Komunikowanie interpersonalne

potrzebna jest kulturowa pozajęzykowa wiedza o świecie, aby zaszło komunikowanie

w procesie komunikacji maksymalizujemy to, co osobiste

komunikacja nacechowana relacją między rozmówcami

Teoria systemowa w komunikowaniu

1. komunikowanie interpersonalne - całość to więcej niż suma części, system ma inne cechy niż suma elementów wchodzących w jego skład, znaczenie konwersacji nie jest sprowadzone do znaczeń poszczególnych wypowiedzi rozmówców

2. każdy system ma pewien stopień otwartości - system komunikowania społecznego może się zmieniać jedynie w pewnych określonych granicach, może podlegać rozwojowi, stagnacji lub regresji, w wyniku czego uzyskuje odmienne od początkowych poziomy złożoności, może dokonywać autokorekcji, jako system cechuje się organizacją hierarchiczną, choć granice między poziomami są możliwe do przekroczenia, Koestler - system nadrzędny wobec danego systemu można nazwać „holonem”

3. złożoność organizacyjna (strukturalna) - złożoność organizacyjna reprezentuje stopień zróżnicowania zmienności elementów wewnątrz systemu,

- organizacja najprostsza - łańcuch zdarzeń jest tak ściśle określony, że każde konkretne zdarzenie można przewidzieć na podstawie zdarzenia poprzedniego,

- organizacja najbardziej złożona - całkowicie przypadkowa sekwencja wydarzeń, każe wydarzenie jest równie prawdopodobne jak każde pozostałe

4. zdolność autoregulacji - każdy system jest w pewnym stopniu niezależny od otoczenia, więc może samodzielnie kształtować swe działania i określać cele , wolność nawiązywania kontaktów i określania poziomu ich intymności zależy od woli partnerów

Ujęcie systemowo - pragmatyczne - tzw. szkoła Palo Alto

twórcy: lekarze, psychiatrzy

psychoterapia rodzin,główna teza: hipoteza, ze choroba psychiczna stanowi wynik zaburzenia stosunków interpersonalnych wewnątrz rodziny, zgodnie z tą opinią patologia powinna być rozumiana jako proces interakcyjny, w którym specyficzna jakość komunikowania powoduje szaleństwo jednego z członków systemu rodzinnego

Watzlawick - „jakaś piąta część całej komunikacji ludzkiej służy dla wymiany informacji, podczas gdy reszta dotyczy nie kończącego się procesu definiowania, potwierdzania, negowania i redefinicji istoty naszych relacji z innymi”

granica między patologią i normą nie jest ani sztywna, ani ściśle określona

założenia systemowe tej koncepcji:

1. istnieje tworzony przez komunikacje system społeczny, w który włączony jest każdy człowiek, nie zaczyna ani nie kończy tego systemu, tylko swój udział

2. akty komunikacyjne to zachowania obserwowalne, wnoszące wkład w proces wymiany interpersonalnej i kształtowania takich stosunków społecznych, które bez komunikacji nie miałyby miejsca

3. system komunikowania jest sekwencja wydarzeń, które zachodzą jedno po drugim, nie można go przerwać, każdy akt zachowania może być źródłem informacji, milczenie też jest komunikowaniem

4. każdy akt komunikowania ma 2 aspekty:

- aspekt zawartości merytorycznej

aspekt określania relacji między rozmówcami (wg Batesona to report i command - report i rzeczywistość realna lub wyimaginowana, command to interpretacja aktu komunikacyjnego w odniesieniu do relacji interpersonalnej między nadawcą i odbiorcą)

Poziomy:

1. treść - co mówię?

