Źródła: KK, części ogólna, szczególna i wojskowa.

Zakres obowiązywania:

• W czasie - karać można tylko za czyny popełnione tylko w czasie obowiązywania ustawy karnej. Zasada: Lex retro non agit.

• W przestrzeni - kara jest zależna od miejsca popełnienia czynu:

1. Polskie przepisy stosuje się na terytorium Polski/statku wodnym/samolocie. Obywatelstwo NIE ma znaczenia. Nie podlegają polskim przepisom: ambasadorzy, personel dyplomatyczny, członkowie rodzin w/w, objęci immunitetem dyplomatycznym.
   Przestępstwo to czyn popełniony w miejscu: rzeczywistego popełnienia, gdzie nastąpił skutek, gdzie skutek miał nastąpić.

2. Polskie przepisy obowiązują obywateli Polski, którzy popełnili przestępstwo za granicą. Warunek: popełniony czyn jest przestępstwem także w miejscu popełnienia (nie dotyczy: funkcjonariuszy publicznych).
   Jeśli istnieją różnice w karze, uwzględniamy je na korzyść sprawcy.

3. Polskie prawo dotyczy cudzoziemca, który dopuścił się przestępstwa za granicą, gdy: przestępstwo wykracza przeciw interesowi państwa polskiego, kara za nie na terenie Polski wynosi powyżej 2 lat pozbawienia wolności.

4. Polskie prawo karne kara każdego, kto wykracza: przeciw bezpieczeństwu państwa, przeciw funkcjonariuszom państwowym, przeciw interesom gospodarczym, składa fałszywe zeznania dot. urzędu polskiego, jest ścigany MLG.

Przestępstwo: zawiniony czyn człowieka, niebezpieczny społecznie, zabroniony pod groźbą kary.

• materialne - społeczna szkodliwość przestępstwa

• formalne - stosunek czynu do przepisów prawnych

4 Elementy przestępstwa:

• podmiot (sprawca)

• przedmiot (dobro atakowane)

• strona przedmiotowa (sposób popełnienia)

• strona podmiotowa (okoliczności sprawy)

Rodzaje przestępstw:

• ze względu na wysokość kary:

1. zbrodnia - pozbawienie wolności 3 lata+, tylko umyślnie

2. występek - pozbawienie wolności miesiąc+, ograniczenie wolności, grzywna, możliwe nieumyślnie

z uwagi na skutek:

1. materialne - działanie sprawcy → bezpośredni skutek tego działania

2. formalne - samo działanie jest przestępstwem

• ze względu na rodzaj winy:

1. umyślne - zamiar bezpośredni

2. nieumyślne - lekkomyślność/niedbalstwo

• ze względu na sposób zachowania sprawcy

1. działanie

2. zaniechanie

• Zasadnicze, kwalifikowane, uprzywilejowane

• ze względu na sposób ścigania

1. z urzędu

2. z oskarżenia publicznego

• ze względu na rodzaj dobra chronionego:

1. polityczne

2. pospolite

Związek przyczynowy - bezpośrednie powiązanie między działaniem i skutkiem. Jego istnienie jest wymagane do postawienia podejrzanego w stan oskarżenia.

Formy popełnienia przestępstwa:

• sprawstwo

• przygotowanie - z reguły nie karane (wyjątki: fałszerstwo, przestępstwa wojenne)

• podżeganie - kara w granicach tej za sprawstwo

• pomocnictwo - kara w granicach tej za sprawstwo

• usiłowanie - kara w granicach tej za sprawstwo

1. udolne - osiągnięcie celu możliwe, ale udaremnione z przyczyn niezależnych

2. nieudolne - brak środków

Wina - określony psychicznie stosunek sprawcy do popełnionego czynu

• umyślna

• zamiar bezpośredni - chce

• zamiar ewentualny - przewiduje, że może i to robi

• nieumyślna

1. lekkomyślność

2. niedbalstwo

Okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną:

• niepoczytalność - niedorozwój, choroba psychiczna, zakłócenia czynności psychicznych, świadomość nie funkcjonuje prawidłowo, brak intencjonalnego działania sprawcy ( nie dotyczy: alkusów i narkusów)

• błąd - faktyczny lub prawny - sprawca nie ma świadomości, że popełnia przestępstwo, lub nie zna prawa (ale zasada: ignorantia iuris nocet)

Okoliczności wyłączające bezprawność czynu:

• obrona konieczna - bezprawny, bezpośredni, rzeczywisty zamach, działanie proporcjonalne do zagrożenia

• stan wyższej konieczności - poświęcenie cudzego dobra w celu ratowania innego

• rozkaz przełożonego - żołnierz ma prawo odmówić wykonania rozkazu łamiącego prawo

• zgoda pokrzywdzonego

• działanie w graniach uprawnień/obowiązku - policjanci, lekarze, etc

• nowatorstwo - eksperymenty medyczne/techniczne/ekonomiczne

Zbieg przestępstw

• jednorodny - kilka przestępstw tego samego rodzaju

• różnorodny - kilka przestępstw różnego rodzaju

Każde przestępstwo jest karane oddzielnie, kary osobne → kara łączna.

