy występujące w obrębie języka poetyckiego, czyli wyrazy tworzone doraźnie dla potrzeb konkretnego utworu literackiego. Neologizmy poetyckie nie są zasadniczo formacjami językowymi produktywnymi, zwykle mają charakter jednorazowy i nie są używane poza kontekstem wypowiedzi, w której zostały wprowadzone.
Archaizm - element językowy pochodzący z minionej epoki historycznej, który został zastąpiony nowszym i wyszedł z powszechnego użycia. Może występować na wszystkich poziomach języka: fonetycznym (serce - sierce), słowotwórczym (zbrodniarz - zbrodzień), leksykalnym (chłop - kmieć), semantycznym (przebić - przerazić), frazeologicznym (mieć rzecz właściwą - mieć co na plecu), składniowym (oszukaństwa bo żadnego nie widziałeś). W wyniku zmiany wartości stylistycznej wyrazu powstają archaizmy stylistyczne (gęba - dawniej wyraz neutralny, dziś nacechowany ujemnie).

Tendencje rozwojowe współczesnej polszczyzny.

Śledząc dzieje języka polskiego, przekonujemy się, że jego charakterystyczną cechą jest stały rozwój, na który wpływały i wpływają obecnie m.in. cztery podstawowe tendencje:

Tendencja do uzupełniania zasobu słownikowego języka
Wiąże się to z rozwojem nauki i techniki, ze zmianami w przemyśle i organizacji życia, z powstawaniem nowych dziedzin działalności ludzi (wpływ cywilizacji). Nowe przedmioty, zjawiska wymagają nowych wyrazów, które służą do ich oznaczenia. Nazwy te są albo polskimi neologizmami słowotwórczymi lub frazeologicznymi (spycharka, długopis, wełnopodobny), albo neosemantyzmami - wykorzystanie istniejących już w innym znaczeniu (kret - maszyna do drążenia podziemnych kanałów; zebra - przejście przez jezdnię oznakowaną białymi pasami), albo też zapożyczeniami z języków obcych (egzystencjalizm, folder, butik).

Tendencja do ujednolicenia języka
Przejawiła się w latach międzywojennych m.in. w związku z wprowadzeniem obowiązku szkolnego w zakresie szkoły podstawowej. Tendencja ta znacznie się nasiliła w latach powojennych. Wpłynęły na to czynniki obiektywne: upowszechnienie oświaty, środków masowego przekazu, migracje ludności. Czynniki te wpływają na osłabianie żywotności, a nawet na stopniowe zanikanie gwar i szerzenie się języka ogólnopolskiego. (trzeba - czeba, mężczyzna - meszczyzna).

Tendencja do oszczędzania wysiłku
Objawia się w:

• przekształcaniu nazw dwuwyrazowych w jednowyrazowe (samolot odrzutowy - odrzutowiec)

• tworzeniu przymiotników odrzeczownikowych (dzielnica, w której znajdują się domy mieszkalne - dzielnica mieszkaniowa)

• powstawaniu derywacji wstecznych (rzeczowniki utworzone od czasowników poprzez usunięcie elementów gramatycznych czasownika i pozostawienie czystego tematu) - (zwisać - zwis, przysiadać - przysiad)

• zastępowaniu zdań podrzędnych imiesłowami (kiedy wychodziłem z domu - wychodząc)

• stosowaniu wypowiedzi eliptycznych (skróty w obrębie składni) - (listy od redakcji i listy do redakcji - listy od i do redakcji)

Tendencja do wyrazistości i precyzji
Objawia się w:

• szerzeniu się wyrazistych końcówek i formantów (osocz - osocze, naręcz - naręcze)

• powstawaniu wyrazów złożonych (znawca kultury - kulturoznawca)

• szerzeniu się konstrukcji analitycznych (skończyłem gotować - ugotowałem)

Rodzaje homonimów(wyszukać w wierszyku).

