BIZNESPLAN
pensjonatu
"Pensjonat pod górą"
UWAGA: Wtrącenia zaznaczone na czerwono nie wchodzą w skład samego biznesplanu, a są jedynie sugestiami autora dla osób planujących korzystać z niniejszego dokumentu jako wzoru.
Spis treści
Streszczenie projektu i charakterystyka firmy.
Wstęp.
Wkład własny wraz z kapitałem ludzkim.
Potrzeby inwestycyjne.
Plan działalności operacyjnej.
Analiza SWOT.
Silne strony.
Słabe strony.
Szanse.
Zagrożenia.
Cele przedsięwzięcia.
Cele operacyjne.
Cele taktyczne.
Cele strategiczne.
Plan działalności operacyjnej.
Nakłady inwestycyjne.
Finansowanie nakładów inwestycyjnych.
Prognozy dla przedsięwzięcia.
Wariant realistyczny.
Wariant optymistyczny.
Wariant pesymistyczny.
Streszczenie projektu i charakterystyka firmy
Moim zamiarem jest otwarcie firmy rodzinnej - pensjonatu w Dusznikach Zdroju. Mieścił się będzie na ulicy Podgórnej 3 w obecnym miejscu zamieszkania moim oraz mojej rodziny której to część członków będzie tworzyło personel firmy. W tym celu została założona firma "Pensjonat pod Górą". Firma potrzebuje kredytu bankowego w wysokości 400 000 PLN (słownie: czterysta tysięcy złotych) o rocznej karencji spłaty, i czteroletnim okresie miesięcznych spłat w celu dokonania modernizacji obiektu, rozpoczęcia kampanii promocyjnej oraz prowadzenia bieżącej działalności. Planowany okres spłaty kredytu: 5 lat.
Do firmy zostały wniesione następujące aktywa rzeczowe (uszeregowano według wartości rynkowej):
Poniemiecka willa zbudowana w 1929 roku mieszcząca się przy ulicy Podgórnej 3 wraz z działką, wyposażeniem oraz przynależnościami.Według wyceny rzeczoznawcy z roku 2008 wartość rynkowa obiektu to 1 500 000 PLN (słownie: jeden milion pięćset tysięcy złotych polskich), a wyposażenia około 150 000 PLN (słownie: sto pięćdziesiąt tysięcy złotych polskich) według szacunków własnych. Budynek jest zlokalizowany u podnóża góry Muflon. Składa się z piwnicy, parteru, trzech pięter oraz poddasza. Całkowita powierzchnia użytkowa to 437 metrów kwadratowych. Był on zbudowany z myślą o licznej zamożnej rodzinie (wraz ze służbą) dla której byłby domem. Nie tknęły go działania wojenne, jednak bezpośrednio po wojnie został znacjonalizowany, stał bezczynnie i niszczał. W roku 1965 rodzina Mareckich uzyskała tytuł własności na mocy uzgodnień z ówczesnymi władzami byłego województwa wałbrzyskiego (ogólnie umowa tyczyła się przekazania nieruchomości przez województwo rodzinie Mareckich w zamian za zobowiązanie do jej remontu kapitalnego oraz utrzymywanie w stanie co najmniej dobrym przez okres nie krótszy niż 30 lat). Służył on zgodnie z pierwotnym przeznaczeniem oraz był właściwie konserwowany. Po śmierci rodziców odziedziczyłem ten dom w spadku. Moim celem jest podniesienie jego jakości ze stanu dobrego do idealnego oraz uczynienie z tego domu ważnego rodzinnego aktywa służącego również moim przyszłym potomkom.
(Niezbędnym będzie załączenie najlepiej poświadczonej notarialnie kopii aktu własności, opinii rzeczoznawcy oraz odpisu z księgi wieczystej. BARDZO polecane jest załączenie możliwie obszernej dokumentacji fotograficznej, także w miarę możliwości okolicy w której nieruchomość się mieści oraz map z zaznaczeniem jej lokalizacji. W celu ukazania lepiej walorów turystycznych okolicy ciekawym pomysłem jest również udostępnienie przewodników turystycznych regionu a nawet widokówek. Gdy da się wskazać budynek na np. panoramie regionu jest to ogromny plus oraz de facto darmowa reklama - taki obraz wyraża więcej niż tysiąc słów. Jeśli wartość przynależności lub wyposażenia stanowi znaczący odsetek wartości samego budynku, należy je wyszczególnić oraz skatalogować w załączniku).
