1 Pedagogika przedszkolna nauka 21.09.2013

21.09.2013

Pedagogika przedszkolna nauka zaliczana do nauk humanistycznych i społecznych - subdyscyplina nauk pedagogicznych. Przedmiotem badań i zainteresowań P.P. jest dziecko w wieku przedszkolnym ( 2,5-6) rodzina i instytucje… Obszary, którymi się zajmuje to: rodzina, nauczyciel i rówieśnicy oraz treściami, metodami, formami a także edukacją przedszkolną, metodyką wych. przedszkolnego, nauczycielem, procesem nauczania / uczenia się.

PEDAGOGIKA - nauka o wychowaniu i uczeniu się człowieka.

P.P. powstała w latach 60-70 XX w. jest nową nauką. Wcześniej owszem powstawały teorie, tezy, założenia dotyczące małego dziecka. Żeby nauka stała się nauką musi posiadać swój warsztat teoretyczny ( teorie), zweryfikowany wieloma badaniami. Cel badań czyli poznanie procesu rozwoju dziecka spowodował, że na bazie licznych koncepcji historycznych stworzono naukę P.P. W koncepcjach odnajdowano tezy, które w praktyce stworzyły pewną całość. P.P. ma swoje metody badawcze, które się sprawdziły :

Obserwacja ( żywego organizmu)
Eksperyment (stawianie dziecka w różnych nowych sytuacjach. Wprowadzamy czynnik i obserwujemy jakie zachowanie to wywałało)
Sondaż diagnostyczny - metoda, która określa stan tu i teraz ( jak jest), posługuje się technikami

Obserwacja
Ankieta
Wywiady, rozmowy
Analiza dokumentów( wytworów, rysunków, opinii, materiałów filmowych dziecka
Socjometria - technika badawcza, która pokazuje, diagnozuje miejsce dziecka w grupie, jak i strukturę grupy. Pokazuje jak dziecko pracuje, odnajduje się w grupie.

Nauka (P.P.) => 1. PODMIOT ( dziecko)

2.PRZEDMIOTY (rodzice, nauczyciel, środowisko, treści)

3.CEL ( poznanie procesu rozwoju dziecka )

4.ZADANIA ( jakie metody, jakie formy )

Pedagogika przedszkolna zajmuje się Edukacją przedszkolną a ta z kolei zajmuje się PROCESEM ROZWOJU dziecka w wieku przedszkolnym, rozciągnięty w czasie.

2,5(3)

Rozwój - zmiany w różnych obszarach.

Przejawy rozwoju: nabywanie nowych umiejętności.

ROZWÓJ DZIECKA ( Anna Brzezińska) jest podstawową wartością w jego edukacji, ponieważ wyznacza nauczycielowi takie zadania, które powinny iść w kierunku wspierania rozwoju dziecka. Wspieranie rozumie się tu jako wielorakie działanie sprzyjające powstawaniu zmian rozwojowych:

uniwersalnych(każdy człowiek ma potrzeby fizjologiczne, potrzebę miłości, potrzebę wiedzy )
wspólnych
indywidualnych ( mówi, chodzi, jeździ na rowerze)

Rozwój ( główny cel ) należy wspierać i jest on uzależniony od oferty wychowawczej i edukacyjnej.

Rozwój to szereg zmian, które przechodzi każdy żywy organizm.

Rozwój to długotrwały proces kierunkowych zmian, w którym można wyróżnić prawidłowo po sobie następujące etapy przemian danego obiektu. W tym procesie może zachodzić zróżnicowanie obiektu ze względu na różne uwarunkowania.

FILOZOFIA ( wytycza cel edukacyjny)

Dziecko CEL (wspieranie rozwoju) Nauczyciel (ogrodnik)

(wspieranie)

ZADANIA

TREŚCI(programy)

Wspieranie (proces)

rozpoznanie = diagnoza
realizacja procesu rozwoju

- metody

- formy

- środki

-strategie

- treści

3. ewaluacja sprawdzanie

Pedagogika naturalistyczna 2 28.09.2013

Komeński i jego poglądy pedagogiczne miały bazę historyczną ale mają też swoją kontynuację. Pedagog, filozof, duchowny ( bracia czescy - zaważyło to na jego poglądach) krytycznie patrzył na to co dzieje się z dzieckiem z warstw ubogich. Dzieci rodziły się chore i były zaniedbane. Zajął się też matką w okresie prenatalnym, traktował okres ciąży jako okres ochronny: rodzaj pracy, wyżywienie. Spodobało się to kobietom i chętnie przychodziły na spotkania. Miało to uchronić przed wczesną śmiercią i zachorowalnością dzieci. Komeński przywiązywał wagę również do wykształcenia.