Homonimy - wyrazy mające jednakowe brzmienie z innymi wyrazami, lecz różniące się pochodzeniem i pisownią. Przenośne użycie wyrazów jest główną przyczyną ich wieloznaczności. W języku polskim, podobnie jak w innych językach, dużo wyrazów, poza wyspecjalizowanymi terminami naukowymi lub technicznymi, ma więcej niż jedno znaczenie. Np. wyraz babka wg słownika jęz. polskiego oznacza: stara kobieta, staruszka, żebraczka, ciasto, pot. dziewczyna, kobieta, bot. roślina z rodziny babkowatych itd. W niektórych wypadkach wieloznaczność wyrazów nie wiąże się z ich przenośnym użyciem, lecz jest spowodowana przez przypadkową zbieżność form różnych pod względem pochodzenia wyrazów (para - dwie jednakowe lub podobne sztuki <z niem. Paar> lub ciało w stanie lotnym <parzyć, parować>). Do homonimów zalicza się również wyrazy etymologicznie zbieżne, których znaczenie uległo z czasem rozszczepieniu (zamek - budowla, urządzenie do zamykania). Homonimy dzielimy zatem na: składniowe, leksykalne, fleksyjne i słownikowe.

Podane wyrazy podziel na zrosty, złożenia i zestawienia. Omów ich budowę.

• Zestawienia - 2 lub 3 wyrazy określające, oznaczające jeden przedmiot: wieczne pióro, maszyna do pisania, czarna jagoda

• Zrosty - jeden wyraz złożony z zazwyczaj 2 wyrazów: Wielkanoc, Białystok, Bogurodzica

• Złożenia - jeden wyraz złożony z 2 wyrazów, z którego 1 wyraz ma końcówkę -i, -y(formanty) a pierwszy przedrostek wyrazu kończy się na o.

Czy reklama może być antyreklamą ?

Pełna koncepcja marketingowa uwzględnia cztery elementy marketingu: produkt, cenę, promocję oraz czas i miejsce. Reklama to główny element promocji. Jej celem jest poinformowanie klienta o samym produkcie i jego zaletach, co spowodować powinno, po pierwsze, zainteresowanie się produktem tych, którzy go do tej pory nie znali i nie używali, a po drugie, i może najważniejsze, zachęcenie klientów korzystających z wyrobów konkurentów do przestawienia się na nasz produkt. Opinie na temat reklam są podzielone. Bezsporny natomiast jest fakt, że reklama kosztuje i podnosi, często znacznie, cenę wyrobów. Zaufanie konsumentów do niej jest też do pewnego stopnia ograniczone, bo ileż może być najlepszych proszków do prania czy past do zębów? Wyobraźmy więc sobie, że zakazano reklamy proszków do prania. Zakupy proszków nie zmieniłyby się znacznie, koszty zaś przedsiębiorstw spadałyby, co w konsekwencji oznaczałoby wzrost zysków. Dlaczego więc firmy nie rezygnują z reklamy? Po pierwsze dlatego, że musiałyby to zrobić jednocześnie, nie ma bowiem sensu nie reklamować swego wyrobu, gdy robi to konkurent. Po drugie, wierzą one, że dodatkowe zyski, wynikające z przyciągnięcia na swoją stronę klientów konkurencji, będą wyższe niż koszty reklam. Jeżeli zaś chodzi o pytanie czy reklama może być antyreklamą, to moim zdaniem zależy to od okoliczności. Jak już wspomniałam wcześniej, celem reklamy jest pokazanie zalet produktu. Jednak reklama zbyt przesadzona, nietrafna, może nie tylko zniechęcić klientów, ale całkowicie ich odepchnąć. Z drugiej jednak strony reklama jest wyznacznikiem zdrowej konkurencji. Reklamowanie pasty do zębów "Colgate" wcale nie oznacza antyreklamy np. pasty "Signal". Wybór należy do nas - klientów. Zastanówmy się natomiast czy bez reklam wiedzielibyśmy o ubezpieczeniach kosztów leczenia za granicą PZU, czy też o obligacjach dających pewne pieniądze i pewniejszą przyszłość. Wydaje mi się, że reklamy są potrzebne, zaś pozytywną ich stroną jest funkcja informacyjna, choć nie zawsze zgodna z prawdą, a nawet funkcja edukacyjna.

