bajkoterapia, pismo nw dziecka


Bajkoterapia to inaczej terapia przez bajki. Zasadniczym jej celem jest redukcja napięcia, lęku oraz odbudowanie pozytywnego obrazu siebie i świata. Bajkoterapia zyskuje coraz bardziej na popularności, ponieważ jest prosta i szybko uwidaczniają się jej efekty w pracy z dziećmi.

Bajka - krótki, dowcipny utwór, najczęściej poetycki, o charakterze satyrycznym lub dydaktycznym

Bajki:

TWORZENIE BAJEK I OPOWIADAŃ:

Tworzenie bajek i opowiadań przez dzieci i dorosłych jest swoistą autoterapią czy inaczej autobiblioterapią.

Katarzyna Krasoń wymienia kryteria, które powinna spełniać bajka terapeutyczna:

  1. specyficzna konstrukcja

  2. bohater

  3. intryga

Wybór bohatera:

- archetyp - dostarcza wzoru, daje poczucie pewności siebie; kiedy wszystko inne zawodzi, on wskazuje sposób rozwiązania, dziecko wie, że zawsze można na niego liczyć

- bohater transformujący - pokonuje drogę i zwycięża; los bohatera można odnieść do losu dziecka, jego dążenia do dojrzałości; bohater ten na własnym przykładzie pokazuje, jak pokonywać słabości

- translator - wyjaśnia, jak postępować, co jest dobre, a co złe, zawsze opowiadając się za dobrem poucza, ale i przyznaje dziecku prawo do popełniana błędów

Konstruowanie fabuły, zawiązanie intrygi:

Przestrzeń bajki i opowiadania:

- najważniejsze dla nas jest uzyskanie doraźnej pomocy np. w nauczeniu dziecka zachowania w danej sytuacji

- ważniejszy, ze względu na uczucie bądź sentyment, jest wybór bohatera i opowiadanie o jego przygodach

- najważniejsza jest przestrzeń np. odległa planeta

Uwagi końcowe:

BAJKI TERAPEUTYCZNE:

M. Molicka przedstawia schemat bajki terapeutycznej, składa się on z następujących stałych elementów :


• główny temat - bohater przeżywa sytuacje emocjonalnie trudne, które wyzwalają lęk; określony jest rodzaj doznawanych uczuć; może to być lęk przed bólem, ciemnością


główny bohater - to dziecko, zwierzątko, z którym dziecko się identyfikuje. Bohater radzi sobie ze wszystkimi trudnościami, nabywa umiejętności, dzięki którym myśli pozytywnie, redukuje lęk, ukierunkowują jego aktywność i uczą adekwatnych sposobów zachowania; w efekcie bohater postrzega siebie pozytywnie i każda bajka kończy się skutecznym rozwiązaniem trudnej sytuacji


• inne wprowadzone postacie - pomagają zwerbalizować lęk, uczą skutecznych sposobów zachowań, umożliwiają przeżycie sukcesu głównego bohatera, uczą pozytywnego myślenia w sytuacjach lękotwórczych w kategoriach: mogę, potrafię, chcę, nie boję się, poszukuję rozwiązań. Postacie te kreują nastrój emocjonalny pełen miłości, serdeczności i zrozumienia, stymulują głównego bohatera do mówienia o swoich problemach, otwierania się


• tło opowiadania - miejsce znane dziecku, które tworzą pogodny nastrój.

