CIERPIENIE
Cierpieć - to odczuwać, przeżywać, znosić ból fizyczny lub moralny; boleć nad czymś lub z powodu czegoś; dozawaćczegoś przykrego .W cierpieniu zatem przejawia się zło świata. Poświadcza to literatura , jak pisał Leszek Kołakowski : Prawie cała literatura, prawie cała poezja , prawie cała sztuka wyrosły z ludzkiego bólu.
Ludzkość od zawsze zadawała sobie pytanie o pochodzenie zła. Wśród Bibli Starego Testamentu znajdujemy:
* Hiob, z powodu zakładu między Bogiem a Szatanem, znosi liczne cierpienia - traci cały dobytek, umierają jego
dzieci, wreszcie sam zostaje dotknięty trądem, co odbiera mu szacunek u ludzi, bo chorobę traktowano jako karę
za szczególnie ciężkie grzechy. Księga Hioba stawia pytanie o sens cierpienia. Jedyną odpowiedź, jaką można
w niej odnaleźć, to ujęcie cierpienia jako próby, której Bóg poddaje człowieka, by sprawdzić jego wiarę i ufność
. Hiob mimo cierpień nie załamał się, zachował wiarę i ufność, więc Bóg wynagrodzi go.
* Dawid cierpi i rozpacza, kiedy przynoszą mu wieść, że jego zbuntowany syn, Absalom, nie żyje.
Biblia Nowy Testament
* Modlitwa Chrystusa w Ogrójcu (Getsemani) jest wyrazem skrajnego cierpienia psychicznego. Świadom swego
losu, Jezus błaga: Abba, Ojcze, jeśli możliwe oddal ode mnie ten kielich, by potem zgodzić się z wolą Ojca.
* Chrystus znosi straszliwe cierpienia: jest biczowany, poniżany, musi dźwigać krzyż, na którym potem długo
umiera. Jego cierpienie ma moc zbawczą. Przez Jego mękę ludzkość zostaje oczyszczona i odkupiona.
* Zanim umrze, cierpi święty Szczepan, pierwszy męczennik, który zostaje ukamienowany.
Mitologia
* Demeter cierpi, kiedy Persefona znika bez śladu. Gdy Zeus podejmie decyzję, że dziewczyna będzie przez pół
roku przebywała z mężem w Hadesie i przez pół roku z matką na ziemi, cierpienie stanie się udziałem Demeter
przy każdym rozstaniu.
* Orfeusz cierpi po śmierci żony. Wyraża swoje uczucia w pieśniach, które są tak wymowne, że wzruszają nawet
dzikie zwierzęta. Jego cierpienie jest tak wielkie, iż udaje się do królestwa Hadesa, by ubłagać boga, żeby
przywrócił mu żonę.
* Prometeusz za to, że pomagał ludziom przeciw bogom, zostaje skazany na niekończące się cierpienie. Przykuty
do skał na Kaukazie codziennie nawiedzany jest przez sępa, który wyjada mu nieustannie odrastającą wątrobę.
Homer "Iliada"
* Achilles cierpi na wieść o śmierci swojego przyjaciela i kochanka Patroklosa. Cierpienie rodzi w nim chęć
okrutnej zemsty na zabójcy młodzieńca.
* Priam cierpi, widząc, jak Achilles poniewiera zwłoki pokonanego w pojedynku Hektora. Cierpienie jest tak
wielkie, że stary król Troi, nie zważając na swój majestat, idzie do zabójcy syna błagać go o wydanie zwłok.
"Legenda o św. Aleksym"
* Aleksy skazuje się na fizyczne i duchowe cierpienie, by służyć Bogu. Znosi wszelki ból i upokorzenia, by zyska
ć zbawienie.
* Rodzice Aleksego cierpią, bo nie wiedzą, co dzieje się z ich synem. Wszelkie poszukiwania nie dały żadnego
rezultatu - ukochany jednak zaginął bez śladu.
J. Bedier "Dzieje Tristana i Izoldy"
* Tristan i Izolda cierpią, kiedy są rozdzieleni. Ale gdy los sprawi, że mogą być razem, cierpienie ich nie opuszcza,
ponieważ zdają sobie sprawę, że zdradzają króla Marka, którego oboje kochają i szanują.
* Król Marek cierpi na myśl, że dwoje ludzi, których najbardziej kocha - Tristan i Izolda - mogą go zdradzić.
"Pieśń o Rolandzie"
Król Wilki cierpi, widząc ciała zabitych w wąwozie Ronsewal swoich najlepszych rycerzy, a wśród
nich Rolanda. Jego cierpienie jest tak wielkie, że płacze i mdleje.
