Prawo- uporządkowany zbior norm zasad uznawanych i preferowanych przez społeczeństwo wyposażony w sankcje przewidziane w razie ich naruszenia -zbior uprawnien które wladza panujaca zapewnia jednostce e celu obrony jej interesu i zapewnienia swobody dzialania -norma prawna zasada regula wzor postepowania w okrelsonej sytuacji ujeta w formie nakaza zakazu bądź przyzwolenia przepis prawny- zapis normy prawnej ujetyh w formie ustawy rozporządzenia zarzadzenia regulaminu wskazujacy na jej kwalifikacje elementy normy prawnej kwalifikacja adresat wzor zachowania sankcje funkcje prawa w społeczeństwie -regulujaca Zycie społeczne gospodarcze polityczne -represyjna -dystrybucyjna zapewnienie sprawiedliwego podzialu dystrybucji i dochodu narodowego -wychowawcza prawo powinno uczyc obywateli zasad współżycia narodowego -kulturotworcza ksztaltuje kulture prawna hierarchia norm prawnych ustawa zasadnicza -konstytucja ustawa sejmu RP ratyfikowana umowa miedzynarodowa akty wykonawcze rozporządzenia zarzadzenia uchwaly prawo lokalne-prawo wydawane przez lokalne wladze publikatory prawa to dzienniki zawierające autentyczna tresc norm prawnych np. dziennik ustaw monitor polski typologia prawa -prawo stanowione i prawo naturalne p.nat. istnieje niezależnie od świadomości człowieka i jest przez niego odkrywane i wyplywa z poczucia moralności. Prawo stanowione jest wyłącznie stanowione przez ludzi i nie musi być koniecznie związane z normami moralnymi. -kryterium terytorialne prawo miedzynarodowe krajowe lokalne prawo karne-dziedzina prawa okreslajaca rodzaje czynow zabronionych i związane z tym sankcje rodzaje prawa karnego prawo materialne kodeks karny prawo karne wojskowe prawo procesowe-kodeks psotepowania karnego kodeks karny wykonawczy wykroczenie-drobne przekroczenie prawa za które przewidziana jest kara aresztu do miesiąca lub kara grzywny do wys 30 dziennych stawek wynagrodzenia minimalnego
wystepek przekroczenie prawa za które przewiodziana jest kara do 3 lat pozbawienia wolności lub kara grzywny zbrodnie najciezsze przestępstwa kara powyżej 3 lat kryterium sposobu popełnienia przestępstwa sprawstwo podzeganie namawianie do przestępstwa usiłowanie przygotowanie kryterium intencji umyślne nieumyślne ze względu na procedure postepowania ścigane z urzedu uczynki przestępstwa ściganie z prywatnego oskarzenia zbrodnie a)zwyczajne b)kwalifikowane sankcje a)społeczne b)zinstytucjonalizowane kary za wykroczenia do miesiąca aresztu i grzywna do wys 30 stawek dziennego wynagrodzenia kara za wystepki grzywny powyżej 30 stawek do 3 lat pozbawienia wolności kary za zbrodnie 15-25 lat dożywocie sankcje egzekucyjne zmuszenie adresata do wykonania obowiązku którego ow adresat nie wypełnił dobrowolnie wyroznia się przymus osobisty wykonania Prawo cywilne def i przedmiot -dziedzina prawa (wywodzi się z tradycji prawa rzymskiego) ktorej przedmiotem sa regulacje dotyczące stosunkow osobistych i majatkowych zachodzących miedzy autonomicznymi i rownorzednymi podmiotami prawa charakterystyczna cecha stosunkow cywilnych w prawie jest wzajemne powiazanie praw i obowiązków stron typologia prawa cywilnego prawo materialne kodeks cywilny prawo procesowe kodeks postepowania cywilnego w kodeksie cywilnym wyroznia się elementy: czesc ogolona(definiowanie pojec występujących w prawie cywilnym) prawo rzeczowe(regulujące kwestie własności i formy jej wladania prawo zobowiązań(stosunki majatkowe i osobiste prawo spadkowe i prawo rodzinne 2.podstawowe pojecia prawa cywilnego os-fizyczna- kazda jednostka ludzka ktorej z natury przysługują okreslone prawa szczególnym przypadkiem osoby fizycznej jest tzw nasciturus(majacy się urodzic) w którym okresla się osobe bedaca spodkobierca praw majatkowych w razie śmierci osoby bliskiej przed jej narodzeniem osoba prawna- podmioty prawa cywilnego powolane na podstawie umowy przez osoby fizyczne np. fundacje związki stowarzyszenia zdolność prawna- możliwość korzystania z praw cywilnych przysluguje każdej osobie
