Wyobrażalne - nie ma w rzeczywistości ale są na rys. Konstrukcyjne - konstruktor i są na rys. Produkcyjne - to co jest wykonywane w procesie. Właściwe - konstrukcyjne przyjęta w procesie. Kontrolna - do sprawdzania. Wejściowe - miejsce przyjęcia ( 1 szt. w procesie ). Stykowe - styka bezpośrednio z uchwytem. Nastawcze - względem których nastawiamy przedmiot lub narzędzie. Sprzężone - wyłącznie w obróbce wielkonożowej.

Baza jest to powierzchnia linia lub pkt przedmiotu względem której jest określany jest w sposób bezpośredni położenie rozpatrywanego pkt lini lub powierzchni.

Baza wejściowa w przedmiotach niecałkowicie obrabianych powinna stanowić powierzchnię nie podlegającą obróbce.

Baza wejściowa w przedmiotach całkowicie obrabianych powinna stanowić powierzchnie o najmniejszym naddatku.

Powierzchnia przyjęta za bazę winna być możliwie duża, gładka, bez wad technologicznych. Dla dalszych ustawień za bazy przyjmuje się powierzchnię uprzedni obrabiane, przy czym zaleca się nie zmieniać bazy. Należy stosować bazy właściwe, gdyż przyjęcie bazy zastępczej powoduje konieczność zacieśniania tolerancji. W dalszych ustawieniach można przyjąć za bazę powierzchnię surową wyłącznie do obróbki powierzchni niepowiązanych wymiarowo z innymi powierzchniami obrabianymi.

Naddatki na obróbkę

W_N0

W_{N1 g1 ØD y sØd}

W_N2

W_{N3 g2 D-d=2s}

g3

W_{Nwh c ØD} e_{b Ød}

D-d=2eb

T- tolerancja, w - grubość warstwy wadliwej, R - wysokość chropowatości powierzchni, S odchylenie przestrzenne powierzchni przedmiotu

Technologia maszyn - jest to nauka o procesach techn. Maszyn i urządzeń. - jest to nauka o sposobach przetwarzania materiałów, głównie metali i stopów w celu otrzymania wyrobów w postaci różnego rodzaju maszyn

Proces produkcyjny:

Działania organizacyjno planistyczne:

• Finanse - Marketing

• Zarządzanie materiałami

- Logistyka - Transport - magazynowanie

Działania techniczne:

1. Projektowanie

2. Proces technologiczny:

• obróbka

• montaż

Sterowanie jakością - kontrola

Serwis

Obróbka:

1. Kształtująca

• odlewanie

• obróbka plastyczna

• spiekanie proszków

2. Ubytkowa

• skrawanie: wiórowe, ścierne

• erozyjna: elektroimpulsowa, elektrochemiczna. Strumieniowa

Schemat procesu technologicznego

We Materiał wejściowy

Półfabrykat

Wy Wyrób

NORMA CZASOWA OPERACJI

t=t_j+t_pz/N [min/szt]

T=(N*t_j+t_pz)*1/60 [godz/N*szt]

t_j = t_w(1+k_u)=Σt_wi(1+k_u)

t_g≡t_m=L/V_f

Baza wejściowa w przedmiotach niecałkowicie obrabianych powinna stanowić powierzchnię nie podlegającą obróbce.

Baza wejściowa w przedmiotach całkowicie obrabianych powinna stanowić powierzchnie o najmniejszym naddatku.

Powierzchnia przyjęta za bazę winna być możliwie duża, gładka, bez wad technologicznych. Dla dalszych ustawień za bazy przyjmuje się powierzchnię uprzedni obrabiane, przy czym zaleca się nie zmieniać bazy. Należy stosować bazy właściwe, gdyż przyjęcie bazy zastępczej powoduje konieczność zacieśniania tolerancji. W dalszych ustawieniach można przyjąć za bazę powierzchnię surową wyłącznie do obróbki powierzchni niepowiązanych wymiarowo z innymi powierzchniami obrabianymi.

TYPIZACJA PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH

1. Klasyfikacja części

2. Grupowanie części technologicznie podobnych

3. Opracowanie typowych procesów technologicznych

MONTAŻ

Montaż - jest to ogół czynności mających na celu połączenie części lub zespołów w zespół bardziej złożony lub gotowy wyrób.