Zareklamuj swoją szkołę.

Zespół Szkół Radiotechnicznych im. Wilhelma Rotkiewicz w Dzierżoniowie, czyli popularna Radiobuda, znana jest nie tylko jako najstarsza ponad podstawowa szkoła radiotechniczna w Polsce, ale przede wszystkim znana jest ona z ciepłej, przyjacielskiej atmosfery, jaka w niej panuje i jaką otaczają nauczyciele uczniów. Mury tej szacownej placówki, której nazwa wielokrotnie zmieniała się, opuściło już blisko 15 tysięcy absolwentów. Wielu z nich to znani i cenieni fachowcy pracujący w zakładach elektronicznych w całej Polsce, w instytutach badawczych i naukowych, są też pracownikami naukowymi Politechniki Wrocławskiej i innych uczelni. Wielu z nich uzyskało stopnie doktorskie i habilitowało się. Zespół Szkół Radiotechnicznych jest wysoko oceniany przez władze miasta i regionu oraz przez władze oświatowe (dowodem tego jest przyjęcie szkoły, jako jednej z sześciu w województwie wałbrzyskim do opracowywania i realizacji nowych programów nauczania w ramach podpisanej z EWG umowy o reformie systemu edukacji MOVE). Szkoła proponuje absolwentom Szkół Podstawowych, po pomyślnym zdaniu egzaminu wstępnego podjęcie nauki w jednej ze szkół:

• Technikum Zawodowe w zawodzie elektronik o specjalności radiotechnika i telewizja lub systemy komputerowe;

• Liceum Techniczne o profilu elektronicznym - jedna z najlepszych szkół, która w sposób bardzo dobry przygotowuje do podjęcia studiów wyższych;

• Liceum Zawodowe w zawodzie elektromechanik urządzeń przemysłowych lub obróbka skrawaniem.

Ponadto absolwenci Liceum Technicznego mogą podjąć naukę w Policealnym Studium Zawodowym w zawodzie elektronik o specjalności systemy komputerowe, zaś absolwenci Zasadniczych Szkół Zawodowych mogą kształcić się w Technikum Zawodowym dla Dorosłych w zawodzie elektronik o specjalności systemy komputerowe oraz w zawodzie mechanik o specjalności obróbka skrawaniem. Nauka w szkole odbywa się w nowocześnie wyposażonych pracowniach ogólnokształcących i specjalistycznych. Jest to jedyna szkoła, która zapewnia uczniom, podczas zajęć z elementów informatyki, pełny dostęp do ogólnoświatowej sieci INTERNET. Uczniowie uczą się jednego z trzech języków obcych: angielskiego, niemieckiego lub rosyjskiego (w przypadku LT dwóch: angielskiego i niemieckiego). Nauka kończy się egzaminem z przygotowania zawodowego (nie dotyczy LT) i egzaminem dojrzałości. Szkoła dysponuje bogatą bazą do działalności kulturalno - oświatowej i rekreacyjno - sportowej. Podstawą działalności jest świetlica szkolna, w której pracują doświadczeni nauczyciele. Uczniowie redagują i wydają własny tygodnik "Tak trzymać!", prowadzą działalność gospodarczą w Spółdzielni Uczniowskiej "DAR" (kiosk spożywczy). Prowadzą również lokalne studio radiowe. Do dyspozycji uczniów jest sala gimnastyczna z siłownią. Organizowane są również zajęcia na miejskim basenie krytym. Szkoła prowadzi ożywioną współpracę z SOUE w Lanskrounie (Czechy). Młodzież Radiobudy uczestniczy w wymianach naukowych, kulturalnych i turystycznych pomiędzy tymi szkołami. Szkoła posiada oczywiście swoją bibliotekę oraz stołówkę. Uczniowie zamiejscowi mają do dyspozycji internat o 250 miejscach. Każdy uczeń tej szkoły może liczyć na opiekę pedagoga szkolnego oraz doświadczonych wychowawców klas. Zapewniona jest również opieka lekarska i stomatologiczna. Miła, przyjazna atmosfera oraz doświadczone grono pedagogiczne sprawia, że rok rocznie mnóstwo kandydatów chce podjąć dalszą drogę kształcenia właśnie w Radiobudzie.