Używany samochód dostawczy marki Volkswagen typu Caddy 2K wyprodukowany w 2005 roku i od tamtego czasu stanowiący wyłączną własność oraz użytek Marka Mareckiego. Ma on służyć za główny środek transportu zaopatrzenia pensjonatu, a także wspomagająco do np. Odbioru gości niezmotoryzowanych z dworców PKP oraz PKS. W fazie remontu także mniejszych narzędzi, materiałów budowlanych oraz elementów wystroju wnętrz. Na giełdach samochodowych i w ogłoszeniach prasowych samochody tej marki, typu i rocznika oferowane są w cenach od 20 000 do 30 000 PLN (słownie: od dwudziestu do trzydziestu tysięcy polskich złotych).
(Dobrze załączyć kopie wszystkich dokumentów pojazdu).
200 000 PLN (słownie: dwieście tysięcy złotych polskich) zdeponowanych na rachunku bieżącym w banku SPH SA.
(Niezbędne będzie załączenie wyciągu z rachunku wraz z ewentualnymi potwierdzeniami zabezpieczenia kwoty).
Niniejsze obiekty będą stanowiły podstawowe zabezpieczenie kredytu. Ponadto będzie to również majątek osobisty Marka Mareckiego niewniesiony do firmy a opisany i wymieniony w załączniku.
(Tu konieczne będzie wstawienie załącznika wraz z pełnym opisem majątku oraz jego godziwą wyceną).
W przynajmniej początkowej fazie działalności firmy zatrudnieni będą w niej wyłącznie osoby spokrewnione z właścicielem. Zdaniem wnioskującego będzie to miało decydujący wpływ na efektywność działania, jako że firma będzie wspólnym dobrem zarówno właściciela, jak i jego pracowników. Priorytetem będzie przekazanie firmy w stanie co namniej niepogorszonym przyszłym spadkobiercom.
Charakterystyka personelu:
Marek Marecki - lat 37, autor biznesplanu, właściciel firmy "Pensjonat pod Górą", wykształcenie wyższe, z zawodu bankier, wieloletni pracownik instytucji finansowych, specjalność: wycena i zarządzanie inwestycjami. Szef, odpowiedzialny za strategię oraz organizację pensjonatu.
Renata Marecka - lat 26, żona Marka Mareckiego, wykształcenie wyższe, z zawodu projektantka wnętrz, nieczynna zawodowo, zajmuje sie domem. Odpowiedzialna za estetykę oraz czystość pomieszczeń pensjonatu. W fazie remontu odpowiedzialna za projekt wnętrz.
Ryszard Marecki - lat 31, brat Ryszarda Mareckiego, wykształcenie niepełne wyższe, przedsiębiorca, przez ostatnie 10 lat współwłaściciel firmy RyMar Sp. z o.o. (hurtownia materiałów budowlanych w miejscowości Kłodzko). Odpowiedzialny za promocję pensjonatu. W fazie remontu odpowiedzialny za jego organizację.
Aleksandra Marecka - lat 33, siostra Ryszarda Mareckiego, wykształcenie wyższe, przez ostatnie 10 lat sekretarka dyrektora banku OKP, I oddział w Kłodzku. Odpowiedzialna za bieżącą obsługę gości pensjonatu. W fazie remontu odpowiedzialna za wstępną promocję pensjonatu.
(Dobrze jest zamieścić tu lub załączyć do dokumentów zdjęcia wszystkich wymienionych osób, bardzo miło widziane byłyby również CV wymienionych osób w którym szczególną uwagę zwróconoby na ich doświadczenie biznesowe
oraz poziom wiedzy z zakresu zarządzania, turystyki oraz dyscyplin pokrewnych).
Analiza SWOT
Silne strony:
Małe przedsiebiorstwa rodzinne charakteryzują się zazwyczaj wysoką efektywnością działania oraz silnym poczuciem wspólnoty interesów właściciela oraz pracowników. Ponadto firma ma jednego szefa oraz jedynego właściciela w jednej osobie, toteż nie istnieje rozmycie odpowiedzialności i tym podobne problemy spotykane np. w spółkach akcyjnych.