Filozofia => NATURALIZM - człowiek dar natury ( Bóg dał siłę, możliwości, zmysły żeby człowiek się rozwijał)

Ogromna rola wychowania w rodzinie - matka pierwszy nauczyciel dziecka

3-7 lat Szkoła macierzysta ( to o czym się dziecko dowie zależy w dużej mierze od tego co wynosi z domu rodzinnego)

Pierwsze narzędzia poznawania świata to zmysły na stymulację, których trzeba zwrócić uwagę stwarzając sytuacje.

Komeński stwierdził: „Czego nie ma w zmyśle, tego nie ma w umyśle”.

ŚWIAT ( przedmioty, ich cechy, informacje)

ZMYSŁY ( percepcja - mechanizm odbioru świata zmysłami)

PERCEPCYJNY = > wielozmysłowy

OBRAZ - efekt ( wytwór percepcji, wierny zależny od warunków zewnętrznych i umiejętności oraz czynników wewnętrznych czyli etapu rozwoju, wiedzy i doświadczenia )

WYOBRAŻENIE ( im więcej damy obrazów tym większe będzie wyobrażenie )

Reprodukcyjne - odtwarzanie, prawie odzwierciedlające - tak jak jest
Transformacja - przekształcanie - 5-cio latek zaczyna wyobrażać sobie drzewo w formie nie statycznej ale dynamicznej
Antycypacyjne - przewidywanie - myślenie przyczynowo skutkowe - drzewo wiosną, zimą…

Świat => Zmysły => Percepcja => Obraz => Wyobrażenie

Komeński stworzył podstawy metodyki pracy z dzieckiem, uważał, że należy objąć edukacją wszystkie dzieci różnych stanów . Przed Komeńskim nikt nie używał pojęcia dzieciństwo. Proponował konstruowanie programów nauczania.

Zasada poglądowości - przygotuj takie pomoce, aby dziecko miało możliwość rozwijania się. Należy pokazywać przedmioty realne. Jak mówisz o lesie to idź z dzieckiem do lasu i mu go pokaż.
Zasada systematyczności - i tzw. logicznego związku czyli systematyczność i harmonijność ( powtarzalność ). Jeżeli tego nie zastosujemy powstaje chaos.
Zasada podmiotowości - dziecko darem natury, każde ma swoją specyfikę mimo cech wspólnych z innymi dziećmi. Wyposażenie wewnętrzne warunkują wiedza i doświadczenie.
Zasada indywidualności związana z zasadą podmiotowości
Zasada naśladownictwa - uczenie się przez naśladowanie ( wierne odtwarzanie tego co widzi). Dzieci naśladują czynności nie myśląc po co to jest. Formą aktywności jest tu zabawa => trzeba tworzyć środowisko sprzyjające naśladownictwu

- modelowanie - dziecko modeluje swoje zachowanie

- indywidualizm - pow. 10 r.ż.

- anomia (stan niepewności) - do 2,5 - 3 r.ż.

- heteronomia - robi tak, jak robią inni, szczególnie osoby dla niego znaczące.

Szkoła Elementarna - nauka pisania, rachowania i rozwoju wyobrażeń.

Komeński chciał, aby zmieniło się podejście do dziecka, które nie jest ręką do pracy ani małym dorosłym. Dziecko ma swoje prawa rozwojowe, do których należy się stosować. Otwierało to rodzicom oczy na możliwości dziecka. Przybliżał wiedzę o rozwoju dziecka . Jest to pełen etap. Uczył jak należy rozmawiać z dzieckiem i ważne jest to co mu proponujemy. Edukacja w Szkole Macierzystej miała uczyć wszystkie dzieci tego samego ale na różne sposoby aby wyrośli na ludzi światłych, z uwzględnieniem rozwoju i praw człowieka.

Nurt Marii Montessori 26.10.2013

M.M. ogromnie wspierała się na Froblu, który patrzył na dziecko holistycznym spojrzeniem.

Nowe Wychowanie nurt - pajdocentryzm - dziecko w centrum, dajemy dziecku wszystko to co jest mu potrzebne.

Pedagogika M.M. jest nazywana Ped. Romantyczną - podążające za dzieckiem emocje, dusza…- wykładnik tego co należy czynić. Jej ped. To pochylenie nad indywidualnością dziecka.