Czytelnik, widz - w jakiej roli ty występujesz i dlaczego?

Pytanie to jest . trudne. Jest to pytanie, które dzisiejsza młodzież bardzo często sobie zadaje a w odpowiedzi równie często wybiera tą drugą możliwość. Uważam jednak, że w życiu człowieka ważniejszą rolę odgrywa książka.

książka:

• wywołuje wrażenia plastyczności, nie rzadko przynosi zapachy, niezwykłe dźwięki, wrażenia smakowe
  i dotykowe. Czytelnik tworzy obrazy w swojej wyobraźni, pobudza ją do działania czytanym tekstem.

• dobra książka wzbogaca słownictwo jej czytelnika, a doświadczenia czytelnicze sprawiają, że wysławiamy się poprawniej, ściślej i konkretniej.

• poważna książka zmusza do refleksji, choć ostatnimi czasy coraz więcej pisarzy staje się typowo komercyjnymi, nastawionymi jedynie na korzyści materialne a nieczułymi na wartości artystyczne słowa pisanego (patrz seryjnie pisane "Harlequiny").

film:

• służy przede wszystkim naszemu wygodnictwu, najczęściej robiony jest w celach czysto komercyjnych. Wyraźnie widać to patrząc na tytuły filmów otrzymujących Oskary, gdzie nagradzane są głównie filmy zrealizowane przy użyciu olbrzymich nakładów pieniężnych, zaś niejako dyskryminowane są filmy ambitniejsze, zrealizowane przy użyciu mniejszych ilości funduszy.

• wyjątkowo spłyca fabułę, szczególnie jeśli jest adaptacją książki.

• zabiegani ludzie dzisiejszych czasów nie znajdują często czasu i nawet ochoty na czytanie książek
  i skupianie się na przedstawianej treści, a film "lekki, łatwy i przyjemny" nie zmusza do zaangażowania własnego intelektu.

• demoralizują dzieci, rozpowszechniają przemoc, brutalność, zastraszenie, terror i zbrodnie. Wywierają wpływ na psychikę młodych ludzi, którzy dopiero uczą się świata i często przejmują cechy swych filmowych idoli, najczęściej negatywne. Powoduje to zubożenie poczucia moralności młodych ludzi.

Wyjaśnij znacznie związków frazeologicznych (rodowód). Podane związki frazeologiczne podziej na stałe i luźne.

Dział nauki o słownictwie badający stosunki znaczeniowe między członami związków wyrazowych i znaczenie całych takich związków nazywa się frazeologią. Związki frazeologiczne dzielimy na:

ze względu na połączenie

• luźne - wszystkie elementy składowe są wymienne np. ból głowy

• stałe - niezmienny zestaw wyrazów (elementy składowe nie podlegają zmianie) np. mieć coś na głowie

• łączliwe - zbudowane na zasadzie skojarzeń elementów np. nabawić się kataru

ze względu na budowę gramatyczną

• frazy - związki, które mają formę zdania lub jego równoważnika np. nauka poszła w las

• wyrażenia - związki, w których członem podstawowym jest najczęściej rzeczownik, a członem podrzędnym jego określenie przymiotnikowe lub rzeczownikowe np. głos sumienia

• zwroty - związki, w których człon podstawowy jest czasownikiem, a człon podrzędny rzeczownikiem, przysłówkiem lub wyrażeniem przyimkowym np. złapać zająca

Źródła: Biblia, Mitologia, historia starożytna, literatura doświadczenia i życie ludu

Porządkowanie synonimów według intensywności.