2. Relacje - jak mówię?

Kod prozodyczny, kod kinetyczny, kod proksemiczny

kod prozodyczny - wokalizacja tekstu, wewnętrzna akcentuacja tekstowa, zwracam uwagę odbiorcy na jakiś aspekt komunikatu, służy on osiągnięciu porozumienia, mogę to traktować manipulacyjne

efekt rozcieńczenia informacji - odbiorca nie wie, na którym aspekcie komunikacji skoncentrować swoją uwagę

kod kinetyczny - związany z ruchem, mała motoryka, mimika, wyraz oczy, duża motoryka: poza ciała, ruchy rąk,

kod proksemiczny

prawidłowa komunikacja wymaga spójności między warstwą emocjonalną a merytoryczną porozumienia - komunikat kongruentny, spójność symultaniczna

szkoła Palo Alto przyjmuje 3 zjawiska komunikacyjne za najbardziej destruktywne:

1. dyskwalifikacja, powiązanie partnera, dyskwalifikacja transakcyjna, druga wypowiedź nakłada się na pierwszą w sposób enigmatyczny

2. osiągnięcia?

3. mieszanie w głowie, budzenie u rozmówcy niepewności wobec jego własnych odczuć, poglądów

4. przekaz paradoksalny, zawiera błąd logiczny, powoduje dwuznaczność, wypowiedzi paradoksalne stają się tworzeniem sytuacji bez wyjścia, gdy zachodzą następujące warunki interpersonalne:

- istnieje relacja komplementarna, najczęściej związek rodzic - dziecko,

- przekaz zbudowany na zasadzie wewnętrznej sprzeczności, neguje to, co afirmuje

- sytuacja jest nie do uniknięcia, relacje są trwałe

Założenia podstawowe na temat relacji patologicznych w stosunkach wewnątrzrodzinnych:

• system komunikowania podporządkowany jest pewnym regułom grupowym, każde złamanie reguł wymaga przeciwdziałania w celu utrzymania stabilności systemu

• w systemach działających prawidłowo spotyka się więcej reguł cechujących się mniejszą sztywnością niż w systemach chorych

• w systemach chorych nie ma reguł meto komunikacji, które dopuszczają możliwość zmiany

• funkcja terapii jest podobna do funkcji metakomunikacji, inspiruje system do wprowadzania nowych zasad porozumiewania się i kontaktowania, tworzy się perspektywę spojrzenia z dystansu

w odniesieniu do schizofrenii:

• karanie za prawidłową percepcję rzeczywistości uczy braku zaufania do informacji dostarczanych przez własne zmysły

• obwinianie za przeżywanie emocji zakazanych

• przekazy paradoksalne powoduję, ze równie niemożliwe jest podporządkowanie się im, jak i niepodporządkowanie

kod ograniczony i rozwinięty, symboliczny interakcjonizm

Symboliczny interakcjonizm

poprzez język uczymy się ról społecznych

komunikowanie - wymiana podzielanych symboli w celu uzgodnienia znaczeń, jakie mają poszczególne obiekty dla współdziałających ze sobą osób, reagujemy na własną interpretację tego przekazu

hipoteza Sapira - Whorfa - system językowy determinuje obraz świata, jaki mają użytkownicy danego języka, osoby posługujące się różnymi językami żyją w różnych rzeczywistościach

lub

stosunek jednostki do rzeczywistości społecznej zależy od symbolicznej reprezentacji tego świata w umysłach uczestników danej kultury, nie da się przekazać bezpośrednich stanów psychicznych, odczuć, myśli

kontakt, komunikacja międzyludzka - wymiana znaków

człowiek nie jest reaktywny (nie podąża ślepo) tylko jest konstruktorem znaczeń, czyli reaguje na swoją interpretację

Korzybski - prawa przestrzegające przed tyranią słów:

• zasada nieidentyczności, tj. słowo nie jest obiektem oznaczonym

• zasada niewszechstronności, tj. słowo oddaje tylko niektóre właściwości oznaczanego obiektu

• zasada samoodzwierciedlenia, tj. słowa tworząc systemy odnoszące się do samych siebie budują rzeczywistość semantyczną, niezgodną z rzeczywistością społeczną i fizyczną

rola społeczna pozwala przewidzieć zachowania wzajemne członków społeczności, pozwala koordynować działania bez prowadzenia stałych negocjacji na temat tego, kto, co, kiedy i gdzie ma robić

stosunki społeczne są zadowalające, gdy partnerzy pełnią role zgodnie z oczekiwaniami

nadawca jest zewnętrznie osobą mówiącą, wewnętrznie słuchaczem; słuchacz jest zewnętrznie osobą milczącą, wewnętrznie musi aktywnie rekonstruować przekazywane informacje, odtwarzać intencje i znaczenia zawarte w wypowiedzi partnera