M.M. włoszka ok.1870 pierwsza kobieta, która zdobyła wyższe wykształcenie medyczne. Założyła „Domy dziecięce”- dla warstw niskich. Zajęła się biedną dzielnicą, w której kilka rodzin mieszkało w jednej wielkiej izbie (etyka, higiena, morale). Warunki wpływały na to, że ludzie byli prości i mieli tylko roszczenia. Zmodernizowano pomieszczenia dzieląc je na kilka mniejszych. Na dole budynku tworzyła domy dziecięce - przedłużenie domu rodzinnego. Nauczycielki pracujące z dziećmi (zastępczy rodzic) pochodziły z tej samej warstwy społecznej. Zastosowano tam restrykcyjne, codzienne kontrole higieny ( wszy) i zdrowia. Uczyła jak żywić, ubierać…Jeśli dziecko przychodziło brudne , kąpano…Roztaczała opiekę medyczną - studenci med. Z zaniedbanych dzieci wyrastały takie, które potrafiły same dbać o siebie. Obok w/w powstawały szkoły. Zajmowała się również dziećmi upośledzonymi -niepełnosprawność intelektualna wynikała z zaniedbań środowiskowych. Również rodziły się takie dzieci o co nie było trudno ( alkohol). Wymyślała, konstruowała proste pomoce naukowe, usprawniające, wyzwalające w dzieciach chęć rozwoju. Zauważyła, że dziecko ma ogromną aktywność poznawczą i, że nie rozwija się prawidłowo jeżeli otoczenie nie jest odpowiednio przygotowane.

Pedagogika przedszkolna 16.11.2013

Będzie trzeba przygotować scenariusz zabawy dydaktycznej ( nie wiem na kiedy)

Teorie zabawy

Klasyczne

Teoria nadmiaru energii Stanleya Halla - twierdził, że dzieci i zwierzęta po wysiłku fizycznym lub umysłowym, który nie spożytkował ich energii potrzebują jej wyładowania
Teoria Eduarda Claparade - teoria ćwiczenia przygotowawczego. Zabawa przygotowuje dziecko do czynności w życiu dorosłym( miniatury sprzętów codziennego użytku). Rozwija w nim kompetencje przydatne w życiu dorosłym. Badania wykazały, że Dzieci, które się bawią takimi sprzętami są jako dorośli bardziej aktywni i łatwiej rozwiązują swoje problemy
Teoria atawizmu XIX w. - polega na powtarzaniu pewnych zachowań człowieka, które kształtowały się w procesie ewolucji. Jeżeli dziecko bawi się w Indian, lubi być w gromadzie tzn., że kształtują się w nim pewne kompetencje zachowań - zdobywanie pożywienia (polowanie), siadanie przy ognisku ( obecnie przy grillu)- zachowanie atawistyczne. Wie jak się zachować.
Teoria funkcji zastępczej Schillera - w zabawie i w czynnościach zabawowych pełni role, których nie może pełnić bo jest dzieckiem ( zabawa w doktora, strażaka…)

Współczesne

Psychoanalityczne - Freud, Ericson, Fromm ( odwołują się do podświadomości)

Cokolwiek przeżywamy (emocje, potrzeby) da o sobie znać, każda potrzeba musi być zaspokojona.

Potrzeby, które dziecko zaspakaja w zabawie:

Oralne - pierwotne. Jest to chęć bycia ze swoim ciałem. Bierze wszystko do buzi. Ciało to nie tylko to co widzimy ale też to co jest wewnątrz. Nie ma odrazy do wydzielin znajdujących się wewnątrz. Potrzeba ta nie jest zaspakajana bo cywilizacja nie pozwala na to (pieluszki, chusteczki…). Do zaspokojenia tych potrzeb w zabawie wykorzystujemy: glinę, piasek, wodę…
Analne - kontakt z częściami ciała ( masturbacja). W zabawie wykorzystuje się różnego rodzaju Przytulanki ( bujanie, przytulanie) z miękkiej gumy, pluszowe…
Instynkt walki - ma potrzeby oporu i odpierania ataków. Nie kopnie dorosłego tylko piłkę: „ a masz…” Daje zastrzyk misiowi - a masz za moje. Bardzo ważna funkcja terapeutyczna a także projekcyjna bo w zabawie pokazuje czego mu brak poprzez naśladowanie zachowania dorosłych i rodziców.

Teoria poznawcza Juan Piageta - mówi ona, że zabawa jest taką formą aktywności, w której dziecko konstruuje i rekonstruuje swoje schematy poznawcze. W czasie zabawy dziecko rozwija się w zakresie różnych obszarów rozwoju - funkcja poznawcza.
Teoria kulturowo- historyczna Lew Wygotski - mówi, że w zabawie dziecko uczy się i poznaje normy, wzory, symbole kulturowe, które w jego środowisku są ważne. Uczy się języka i zasad danej kultury. Jak nie żyjemy w jakiejś grupie to nie znamy tego co znają jej członkowie - funkcja wychowawcza.

Definicja zabawy

Zabawa - jest to dobrowolne działanie w obrębie ustalonych granic: czasu, miejsca, przestrzeni wg dobrowolnie przyjętych reguł. Cel jest w niej samej, towarzyszy jej uczucie: napięcia, radości oraz świadomości czegoś innego niż zwyczajne życie.