Synonimy - to wyrazy mające podobne znaczenie, ale różniące się w pewnym stopniu treścią i zakresem użycia lub też zabarwieniem uczuciowym. Rozróżnia się synonimy znaczeniowe np. chudy, szczupły, wychudły, i stylistyczne, np. brzydki, wstrętny, ohydny. Wśród synonimów wyróżniamy ponadto synonimy bliższe i dalsze w zależności od tego, czy różnica znaczeniowa między nimi jest niewielka (biec, pędzić), czy też znaczna (iść, wlec się).

Cechy dobrego stylu.

Cechy dobrego stylu to:

• komunikatywność: wypowiedź zgodna z intencją nadawcy, zrozumiała dla odbiorcy, język poprawny, powszechnie używany, bez pustej frazeologii, bez wyrazów obcych nie przyswojonych, najważniejsza jest prostota, przejrzystość języka, bez wyszukanych, skomplikowanych przenośni i porównań;

• zwięzłość: stosowanie tylko niezbędnych środków językowych;

• jasność: umiejętny dobór wyrazów, unikanie homonimów, bez dużej liczby archaizmów i neologizmów, unikanie zdań zawiłych i wtrąconych, unikanie częstych parafraz;

• żywotność i obrazowość: umiejętne stosowanie przenośni i porównań, przysłów i epitetów, stosowanie różnych typów zdań - równoważników, użycie dialogów w utworze dramatycznym, stosowanie czasów w różnych funkcjach.

Przypisz podane gatunki literackie właściwym rodzajom literackim.

Liryka	Epika	Dramat	Forma mieszana
Hymn	Epos	Komedia	Ballada
Pieśń	Nowela	Tragedia	Powieść poetycka
Oda	Opowiadanie	Dramat właściwy	Reportaż
Sonet	Powieść	Dramat romantyczny
Elegia	Baśń	Dramat groteskowy
Tren	Bajka	Opera
Poemat liryczny	Legenda	Operetka
	Podanie(mit)	Szopka
	Pamiętnik	Misterium
	Gawęda	Skecz

Pojęcie kultury języka.

Wyrażenie "kultura języka" jest wieloznaczne. Może ono oznaczać stopień umiejętności językowych lub świadomą pracę nad doskonaleniem, czyli uprawą (kultura z łac. cultura - uprawa) języka, opartą na jego umiłowaniu. Praca nad kulturą języka nie jest łatwa i nie zawsze daje zgodne z zamierzeniami rezultaty. Słuchając wypowiedzi ludzi różnych środowisk i zawodów, czytając codzienną prasę, często słusznie zwracamy uwagę na błędy językowe i stylistyczne. Warto się zastanowić nad tym, dlaczego tak się dzieje, dlaczego wielu ludzi mówi po polsku źle lub niedbale, jeśli nasz język osiągnął w ciągu wieków wysoki poziom rozwoju. Należy zdać sobie sprawę z tego, że między zasobem środków, jakie posiada język, a umiejętnością posługiwania się nimi przez poszczególne osoby zachodzą istotne różnice ilościowe i jakościowe. Aby te różnice w pewnym stopniu zniwelować, trzeba się przede wszystkim starać dobrze poznać język ojczysty, jego słownictwo i gramatykę. Trzeba również przestrzegać podstawowych warunków kultury języka, mianowicie komunikatywności, czyli zrozumiałości wypowiedzi, jej poprawności i estetyki. Podnoszenie własnych umiejętności językowych wymaga świadomej, systematycznej pracy, która daje wiele korzyści i satysfakcji. Kto bowiem mówi w sposób mało zrozumiały, niepoprawny lub niedbały, nie nawiązuje pożądanego kontaktu ze swymi rozmówcami, nie potrafi też przekonać ich o swoich racjach. Kultura wypowiedzi natomiast umożliwia sprawne i skuteczne porozumienie się ludzi, a w rezultacie ułatwia ich zgodne współżycie i racjonalną współpracę.