Operacja - jest to część procesu techn. montażu wykonywana na jednym stanowisku przez jednego pracownika (lub brygadę) nad jedną jednostką montażową (lub jednym kompletem jednostek montażowych) bez przerw na inną pracę. Operacje: Główne (Podstawowe [ połączenie, utrawalenie połączenia], Specjalne [usuwanie naprężeń, wyrównywanie]. Pomocnicze (Przygotowawcze [mycie, trawienie, czyszczenie, usuwanie zadziorów, suszenie], Zasadnicze [dopasowywanie, podgrzewanie, oziębianie, wiercenie, pogłębianie, gwintowanie, selekcja wymiarowa], Wykańczające [malowanie, konserwowanie, pakowanie], Transport. Kontrolne ( Wstępne, Międzyoperacyjne, Końcowe ).

Zabieg - jest to część operacji wykonywanych nad określonym miejscem połączenia tymi samymi narzędziami i przyrządami przy niezmiennej metodzie wykonywania pracy.

Jednostka montażowa - jest to część wyrobu montażowego oddzielnie i biorąc do udziału w procesie montażu jako całość.

Metody montażu: 1. Montaż z zamiennością całkowitą (100%). 2. Montaż z zamiennością częściową. 2.1. Montaż z zamiennością warunkową (97,5%). 2.2. Montaż z zastosowaniem kompensacji (ciągłe, nieciągłe). 2.3. Montaż z indywidualnym dopasowaniem. 2.4. Montaż z podziałem na grupy selekcyjne.

Metody organizacji montażu: Stacjonarny w całości na jednym stanowisku, stosowany do bardzo dużych mas. Ruchowy linia montażowa (Wymuszony [o stałą jednostkę czasu], Niewymuszony [przemieszczenie swobodne, ale musi się mieścić w określonym czasie]).

Przyczyny niedokładności : Lokalizacja ( obrabiarka, uchwyt, narzędzie, przedmiot obrabiany, człowiek ), Zależne ( od przebiegu procesu, od parametrów techn., od czasu, od pomiaru ), Rodzaje a) geometryczne, b) kinematyczne, dynamiczne ( odkształcenia elem. układu OUNP pod wpływem: sił [skrawania, mocowania], temp., naprężeń własnych ).

Tolerancja

Sztywność

Wskaźnik sztywności j = F/y [kN/mm]

Prod. jednostkowa - (wielkość prod.) mała liczba wykonywanych wyrobów, (stałość prod.) brak z góry ustalonej powtarzalności, (obciążenie obab.) obciążanie obrabiarek różnymi przedmiotami bez jakiejkolwiek prawidłowości ich zmiany, (rodzaje obrab.) obrab. uniwersalne (ogólnego przeznaczenia, sterowane numerycznie), (rozmieszczenie stanow.) w układzie rodzajowym, (zakres operacji) szeroki, (opracowanie procesów techn.) techn. bardzo uproszczona, (koszt przygot. prod.) bardzo niski, (koszt jedn. prod.) bardzo wysoki.

Prod. seryjna - (wielkość prod.) średnia liczba wykonywanych wyrobów, (stałość prod.) okresowe uruchamianie serii, (obciążenie obab.) okresowa zmiana przedmiotów na obrabiarkach, (rodzaje obrab.) obrabiarki prod., specjalizowane sterowane numerycznie centra obróbkowe, autonomiczne stacje obróbkowe elastyczne systemy obróbkowe, (rozmieszczenie stanow.) w gwiazdach prod., (zakres operacji) wąski, (opracowanie procesów techn.) pełna dokumentacja techn., (koszt przygot. prod.) wysoki, (koszt jedn. prod.) niski.

Prod. masowa - (wielkość prod.) duża liczba wykonywanych wyrobów, (stałość prod.) ciągła prod. przez znaczny okres, (obciążenie obab.) ciągłe obciążenie, (rodzaje obrab.) obrabiarki zespolone, linie obróbkowe, obrabiarki specjalne, (rozmieszczenie stanow.) w liniach prod., (zakres operacji) podporządkowany taktowi linii, (opracowanie procesów techn.) opracowanie bardzo szczegółowe, (koszt przygot. prod.) bardzo wysoki, (koszt jedn. prod.) bardzo niski.

Środki produkcji: informatyczne, transportu, magazyny, środki kontroli, środki technologiczne (urządzenia, obrabiarki, oprzyrządowanie [przyrządy, uchwyty, narzędzia]), uniwersalne, specjalizowane, specjalne.