Przykład: (do powyższych elementów)

Misiulek w przedszkolu

  1. Główny temat - lęk przed porzuceniem w przedszkolu; lękowi temu przeciwstawia się uświadomienie, że jest się bardzo kochanym, a zatem porzucenie nie grozi

- uczenie innego myślenia w przedszkolu

  1. Główny bohater - mały miś, który boi się przedszkola; lęk, jaki odczuwa, obniżany jest przez:

- uświadomienie, co było powodem lęku przed przedszkolem

- danie wsparcia

- nabycie innego myślenia o przedszkolu

3. Wprowadzone postacie - rodzice - misie oraz kukiełka redukują lęk bo:

- uświadamiają przyczyny lęku, wskazują, jak można sobie z lękiem poradzić

- uczą rozwiązywania trudnych sytuacji

- kreują atmosferę akceptacji i zrozumienia

- umożliwiają przeżycie przez bohatera sukcesu

4. Tło opowiadania - typowe sytuacje, jakie przytrafiają się przedszkolakom; w bajce są elementy humorystyczne, a zakończenie pogodne i optymistyczne

Funkcje bajek terapeutycznych można rozważać w dwojakim ujęciu:

  1. W jaki sposób w bajkach jest realizowana redukcja lęku? - w bajkach terapeutycznych realizuje się ukonkretnienie lęku, jego racjonalizacja, wzmocnienie poczucia wartości bohatera poprzez nagradzanie i uczenie pozytywnego myślenie. Stosowane są techniki polegające na powtarzaniu w teście bodźców przyjętych, jako lękotwórcze i łączenie ich z innymi wywołującymi u bohatera pozytywne reakcje emocjonalne. Realizacja tych zadań ma na celu obniżenie poziomu lęku u dziecka.

  2. Jak bajki terapeutyczne mają spełniać zadanie obniżania poziomu lęku u dzieci? - bajka terapeutyczna ma ułatwić obniżenie poziomu lęku poprzez dostarczenie odpowiedniej wiedzy o osobach, przedmiotach, zdarzeniach wywołujących lęk oraz umożliwić racjonalizacje lęku poprzez informację, jak należy postępować w sytuacji go wywołującej. Redukcja lęku dokonać się może przede wszystkim dzięki mechanizmowi naśladownictwa i modelowania wzorca, jakim jest bohater bajkowy. Mechanizm naśladownictwa - uczenie się przez obserwację oraz utożsamianie z głównym bohaterem; sprzyjają temu procesowi wzory zachowań, które są dziecku nieznane, chłonność dziecka w ich powielaniu, oddziaływanie na zmysł słuchu, a nie wzroku, ponieważ dziecku łatwiej jest się upodobnić do bohatera, który jest jego wyobrażeniową kreacją.

Maria Molicka wyróżnia 3 rodzaje bajek terapeutycznych :
• psychoedukacyjna
• psychoterapeutyczna
• relaksacyjna

W bajce psychoedukacyjnej celem jest „wprowadzenie zmian w szeroko rozumianym zachowaniu dziecka, czyli rozszerzenie możliwego repertuaru zachowań” . Główny bohater ma podobny problem co dziecko np. niska samoocena, bałagan w pokoju, agresja rówieśnicza, słabe wyniki w nauce. Poprzez bohatera bajkowego dziecko uczy się, jakie wzory zachowania powinien posiadać, jak zachować się w trudnej sytuacji, by rozwiązać problem.
Układając taką bajkę powinnyśmy wziąć pod uwagę:
• symbole znane dziecku
• metafory, które mogą mieć postać krótkich historyjek
• jest formą propozycji, a nie nakazu, nie mogą pouczać, ponieważ może to zniechęcić do naśladownictwa budząc sprzeciw.
Bajki psychoedukacyjne wskazują „nowe twory myślenia o sytuacji lękotwórczej, tym samym przedstawić inne wzory reagowania emocjonalnego i inne wzory zachowania. Mają też za zadanie uwrażliwiać dzieci na problemy innych.” Mają także uwrażliwiać dziecko na problemy innych. Powinny mówić o emocjach, jakie wyzwalają konkretne sytuacje, by rozwijały świadomość emocjonalną. Skierowane są do dzieci w wieku od 4 do 9 lat, są dość krótkie. Po przeczytaniu bajki, dobrze jest zachęcić dzieci do narysowania bajki, porozmawiania o tym, co czuli bohaterowie, jakie emocje towarzyszyły w sytuacjach, jakie napotykały postacie bajkowe. Nie należy zarzucać interpretacji dziecku, ono samo musi odnaleźć własny sens bajki psychoedukacyjnej. Przykładem może być „Bajka o mróweczce” ( M. Molickiej, w której celem jest zaakceptowanie swoich mocnych i słabych stron, siebie takim, jakim się jest oraz budowanie poczucia własnej wartości, samooceny

