Nieśmiałość. Jak pomagać nieśmiałemu dziecku.
Wskazówki dla rodziców.
Rozpoczynając pracę z nieśmiałym dzieckiem należy mu najpierw uświadomić, że nie jest jedyną istotą na świecie, która ma problemy z nawiązywaniem kontaktów z rówieśnikami czy publicznym wystąpieniem. Podkreślcie, że jest wielu ludzi: dorosłych jak również dzieci, które mając takie problemy próbują sobie z tym radzić.
Dobrze jest uczyć dzieci nieśmiałe tolerancji dla własnych słabości i niedoskonałości, ponieważ cechuje je wysoka samokontrola i tendencja do samospełniających się przepowiedni typu: „I tak wszystko zepsuję”' „Na pewno mi się nie uda”. Można to robić poprzez wspominanie własnych doświadczeń w różnych sytuacjach ze szczególnym uwzględnieniem porażek i wyciągniętych z nich wniosków ( warto też nie zapomnieć o humorystycznym dystansie ). Świat przecież się nie zawalił, bo każdemu coś może się nie udać.
Kiedy dziecko nieśmiałe próbuje podejmować nowe zadania należy je nagradzać bardziej za to, że się stara niż za efekty tych starań.
Dzieci nieśmiałe często nie wiedzą jak rozpocząć rozmowę, więc można im dać na to przykłady: „ Wiesz, przeczytałam ostatnio ciekawą książkę na jej podstawie powstał film………..”, „Jak ci poszła klasówka z matematyki, według mnie nie była łatwa”, „Będziesz w tym roku chodził na basen ?”. Przy tym można zaznaczyć, że nie trzeba zawsze włączać się do dialogów czy prowadzić interesujących monologów, aby stać się częścią grupy. Przecież na ogół dzieci rozmawiają o zwyczajnych rzeczach: filmach, książkach, grach komputerowych, o tym jak spędzają wolny czas.
Młodszym dzieciom można pokazać jak zapoznać się z innym dzieckiem, jak przyłączyć się do grupy np. „Cześć mam na imię Maciek, w co się bawicie, mogę się do was przyłączyć?”
Dzieci nieśmiałe często mają niskie poczucie własnej wartości, aby spróbować je podwyższyć, wzmocnić wiarę w siebie, warto opowiadać im historyjki, w których są bohaterami pomagającymi innym ludziom, łatwo zawierającymi znajomości itd.. Można zachęcić dziecko do tego by samo snuło opowieści o sobie (w krainie fantazji wszystko się może zdarzyć).
Dobrze byłoby, gdyby w otoczeniu nieśmiałego dziecka znalazło się drugie dziecko, które mogłoby stanowić wzorzec do naśladowania (odważny brat, siostra, koleżanka czy kolega z klasy, którzy łatwo nawiązują kontakty).Można byłoby zaproponować mu zabawę w obserwowanie, a później w naśladowanie zachowań wybranego wzorca.
Starszemu dziecku warto przekazać wiedzę o mowie ciała. Można to zrobić na zasadzie analizy zachowania innego nieśmiałego dziecka i wybranego wzorca.
Dzieci nieśmiałe często bardzo boją się występować na scenie, przed publicznością. Żeby więc powoli zmniejszać olbrzymi poziom lęku należy próbować prowokować okazje do „występowania na scenie”, ale w sytuacjach pozbawionych ryzyka np. powiedzenie wierszyka rodzicom , dziadkom, koleżankom i kolegom z podwórka.
Nie można też w pracy z nieśmiałym dzieckiem zapomnieć o pokazaniu mu, że zrobiło postępy np. „ Cieszę się, że zadzwoniłaś wreszcie do Kasi, żeby zapytać co zadane do domu, bo w zeszłym roku, pamiętasz, to ja musiałam dzwonić”.
Na zakończenie chcę przypomnieć, że wszystkie dzieci potrzebują naszej czułości, poczucia bezpieczeństwa i akceptacji, a dzieci nieśmiałe jeszcze bardziej . Warto więc wykorzystać każdą chwilę by je przytulić, powiedzieć mu że je rozumiemy i że widzimy, że się stara.
Wszystkie wysiłki w pracy z dzieckiem nieśmiałym mogą nie wyleczyć dziecka z nieśmiałości, ale na pewno będą wielką dla niego pomocą. Nieśmiałość bez wątpienia niesie ze sobą ryzyko bycia w przyszłości nieszczęśliwym: odsunięcia się od innych, odizolowania, kłopotów w miłości, problemów ze znalezieniem pracy, a później utrzymaniem się w niej. Podejmując omówione wcześniej działania możemy mieć pewność, że choć w jakimś stopniu uda nam się powiększyć strefę bezpieczeństwa dziecka , pomóc akceptować siebie, czuć się pewnym siebie, zdobywać podstawowe umiejętności społeczne niezbędne do poznawania i znajdowania wspólnego języka z innymi. Być może dziecko pozostanie nieśmiałe, ale będzie starało podejmować ryzyko w granicach rozsądku i dzięki temu doświadczać radości i sukcesów.
Opracowała: Lidia Modrakowska