Koncepcja kodu ograniczonego i rozwiniętego

koncepcja Basila Bernsteina, badacz ten analizował znaczenie przynależności społecznej młodzieży brytyjskiej dla jej rozwoju językowego

→ zachowania językowe członków klasy robotniczej są uboższe niż zachowania językowe członków klasy średniej

różnica jest na tyle duża, że pozwala na stwierdzenie istnienia dwu odrębnych systemów porozumiewania się: kodu ograniczonego i kodu rozwiniętego

kod - osobisty wariant użycia języka

socjolekt - użycie języka ze względu na przynależność do klasy społecznej

Bernstein - grupa (otoczenia) wzmacnia przyzwyczajenia wyniesione z domu, nie wychodzimy poza to środowisko

nasycamy język cechami społeczności, np. gwarą,

osoby posługujące się podobnym kodem dogadują się bez trudności

osoby posługujące się kodem ograniczonym mają uboższy obraz świata

Cechy kodu ograniczonego

Cechy kodu rozwiniętego

1. ujmowanie wydarzeń w sposób konkretny 2. częste stosowanie sygnałów niewerbalnych 3. przekonania o oczywistej słuszności swoich poglądów, po posiadaniu recepty naprawdę 4. trudności w operowaniu materiałem abstrakcyjnym 5. ujmowanie wydarzeń w perspektywie teraźniejszości, nieumiejętność odraczania gratyfikacji 6. wkraczanie w zastany system znaczeń dotyczący ról społecznych, świata polityki 7. koncentracja na roli społecznej, brak patrzenia na człowieka jako na istotę ludzką, z emocjami, przeżyciami - skupienie się na roli zawodowej, nie indywidualizuje ról społecznych

1. ujmowanie wydarzeń na różnych poziomach abstrakcji 2. stosowanie subtelnych rozróżnień słownych 3. przekonanie o względności własnych poglądów i przyznawanie innym prawa do innego spojrzenia 4. łatwość operowania materiałem abstrakcyjnym 5. ujmowanie wydarzeń w odległej perspektywie czasowej, duża zdolność odraczania gratyfikacji 6. zdolność do poruszania się w wieloznaczności, 7. zdolność poruszania się w indywidualności, koncentracja na osobie a nie na roli

Goleman - twórca koncepcji inteligencji emocjonalnej, odraczanie gratyfikacji występuje u inteligentnych emocjonalnie ludzi

dlaczego depolityzacja jest potrzebna w relacjonowaniu wiadomości politycznych

ukryty i jawny wymiar zachowań komunikacyjnych

Typologia ukrytych i obserwowalnych aktów komunikowania - Penman

Robyn penman - odnosi się do komunikowania w bezpośrednich kontaktach interpersonalncych

komunikowanie wg Penmana - podlegający normowm, czasowo-przestrzenny cykl połączonych zachowań angażujących 2 lub kilkaosób znajdujących się wzajemnie w swoich polach percepcyjnych

podstawowa jednostka komunikacyjna - sekwencja dwuruchową: zachowanie jednej osoby wywołuje zachowanie drugiej, takie, które bez pierwszego nie miałoby miejsca

wg Penmana w układach długotrwałych konieczne jest uwzględnienie poziomu ukrytego

odczytanie znaczenie danego aktu komunikacyjnego wymaga uwzględnienia tych elementów:

• kontekstu sytuacyjnego,

• kanału werbalnego

• kanału niewerbalnego

obserwowalny poziom komunikacji w większości wypadków wyrazany jest przez przekazy werbalne na temat rzeczywistości, natomiast głębszy, ukryty poziom zawierać będzie te same komunikaty zanalizowane pod kątem zawartej w nich infromacji o stosunku interpersonalnym i wzbogacone o towarzyszącą im warstwę niewerbalną