Duża popularność regionu dolnośląskiego i miejscowości Duszniki Zdrój wśród turystów (w tym zagranicznych - głównie niemieckich, oczekuje się również wzrostu ruchu turystycznego z sąsiednich Czech). Okoliczne miejscowości mają bardzo wiele do zaoferowania turystom: Zieleniec leżący zaledwie 5 kilometrów od pensjonatu jest nanym ośrodkiem sportów zimowych, same Duszniki Zdrój są znanym uzdrowiskiem oraz miejscem corocznych festiwali chopinowskich należącym do Zespołu Uzdrowisk Kłodzkich w skład którego wchodzą również Polanica Zdrój oraz Kudowa Zdrój. Więcej informacji na temat miasteczka oraz regionu między innymi na stronach internetowych
:
(Tu również można załączyć przewodniki - szczególnie jeśli wniosek byłby adresowany bądź zatwierdzany daleko od miejsca planowanej inwestycji).
Wyróżniająca zewnętrzna atrakcyjność wizualna budynku oraz jego niezwykle malownicza lokalizacja.
(O ile nie załączono zdjęć wcześniej, można zrobić to tutaj).
W pełni uregulowane kwestie własnościowe (budynek jak wiele w okolicy jest poniemiecki, jednakże już w latach 70. małżeństwo spadkodawców Roberta i Marii Mareckich z własnej inicjatywy kontaktowało się z małżeństwem byłych właścicieli Manfreda i Elke Meierhof z Kolonii - byłymi właścicielami oraz wspólnie z nimi formalnie potwierdziło własność nieruchomości).
(Poza aktami własności bardzo dobrze widzianym byłoby zamieszczenie potwierdzolnych notarialnie kopii wspomnianych uzgodnień - świadczy to także o dobrej woli oraz uczciwości rodziny wnioskującego w kontaktach biznesowych).
Atrakcyjna lokalizacja oraz infrastruktura transportowa: Bliskość drogi krajowej nr 8 (około 5 kilometrów - dojazd drogą asfaltową wysokiej jakości oraz czytelnym oznakowaniu) będącej częścią szlaku międzynarodowego E67, linii kolejowej będącej odgałęzieniem szlaku międzynarodowego C-E 59/2, bliskość granicy czeskiej (około 30 kilometrów) oraz miast dużych i średnich (Wrocław około 100km, Praga około 100km, Drezno około 120km Wałbrzych około 60 km).
(Tu również dobrze jest załączyć mapy wraz z oznaczeniem długości szlaków drogowych).
Dobre uzbrojenie infrastrukturalne - budynek podłączony do sieci elektroenergetycznej, gazowej, wodno-kanalizacyjnej, telefonicznej oraz teleinformatycznej. Ciepła woda oraz ogrzewanie dzięki systemowi centralnego ogrzewania. Na terenie posesji oraz w jej najbliższych okolicach jest zasięg telefonii komórkowej oraz internetu bezprzewodowego, wyżej w górach brak.
Dobre stosunki z władzami oraz społecznością lokalną. Rodzina Mareckich jest znana i szanowana w okolicy jako ludzie przedsiębiorczy i jednocześnie uczynni.
Znajomość wielu języków obcych przez właściciela (biegle angielski i niemiecki, średnio włoski i francuski) oraz personel (Renata Marecka biegle angielski i niemiecki, średnio szwedzki, Ryszard Marecki biegle niemiecki, Aleksandra Marecka biegle angielski i niemiecki). Bardzo pomocna przy działaniach marketingowych oraz przy obsłudze gości.
Doświadczenie właściciela w zarządzaniu
inwestycjami, brata właściciela w promocji oraz siostry w obsłudze klienta.
Słabe strony:
Brak doświadczenia w bezpośrednim zarządzaniu przedsiębiorstwami związanymi z turystyką. Inspiracja oraz pomysły czerpane są przez rodzinę m.in. z własnych spostrzeżeń jako często podróżujących w interesach oraz turystycznie.
Mała innowacyjność projektu - w gminie jest 8 pensjonatów, w powiecie około 50 przy czym ich obłożenie jest średnie (źródło: spostrzeżenia własne, rozmowy z właścicielami oraz wyniki ankiet organizacji turystycznych).
Duża zmienność ruchu turystycznego (powodowana m.in. pogodą, modą, kursami walutowymi, innymi fluktuacjami zmiennych gospodarczych itp.).