zdolność do czynności prawnych możliwość zawierania umow i podejmowania zobowiązań przyslugujaca osobom fizycznym od ukończenia 18r zycia osobom prawnym w momencie powolania w stosunku do osob prawnych uzywa się pojecia osobowość prawna dobra osobiste- ogol dobr materialnych i nie materialnych praw majatkowych przysługujące każdemu czlowiekowi i osobie prawnej ktorej naruszenie umozliwia obrone na drodze sadowej zbrodnie wolność osobista swoboda sumienia nazwisko i pseudonim wizerunek tajemnica korespondencji nietkalnosc mienia dobre imie twórczość naukowa artystyczna kul osoby zmarlej prawo rzeczowe- ogol regulacji prawnych dotyczących wwlasnosci i sposobu wladania nia nieruchomość- sa to czesci powierzchni ziemi(grunty) oraz trwale związane z nimi budynki bądź czesci budynkow stanowiący odrębny podmiot własności rejestr praw własnościowych prowadza wydzialy ksiag wieczystych b)formy wladania nieruchomościami -nieograniczone prawo własności pelna własność -uzytkowanie wieczyste -spoldzielcze prawo lokalne -ograniczone prawo wladania nieruchomościami(hipoteka) -zastaw -dzierzawa umowy zobowiązania i odpowiedzialność a)oświadczenie woli dobrowolne wyrazenie checi dzialania w określonym kierunku b)umowa osiwadczenie woli przynajmniej 2 stron warunki legalnosci i ważności umowy -strony posiadaja zdolność do czynności prawnych -umowa zostala zawarta dobrowolnie swiadomie -forma umowy i jej tresc jest zgodna z obowiazuajcym prawem c)zobowiązanie jest koniecznością uiszczenia jakiejs kwoty pieniężnej lub jakiegos dzialania na strony dłużnika wobec wierzyciela d)odpowiedzialność cywilna- obowiązek dłużnika wyplacenia określonej kwoty proces cywilny rodzaje a)egzekucyjne b)rozpoznawcze -procesowe -nieprocesowe postepowanie nieprocesowe dotyczy ono tych spraw w których nie wystepuje konflikt interesow zasady procesu cywilnego strony okresla się mianem powod(poywajacy) pozwany -zasada równouprawnienia obu stron postepowanie cywilne rozpoczyna się od przeslania pozwu przez powoda pozew musi zawierac: a)dokładne dane adresowe powoda tryb odwoławczy zazalenie-odwolanie się od postanowienia sadu podjetego w trakcie rozprawy w terminie 7 dni odwolanie(apelacja) zaskarzenie orzeczenie sadu 1 instancji do sadu 2 instancji kasacja w procesie cywilnym
prawo administracyjne przedmiot prawa administracyjnego ogol regulacji prawnych które dotycza zasad postepowania organowe administracyjnych oraz wszystkich podmiotow spełniających funkcje organu adm organy administracyjne wydzielona czesc aparatu adm które tworzy 1 osoba lub zespol wyposazona w przyp[isy kompetencyjne uprawniona do stosowania przymusu państwowego wykonujaca zadania publiczne których celem jest zaspokojenie potrzeb społecznych organem adm sa .organy administracji rzadowej (premier rada ministrow wojewoda) 2.organy administracji samorządowej(wojt prezydent burmistrz) 3.zaklady administracyjne szkoly wszelkie jednostki administracyjne 4.podmioty prywatne spełniające funkcje publiczne na podstawie umow i zlecen ze strony organow administracyjnych(gmina) zrodla prawa administracyjnego -konstytucja RP -kodeks postepowania administracyjnego -kodeks prawa cywilnego -prawa specjalne dotyczące postepowania w roznych specjalnych sektorach postepowania administracyjne jest to ogol czynności podejmowanych przez organy administracyjne na umowach obywatela strony lub z urzedu których efektem jest decyzja administracyjna czyli uprawnienie adresowane do określonej osoby prawnej fizycznej rodzaje postepowania postepowanie ogolne i szczególne Decyzja administracyjna uprawnienie adresowane do okrelsonej osoby przez organ uprawniony do stanowienia sprawy. Decyzje administracyjne podejmuje się w wyniku postepowania administracyjnego na wniosek strony(obywatela) bądź z urzedu D.A. to przyzwolenie w okrelsonej sprawie lub odmowa albo nakaz np. przyzwolenie pozwolenie na budowe Odmowa np. odmowa pozwolenia na budowe nakaz-nakaz rozbiórki budynku zbudowanego bez formalnych zezwolen decyzja mzoe być w formie materialnej dowod odmowa w formie pisemnej