Wyjaśnienie sensu podanych przysłów.

Słowo wróblem wyleci, a powróci wołem.
Z wielkiej chmury mały deszcz.
Wpadł jak śliwka w kompot.

Przysłowie - wyraz wprowadzony przez Fredrę jako przekład łacińskiego proverbium. Przysłowie jest swoistym utworem literackim z pogranicza literatury i języka: z reguły wyraża się w jednym zdaniu, często budowanym na zasadzie paralelizmu, antytezy znaczeniowej i składniowej itp. Drugą formalną cechą przysłowia jest jego alegoryczność, jego podwójny sens, który polega na tym, że ukazuje ono sytuacje konkretne, wyobrażeniowe, ale dotyczy stosunków ogólnych określanych pojęciami. Cechą trzecią, tematyczną przysłowia, jest jego sens moralny, pouczający, zawsze bowiem zawiera ono jakiś nakaz lub zakaz czy przestrogę, jak należy lub nie należy postępować. Cecha ta, dzięki swej uchwytności, sprawiła, iż przysłowie uznano za wyraz "mądrości narodów". Cechą czwartą przysłowia jest powtarzalność i na niej oparta powszechność, dzięki czemu te same przysłowia szerząc się w przekazie ustnym, występują przez całe wieki i w krainach bardzo od siebie odległych.
W zasobie przysłów spotyka się zjawiska niezmiernie różnego pochodzenia, a więc zarówno bardzo archaiczne, jak późniejsze, wywodzące się z ksiąg świętych (np. Biblii), z dzieł popularnych pisarzy, z realnych wydarzeń historycznych, i wreszcie - z wielowiekowej, codziennej praktyki.

Stylizacja językowa.

Stylizacja to celowe wprowadzenie do utworu literackiego środków językowych mających nadać koloryt epoki, środowiska, gwary; stylizacja może też służyć celom satyrycznym, humorystycznym, poetyckim. Literaturze spotykamy różne rodzaje stylizacji. Najczęstsze to: archaizacja, dialektyzacja i stylizacja środowiskowa.
Archaizacja to wprowadzenie do tekstu wyrazów i form gramatycznych charakterystycznych dla przedstawianej epoki. Stosuje ja się w powieściach historycznych w celu przybliżenie czytelnikowi atmosfery opisywanych czasów. Autorzy wprowadzają stylizację dyskretnie lub w szerokim zakresie. Zwykle więcej cech archaicznych (słownictwo) występuje w monologach i dialogach niż w narracji odautorskiej. Przykłady archaizacji: Henryk Sienkiewicz - Krzyżacy, Trylogia, Stefan Żeromski - Popioły.
Dialektyzacja, czyli stylizacja gwarowa, polega na wprowadzeniu do utworu językowych cech gwarowych. Dialektyzacja obejmuje poza słownictwem również formy fonetyczne, fleksyjne, a nawet składniowe. Stopień intensyfikacji gwary w tekście jest zróżnicowany: stylizacja może być pełna i częściowa, zależy to od stopnia znajomości gwary przez autora. Przykłady: Władysław Stanisław Reymont - Chłopi, Stanisław Wyspiański - Wesele.
Stylizacja środowiskowa to wprowadzenie do utworu słownictwa i zwrotów charakterystycznych dla jakiegoś środowiska, np. uczniowskiego, studenckiego, sportowego, myśliwskiego. Sposoby wprowadzenia tego rodzaju stylizacji mogą być różne, autor charakteryzuje środowisko poprzez dialogi bohaterów posługujących się określonym słownictwem bądź może używać odpowiednio stylizowanego języka w opisach. Przykłady: Julian Tuwim - Kwiaty polskie (fragment poświęcony opisowi ludu warszawskiego wracającego z majówki na Bielanach). Oprócz wymienionych stylizacji istnieje jeszcze wiele innych, np.: Humorystyczna - kiedy to humor słowny najczęściej łączy się z sytuacyjnym. Przykład: Bolesław Prus - Lalka (wyprowadzka studentów z kamienicy Krzeszowskiej).
Stylizacja należy do najważniejszych zabiegów artystycznych w obrębie tekstu literackiego. Kształtuje niepowtarzalny klimat utworu, wpływa na uprawdopodobnienie przedstawianych sytuacji. Jest to zabieg celowy, ściśle związany z rodzajami użytych stylów i będący przejawem indywidualności twórczej autora.

