CHEMIA- SYSTEMATYKA ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH

A + B → C A,B,C- reagenty

substraty produkty

Zjawisko fizyczne- substancja zmienia właściwości fizyczne np. topienie śniegu

Przemiana chemiczna- powstaje nowa substancja o innych właściwościach np. smażenie mięsa

Typy przemian chemicznych:

• synteza - łączenie A + B → C

• reakcja analizy- rozkład C → A + B

• reakcja wymiany A + BC > AB + C(wymiana pojedyncza) / AB + CD → AC +BD(podwójna)

Związek chemiczny :

• nowe właściwości

• skład jest wielkością stałą

• żeby oddzielić składniki musi zajść przemiana chemiczna

Mieszanina chemiczna:

• powstaje w wyniku zmieszania się co najmniej 2 składników w dowolnych ilościach

• dzieli się na

• niejednorodne/heterogeniczne - składniki widać gołym okiem

• jednorodne / homogeniczne - składników nie widać gołym okiem

• składniki zachowują swoje właściwości

• można oddzielić za pomocą metod fizycznych

Mieszanina	Właściwości	Metoda
Fe +piasek	Fe - wł. magnetyczne	Magnes
Alkohol + H2O	Różnica temperatur wrzenia	destylacja
Sól + woda	Inny stan skupienia	krystalizacja
Woda + piasek	Inny stan skupienia	Sączenie/ sedymentacja
Ziemniaki w wodzie	Osad, woda	Dekantacja- zlewanie cieczy znad osadu

TLENEK- związek pierwiastka z tlenem X₂O

• metali

• niemetali

Otrzymywanie :

• utlenianie/ spalanie metalu/ nie metalu

• utlenianie „niższych” tlenków do „ wyższych” tlenków

• ogrzewanie soli lub wodorotlenków

Właściwości fizyczne :




• tlenki metali

• stały stan skupienia

• różne barwy

• 
  wiązanie jonowe

• tlenki nie metali

• 3 stany skupienia

• wiązanie kowalencyjne- spolaryzowane




Badanie charaktery amfoterycznego Al₂O₃

Właściwości chemiczne :

• tlenki kwasowe/ bezwodniki kwasowe

• tlenki nie metali

• z H₂O tworzą kwas

• z zasadą tworzy sól

• tlenki zasadowe/ bezwodniki zasadowe

• tlenki metali z gr 1 i 2 - Be

• z H₂O tworzą zasady

• z kwasem tworzą sól

• tlenki obojętne

• CO, NO , N₂O

• nie łączą się z niczym

• tlenki amfoteryczne

• nie łączą się z H₂O

• wykazują właściwości chemiczne i fizyczne

• łączą się z silnymi kwasami i zasadami

• BeO, Al₂O₃, ZnO, Ga₂O₃, Cr₂O₃, SnO₂, SnO, PbO, PbO₂, TeO₂

WODOROTLENKI - związki zbudowane z metalu i jednej lub kilku grup wodorotlenkowych. M(OH)_n

NaOH- soda żrąca KOH- potaż żrący Ca(OH)₂- wapno gaszone/mleko wapienne/woda wapienna

Otrzymywanie:

• tlenek zasadowy + H₂O → wodorotlenki

• metal aktywny(gr 1,2) + H₂O → wodorotlenek +H₂

• sól₁ + zasada → wodorotlenek + sól₂

zasady- mocne wodorotlenki : NaOH, KOH, Ba(OH)₂, Ca(OH)_2;LiOH, Sr(OH)₂, NH₃ · H₂O(amonowa)

Właściwości fizyczne (KOH, NaOH):

• białe, ciała stałe w pastylkach

• higroskopijne

• śliskie w dotyku

• rozpuszczają się w wodzie, tworzą zasady

Właściwości chemiczne :

• zasadowe- metale gr 1 i 2 - bez BE

• ulegają zobojętnieniu

• kwas +wodorotlenek → sól +H₂O

• tlenek kwasowy + wodorotlenek → sól +H₂O

• amfoteryczne : Al(OH)₃, Zn(OH)₂, Cr(OH)₃, Sn(OH)₂, Be(OH)_2, Ga(OH)₃, Sn(OH)₄, Pb(OH)₂, Pb(OH)₄, Mn(OH)₄