Są pomocne dla dzieci, które gorzej się uczą, w poszukiwaniu ich mocnych stron; pozostałym dzieciom bajki, te mogą pokazać, że każdy ma określone predyspozycje i przezywanie kolegi czy odrzucanie z uwagi na słabsze wyniki jest krzywdzące; mają też na celu redukcję poczucia mniejszej wartości, pomoc w kształtowaniu adekwatnego obrazu samego siebie, poczucia własnej wartości, rozwój empatii.

Przykład bajki psychoedukacyjnej: „Opowiadania dla twojego dziecka” Brett Doris i „Bajki na dobry sen” Gerlinde Ortner - dla dziecka opieszałego, bałaganiarza, które nie chce iść spać.


Bajka psychoterapeutyczna jest dłuższa, ma rozbudowaną fabułę, która dotyczy sytuacji wzbudzających lęk; jest opowiadaniem fantastycznym. Wymaga też dobrej analizy emocji dziecka - lęk, strach, smutek, których ma ona dotyczyć. Przeznaczona dla dzieci w wieku 4-9 lat. Szczególne zastosowanie ma w sytuacjach trudnych emocjonalnie, tzn. przeżycia kryzysowe np. separacja rodziców, pojawienie się małego brata, siostry, śmierć rodziców, zwierzątka a nawet choroba, ale także początki dziecka w szkole. Bohater bajki musi być atrakcyjny dla dziecka i odnosić sukces.
Bajka psychoterapeutyczna ma następujące cele jakie wymienia M. Molicka:
• zastępczo zaspokoić potrzeby, dowartościować dziecko, które jest w trudnej sytuacji - kompensacja
• dać wsparcie poprzez zrozumienie, akceptację budowanie pozytywnych emocji, nadziei, przyjaźni jaką zapewniają bajkowe postacie
• przekazać odpowiednią wiedzę o sytuacji lękotwórczej i wskazać sposoby radzenia sobie.
W narracji stosuje się następujące oddziaływania na bohatera bajkowego, M. Molicka wymienia:
• konkretyzacja lęku - dziecku pokazuje się jakie sytuacje osoby, przedmioty wywołują lęk; dziecko poprzez odczucia bohatera doznaje emocji, w ten sposób ma odnaleźć siebie, własne przeżycia - ułatwia to identyfikowanie się.
• uświadomienie przyczyn i skutków - pomaga działać i nie ulegać panice, bohater bajkowy posiada takie wzory zachowań, dzięki którym dziecko rozumie sytuację,
• wzmacnianie poczucia własnej wartości,
• uczenie myślenia pozytywnego,
• racjonalizacja doznawanych lęków - pokazanie innego sposobu myślenia, przeżywania, zachowania i działania,
• łączenie bodźców lękotwórczych z przyjemnymi emocjami - dziecko wyobraża sobie bodźce lękotwórcze bez doznawania lęku i nie przenosi go na realne sytuacje życiowe.

Mechanizmy, dzięki którym, bajki psychoterapeutyczne mogą oddziaływać, to naśladownictwo, identyfikacja, odwrażliwianie oraz asymilacja wiedzy.