CECHY trzech form aktywności człowieka

Zabawa

Nauka

Praca

Dobrowolna

+ -

ma Reguły

Spontaniczność

+ -

ma Cel

+ -

Napięcie (coś się musi dziać)

+ -

Przyjemna

+ -

Fikcja (zasadą fikcji jest to, że coś jest na niby)

Fikcji podlegają : przedmioty, zjawiska, postacie, role, czas, miejsce. Najprędzej podlegają fikcji przedmioty: klocek=>ciasteczkiem

Patyk=>długopisem

Listek=>talerzykiem

Pedagogika przedszkolna 30.11.2013

PODMIOT ZABAWY PRZEDMIOT ZABAWY

DZIECKO rola, jaką pełni

Nadawanie przedmiotom znaczenia

Rola jest elementem fikcji i rozwija się przez 3 etapy

Wierne naśladowanie czynności ( mimo, że jeszcze bardzo ograniczone - to wierne)- pasek, pałka - policjant -dziecko to co widzi u najbliższych odtwarza w zabawie
Czynności ale zabarwione emocjami, tych postaci które dziecko sobie wyobraża. Nie tylko u jednej osoby, którą obserwuje ale u wielu osób. Naśladuje nie tylko tego policjanta, który był w przedszkolu ale też innych policjantów.
Rola wynikająca z własnych doświadczeń. Zabarwienie emocjonalne adekwatne do wyobrażeń i doświadczeń. Zachowanie logiczności w swojej roli. ( 5-6 latek zachowuje kolejność w zabawie. Idzie do lekarza to: lekarz bada, wypisuje receptę … a nie jak u dzieci młodszych jest to bez kolejności)

Struktura zabawy

Inicjacja zabawy - polega na tym, że zabawa ma swój początek

Zabawa swobodna - dzieci same inicjują . Inicjacją takiej zabawy może być: przedmiot, pomysł, pomysł dorosłego, innych dzieci, zabawa innych, zaproszenie do zabawy…
Zabawa dydaktyczna - cel dydaktyczny zabawy jest świadomy dla nauczyciela ( cel ogólny, cele szczegółowe, operacyjne). Plan nauczyciela zgodny z potrzebami dzieci tu i teraz. Mimo, że zabawa zaplanowana przez nauczyciela, musi mieć wszystkie cechy zabawy. Ma ją tak zaplanować, żeby dzieci nie zauważyły, że to jest zaplanowane. Inicjacja musi być tak zrobiona żeby dzieci myślały, że to one zaplanowały zabawę. Inicjacja to moment, że wiem w co się chcę bawić i jak chcę się bawić.

Przygotowanie

Zabawa swobodna - szykuje miejsce, przedmioty, zaprasza innych…

3-4 latki prawie się nie przygotowują, widzą, że ktoś się bawi…
5-6 latki bardzo planują zabawę. Nie każmy im sprzątać tego co zaczęli, bo dziecko wraca i później kończy

Zabawa dydaktyczna - przygotowanie być musi,
3-4 latki muszą się uczyć przygotowania - wprowadzamy
5-6 latki mu….

Organizacja

Przydział ról
Nadanie znaczenia symbolicznego przedmiotom
Określenie czasu
Określenie miejsca

U dzieci starszych bardziej widoczna.

Nauczyciel musi bawić się z dziećmi, musi mieć rolę. Role mogą być losowane, przydzielane…Zabawa dydaktyczna wymaga elastyczności. W zabawie dzieci nie mogą być dziećmi a nauczyciel nauczycielem. Role mają być fikcyjne i atrakcyjne.

Czynności zasadnicze - czas realizacji fikcji, tematu zabawy. Realizacja ról.
Finalizacja - rezultat końcowy, osiągnięcie - jeszcze dzieje się w świecie fikcji: budowniczy zakończył budowę, podano do stołu. U 3-4 latków często finalizacji nie ma, takie dzieci nie zawsze wytrwają do końca zabawy. W finalizacji nauczyciel podpowiada, jak zakończyć zabawę - np. piosenka się skończy - posprzątamy, dzwoneczki umilkną …
Zakończenie - wyjście ze świata fikcji do rzeczywistości.

Między elementami zabawy mogą pojawić przerywniki - w zabawie metodycznej może to być np. zamiana ról

Dzieci młodsze są w działaniu destruktywne, więc po przerywniku nie wracają już do tej zabawy
U starszych dzieci następuje działanie konstruktywne - wracają

myśl

ZABAWKA => ZABAWA

Program bez zabawek

Materiał dopasowany do zabawy => myśl twórcza (ciągle był pomysł) tu pokazała zdjęcia zabawek własnoręcznie zrobionych

Etapy tworzenia zabawki