NAZWISKO i IMIĘ: Zofia Gorska
SZKOŁA i KLASA:
PRZEDMIOT: pierwsza pomoc
CZAS TRWANIA ZAJĘĆ: 45 minut
TEMAT: Utonięcia i I pomoc w przypadku utonięć
CEL OGÓLNY:
- rozróżnić pojęcia dotyczące utonięć; omówić poszczególne fazy tonięcia; wymienić i scharakteryzować 4 rodzaje utonięć; wyjaśnić niebezpieczeństwo kąpieli w morzu; omówić regulamin kąpieliska; omówić znaczenie flag stosowanych na polskich kąpieliskach; omówić wybrany sprzęt używany przez ratowników WOPR; I pomoc w przypadku bolesnych kurczy mięśni; omówić rodzaje holowań; omówić techniki transportowania osób poszkodowanych; udzielić pomocy osobie tonącej; wodne podstawy; przedstawić algorytm ABCD'S; wykazać odpowiednią postawę na podjęcie działań ratowniczych.
WARUNKI WSTĘPNE - UCZEŃ ZNA:
- ABC;
- pozycję boczną ustaloną;
- Resuscytacja krążeniowo - oddechowa
CELE SZCZEGÓŁOWE - UCZEŃ POTRAFI / ZNA:
- rozróżnić pojęcia:
- tonięcie - zaaspirowanie wody do dróg oddechowych;
- zespół aspiracyjny - woda, która dostała się do dróg oddechowych, nie doprowadziła do utraty przytomności
- podtopienie - odratowanie ofiary tonięcia;
- utonięcie - rodzaj gwałtownego uduszenia w wyniku zalania wodą górnych dróg oddechowych; Przyczyną może być: nieumiejętność pływania, skrajne wyczerpanie, nagłe omdlenie, atak serca, napad padaczkowy czy nagłe zanurzenie się w zimnej wodzie.
- utopienie - pojęcie z zakresu kryminalistyki i medycyny sądowej, oznacza czyn zbrodniczy, wykonany przez drugiego człowieka; gdy zgon nastąpił przed dostaniem się wody do dróg oddechowych;
(Na chłopski rozum: utonąć można samemu utopić można kogoś)
- Poszczególne fazy tonięcia:
I - nagły kontakt ciała z wodą- szybkie i głębokie oddychanie oraz wykonywanie gwałtownych ruchów starając utrzymać się na powierzchni; krztuszenie, kaszel mogą być wywołane przez wodę która mogła się dostać w tej fazie.
II- wstrzymanie oddechu - trwa tak długo, aż zgromadzony dwutlenek węgla stanie sie przyczyną pobudzenia środka oddechowego i wznowi oddychanie,
III - wznowienie oddechu i połykanie wody - broniąc się przed przedostaniem się wody do płuc tonący zaczyna ją połykać; trwa tak długo, aż żołądek wypełni się wodą i dojdzie do wymiotów,
IV - przedostawanie się wody do płuc - niedotlenienie organizmu powoduje utratę świadomości, zwiotczenie mięśni i w końcu zalewanie wodą płuc [samoistne zatrzymanie krążenia]
V - drgawki, prężenia i nieskoordynowane ruchy klp., zanika czynność serca
4 rodzaje utonięcia:
1] utonięcie suche - porażenie oddechu przed dostaniem się wody do płuc. Powoduje to obronny skurcz krtani uniemożliwiając przedostanie się wody do dalszych odcinków dróg oddechowych i zalanie nią pęcherzyków płucnych; wzrasta poziom CO2 a śmierć następuje przez uduszenie. Przypadki takie dobrze reagują na akcję resuscytacyjną jeżeli zostanie ona podjęta odpowiednio szybko.
2] utonięcie w wodzie słonej - ma ona wyższe ciśnienie osmotyczne, spowodowane rozpuszczonymi solami. Po dostaniu się wody do płuc [a następnie ich obrzęk], przez ich ogromną powierzchnię zachodzi ucieczka wody z osocza krwi i jej zagęszczenie. Rośnie opór gęstej krwi i niedotleniony m. sercowy nie może dłużej jej tłoczyć. Po 4-5 min dochodzi do ostrej niewydolności m. sercowego i śmierci
3] utonięcie w wodzie słodkiej - woda przedostaje się przez ściany pęcherzyków płucnych i rozcieńcza krew. To powoduje przyrost jej ilości, rozpad czerwonych krwinek i uwalnianie potasu. Prowadzi to do migotania komór i śmierci w czasie 3 min; tonięcie w tym rodzaju wody i podjęcie szybkiej akcji resuscytacyjnej ma większe szanse przeżycia niż w wodzie słonej;
4] śmierć uratowanego człowieka w ciągu najbliższej doby po wypadku - następuje na skutek potężnych urazów biochemicznych a także odczynu niektórych narządów i organów wew. Często się zdarza dostanie się treści żołądka do płuc, co powoduje uszkodzenie delikatnej tkanki płucnej przez kwas solny i jej nieodwracalnego uszkodzenia.
wyjaśnić niebezpieczeństwo kąpieli w morzu:
- wiry - powstają zawsze w miejscach gdzie woda napotyka na przeszkody i tam gdzie woda wypływa ze zbiornika przez naturalny lub sztuczny otwór;
- prądy morskie - poziome ruchy mas wodnych w oceanie lub morzu, zachodzące gł. pod wpływem działalności wiatrów lub różnic temp., zasolenia i gęstości wody; rozróżnia się m.in. prądy morskie ciepłe i zimne, powierzchniowe, głębinowe i denne, stałe i okresowe.