Prawo- uporządkowany zbior norm zasad uznawanych i preferowanych przez społeczeństwo wyposażony w sankcje przewidziane w razie ich naruszenia -zbior uprawnien które wladza panujaca zapewnia jednostce e celu obrony jej interesu i zapewnienia swobody dzialania -norma prawna zasada regula wzor postepowania w okrelsonej sytuacji ujeta w formie nakaza zakazu bądź przyzwolenia przepis prawny- zapis normy prawnej ujetyh w formie ustawy rozporządzenia zarzadzenia regulaminu wskazujacy na jej kwalifikacje elementy normy prawnej kwalifikacja adresat wzor zachowania sankcje funkcje prawa w społeczeństwie -regulujaca Zycie społeczne gospodarcze polityczne -represyjna -dystrybucyjna zapewnienie sprawiedliwego podzialu dystrybucji i dochodu narodowego -wychowawcza prawo powinno uczyc obywateli zasad współżycia narodowego -kulturotworcza ksztaltuje kulture prawna hierarchia norm prawnych ustawa zasadnicza -konstytucja ustawa sejmu RP ratyfikowana umowa miedzynarodowa akty wykonawcze rozporządzenia zarzadzenia uchwaly prawo lokalne-prawo wydawane przez lokalne wladze publikatory prawa to dzienniki zawierające autentyczna tresc norm prawnych np. dziennik ustaw monitor polski typologia prawa -prawo stanowione i prawo naturalne p.nat. istnieje niezależnie od świadomości człowieka i jest przez niego odkrywane i wyplywa z poczucia moralności. Prawo stanowione jest wyłącznie stanowione przez ludzi i nie musi być koniecznie związane z normami moralnymi. -kryterium terytorialne prawo miedzynarodowe krajowe lokalne prawo karne-dziedzina prawa okreslajaca rodzaje czynow zabronionych i związane z tym sankcje rodzaje prawa karnego prawo materialne kodeks karny prawo karne wojskowe prawo procesowe-kodeks psotepowania karnego kodeks karny wykonawczy wykroczenie-drobne przekroczenie prawa za które przewidziana jest kara aresztu do miesiąca lub kara grzywny do wys 30 dziennych stawek wynagrodzenia minimalnego
wystepek przekroczenie prawa za które przewiodziana jest kara do 3 lat pozbawienia wolności lub kara grzywny zbrodnie najciezsze przestępstwa kara powyżej 3 lat kryterium sposobu popełnienia przestępstwa sprawstwo podzeganie namawianie do przestępstwa usiłowanie przygotowanie kryterium intencji umyślne nieumyślne ze względu na procedure postepowania ścigane z urzedu uczynki przestępstwa ściganie z prywatnego oskarzenia zbrodnie a)zwyczajne b)kwalifikowane sankcje a)społeczne b)zinstytucjonalizowane kary za wykroczenia do miesiąca aresztu i grzywna do wys 30 stawek dziennego wynagrodzenia kara za wystepki grzywny powyżej 30 stawek do 3 lat pozbawienia wolności kary za zbrodnie 15-25 lat dożywocie sankcje egzekucyjne zmuszenie adresata do wykonania obowiązku którego ow adresat nie wypełnił dobrowolnie wyroznia się przymus osobisty wykonania Prawo cywilne def i przedmiot -dziedzina prawa (wywodzi się z tradycji prawa rzymskiego) ktorej przedmiotem sa regulacje dotyczące stosunkow osobistych i majatkowych zachodzących miedzy autonomicznymi i rownorzednymi podmiotami prawa charakterystyczna cecha stosunkow cywilnych w prawie jest wzajemne powiazanie praw i obowiązków stron typologia prawa cywilnego prawo materialne kodeks cywilny prawo procesowe kodeks postepowania cywilnego w kodeksie cywilnym wyroznia się elementy: czesc ogolona(definiowanie pojec występujących w prawie cywilnym) prawo rzeczowe(regulujące kwestie własności i formy jej wladania prawo zobowiązań(stosunki majatkowe i osobiste prawo spadkowe i prawo rodzinne 2.podstawowe pojecia prawa cywilnego os-fizyczna- kazda jednostka ludzka ktorej z natury przysługują okreslone prawa szczególnym przypadkiem osoby fizycznej jest tzw nasciturus(majacy się urodzic) w którym okresla się osobe bedaca spodkobierca praw majatkowych w razie śmierci osoby bliskiej przed jej narodzeniem osoba prawna- podmioty prawa cywilnego powolane na podstawie umowy przez osoby fizyczne np. fundacje związki stowarzyszenia zdolność prawna- możliwość korzystania z praw cywilnych przysluguje każdej osobie