Trzecią bajką jest bajka relaksacyjna. Posługujemy się tutaj wizualizacją w celu rozluźnienia całego ciała, mięśni, odprężenia, usunięcia zmęczenia, np. po ciężkim dniu w szkole, przykrym wydarzeniu, które było stresujące. Tłem bajki są miejsca spokojne, przyjazne i bezpieczne. Bajka ma wyraźny schemat: bohater opowiadania obserwuje i doświadcza wszystkimi zmysłami miejsca, gdzie odpoczywa.
Przykładem może być „Bajka o motylku”. Tło stanowi las, otoczenie jest miłe i przyjemne, ciepłe, celem natomiast jest rozluźnienie całego ciała, mięsni, kończyn. Adresowana jest do dzieci w wieku od 3 do 9 lat. Według E. Małkiewicza bajka powinna być krótka i trwać od 3 do 7 minut. „Powinny w niej występować specyficzne wydarzenia, które związane są z piciem wody ze źródła, kąpielą nad wodospadem. Wydarzeniom tym przypisuje się silne działanie oczyszczające, uwalniające od napięć i innych negatywnych emocji.” Przed opowiadaniem bajki, osoba prowadząca powinna być rozluźniona, spokojna, pozytywnie nastawiona do życia. Bajkę relaksacyjną należy poćwiczyć ze względu na utrzymanie rytmu, stosowanie przerw w odpowiednich momentach, a także zsynchronizowaniu oddechu. Wprowadzając dzieci w stan rozluźnienia można zacząć od słów: „Teraz posłuchamy bajeczki. Usiądź wygodnie, jeszcze wygodniej, posłuchaj swego oddechu, możesz przymknąć oczy, wszystkie dźwięki oddalają się.” Dodatkowym elementem podczas czytania może być muzyka relaksacyjna typu szum morza, lasu, powiew wiatru czy śpiew ptaków.
Bajkoterapia nie działa od razu, niestety. Jest to proces długotrwały. Dokonuje on się w dziecku po zrozumieniu bajki, bądź też nie. Nie każda bajka stanie się ważnym przełomem w życiu dziecka, ale może się zdarzyć, że jej po prostu nie zrozumie i ją odrzuci. Czasami może się zdarzyć, że dziecko powraca do swojej ulubionej bajki, co może stanowić sygnał do roli bajki, jaką ona sama w sobie zawiera.
Bajkoterapia jest lekarstwem na różnego rodzaju lęki, smutki, sytuacje kryzysowe. Dzieci bardzo długo pamiętają przykre sytuacje, co może rzutować na dalsze lata życia, na dorosłość. W podświadomości mogą tkwić lęki z przeszłości , które po otwarciu, jak puszka Pandory, sieją w naszym życiu, zdrowiu psychicznym a nawet fizycznym spustoszenie.

KORZYŚCI, JAKIE BAJKI I OPOWIADANIA DAJĄ ICH TWÓRCOM:

  1. W sferze intelektualnej

  1. W sferze społecznej

  1. W sferze emocjonalnej

  1. W sferze zachowanie

KORZYŚCI, JAKIE BAJKI I OPOWIADANIA DAJĄ SŁUCHAJĄCYM:

  1. W sferze intelektualnej

  1. W sferze społecznej

  1. W sferze emocjonalnej

  1. W sferze zachowania

 



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
terapia mowy dzieci z wadą słuchu, pismo nw dziecka
metoda malowania 10 palcami[1], pismo nw dziecka
alternatywne- dobry start[1], pismo nw dziecka
Pismo niewidomego dziecka
Bajkoterapia i jej funkcje adaptacyjne i rozwojowe w życiu każdego dziecka, Bajki terapeutyczne, ! B
bajkoterapia, DZIECKO, Złość u dziecka
DZIECKO A BAJKOTERAPIA, Pedagogika, Edukacja przedszkolna i wczesnoszkolna
Bajkoterapia Rola bajki w rozwoju i wychowaniu dziecka
Jak pracowac z dzieckiem niedowidzacym
Dojrzalosc Szkolna Dziecka 6 letniego
Wykorzystywanie seksualne dziecka
Kopia Kopia Rozwoj dziecka
prawa dziecka 2
PIELĘGNOWANIE DZIECKA Z WADĄ SERCA
Pomoc rodzinie dziecka niepełnosprawnego
41 etapy rozwoju dziecka

więcej podobnych podstron