G. Boccaccio "Dekameron" - "Sokół"
Federico delli Alberighi cierpi, ponieważ jego ukochana, Monna Giovanna, nie odwzajemnia jego
uczucia. Później, kiedy dowie się, że kobieta odwiedzi go, by prosić o sokoła, którego właśnie, żeby j
ą uczcić, podał na obiad, ponownie pogrąży się w cierpieniu, gdyż nie może spełnić jej życzenia. Ale
jego cierpienia znajdą szczęśliwe zakończenie - wzruszona stałością uczucia Monna poślubi go.
J. Kochanowski "Treny"
Śmierć dziecka rodzi wielkie cierpienie. Podmiot liryczny trenów, zrozpaczony ojciec, nie potrafi
znaleźć wytłumaczenia dla tego, co się stało. Cierpienie powoduje kryzys światopoglądu i wiary w
ludzką mądrość. Rodzi też wątpliwości wobec Boga, który w swoim okrucieństwie uderza w czł
owieka w najmniej spodziewanym momencie.
J.A. Morszyn "Do trupa"
Trup jest w lepszej sytuacji niż człowiek zakochany. Nie doświadcza już niczego i prochem rozsypie
się w małej chwili. Natomiast zakochany nieustannie cierpi w piekielnej śrzeżodze i jest żywiołem
wiecznych ogniów.
J.W. Goethe "Cierpienia młodego Wetera"
Werter cierpi z powodu nieszczęśliwej miłości do Lotty. Dziewczyna jest narzeczoną innego męż
czyzny i miłość Wetera nie może być spełniona. Młodzieniec podejmuje próbę ucieczki od tego
cierpienia, ale okazuje się, że jest to niemożliwe. W końcu popełnia samobójstwo.
G.G. Byron "Giaur"
Giaur cierpi, bo kobieta, którą kochał, została zabita przez Hassana. Doraźnym lekarstwem na to
cierpienie okazuje się chęć zemsty, dla której Giaur żyje. Ale gdy już jej dokona, cierpienie wróci ze
zdwojoną siłą.
A. Mickiewicz "Romantyczność"
Karusia cierpi, ponieważ jej ukochany Jasieńko umarł i pozostała na świecie sama. Skarży się: Źle
mnie w złych ludzi tłumie, Płaczę, a oni szydzą... Samotność i niezrozumienie stają się przyczyną ob
łędu dziewczyny.
A. Mickiewicz "Dziady" cz. II
* Duchy dzieci nie mogą trafić do nieba, ponieważ nigdy nie zaznały cierpienia, które jest elementem pełnej
ludzkiej egzystencji.
* Zły Pan musi po śmierci znosić straszliwe cierpienia wiecznego głodu, szarpany przez ptaki, bo nigdy nie był cz
łowiekiem, nigdy nie okazał serca swoim poddanym.
* Zosia cerpi, miotana wiatrem między niebem i ziemią, bo nigdy nikogo nie kochała.
A. Mickiewicz "Dziady IV"
Gustaw cierpi z powodu nieszczęśliwej miłości. Kobieta, którą kochał, poślubiła innego mężczyznę.
Cierpienie Gustawa pogłębia jeszcze samotność i niezrozumienie przez ludzi, prowadzi go do szaleń
stwa i samobójstwa.
A. Mickiewicz "Sonety krymskie"
Podmiot liryczny sonetów, pielgrzym, cierpi, bo ma świadomość, że nigdy nie powróci do ojczyzny,
do której tęskni.
A. Mickiewicz "Konrad Wallenrod"
* Konrad cierpi, bo musiał odrzucić kodeks rycerski, by skutecznie ratować Litwę przed Krzyżakami. Jego
cierpienie jest tym większe, że skazany jest na samotność wśród wrogów i ma świadomość, że unieszczęśliwił
ukochaną kobietę.
* Aldona cierpi, kiedy Konrad ją opuszcza, ale wie, że czyni to z poczucia obowiązku wobec Litwy i miłości do
ojczyzny.
A. Mickiewicz "Dziady" cz. III
* Cierpi Konrad, bo widzi cierpienia swojego narodu. Jako poeta-wieszcz skupia je w sobie (Nazywam się Milion,
bo za miliony kocham i cierpię katusze). To cierpienie rodzi bunt przeciw Bogu, którego Konrad oskarża o
nieczułość i brak miłości.
* Cierpienia Polski mają równie głęboki sens jak cierpienia Chrystusa, bo są niejako przygotowaniem do
zmartwychwstania w chwale. Przez owe cierpienia Polska staje się Mesjaszem narodów.
* Cierpi pani Rollison, bo nie zna losu swojego uwięzionego syna. Cierpienie matki staje się symbolem cierpienia
wszystkich natek-Polek, których synowie zostali uwięzieni przez Rosjan, bo nie godzili się na los niewolników.
A. Mickiewicz "Pan Tadeusz"
* Jacek Soplica cierpi, kiedy Stolnik daje mu do zrozumienia, że nie ma co liczyć na rękę Ewy. Próbuje leczyć swój
ból alkoholem i małżeństwem z inną kobietą. Ale nie jest to lekarstwo skuteczne i cierpienie popycha Jacka do
zabójstwa Horeszki.