Wysokie koszty inwestycji oraz długość jej zwracania się.
Szanse:
Promowanie pensjonatu m.in. w internecie, poprzez organizacje turystyczne, gazety lokalne oraz na tablicach przydrożnych.
Wzrost popularności oraz "cywilizowanie" Polski oraz Dolnego Śląska w oczach turystów z Zachodu.
Ciągłe podwyższanie standardu oraz nastawienie na klienta co najmniej średniozamożnego.
Uruchomienie na terenie obiektu usług dodatkowych (np. sauny, fitness clubu, doprowadzenie łącza internetowego do każdego pokoju lub uruchomienie bezprzewodowej sieci LAN).
Zatrudnienie profesjonalnego kucharza w miejsce sprowadzania gotowych posiłków z zewnątrz oraz ewentualne wydzielenie części restauracyjnej.
Rozbudowa obiektu współgrająca z jego stylem architektonicznym.
Zagrożenia:
Rozwój konkurencji lokalnej, krajowej oraz europejskiej.
Duża kapitałochłonność ewentualnych napraw i konserwacji.
Duży potencjał „odkrywania” przez turystów z Polski i Europy Zachodniej miejsc o wiele bardziej oddalonych od ich domów (powodami są między innymi rozwój tanich linii lotniczych, infrastruktury drogowej oraz intensywne promowanie usług turystycznych krajów, które np. 30 lat temu były de facto nieznane zachodniemu turyście - przykładami mogą być Rumunia lub Ukraina).
Cele przedsięwzięcia
Cele operacyjne (do realizacji od dnia otrzymania kredytu do maksymalnie sześciu miesięcy od jego otrzymania, ostatni punkt ważny bezterminowo):
Przebudowa niektórych pomieszczeń oraz części infrastruktury obiektu w celu dostosowania do obsługi gości.
Remont obiektu do stanu idealnego.
Wyposażenie obiektu do standardu hotelu co najmniej jednogwiazdkowego, opis standardu:
Uzyskanie wszelkich niezbędnych zezwoleń oraz spełnienie wymogów urzędowych i formalnych.
Stworzenie oraz spozycjonowanie strony internetowej w językach polskim, niemieckim oraz angielskim.
Ustawienie minimum trzech tablic przydrożnych informujących o obiekcie (jedna niedaleko samego obiektu, jedna w stolicy powiatu - Kłodzku i jedna w stolicy województwa - Wrocławiu). Wszystkie przy drodze krajowej nr 8.
Zlecenie promowania obiektu prasie lokalnej oraz dotarcie z informacją o nim do przewodników turystycznych, organizacji, katalogów stron itp.
Rówolegle z rozpoczęciem promocji rozpoczęcie obsługi gości.
Utrzymanie się na rynku.
Cele taktyczne (do realizacji w horyzoncie maksymalnie 10 lat od otrzymania kredytu, pierwszy punkt do realizacji w ciągu 5 lat od otrzymania kredytu):
Osiągnięcie rentowności aktywów na poziomie minimum 5% rocznie.
Poprawa wyposażenia obiektu do standardu co najmniej hotelu dwugwiazdkowego oraz wprowadzenie elementów właściwych wyższym kategoriom w zależności od popytu ze strony gości, opis standardu:
Zatrudnienie profesjonalnego kucharza i otwarcie części gastronomicznej.
Pozyskanie dużej liczby zadowolonej klienteli gotowej polecać nasz pensjonat innym.
Cele strategiczne (do realizacji w horyzoncie maksymalnie 30 lat od otrzymania kredytu):
Osiągnięcie rentowności aktywów na poziomie minimum 10% rocznie.
Przekształcenie firmy w spółkę kapitałową (spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółkę akcyjną) celem łatwiejszego podziału jej między spadkobierców, pozyskania dużego inwestora, bądź łatwiejszej sprzedaży przez spadkobierców.