Maksymalna kara łączna - 540 stawek dziennych, 18 miesięcy ograniczenia wolności, 15 lat pozbawienia wolności (jeśli zasądzono 25 lat pozbawienia wolności lub dożywocie jako jedną z osobnych, to się nie dodaje pozostałych). Łączeniu podlegają tylko kary tego samego rodzaju

Zbieg przepisów - jeden czyn = kilka przestępstw, wybiera się najsurowszą karę

Przestępstwo ciągłe - powtarzające się przestępstwo → jeden czyn x ilość popełnień (nadzwyczajne zaostrzenie kary)

Kary i środki karne - kara to środek przymusu państwowego wobec sprawców przestępstwa i polegający na sprowadzeniu pewnej dolegliwości

• kary sensu stricto

1. pozbawienie wolności (od miesiąca - 15 lat, dodatkowo 25 lat i dożywocie)

2. ograniczenie wolności - pozbawienie niektórych praw obywatelskich (np. zakaz zmiany miejsca pobytu, praca na cele społeczne, potrącenie wynagrodzenia, kurator). Po wykonaniu połowy można zwolnić z wykonywania.

3. grzywna - ≥10 stawek dziennych, ≤ 360 stawek dziennych, stawka 10zł - 2000 złotych

• środki karne

1. pozbawienie praw publicznych - prawa wyborcze etc - rok - 10 lat

2. zakaz zajmowania stanowiska/wykonywania zawodu - rok - 10 lat

3. zakaz prowadzenia pojazdów - rok - 10 lat

4. przepadek przedmiotów - przedmioty sprawcy → skarb państwa

5. obowiązek naprawienia szkody

6. nawiązka - pieniądze na rzecz poszkodowanego/organizacji

7. świadczenie pieniężne - na cel społeczny

8. podanie wyroku do publicznej wiadomości - pomówienia etc

Nadzwyczajne złagodzenie kary - szczególne przypadki (np. szkoda została naprawiona, postawa sprawcy, sprawca poniósł poważny uszczerbek na zdrowiu). Kara musi być nie niższa od 1/3 dolnej granicy ustawowej kary.

Nadzwyczajne zaostrzenie kary - recydywa, przestępstwa ciągłe. Kara nie może przekraczać górnej granicy ustawowej kary o połowę.

Środki poddające sprawcę próbie

• warunkowe umorzenie postępowania karnego - nieznaczna wina i społeczna szkodliwość czynu, okoliczności popełnienia nie budzą wątpliwości, sprawca nie był dotąd karany, kara przewidziana jest niższa od 3 lat pozbawienia wolności.
  Okres próby wynosi 2 lata.

• warunkowe zawieszenie wykonania kary - pozbawienie wolności ≤ 2 lata, ograniczenie wolności, grzywna. Zawieszając, sąd może orzec grzywnę 180/90 stawek dziennych/ustanowić kuratora.
  Okres próby wynosi od 3 do 5 lat.

• Warunkowe przedterminowe zwolnienie - przynajmniej po połowie kary (nie wcześniej niż po 6 miesiącach), recydywistę po 2/3 kary, wielokrotnego recydywistę (popełniającego zbrodnie) po ¾ kary (nie wcześniej niż po roku),
  skazanego na 25 lat po 15 latach, skazanego na dożywocie po 25 latach.
  Okres próby wynosi czas pozostały kary (≥ 2 lata, ≤ 5 lat, w przypadku dożywocia 10 lat)

Powrót do przestępstwa - powtórzenie tego samego przestępstwa do 5 lat po odbyciu kary to recydywa. Jeden rodzaj przestępstw. Nadzwyczajne zaostrzenie kary.