Schemat komunikacji językowej.

Wyraz "komunikacja" jest wieloznaczny. Podstawowe jego znaczenie to "ruch polegający na utrzymywaniu łączności między odległymi od siebie miejscami odbywający się środkami lokomocji na drogach lądowych, wodnych i szlakach powietrznych". Wyraz ten używany jest także w innym znaczeniu, mianowicie może oznaczać również nawiązywanie i utrzymywanie łączności między ludźmi za pomocą języka. Jakie są niezbędne warunki komunikacji językowej? Niezbędnymi elementami komunikacji językowej są więc: nadawca, odbiorca, kontakt między nimi, komunikat, czyli wytwór mówienia lub pisania, zwany też tekstem oraz wspólny język, który stanowi tworzywo komunikatu (tekstu). Podstawową jednostkę komunikacji językowej nazywamy aktem mowy. Akt mowy jest zdaniem lub jego równoważnikiem, w którym nadawca oznajmia coś odbiorcy, pyta o coś albo wypowiada polecenie lub życzenie. Nadawcą komunikatu, czyli twórcą tekstu, bywa najczęściej jedna osoba (np. człowiek, który się do nas zwraca); jednak niekiedy w roli nadawcy występuje zespół osób (np. autorzy listu zbiorowego). Nadawca czasami nie jest odbiorcy znany. Odbiorcą tekstu może być nie tylko jednostka, lecz także wiele osób. Kontakt między nadawcą a odbiorcą może mieć różny charakter i różne formy. Może mieć formę mówioną (np. rozmowa) lub pisemną (np. list, artykuł, książka). Różnice w kontaktach językowych między nadawcą a odbiorcą polegają także na tym, że mogą się oni kontaktować w bezpośredniej rozmowie albo za pośrednictwem telefonu, korespondencji i tekstów publikowanych. Między nadawcą a odbiorcą może wystąpić nie tylko dystans przestrzenny, lecz również czasowy. Podstawowym warunkiem sprawnego kontaktu komunikacyjnego jest dobra znajomość języka przez nadawcę i odbiorcę. Sprawny kontakt językowy zależy też od właściwej postawy nadawcy i odbiorcy w procesie porozumiewania się. Nadawca, jeśli chce, by odbiorca dobrze go zrozumiał, powinien wypowiadać się poprawnie, jasno i precyzyjnie, ponieważ wypowiedź niepoprawna lub chaotyczna jest trudna do zrozumienia. Obowiązkiem odbiorcy jest natomiast skupienie się nad treścią wypowiedzi nadawcy, dbałość o jej zrozumienie. Niewłaściwa postawa zarówno nadawcy, jak i odbiorcy utrudnia bądź wręcz uniemożliwia kontakt językowy.

Radio czy telewizja(książka, teatr, telewizja, kino, które formy kontaktu ze światem uważasz za najbardziej wartościowe)?