=

na powierzchni omawia się sprawy świata, na poziomie głębszym sprawy świata ujmuje się w odniesieniu do stosunków między rozmówcami

opis poziomu ukrytego - wymaga wyjścia poza bezpośrednie dane słowne i inferowanie znaczeń z całości dostępnego kontekstu

wymiary interakcji społecznych:

1. siła

2. ustosunkowanie

- od uległości i niepewności do agresji i pewności siebie

• podstawowe kategorie na poziomie obserwowalnym: agresja, niezgoda, uniki, rada, wymiana, prośby, wsparcie, zgoda, ustępstwo

• inicjowanie, budowanie wspólnoty, współdziałanie, oferowanie, odrzucenie, kontrolowanie, sprzeciw, opór, wtapiania się, bierne uleganie, szukanie wsparcia, służenie, wycofywanie się, rezygnacja, uchywalnie się, powstrzymywanie się

Relacja między poziomem obserwowalnym a ukrytym

wg Penmana uczestnicy konwersacji mają swobodę wyboru reakcji bądź na kierowany do nich przekaz otwarty bądź ukryty, zależy, co w danej sytuacji jest bardziej przydatne

Analiza transakcyjna Erica Berne'a

koncepcja dotyczy zaburzeń zachowania w bezpośrednim związku z procesem komunikowania

analiza ma rodowód psychoanalityczny

nurt - psychoanaliza - akcent na wczesnodziecięce doświadczenia, Berne - wtedy kształtuje się skrypt życia, na ogół destrukcyjny, są 3 rodzaje osobowości, Berne i Freud odwołują się do zaspokajanie popędów u Berne'a - popęd emocjonalny

Berne - potrzeba kontaktu społecznego jest równie ważna jak potrzeby biologiczne

• człowiek potrzebuje uwagi i aprobaty

• w dzieciństwie człowiek potrzebuje dotyku, potem przeradza się to w potrzebę komunikowania

• człowiek uczy się sposobów zdobywania uwagi otoczenia, świadomych i nieświadomych

• podstawowy sposób to prowadzenie gier

• potrzeba kontaktu

• kontakt - aprobata lub dezaprobata, najgorsza obojętność

zjawisko stosunków społecznych - ciągłe, konstytuuje społeczeństwo

gry - wciągnięcie partnera w kontakt, nawiązanie bezpośredniej komunikacji tak długiej, aż osiągnie się pożądaną gratyfikację

rodzaje gier:'

• gry życiowe - trwają całe lata, alkoholik

• gry małżeńskie, - Kochanie

• gry seksualne - perwersja

• gry towarzyskie - wada

• gry przestępcze - policjanci i złodzieje

• gry terapeutyczne - ubóstwo

• gry konstruktywne - pracowite wakacje

podstawą jest system komunikowania się uzależniony od stanów ego: dorosły, rodzic, dziecko

komunikaty wg struktury osobowości:

dorosły - wymagania rzeczywistości, zadania rzeczowe, najlepsze przy załatwianiu problemów, niezbędny do przeżycia w tym świecie

rodzic - charakter powinnościowy, znaczenia związane z obowiązkami i normami społecznymi, nie zawsze liczą się z rzeczywistością, rodzic opiekuńczy i rodzic krytyczny, powtarzanie zachowań naszych rodziców, nieświadomie przejęte wzory, wzory nie muszą być w fomie dokładnie naśladowane, przymus powielania,

• krytyczny - oceniający, krytykujący

• opiekuńczy - troska, dodaje otuchy

dziecko - życie emocjonalne, możne wnosić wdzięk, radość, twórczość

• żywiołowe, naturalne, buntownicze

• przystosowane, spełnia wymogi rodziców

trzeba pielęgnować w sobie dziecko

Berne - większość rodziców jest krytycznych wobec nas

głód:

• uznania (Głaski werbalne), pierwotny głask to uścisk dłoni, potrzeba dowartościowana, człowiek pożeraczem aprobaty, w wypadku niezaspokojenia depresja, dysfunkcje społeczne, nawet śmierć