Amnestia - całkowite lub częściowe darowanie kar za przestępstwa popełnione przed określoną datą

Abolicja - generalny akt łaski, sprawca nie został jeszcze osądzony

Prawo łaski - indywidualny akt łaski wobec przestępcy, przysługuje prezydentowi, wymaga opinii sądów rozpatrujących sprawę

Przedawnienie:

• ścigania

1. 30 lat - zabójstwo

2. 20 lat - inna zbrodnia

3. 10 lat - występek z karą powyżej 3 lat

4. 5 lat - występek z karą ≤ 3 lat

5. 3 lata - ograniczenie wolności/grzywna

• wyrokowania - nie doszło do wydania wyroku, przedawnienie ścigania +5 lat

• wykonania kary - wyrok jest, ale kara nie została wykonana

1. 30 lat - ≥ 5 lat pozbawienia wolności

2. 15 lat - pozbawienie wolności do lat 5

3. 10 lat - inna kara

Nie ulegają przedawnieniu: zbrodnie przeciwko pokojowi i ludzkości.
Nie przedawniają się zbrodnie popełnione przez funkcjonariuszy publicznych.

Zatarcie skazania - urzędowe puszczenie skazania w niepamięć

• pozbawienie wolności (do 25 lat) - 10 lat od wykonania/darowania

• kara nie przekraczająca 3 lat - 5 lat

• dożywocie - 10 lat od uznania za wykonaną/darowania kary/przedawnienia

• ograniczenie wolności/grzywna - po 5 latach

• recydywa - okres rozpoczyna się od początku

Przestępstwa przeciw instytucjom państwowym i samorządowym

• czynna napaść - pozbawienie wolności od roku - 10 lat

• przemoc/groźba - pozbawienie wolności do lat 3

• znieważenie funkcjonariusza - grzywna/ograniczenie wolności/pozbawienie do roku

• naruszenie cielesnej nietykalności - grzywna/ograniczenie wolności/pozbawienie do lat 3

• sprzedajność - korupcja, pozbawienie wolności do lat 8,a nawet od 2-12 lat

• przekupstwo - pozbawienie wolności do lat 2, kwalifikowana odmiana - od 6 msc - 8 lat

• płatna protekcja - pozbawienie wolności do lat 3

• niedopełnienie obowiązku - 6 msc - 3 lat pozbawienia wolności

Przestępstwa przeciwko wymiarowi sprawiedliwości

• przemoc wobec sądu - 3 miesiące - 5 lat

• fałszywe zeznania - warunkiem jest uprzedzenie zeznającego o konsekwencjach karnych, pozbawienie wolności do lat 3

• fałszywe oskarżenie - grzywna/ograniczenie wolności/pozbawienie wolności do
  lat 2

• tworzenie fałszywych dowodów

• poplecznictwo - celowe utrudnianie postępowania karnego, pozbawienie wolności do lat 5, (wyjątek: osoba najbliższa)

• uwolnienie więźnia - pomoc w ucieczce z miejsca sprawowania kary, kara do 3 lat

• przemoc wobec uczestnika procesu - przemoc wobec świadka/biegłego etc, kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat

Przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów

• fałszerstwo - 3 miesiące - 5 lat

1. podrobienie

2. przerobienie

• poświadczenie nieprawdy - od 3 miesięcy - 5 lat (jeśli chodzi o korzyść majątkową to 6 miesięcy do 8 lat)

• wyłudzenie poświadczenia nieprawdy - do 3 lat

• zniszczenie dokumentu - uszkodzenie/ukrycie/usunięcie - do lat 2

• zniszczenie znaków granicznych - niszczenie/usuwanie/uszkadzanie/przesuwanie, kara pozbawienia wolności do lat 2

Przestępstwa przeciwko mieniu

• kradzież

1. zwyczajna - 3 miesiące do 5 lat

2. z włamaniem - od roku do 10 lat

3. mienie o znacznej wartości/dobro kultury - od roku do 10 lat

• kradzież rozbójnicza - rok - 10 lat

• rozbój

1. zwyczajny - 2 - 12 lat

2. kwalifikowany (z bronią) - 3 - 15 lat

• przywłaszczenie - np. próbujemy sprzedać wynajmowaną rzecz

1. zwykłe - do 3 lat

2. sprzeniewierzenie/defraudacja - do 5 lat

• oszustwo - celowe wprowadzenie w błąd, 6 miesięcy do 8 lat

• wymuszenie - rok do 10 lat

• paserstwo - 3 miesiące do 5 lat

Przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu

• wyrządzenie znacznej szkody majątkowej - 3 miesiące do 5 lat (w przypadku zrobienia tego w celu korzyści majątkowej do 8 i 10 lat)

• korzystanie z fałszywych dokumentów w przypadku starania o kredyt - od 3 miesięcy do 5 lat

• wyłudzenie odszkodowania - od 3 miesięcy do 5 lat

• pranie brudnych pieniędzy - od 3 miesięcy do 5 lat

• działanie na szkodę wierzyciela - do 3 lat

• zakładanie nowej spółki w celu uniemożliwienia zaspokojenia wierzycieli - od 3 miesięcy do 5 lat

• ustawianie przetargów - do 3 lat

• lichwa - do 3 lat




---