Radio i telewizja podobnie jak teatr i film stanowią ważne ogniwa systemu oświatowo-wychowawczego, a równocześnie integralne składniki kultury współczesnej. Radio łączy z telewizją podobny podział na rodzaje. Można wyróżnić audycje o charakterze publicystycznym, audycje oświatowe, artystyczne. Samodzielny rodzaj stanowią audycje muzyczne. Tworzywem w sztuce radiowej są słowa, efekty dźwiękowe, muzyka. Czynnikiem dominującym jest mowa (dialog, monolog, komentarz), natomiast czynniki takie jak głos natury, gwar i szmery realistyczne stanowią ważny, a jednak drugorzędny element audycji. Estetycy przyznają części twórczości radiowej rangę sztuki, która posiada znaczne osiągnięcia. Na wyróżnienie zasługuje gatunek audycji artystycznej, zwany słuchowiskiem, które opiera się na zasadach odrębnej i autonomicznej twórczości. Słuchowisko, to artystyczne dzieło radiowe, którego tworzywem są wyłącznie elementy foniczne. W strukturze swej dzieło takie podporządkowane jest poetyce literackiej, a jego dominantę stanowi niewidzialność. Akcja słuchowiska nie realizuje się na scenie, mimo udziału aktorów. Akcja konstytuuje się w wytwórczej wyobraźni słuchacza. Zgodnie z tą definicją w skład słuchowiska wchodzą różne elementy foniczne: głos aktora, wypowiedzi narratora, cisza, muzyka, szmery, odgłosy natury. Najważniejszą rolę odgrywa jednak głos aktora budujący indywidualne i środowiskowe cechy postaci. Telewizja w ciągu ostatnich lat uległa wielu zmianom. Przede wszystkim rozwinęła się TV SAT i kablowa, umożliwiając odbiorcom swobodny wybór programów oraz zaspokajanie własnych upodobań i zainteresowań. Telewizja podobnie jak prasa i radio jest przede wszystkim środkiem masowego komunikowania, w pewnych wypadkach może być również dziedziną sztuki. Telewizję łączy wiele cech wspólnych z filmem. Telewizja bowiem podobnie jak film przekazuje treści za pomocą takich środków informacji jak: obraz dynamiczny, mowa ustna i pisana, muzyka i dźwięki naturalne. Telewizję łączy z filmem również podział na rodzaje. Jednym z nich jest telewizja faktów, telewizja dokumentalna. Drugi rodzaj telewizyjnych programów stanowią programy artystyczne. Sprawa komplikuje się przy dzieleniu obu rodzajów na gatunki. Telewizja dokumentalna dzieli się podobnie jak publicystyka na sprawozdania, felietony, eseje, reportaże. Telewizja artystyczna dzieli się na spektakle teatralne, filmy, widowiska rozrywkowe, quizy itp. Specyficzną cechą telewizji jest jej zdolność do bezpośredniego przekazywania wydarzeń, które zachodzą w tym samym czasie. Sama nazwa "telewizja" oznacza widzenie na odległość, przekraczającą zwykły zasięg wzroku ludzkiego. Oznacza więc ona widzenie zjawisk, które zachodzą poza zasięgiem wzroku odbiorcy. Radio ma - podobnie zresztą jak książka - tę przewagę nad TV, że rozbudza wyobraźnię. To właśnie w radiu, np. w czasie słuchowiska, słuchacz - często nawet podświadomie - pobudza do działania swoją wyobraźnię, zmusza ją do własnego, twórczego i oryginalnego dla każdego ze słuchaczy odbioru, indywidualnej interpretacji tego, co w radiu niewidzialne. Podobnie jest z muzyką - słuchając jej w radiu i mając przed oczyma tylko ściany własnego pokoju czy pudło radioodbiornika można sobie indywidualnie, według swego własnego gustu i za każdym razem inaczej stworzyć własny, jedyny i niepowtarzalny teledysk. W TV wszystko to dostajemy już gotowe, przekazywane na nasto calowym ekranie telewizora. Nie tylko więc niszczymy swoje bezcenne zdrowie, ale też ograniczamy - sami sobie - możliwość oryginalnego i indywidualnego odbioru - nie ma cudów, na ekranie telewizora każdy zobaczy to samo.

---