Plan działalności operacyjnej
Jednorazowe nakłady inwestycyjne (według kolejności podjęcia):
Przebudowa części obiektu oraz części jego przynależności
(m.in. parkingu):
150.000 PLN
(źródło: wycena własna Ryszarda Mareckiego na podstawie ofert sklepów,
hurtowni, ogłoszeń oraz ogólnej znajomości rynku budowlanego)
Remont pensjonatu oraz jego przynależności:
120.000 PLN
(źródło: wycena własna Ryszarda Mareckiego na podstawie ofert sklepów,
hurtowni, ogłoszeń oraz ogólnej znajomości rynku budowlanego)
Zakup oraz rozmieszczenie elementów wyposażenia obiektu:
100.000 PLN
(źródło: wycena własna Ryszarda, Marka oraz Renaty Mareckich
na podstawie ofert sklepów, hurtowni, ogłoszeń oraz ogólnej znajomości
rynku budowlanego)
Opłaty urzędowe i podobne:
10.000 PLN
(źródło: urząd miasta Duszniki Zdrój i inne urzędy zainteresowane)
Przygotowanie oraz spozycjonowanie strony internetowej:
10.000 PLN
(źródło: Pronet SA)
Projekt, przygotowanie oraz koszt ustawienia tablic przydrożnych:
5.000 PLN
(źródło: FHU Znakopol, Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad)
Wstępna promocja w prasie i pozostałe działania promocyjne:
10.000 PLN
(źródło: gazety lokalne, organizacje turystyczne i promocyjne)
RAZEM JEDNORAZOWE NAKŁADY INWESTYCYJNE:
405.000 PLN
(Bardzo wskazane jest sporządzenie obszernego załącznika wraz z opisem porównawczym każdej pozycji wraz z cennikami, przedstawieniem ofert firm konkurencyjnych, danymi adresowymi itp. Ponadto analizy własne fikcyjnego pana Ryszarda Mareckiego mają tu zastosowanie tylko ze względu na "rodzinność" firmy - w opisywanym wyżej przypadku bank lub inwestor mogą domniemywać że zrobił on wszystko, aby wybrać najtańszych i najlepszych kontrahentów. Ale w wypadku np. spółki akcyjnej której zarząd składa wniosek o kredyt przy czym np. członek zarządu prowadzi lub nawet prowadził inną działalność, bank miałby uzasadnione podejrzenie wystąpienia konfliktu interesów. W tego typu sytuacji absolutnie niezbędnym jest dowiedzenie obiektywności analizującego lub korzystanie z innego źródła wyceny).
Finansowanie nakładów inwestycyjnych:
Kapitał własny:
200.000 PLN
Kredyt bankowy:
400.000 PLN
RAZEM FINANSOWANIE NAKŁADÓW INWESTYCYJNYCH:
600.000 PLN
Pozostałe środki (195.000 złotych) pozostaną na rachunku bankowym firmy i posłużą do finansowania jej bieżącej działalności.
Prognozy dla przedsięwzięcia
Prognozy zostały sporządzone przy założeniu niewystąpienia zdarzeń nadzwyczajnych typu klęska żywiołowa, poważny kryzys gospodarczy w Europie, gwałtowne zmiany kursów walut, zamknięcie granic, akty terroryzmu, itp. Pensjonat ma mieć 10 pokoi do wynajęcia utrzymywanych cały czas w pełnej funkcjonalności. Około 200 metrów kwadratowych (głównie piwnic, poddasza i 3. piętra) póki co nie zostanie zagospodarowane - powierzchnie te zostaną odświeżone, zmodernizowane oraz zakonserwowane, lecz bez konkretnego przeznaczenia. Standardową ceną ma być 200 złotych za nocleg - śniadanie wliczone w cenę. Przewiduje się możliwość modyfikacji w zależności od popytu, obłożenia oraz sezonu. Po udzieleniu kredytu łączna wartość aktywów wyniesie około 2.250.000 złotych.
Kosztami stałymi będą:
Wynagrodzenia personelu (łącznie około 8.000 złotych miesięcznie)
Rata kredytu (7.500 złotych miesięcznie)
Posiłki z zewnątrz (1.000 złotych miesięcznie gdy pensjonat ma 5 lub mniej gości,
1.500 złotych gdy ma od 6 do 10 gości)
Promocja i reklama (łącznie około 500 złotych miesięcznie)
Opłaty administracyjne i urzędowe (łącznie około 500 złotych miesięcznie)
Inne (m.in. konserwacja, internet, media w części stałej i inne usługi zewnętrzne - około 500 złotych miesięcznie)
Łącznie koszty stałe wyniosą około 18.000-18.500 złotych miesięcznie.