zdolność do czynności prawnych możliwość zawierania umow i podejmowania zobowiązań przyslugujaca osobom fizycznym od ukończenia 18r zycia osobom prawnym w momencie powolania w stosunku do osob prawnych uzywa się pojecia osobowość prawna dobra osobiste- ogol dobr materialnych i nie materialnych praw majatkowych przysługujące każdemu czlowiekowi i osobie prawnej ktorej naruszenie umozliwia obrone na drodze sadowej zbrodnie wolność osobista swoboda sumienia nazwisko i pseudonim wizerunek tajemnica korespondencji nietkalnosc mienia dobre imie twórczość naukowa artystyczna kul osoby zmarlej prawo rzeczowe- ogol regulacji prawnych dotyczących wwlasnosci i sposobu wladania nia nieruchomość- sa to czesci powierzchni ziemi(grunty) oraz trwale związane z nimi budynki bądź czesci budynkow stanowiący odrębny podmiot własności rejestr praw własnościowych prowadza wydzialy ksiag wieczystych b)formy wladania nieruchomościami -nieograniczone prawo własności pelna własność -uzytkowanie wieczyste -spoldzielcze prawo lokalne -ograniczone prawo wladania nieruchomościami(hipoteka) -zastaw -dzierzawa umowy zobowiązania i odpowiedzialność a)oświadczenie woli dobrowolne wyrazenie checi dzialania w określonym kierunku b)umowa osiwadczenie woli przynajmniej 2 stron warunki legalnosci i ważności umowy -strony posiadaja zdolność do czynności prawnych -umowa zostala zawarta dobrowolnie swiadomie -forma umowy i jej tresc jest zgodna z obowiazuajcym prawem c)zobowiązanie jest koniecznością uiszczenia jakiejs kwoty pieniężnej lub jakiegos dzialania na strony dłużnika wobec wierzyciela d)odpowiedzialność cywilna- obowiązek dłużnika wyplacenia określonej kwoty proces cywilny rodzaje a)egzekucyjne b)rozpoznawcze -procesowe -nieprocesowe postepowanie nieprocesowe dotyczy ono tych spraw w których nie wystepuje konflikt interesow zasady procesu cywilnego strony okresla się mianem powod(poywajacy) pozwany -zasada równouprawnienia obu stron postepowanie cywilne rozpoczyna się od przeslania pozwu przez powoda pozew musi zawierac: a)dokładne dane adresowe powoda tryb odwoławczy zazalenie-odwolanie się od postanowienia sadu podjetego w trakcie rozprawy w terminie 7 dni odwolanie(apelacja) zaskarzenie orzeczenie sadu 1 instancji do sadu 2 instancji kasacja w procesie cywilnym
prawo administracyjne przedmiot prawa administracyjnego ogol regulacji prawnych które dotycza zasad postepowania organowe administracyjnych oraz wszystkich podmiotow spełniających funkcje organu adm organy administracyjne wydzielona czesc aparatu adm które tworzy 1 osoba lub zespol wyposazona w przyp[isy kompetencyjne uprawniona do stosowania przymusu państwowego wykonujaca zadania publiczne których celem jest zaspokojenie potrzeb społecznych organem adm sa .organy administracji rzadowej (premier rada ministrow wojewoda) 2.organy administracji samorządowej(wojt prezydent burmistrz) 3.zaklady administracyjne szkoly wszelkie jednostki administracyjne 4.podmioty prywatne spełniające funkcje publiczne na podstawie umow i zlecen ze strony organow administracyjnych(gmina) zrodla prawa administracyjnego -konstytucja RP -kodeks postepowania administracyjnego -kodeks prawa cywilnego -prawa specjalne dotyczące postepowania w roznych specjalnych sektorach postepowania administracyjne jest to ogol czynności podejmowanych przez organy administracyjne na umowach obywatela strony lub z urzedu których efektem jest decyzja administracyjna czyli uprawnienie adresowane do określonej osoby prawnej fizycznej rodzaje postepowania postepowanie ogolne i szczególne Decyzja administracyjna uprawnienie adresowane do okrelsonej osoby przez organ uprawniony do stanowienia sprawy. Decyzje administracyjne podejmuje się w wyniku postepowania administracyjnego na wniosek strony(obywatela) bądź z urzedu D.A. to przyzwolenie w okrelsonej sprawie lub odmowa albo nakaz np. przyzwolenie pozwolenie na budowe Odmowa np. odmowa pozwolenia na budowe nakaz-nakaz rozbiórki budynku zbudowanego bez formalnych zezwolen decyzja mzoe być w formie materialnej dowod odmowa w formie pisemnej