- prądy wsteczne - Może występować na każdej plaży z załamującą się falą. Zwłaszcza tam, gdzie przy brzegu jest płytko i fale załamują się na piasku. Wody zmierzająca w kierunku brzegu załamuje się i zmienia swój kierunek o 180 stopni, wracając przy dnie w stronę morza. Taki prąd jest bardzo silny i nawet ratownicy wodni nie są w stanie go pokonać. Dlatego też podczas akcji ratowniczych wykorzystuje się np. liny.
- prądy boczne - prądy morskie które powodują szybkie przesunięcie się ciała wzdłuż brzegu morza, prądy te często przechodzą w prądy wsteczne
- omówić regulamin kąpieliska;
Powinien być wywieszony w widocznym i dostępnym miejscu, całkowicie dostosowany do warunków kąpieliska. W swojej treści powinien zawierać:
- godziny w jakich kąpielisko jest strzeżone;
- dla kogo i na jakich warunkach kąpielisko jest dostępne;
- konieczność podporządkowania się zaleceniom ratownika, dotyczącym bezpieczeństwa na terenie kąpieliska;
- zakaz wszczynania fałszywych alarmów i prowokowania sytuacji grożących utonięciem lub innym wypadkiem;
zakaz wnoszenia i spożywania alkoholu oraz bycie na terenie kąpieliska w stanie nietrzeźwym;
- omówić znaczenie flag:
- biała - zezwolenie na kąpiel w ramach regulaminu i granic kąpieliska;
- czerwona - absolutny zakaz kąpieli - dyżur służb ratowniczych np.:
+ temperatura wody wynosi poniżej 14 st. C;
+widoczność jest ograniczona do 50 m;
+ prędkość wiatru przekracza 5 stopni w skali Beauforta;
+ występuje fala powyżej 70 cm, z pojawiającymi się pienistymi białymi grzywami; + występują silne prądy wsteczne.
- brak flagi - kąpielisko nieczynne, zakaz kąpieli, brak dyżuru służb ratowniczych;
- omówić sprzęt używany przez ratowników WOPR
- bojki - Boja SP skonstruowana z tworzywa sztucznego w środku pusta, posiada na obwodzie uchwyty pozwalające na złapanie się przez osobę tonącą względnie ratownika, a z przodu przyczepioną ma 2 - 4 m linę zakończoną szelkami ratowniczymi. Opływowy kształt pozwala na pływanie i pokonywanie fal bez większych oporów. Wyporność pozwala na utrzymanie dwóch osób na powierzchni wody
- węgorz - składa się z elastycznego, nietonącego, podłużnego pływaka z pianki polietylenowej obszytej jaskrawo pomarańczową tkaniną. Do jednego końca doczepiony jest karabińczyk , a do drugiego taśma z oczkami (co umożliwia zaczepienie karabińczyka) przechodząca w 2 - 4 m odcinek liny zakończonej szelką ratowniczą . W połowie długości pasa umocowany jest dodatkowy karabińczyk umożliwiający w miarę potrzeby podczepienie liny do ściągnięcia ratowanego na brzeg. Konstrukcja pozwala na zapięcie osoby o każdych wymiarach (tuszy) i utrzymuje na powierzchni dwie osoby o przeciętnej wadze. Długość linki pozwala ratownikowi zanurkować do dna na standardowym kąpielisku (max głębokość do 4 m) bez potrzeby ściągania szelek
- koło ratunkowe - jest podstawowym sprzętem ratunkowym na wielu kąpieliskach, pływalniach i różnych jednostkach pływających.
- łódka -BL'ka - wzorowana na ratowniczych szalupach pełnomorskich, charakteryzuje się dużą wypornością i dobrą sterownością, a dwa komplety osad na dulki pozwala wiosłować dwóm wioślarzom
- kołowrót - `magazyn' minimum 80m nietonącej linki, zakończonej na końcu szelkami.
