ĆWICZENIA KORYGUJĄCE WADY POSTAWY PŁASKOSTOPIE
Stwierdzane u dzieci i młodzieży szkolnej częste występowanie wad statycznych kończyn dolnych, szczególnie płaskostopia, zmusza do zastosowania środków zaradczych. Dużą rolę może m.in. spełnić tu nauczyciel wychowania fizycznego, zarówno w swej pracy lekcyjnej, jak i pozalekcyjnej.
Funkcja stopy - zarówno podporowa, jak i nośna - wymaga wydolnego pod względem statycznym i dynamicznym układu kostnego, więzadłowego i mięśniowego.
W warunkach pracy nauczyciela wychowania fizycznego najbardziej dostępne wydają się usystematyzowane oględziny poprzedzone wywiadem. Oględzin dokonuje się w warunkach obciążenia, obciążenia ciężarem własnym, obciążenia dodatkowego. Obserwuje się wysokość sklepienia stopy, kształt łuków, oś stopy, palucha i kości piętowej, zakres ruchów w stawach. Z metod obiektywnych najbardziej rozpowszechniona, prosta w wykonaniu jest plantokonturografia. Można ją też wykorzystać w samokontroli i samoocenie przez uczniów. Odbitki uzyskuje się przez postawienie na papierze stopy - zwilżonej odpowiednim roztworem, np. pomazanej farbą drukarską plakatową. Metoda ta jest warta stosowania w pracy nauczyciela wychowania fizycznego, ze względu na małą czasochłonność, zarówno przy przeprowadzaniu badania jak i opracowywaniu materiałów.
Profilaktyka i korekcja płaskostopia uwzględnia tryb życia, wiek, płeć, ćwiczenia, obuwie oraz stopień zaawansowania wady. Z najczęstszych zaleceń - oprócz codziennych ćwiczeń, które powinno wykonywać w szkole i domu każde dziecko z płaskostopiem - jest bezpośredni kontakt stopy z nierównym naturalnym podłożem np. bieganie po trawie, żwirze, po suchym ciepłym piasku. Świetnym uzupełnieniem jest jazda na rowerze ze stopami dostającymi pedałów dosiężnie. Zmusza to stopę do energicznej pracy w warunkach odciążenia. W przypadku nie korzystnej aury, najprostszą formą imitującą naturalny teren, powodujący oddziaływanie podobne do chodzenia po kamykach, szyszkach, rżysku jest dysk ,,Ufo”. Dochodzi wówczas do pobudzenia i odruchowego skurczu obronnego mięśni krótkich w stopach, powodując stopniowe ich wzmacnianie.
Przykładowe ćwiczenia:
Stajemy na dysku możliwie szeroko stopami i wykonujemy ruchy kołysania poprzez przenoszenie ciężaru ciała:
a/ z pięt na palce i z powrotem (kołyszemy się na dysku w przód i w tył)
b/ z jednej nogi na drugą (kołysanie na boki)
c/ kołysanie okrężne (podobnie jak przy ,,hula-hop”)
Stojąc na dysku wykonujemy ruchy półobrotowe przesuwając się razem z dyskiem w przód i w tył.
Stojąc na dysku wykonujemy wolno przysiady, łącznie ze skrętami tułowia (jak przy jeździe na nartach).
Stajemy na dysku i przestępujemy z jednej nogi na drugą (intensywny masaż akupresurowy stop).
Pw - siad na ławeczce , ruch - chwytanie palcami stóp leżących przedmiotów.
Pw - siad płaski podparty, ruch - wykonać wszystkie możliwe ruchy w stawie skokowym.
Pw - leżenie tyłem, RR w bok, ruch - uniesienie nóg w górę, rozchylenie kolan na boki i ,,bicie brawa stopami”.
Pw - siad na ławeczce, ruch - chwytanie palcami stóp kredki i próby malowania.
Pw - siad na ławeczce, ołówek pod palcami stopy połączony z ekspanderem, ruch - zgięcie podeszwowe z rozciąganiem skspandora.
Pw - siad na ławeczce, ruch - rolowanie palcami stóp wałka Thomsona.
Siad na ławeczce, szarfa pod palcami stóp, ruch - zginanie palców, oporowanie szarfy.
Pw - siad, ruch - chwyt woreczka i przekładanie go nad kolanem drugiej nogi.
Pw - siad, chwyt szarfy palcami stopy, przesuwanie wzdłuż wyprostowanej drugiej nogi.
