Peter Petersen	Maria Montessori	Celestyn Freinet	Owidiusz Decroly
Model szkoły	Strukturalna	Humanistyczna	Interpetatywna	Funkcjonalna
Cel kształcenia	Podporządkowanie się normom ustanowionym przez grupę, życia w grupie	Stworzyć warunki do naturalnego rozwoju dziecka. "Pomóż mi to zrobić samemu"	Stworzyć warunki do swobodnej, twórczej i spontanicznej aktywności	Nauczyć życia przez życie, przygotowanie do życia społecznego
Treść kształcenia	Uczono określonego reagowania na sytuacje środowiska społecznego Ciąg przerywanych sytuacji i reagowania na nie Kursy przedmiotowe i koła zainteresowań, zajęcia zblokowane Rozmowa: W kole, sprawozdanie, wykład, wypowiedź, kurs, Zabawy Wolne, dydaktyczne, w czasie pauzy, gimnastyczne, widowiska Praca Grupowa, różne kursy Uroczystości Poranna, zakończenie tygodnia, pożegnalna, itp.	praktyczne ćwiczenia dnia codziennego kształcenie zmysłów edukacja matematyczna edukacja językowa wychowanie kosmiczne wychowanie religijne	-Rozwój aktywności które wynikają z typu inteligencji dziecka (Uczenie się w wyniku aktywności). -Rozwój predyspozycji dziecka. -Poszukiwanie osobistych interpretacji, ważne jest jak dziecko dochodzi do wyniku. -Nauka czynności dnia codziennego (rozwijających zainteresowania) w pracowniach wewnętrznych i zewnętrznych	- odpowiedzialność zbiorowa, - działalność oparta na swobodzie dzieci - budowanie relacji w grupie, - obudzenie w dziecku zrozumienia dla tego co wykonuje i wdrażanie do kierowania samym sobą, -respektowanie wolności innych oraz samodzielności w życiu - potrzeba aktywności, - rozwijanie pewności siebie, -kontakt ze środowiskiem przyrodniczym -ośrodki zainteresowań -zamiast przedmiotów były rozległe tematy sięgające w różne dziedziny. Tematy czerpano z dziejów człowieka. -Proces uczenia się na lekcji: obserwacja, kojarzenie i wyrażanie.
Organizacja kształcenia	Podział na trzy grupy rodowe, każda grupa miała jednego nauczyciela: Dzieci z rocznika pierwszego, drugiego i trzeciego (40 osób) Dzieci z rocznika czwartego, piątego i szóstego Dzieci z rocznika siódmego i ósmego (30-35 osób) Młodsze dziecko miało starszego opiekuna - chrzestnego. Praca w grupach 4 osobowych, 2 chrzestnych i 2 dzieci. W wyższych grupach organizowane były kursy przedmiotowe i koła zainteresowań (dyskusja w kole, praca w grupach). Tygodniowy rytm pracy Sytuacje w których dzieci się uczyły: Rozmowa, zabawa, praca, uroczystości	Organizowanie środowiska dziecka Przedmioty wynikające z faz wrażliwości dziecka, same przykuwające uwagę. Fazy wrażliwości - polaryzacja uwagi (obserwacja i naśladownictwo), naturalne skupienie uwagi skierowane na: faza od urodzenia do 6 r.ż język mówiony i pisany, ruch, porządek, zachowania społeczne faza 7 - 12 lat moralność, sprawiedliwość, dobro i zło, uczucia religijne, różne dziedziny wiedzy naukowej, studiowanie całości poprzez badanie detalu faza 13 - 18 lat godność osobista, wiara we własne siły, odpowiedzialność Odpowiednio pomyślane środki dydaktyczne (przyciągające uwagę). Otoczenie rozwojowe powinno być zorganizowane w aspekcie materialnym, dynamicznym i osobowym: aspekt materialny aspekt strukturalno - dynamiczny zasada budowania otoczenia dla dziecka zasada pracy ze środkami dydaktycznymi zasada porządku i wolności aspekt osobowy jacy ludzie otaczają dziecko: rodzice, rówieśnicy, nauczyciel Jak odbywa sie edukacja: faza nazwania, asocjacji faza przyporządkowania faza kontroli	-klasy zastąpione pracowniami. - tworzyły się grupy pracowniane -plany tygodniowe Indywidualne plany ucznia pisanie co poniedziałek i dawane opiekunowi, a w sobotę było rozliczanie. - samodzielne dochodzenie do wiedzy Metody: -drukowanie tekstów -fiszki zamiast podręczników, pisane samemu - gazetka gablotowa i drukowana - korespondencja między szkolna	-gry wychowawcze: - gry indywidualne - ćwiczenia w małych grupach, - praca całej klasy, -klasy lepsze i słabsze o jednakowym programie, tylko inaczej prowadzone lekcje -grupy uczących się dzieci powinny być jednolite i mało liczne (30 osób) -klasy równoległe dla dzieci słabo uzdolnionych (20 osób) i anormalnych (12 osób)

Ocenianie	Ocenianie, rozliczanie co umieją młodsi za pomocą starszych (chrzestnych), podsumowanie wyników	nie ma klasycznego oceniania Ocenianie diagnozujące! - ma pomóc w pracy z dzieckiem rozpoznanie potencjału dziecka diagnozowanie systematyczne jego zainteresowań	Samoocena (w formie wykresu), ocena kolegów, testy rozpoznawcze, dyplomy sprawności, publikacja najlepszych tekstów	- ocenianie zastąpiono opisową charakterystyką postępów ucznia, - systematyczna, stała ocena zamiast egzaminów - regularnie opracowywane raporty zamiast świadectw,
Nauczyciel	dowódca, kierownik w grupie, ustalał prawa	pomaga mądrze w naturalnym, indywidualnym rozwoju każdego dziecka tworzy warunki do tego rozwoju nie przeszkadza, nie szkodzi i nie ingeruje w rozwój dziecka dostrzega zainteresowania, nazywa je	Doradca Partner pomocnik	Funkcja kierownicza, obserwator, korygował, organizował pracę, czuwał, zachowywał dyscyplinę i porządek w grupie, oceniał, sam się bezustannie kształcił w tym kierunku, posiadał łatwość przekazu informacji

---