OBSERWACJA

• Wygląd, ubiór, budowa ciała (otyły, szczupły, zadbany)

• Mimika

• Pantomimika

- chodzenie

- sposób siedzenia (który wybiera fotel, czy się odsuwa, odwraca, w którą stronę nogi, czy skrzyżowane ręce i nogi, np. pani która pozostała w płaszczu i z torebką na kolanach na baczność)

- położenie głowy, dłoni, czym zajmują się dłonie, czy drży

- gestykulacja rąk

- drżenie ciała, nagłe ruchy

- ustawienie stóp (czy na brzegach, czy dobrze osadzony w rzeczywistości)

• Oddech

• Łzy, śmiech, zagryzione zęby, obgryzanie paznokci, pocenie się

• Ton głosu, zawieszenie głosu, milczenie czy zagadywanie

• Ruchy gałek ocznych

- u osoby praworęcznej, u leworęcznej: odwrotnie lub całkiem inaczej

Podsumowanie

- wnioski o stanie psychicznym lub właściwościach

- ważny kontekst!

- jedyna metoda w przypadku małych dzieci, chorych psychicznie, niechętnych do współpracy (np. skazanych)

- bardzo duża liczba danych i bodźców w krótkim czasie

- trzeba wybierać te, które są najważniejsze z punktu widzenia diagnozy

- jak uniknąć błędów

1. Wykorzystywać wiele wskaźników weryfikujących siebie nawzajem

2. Obserwacja w dłuższym okresie czasu lub powtarzalna

3. Traktować interpretacje jako hipotezy a nie pewniki

4. Nagrywać (dyktafon, wideo)

5. Notować (70% informacji ucieka, zostają nie te obiektywne tylko te subiektywnie dla nas ważne)

6. Mieć przed oczami wskazówki do prowadzenia rozmowy, pytania, skale obserwacyjne

7. Oddzielać obserwacje od interpretacji