Kosztami zmiennymi są:
Media w części zmiennej (prąd, woda, gaz) - około 10 złotych na 1 gościa dziennie
Inne (m.in. paliwo, środki czystości, narzędzia itp.) - około 10 złotych na 1 gościa dziennie
Łączne koszty zmienne wyniosą około 20 złotych na 1 gościa dziennie.
(Tu podobnie jak w planie działalności operacyjnej należy sporządzić szczegółowy załącznik z opisem i kalkulacjami oraz opisem dostawców i ich produktów).
Prognozy miesięczne - w miesiącach wzmożonego ruchu turystycznego: styczniu, lutym, czerwcu, lipcu, sierpniu i grudniu; wraz z ratą kredytu:
Wariant realistyczny:
Średnie obłożenie miesięczne wyniesie 60% (6 pokoi zawsze zajętych).
Przychód: 6 pokoi * 30dni * 200 PLN = 36.000 PLN
Koszty: 18.500 PLN + 180 * 20 PLN = 22.100 PLN
Zysk brutto: 36.000 PLN - 22.100 PLN = 13.900 PLN
Wariant optymistyczny:
Średnie obłożenie miesięczne wyniesie 90% (9 pokoi zawsze zajętych).
Przychód: 9 pokoi * 30dni * 200 PLN = 54.000 PLN
Koszty: 18.500 PLN + 270 * 20 PLN = 23.900 PLN
Zysk brutto: 54.000 PLN - 23.900 PLN = 30.100 PLN
Wariant pesymistyczny:
Średnie obłożenie miesięczne wyniesie 30% (3 pokoje zawsze zajęte).
Przychód: 3 pokoje * 30dni * 200 PLN = 18.000 PLN
Koszty: 18.000 PLN + 90 * 20 PLN = 19.800 PLN
Zysk brutto: 18.000 PLN - 19.800 PLN = -1.800 PLN
Prognozy miesięczne - w miesiącach mniejszego ruchu turystycznego: marcu, kwietniu, maju, wrześniu, październiku i listopadzie; wraz z ratą kredytu:
Wariant realistyczny:
Średnie obłożenie miesięczne wyniesie 40% (4 pokoje zawsze zajęte).
Przychód: 4 pokoje * 30dni * 200 PLN = 24.000 PLN
Koszty: 18.000 PLN + 120 * 20 PLN = 18.240 PLN
Zysk brutto: 24.000 PLN - 18.240 PLN = 5.760 PLN
Wariant optymistyczny:
Średnie obłożenie miesięczne wyniesie 70% (7 pokoi zawsze zajętych).
Przychód: 7 pokoi * 30dni * 200 PLN = 42.000 PLN
Koszty: 18.500 PLN + 210 * 20 PLN = 22.700 PLN
Zysk brutto: 42.000 PLN - 22.700 PLN = 19.300 PLN
Wariant pesymistyczny:
Średnie obłożenie miesięczne wyniesie 10% (1 pokój zawsze zajęty).
Przychód: 1 pokój * 30dni * 200 PLN = 6.000 PLN
Koszty: 18.000 PLN + 30 * 20 PLN = 18.600 PLN
Zysk brutto: 6.000 PLN - 18.600 PLN = -12.600 PLN
Prognoza średnioroczna.
Wariant realistyczny:
Zysk brutto: 13.900 PLN * 6 miesięcy + 5.760 PLN * 6 miesięcy = 117.960 PLN
Rentowność brutto aktywów (ROA): 117.960 PLN / 2.250.000 PLN = 5,2%
Wariant optymistyczny:
Zysk brutto: 30.100 PLN * 6 miesięcy + 19.300 PLN * 6 miesięcy = 296.400 PLN
Rentowność brutto aktywów (ROA): 296.400 PLN / 2.250.000 PLN = 13,2%
Wariant pesymistyczny:
Zysk brutto: -1.800 PLN * 6 miesięcy + (-12.600 PLN * 6 miesięcy) = -86.400 PLN
Rentowność brutto aktywów (ROA): 86.400 PLN / 2.250.000 PLN = -3,8%
(Absolutnie niezbędnym będzie podanie podstaw tych prognoz - dla pensjonatu mogą to być np. ankiety wśród podobnych firm tego rodzaju, dane organizacji turystycznych, czasopisma i portale specjalistyczne itp.)