• uwagi, nasze działania są nastawione na interpretację

głaski:

• dotyk fizyczny

• poświęcanie uwagi osobie, emocjonalne zauważenie drugiej osoby

tzw. transakcje komplementarne - płynne, bezkonfliktowy przebieg komunikacji

transakcja skrzyżowana, konfliktowa

transakcja komplementarna:

• bodziec i reakcja transakcyjna zgodznie z oczekiwaniami przebiegają

• druga osoba reaguje na bodziec pierwszej, zauważa jej obecność i jej działania

transakcja konfliktowa:

• bodziec i reakcja odbiegają od oczekiwań wzajemnych, są niezgodne, bodziec jednej osoby, połączony z oczekiwaniem reakcji tej samej struktury osobowości spotyka się z inną, np. dorosły i dziecko

jest to koncepcja psychoanalityczna - zakłada ograniczenie samoświadomości co do swych zachowań interpersonalnych

komunikowanie zdrowe - człowiek kieruje sobą w sposób autonomiczny, dysponuje trzema umiejętnościami:

• autorefleksja, samoświadomość ograniczeń swych procesów percepcyjnych, rzeczywistych uczuć p i pragnień

• swoboda wyboru wyrażania swych stanów wewnętrznych, przejęcie kontroli nad każdą strukturą osobowości

• intymność, czyli szczerość i otwartość, pozbawiona ukrytych zamiarów i egoizmu

komunikowanie autonomiczne - uniezależnienie się od wyników wpływów wychowawczych i nieświadomych procesów motywacyjnych, przywrócenie człowiekowi możliwości świadomego kierowania swoim własnym życiem

GRY czyli pośrednie komunikowanie się lub ukrywanie pewnej części własnych przeżyć.

Ukrywanie lub pośrednie wyrażanie własnych uczuć czy zamierzeń może być względnie stałym sposobem funkcjonowania człowieka w pewnych życiowych sytuacjach. Możliwość stałego stosowania gry z jakąś osobą może stać się podstawą trwałego związku. Gry -to specyficzne formy pośredniego wyrażania pewnych treści lub ich ukrywania. Cechą charakterystyczną gry jest to , że podejmowana jest ona dla zrealizowania pewnego ukrytego celu. Generalnie w grze pojawiają się dwa cele: jawny, akceptowany społecznie- ukryty, nieakceptowany społecznie. W grze uczestniczą najmniej dwie osoby. Jedna z nich inicjuje grę. To ona określa cele gry i osiąga zyski, gdy cele zostaną zrealizowane. Osobie drugiej udział w grze i przebieg gry jest narzucony. Najczęściej osoba ta nie ma żadnych zysków z gry. Zazwyczaj ponosi ona nawet pewne koszty związane z udziałem w grze. Najbardziej typowym jest poczucie winy. Dlatego w opisie gier jeden z jej uczestników jest często określany jako "prześladowca " lub "zwycięzca", drugi zaś "ofiara".

Antygra - to jest prowadzenie rozmowy tak, aby skończyła się zdemaskowaniem ukrytego celu osoby, która zainicjowała grę. Podjęcie przez dwie osoby takiej gry, która przynosi zyski obydwu partnerom, może więc stać się podstawą powstania między nimi trwałego, odpornego na trudności związku . Równocześnie jednak efektem stosowania tego rodzaju gier, jest wytworzenie się pomiędzy uczestniczącymi w nich osobami coraz większego dystansu, niezrozumienia. W miarę trwania takich związków zmniejsza się poczucie bliskości, osłabia się poczucie wzajemnej satysfakcji z kontaktu (gra-Alkoholik). Inne rodzaje gier: " Tak, ale..", " Moje lepsze niż twoje "," Gdyby nie ty".

Co to jest analiza transakcyjna?

Ludzie od czasu do czasu zmieniają miejsce, pozycję ciała, brzmienie głosu, sposób wysławiania się. Tym zmianom behawioralnym towarzyszy zmiana w uczuciach. Te zmiany i różnice zrodziły pojecie stanów ego. Każdy człowiek dysponuje ograniczonym repertuarem takich stanów.