* Gerwazy cierpi, widząc śmierć swojego ukochanego pana. Owo cierpienie przeradza się w nienawiść do
Sopliców, których będzie teraz prześladował.
J. Słowacki "Rozłączenie"
Rozłączenie z kobietą, którą kocha, powoduje, że podmiot liryczny wiersz cierpi samotny w obcym ś
wiecie.
J. Słowacki "Hymn"
("Smutno mi, Boże...") Świadomość przemijania i tęsknota do ojczyzny, do której nigdy nie wróci,
sprawiają, że podmiot liryczny cierpi, ale to cierpienie połączone jest ze smutną rezygnacją i zgodą
na los.
J. Słowacki "Kordian"
* Kordian cierpi, bo nie może znaleźć celu w życiu. Jaskółczy niepokój sprawia, że w jego sercu jest sto żądz, sto
uczuć, sto uwiędłych liści.
* Cierpienie Kordian powoduje także odrzucenie jego miłości przez Laurę, która traktuje go jak dziecko, nieś
wiadome jeszcze tego, czym jest uczucie.
J. Słowacki "Balladyna"
* Wdowa, matka Balladyny i Aliny, cierpi, bo ma niewdzięczne i złe córki. Jedna przepędziła ją z zamku, druga, jak
sądzi - okłamała, porzuciła dom i uciekła z kochankiem.
* Filon cierpi, bo kobieta, której całe życie szukał, ideał piękna, okazuje się martwa (Alina).
Z. Krasiński "Nie-Boska komedia"
* Hrabia Henryk cierpi, pędząc nudne i monotonne życie u boku Marii. Jak sam mówi, śpi snem fabrykanta
Niemca przy żonie Niemce. Rozczarował się do małżeństwa. Jego dusza romantycznego poety nie może znieść
egzystencji, w której najważniejszą kwestią staje się znalezienie mamki (kobieta karmiąca piersią cudze dziecko)
dal mającego się urodzić dziecka.
* Maria cierpi, bo hrabia Henryk porzucił ją i syna. To cierpienie staje się przyczyną jej obłędu i śmierci.
B. Prus "Lalka"
* Wokulski cierpi, bo kocha kobietę, która nim gardzi i uważa za kogoś gorszego od siebie, kupca.
* Rzecki cierpi, gdy Szlangbaum podejrzewa go, że mógłby coś ukraść ze sklepu. To cierpienie prowadzi do ś
mierci starego subiekta.
H. Sienkiewicz "Potop"
* Andrzej Kmicic cierpi, gdy okazuje się, że na krucyfiks zaprzysiągł wierność zdrajcy.
* Oleńka Billewiczówna cierpi, bo jej ukochany Jędruś, według relacji księcia Bogumiła, poważył się na największ
ą zbrodnię - chciał podnieść rękę na majestat króla.
H. Sienkiewicz "Quo vadis"
* Chrześcijanie prześladowani przez Nerona umierają w cierpieniu, rozszarpywani przez dzikie zwierzęta w cyrku
albo płonąc jako żywe pochodnie w cesarskich ogrodach.
* Cierpienia znoszą apostołowie Piotr i Paweł, umierając śmiercią męczenników.
S. Żeromski "Ludzie bezdomni"
* Doktor Judym cierpi, ponieważ musi wybrać między szczęściem osobistym a obowiązkiem wobec własnej klasy.
Przeklęty dług, który przyszło mu spłacić, spowoduje, że rozstanie się z Joasią i będzie samotnie pracował wś
ród ubogich.
* Joasia Podborska cierpi po śmierci rodziców (utrata domu), gdy przyszło jej samotnie wychowywać braci.
Cierpienia przysporzy jej także Judym, decydując o ich rozstaniu.
K. Przerwa-Tetmajer "Hymn do Nirwany"
Świat jest pełen zła i cierpienia - jedyną drogą ucieczki jest Nirwana, która uwalnia od wszelkich uczu
ć i pragnień.
W.S. Reymont "Chłopi"
* Hanka cierpi, ponieważ Antek odtrącił ją dla Jagny.
* Jagustynka cierpi, bo jej własne dzieci przepędziły ją z domu.
Z. Nałkowska "Medaliony"
Wojna i okupacja niosą ze sobą straszliwe cierpienia, które sprawiają, że ludzie wychodzą z tego doś
wiadczenia ze zdruzgotaną psychiką.
T. Borowski "Opowiadania"
Ludzie w obozie cierpią z powodu głodu i nieustannego zagrożenia śmiercią. To cierpienie osłabia ich
wrażliwość moralną i prowadzi do sytuacji, w której jedynym pragnieniem staje się przeżycie.