- pies ratowniczy -
- bolesne kurcze mięśni:
+ gwałtowne mimowolne kurczenie się mięśni, które może dotyczyć tylko jednego mięśnia lub całej grupy mięśni; dzieje sie tak gdy organizm traci czasowo kontrole nad mięśniami;
+ występujące nagle, bez udziału naszej woli;
+ wywołane podrażnieniem nerwów na drodze nagromadzenia kwaśnych produktów przemiany materii lub przez niedotlenienie mięśnia w wyniku niedotlenienia mięśnia w wynik;
+ pozbycie się kurczu to działanie w obu kierunkach, gdyż naprzemienne napinanie i rozluźnianie mięśnia ułatwia pompowanie krwi na tym odcinku
- omówić rodzaje holowań:
- ze wsparciem na barkach - ratownik płynie stylem klasycznym a ratowany trzyma się go z tyłu barki. Osoba poszkodowana jeżeli ma tyle siły pomaga ratownikowi machając swoimi nogami; minusem tej metody holowania jest częste kopanie ratowanego przez ratownika.
- żeglarski - [holowanie osoby agresywnej] -
- za żuchwę - ratownik płynie na plecach pracując nogami jak przy żabce i trzyma holowanego oburącz za żuchwę w ten sposób, aby cały czas czuć pod palcami twarde kości żuchwy; błędy popełniane przy tym holowaniu to: zginanie rąk w łokciach, zatykanie uszu ratowanemu, zbyt mocne naciskanie na żyły szyjne
- holowanie pod pachami - ratownik łapie podchwytem poszkodowanego za doły pachowe trzymając ręce proste w łokciach z nogami do żabki na plecach.
- techniki transportowania osób poszkodowanych
- plecy ratownika;
- chwyt strażacki;
- chwyt biodrowy
- udzielić pomocy osobie tonącej:
- z brzegu - prowadzenie akcji bez wchodzenia do wody bez stosowania sprzętu pływającego, prowadzona z lądu stałego lub pomostu; w wyjątkowych okolicznościach ratownik wchodzi do wody jednak cały czas utrzymuje kontakt z brzegiem
- z wody
+ akcja z użyciem koła ratunkowego
+ akcja z użyciem pasa ratunkowego typu `węgorz'
+ akcja z użyciem liny i szelek
- `wodne podstawy'
+ najważniejsze własne bezpieczeństwo;
+ jeżeli nie musisz nie wchodź do wody - jeżeli zajdzie potrzeba wejścia do wody zabierz ze sobą przedmiot unoszący się na wodzie;
+ rozmawiaj z poszkodowanym, utrzymując z nim kontakt wzrokowy;
+ podaj, rzuć przedmiot pływający w jego kierunku;
+ wydobycie z wody powinno odbyć się jak najszybciej jak potrzeba RKO
+ ryzyko urazu odcinka szyjnego jest niski
+ stabilizacja odcinka szyjnego w wodzie jest bardzo trudna;
+ wyciąganie z wody w pozycji horyzontalnej;
+ po wydobyciu z wody podajmy 5 [skutecznych] oddechów ratowniczych w celu zlikwidowania niedotlenienia
`RATOWNIK NIEPOSIADAJĄCY PRZESZKOLENIA W RATOWNICTWIE WODNYM NIE POWINIEN ROZPOCZYNAĆ RESUSCYTACJI PODCZAS PRZEBYWANIA Z POSZKODOWANYM W GŁĘBOKIEJ WODZIE'
+ ocena oddychania [personel medyczny sprawdza tętno]
+ zapewnienie komfortu termicznego, psychicznego,
- przedstawić algorytm ABCD'S;
A - Airway [udrożnienie dróg oddechowych]
B - breathing [oddychanie] - sztuczne oddychanie ma na celu przywrócenie czynności oddechowej płuc a tym samym dostarczenie tlenu do pęcherzyków płucnych
C - circulation [krążenie] - pośredni masaż serca ma na celu pobudzenie serca do pracy a tym samym utrzymanie obiegu krwi w całym organizmie
D - defibrillation [ defibrylacja]
`S - severe bleeding, shock and spinal management [krwotok, wstrząs, urazy kręgosłupa]
- odpowiednia postawa na podjęcie działań ratowniczych
- jako ratownik możesz zrobić tylko to, co jesteś w stanie zrobić w danych warunkach, z danymi zasobami i możliwościami
- Pamiętaj, że udzielając pomocy, zrobiłeś coś WSPANIAŁEGO - wyciągnąłeś dłoń i STARAŁEŚ SIĘ pomóc innemu człowiekowi w niebezpieczeństwie. Nie zawiodłeś. Poświęciłeś się innym.
METODY NAUCZANIA:
- wykłady + pokaz slajdów
- ćwiczenia
ŚRODKI DYDAKTYCZNE:
- rzutnik
- laptop
METODY OCENIANIA UCZNIÓW:
- teoretyczny sprawdzian umiejętności
BIBLIOGRAFIA:
- „Prawie wszystko o ratownictwie wodnym” - praca zbiorowa WOPR - Warszawa 1993
- „Medycyna Nurkowa” - Jarosław Krzyżak; Poznań 2006
- „PADI - podręcznik do kursu `Rescue Diver' „ - International PADI, Inc. 1995 - 2005
- www.prc.krakow.pl