Pw - siad, ruch - wznos NN, rozciąganie szarfy.
Pw - stanie na pierwszym szczeblu drabinki, ruch - wspięcie i opuszczenie pięt aż do zetknięcia z podłogą.
Podane przykłady ćwiczeń nie są jedynymi ćwiczeniami, które powinny być stosowane na gimnastyce korekcyjnej i na zajęciach z wychowania fizycznego. Dobór ćwiczeń zależy od inwencji prowadzącego. Dla dzieci ćwiczenia można dodatkowo urozmaicić poprzez formę zabawy np. wyścigi, łapanie i rzucanie piłki, ćwiczenia przy muzyce itp. Należy pamiętać również o nauce poprawnego chodu i ćwiczenia w marszu są ważnym etapem, gdyż chód stanowi podstawową życiową funkcją kończyn dolnych. Trzeba zwrócić uwagę na równoległe stawianie stóp i tzw. marsz korekcyjny wykonujemy w maksymalnym wspięciu.
Grażyna Grys
Szczegółowy rozkład zajęć kompensacyjno - korekcyjnych - płaskostopie -
Dział |
Tematy i kolejność zajęć |
Uwagi |
I. |
|
|
II. |
|
Oględziny w warunkach: - obciążenia stopy - obciążenie ciężarem własnym - obciążeniem dodatkowym |
III. |
|
Stopień odciążenia lub obciążenia zależny jest od pozycji wyjściowej. Rodzaj ruchu powinien być charakterystyczny dla tych mięsni, które biorą udział w danym ćwiczeniu. Różnorodność odchyleń zmusza do wzmocnienia poszczególnych grup mięśniowych. Ćwiczenia syntetyczne mają aktywizować stopę w jej całości. |
IV. |
|
Cel: umiejętność oddychania w trakcie ćwiczeń. |
V. |
|
Stosujemy ćw.przed lustrem, ćw. antygrawitacyjne,ćw. czucia podłoża, ćw. równoważne. |
VI. |
|
W zajęciach tych uczestniczą rodzicie i dzieci. |
VII. |
|
Utrwalanie nauki prawidłowej postawy, prawidłowego wykonywania ćwiczeń. |
VIII. |
|
Zwiększanie tempa wykonywanych ćwiczeń. Zwiększenie powtórzeń. |
IX. |
|
|
Opracowała: mgr G. Grys
Osnowa zajęć gimnastyki korekcyjnej
- płaskostopie -
TEMAT: Ćwiczenia chwytne stopy, grupa płaskostopia.
CEL: Wzmocnienie mięśni krótkich stóp.
KLASA: II / III
MIEJSCE: sala gimnastyczna
CZAS: 45min.
LICZBA ĆWICZĄCYCH: 12
PRZYBORY: szarfy, kocyki, klocki.
PROWADZĄCA: mgr Grażyna Grys
Tok |
Opis ćwiczenia |
Intensywność |
Uwagi |
Cz. I. wstępna
|
|
mała |
Dzieci ćwiczą boso. |
Cz. II. A |
Ruch: krążenia głowy we wszystkich kierunkach.
Ruch: krążenia rr. w przód i w tył.
Ruch: klaśnięcia rr. nad głową i o podłogę.
Ruch: skłon tułowia w przód to ćwiczenie łączymy z ćwiczem oddechowym.
Ruch: przejście z siadu skrzyżnego do siadu równoważnego.
Ruch: chwyt stopy rr. dużym palcem, stopą dotykamy nosa,czoła, brody.
Ruch: klaśnięcia stopami o podłogę i stopą o stopę.
|
średnia |
|
B |
Ruch: marsz do wyznaczonej linii lub ścieżce typu ,,jeż” każde dziecko chwyta szarfę.
Ruch: chwyt szarfy raz prawą raz lewą nogą.
Ruch: zwijanie szarfy stopami. Szarfa chowa się pod stopami.
Ruch: chwyt szarfy palcami stopy, uniesienie jej w górę, pisanie stopą swojego imienia, zmiana nogi.
Ruch: stopa wiesza szarfę na piątym szczeblu drabinki, zmiana nogi.
Ruch: wejście po szczeblach drabinki do samej góry i poprawne zejście.
Ruch: zbieranie palcami stóp małych klocków do pojemnika, ćwiczenia należy wykonać raz p.n. raz l.n.
|
duża
duża |
|
Część III końcowa |
|
mała |
|