• mocny kwas + wodorotlenek → sól + H₂O

• zasada + wodorotlenek → sól + H₂O

Zastosowanie :

• bielenie drzew

• calgon

• Mg(OH)₂ -leki

• KOH, NaOH - mydła, szkło

KWASY- związki chemiczne zbudowane z wodoru i reszty kwasowej H_nR




• tlenowe

• beztlenowe

• wieloprotonowe H₂CO₃, H₃PO₃

• jednoprotonowe HCl, HNO₃

• mocne H₂SO₄, HNO₃, HCl, HF, HBr, HI

• średnie H₃PO₄

• słabe H₂SO₃, HNO₂, H₂CO₃, H₂S




Otrzymywanie kwasów:

• tlenowych

• tlenek kwasowy + H₂O → kwas tlenowy

• beztlenowych

• nasycenie kwasem wody

Właściwości fizyczne:

• ciecz ( H₂SiO₃- kw. Krzemowy- osad/stały

• gęstość większa od gęstości wody

• stężone kwasy powodują silne oparzenia

• dobrze mieszają się z wodą

• stężony HNO₃ identyfikuje białko- reakcja ksantoproteinowa

Właściwości chemiczne:

• odczyn kwasowy

• dysocjacja pod pływem wody H_nR → n H⁺ + R ^n-

• dysocjują etapowo
  H₂CO₃ → H⁺ + HCO₃^-
  HCO₃^- → H⁺ + CO₃^2-

• ulegają zobojętnianiu kwas + zasada → sól + H₂O

• kwas + tlenek zasadowy → sól + H₂O

• kwas + metal aktywny → sól +H₂ nie zachodzi ze szlachetnymi + Cu

• sól słabego kwasu + mocny kwas → mocna sól + słaby kwas

Zastosowanie kwasów:

• HCl- w żołądku

• H₂SO₄- akumulator / elektrolit

• CH₃COOH- kwas octowy

SOLE- związki zbudowane z metalu i reszty kwasowej




• obojętne

• hydroksosole

• wodorosole

• sole uwodnione/hydraty

• tlenowe/ kwasów

• beztlenowe




WODOROSOLE- sole kwasów wieloprotonowych

NaHCO₃- wodorowęglan sodu

KHSO₃- wodorosiarczan (IV) potasu

NaH₂PO₄ - diwodoro fosforan V sodu

SOLE UWODNIONE/ HYDRATY

Na₂CO₃ · 10 H₂O - dziesięciowodny węglan sodu

CuSO₄ · 5 H₂O - pięciowodny siarczan V miedzi II

HYDROKSOSOLE- zbudowane z kationu pochodzącego z dysocjacji zasady i r. kwasowej

Ca(OH)Cl - hydroksy chlorek wapnia

[Ca(OH)]₂SO₃- hydroksy siarczan (IV) wapnia

Otrzymywanie:

• kwasów obojętnych

• kwas + zasada → sól + H₂O

• kwas + tlenek zasadowy → kwas +H₂O

• tlenek kwasowy + zasada → sól + H₂O

• tlenek kwasowy + tlenek kwasowy → sól kwasu tlenowego

• kwas + metal → sól + H₂

• niemetal + metal → sól kwasu beztlenowego

• sól₁ + sól₂ → sól₃ + sól₄

• wodorosoli

• kwas wieloprotonowy + zasada → sól +H₂O

• hydroksysoli

• kwas + zasada wielowodorotlenowa → sól + H₂O

WODORKI- połączenia chemiczne wodoru z innym pierwiastkami




gr. 1-15

XH_n

LiH, MgH₂, AlH₃

gr. 16-17

H_nX

H₂O

HCl

H₂S




WĘGLIKI- związki węgla z metalami i nie metalami o mniejszej niż węgiel elektroujemności

AZOTKI- połączenie metali i niemetali, pochodne amoniaku

Wskaźnik	Kwasowy	Obojętny	Zasadowy
Fenoloftaleina	Bezbarwny	Bezbarwny	Malinowy
Oranż metylowy	czerwony	Pomarańczowy	Żółty
Lakmus	Czerwony	Fioletowy	Niebieski
Pasek wskaźnikowy	Czerwony	Żółty	Niebiesko zielony
Sok z czerwonej kapusty	Czerwony	Fioletowy	Zielono niebieski







---