Koszt wytwarzania ( K=K_B+K_P) 1) Koszt bezpośredni (K_B= K_M+ K_R+ K_Sp, koszt materiału K_M, koszt robocizny K_R, koszty specjalne K_Sp) 2) Koszt pośredni (K_P= K_Wr+ K_Wo+ K_Zo, koszty wydziałowe [koszty ruchowe K_Wr, koszty ogólne K_Wo], koszty zakładowe ogólne K_Zo).

Opracowanie procesów techn.	Technologia bardzo uproszczona	Pełna dokument. Technolog.	Opracowanie bardzo szczegółowe
Koszt przygotowania produkcji	Bardzo niski	Wysoki	Bardzo wysoki
Koszt jednostki produkcji	Bardzo wysoki	niski	Bardzo niski

Tolerancja

S₀

ESPT₁

S₁

ESPT₂

ESPT_k-1

Sk-1

ESPT_k

Sk

Obróbka jest to proces polegający na zmianie kształtu wymiarów jakości warstwy wierzchniej i właściwości fizycznych materiału.

ESPT - element strukktury procesu technologicznego

S-stany

F(ESPT_i); S_i-1-S_i - funkcja poszczególnego kroku

F(PT); S₀-S_k - funkcja całego procesu

Półfabrykat jest to częściowo obrobiony element podlegający dalszej obróbce

Półfabrykaty (metalowe, niemetalowe, kompozyty): 1) Mat. hutnicze walcowe (pręty [ciągnione, druty], rury, kształtki, blachy [wykroje, wytłoczki], 2) odkuwki [swobodne, matrycowe], 3) odlewy, 4) spiekane (z proszków), 5) spajane.

Cechy charakterystyczne procesu technologicznego:

• zmiany zachodzą stopniowo

• zmiany wywoływane w poszczególnym ESPT są na ogół odwracalne

PROCES TECHNOLOGICZNY:

#operacja

# ustawienie

# pozycja

#zabieg

#przejście

#czynności pomocnicze

#ruch

OPERACJA- jest to część procesu technologicznego wykonywana na jednym stanowisku roboczym przez jednego pracownika (lub brygadę) na jednym przedmiocie (grupie przedmiotów) bez przerw na inną pracę

USTAWIENIE jest to część operacji przy jednym zamocowaniu przedmiotu

ZABIEG jest to część ustawienia wykonywana przy określonym położeniu przedmiotu względem narzędzia.

PRZEJŚCIE jest to zdjęcie kolejnej warstwy materiału przy jednym przejściu i tych samych parametrach.

t_j

t_w t_u

t_g t_p t_o t_f

t_oo t_ot t_fn t_fo

t_j - czas jednostkowy

t_pz - czas przygot-zakończ

t_w - czas wykonania

t_u - czas uzupełniający

t_g - czas główny

t_p - czas pomocniczy

t_o - czas obsługi stanowiska

t_ot - czas obsł. stanow. Technicz.

t_oo - czas obsługi organizacyjnej

t_f - czas na potrz. fizjologiczne

t_fo - czas na potrz. fizj. - posiłkowe

t_fn - czas na potrz. fizj. - naturalne

t_m - czas magazynowy

N - liczba sztuk w serii

L - długość drogi ruchu posuwowego

V_f - prędkość ruchu głównego

f - posuw

n - prędkość obrotowa

k_u - wsp. czasu uzupeł. (0,12 - 0,18)

Koszt

zł/szt

ED1 ED2 ED3

1 2 3

1. Docieranie

2. szlifowanie

3. toczenie

Techniczna granica dokładn. obróbki: 1,2,3

ED zakres ekonomicznej dokł. obróbki

Y Y_Σ

Y_Σ

Y_w Y_k

Y_p`

Y_p

X

Przemieszczenie

Y_w=f/jw * (l-x)²/L²

Y_k = F/jk * x²/L²

Y_s = F/js = const

Y_p = F/3EJ * (L-x)²/l * x²

Y_pmax = x = ½ → Y_p = FL³/48EJ

Współczynnik sztywności obrabiarki

F

W d K

L

T ES

∆

EI

D B A W

D - nominalny

W - rzeczywisty

A - graniczny dolny

B - graniczny górny

Odchyłka = niedokładność ∆ = w-D

Błąd = odchyłka niedopuszczalna

Odchyłka dopuszczalna A<W<B

ES, EI > 0 i ES > 0

ES, EI < 0 i EI < 0

---