1. Stany ego będące próbą naśladownictwa wzorów rodzicielskich. - rodzic

2.Stany ego autonomicznie prowadzące w kierunku obiektywnej rzeczywistości. - dorosły

3.Stany, które reprezentują archaiczne przeżytki - wciąż aktywne stany ego utrwalone we wczesnym dzieciństwie. - dziecko

Przejawy stanów ego najprościej oddają określenia: Rodzic, Dorosły, Dziecko. Schemat pełnej osobowości każdego człowieka obejmuje jego Rodzicielskie, Dorosłe i Dziecięce stany ego. Są one starannie rozdzielone i często ze sobą sprzeczne. Wszystkie mają ogromną wartość dla przetrwania. Jednostkę stosunków społecznych nazywamy transakcją. Prosta analiza transakcyjna polega na postawieniu diagnozy stwierdzającej, który ze stanów ego wysłał bodziec transakcyjny i który wykonał reakcję transakcyjną. Istnieją reakcje komplementarne (Rodzic-Rodzic, Rodzic, Dziecko) oraz skrzyżowane, które przerywają transakcję I typu (bodziec Dorosły-Dorosły, a reakcja Rodzic-Dziecko) lub typu II (bodziec Dorosły-Dorosły, reakcja Rodzic-Dziecko) -znana terapeutom reakcja przeciwprzeniesienia. Tego typu gry zachodzą w powierzchownych kontaktach. Bardziej złożone -to transakcje ukryte, angażujące więcej niż dwa stany ego równocześnie one stanowią podst. gier.

Transakcja podwójna - drugie dno, jednocześnie poziom społeczny dorosły-dorosły, poziom psychologiczny dziecko-dziecko

transakcje mogą być pojedyncze lub podwójne

wypowiedź ze sfery autentycznej i sfery politycznej - dokonać analizy transakcyjnej

odnajdujemy gry toczące się w sferze polityki za 3 tygodnie, przeczytać jedna grę

głask nie musi być pozytywny, nawet kłótnia jest rodzajem głasku

stany ego powinny być względnie zrównoważone

analiza konwersacyjna, reguły interpersonalne i tekstowe, implikatury konwersacyjne i konwencjonalne

wywiady - fragmenty - przynosimy

analiza konwersacyjna

rozmowa - aktywne uczestniczenie, wyrażenie swojego zdania, ustosunkowanie do naszej wypowiedzi

rozmowa - najbardziej podstawowy sposób komunikowania się ludzi

Levinson - rozmowa - sposób mówienia, w którym dwoje lub więcej uczestników swobodnie wymienia się rolą nadawcy i odbiorcy, a który pojawia się w otoczeniu nieinstytucjonalnym, to użycie języka uwzględniające parametry czasowe, przestrzenne, społeczne, psychiczne i lingwistyczne

warunkiem rozmowy - podzielanie pewnej pozajęzykowej wiedzy na temat świata, do której mogę się odwoływać osoby rozmawiające

Leech - najważniejszym elementem konserwacji jest aktywne poszukiwanie najtrafniejszych, czyli najbardziej zrozumiałych sposobów wyrażania intencji i aktywne rozpoznawanie intencji zawartych w wypowiedziach rozmówców, z równoczesnym śledzeniem wymogów sytuacji

Mc Lughlin - istota rozmowy to proces planowania realizacji działań komunikacyjnych przez osobę mówiącą

rozmowa jest czymś głębszym niż konwersacja

czynniki wpływające na przebieg rozmowy:

• procesy poznawcze - odnosi się do percepcji partnera i samego siebie, co decyduje o doborze środków językowych, poznanie przed poznaniem, budujemy schemat poznawczy, czyli punkt odniesienia do dalszej interpretacji

• uwarunkowania społeczne i kulturowe - odwołanie do kontekstu społecznego, specyfiki zachowań językowych, czynniki socjo-demograficzne

• motywacja - powody podejmowania rozmowy, cele i zadania, zazwyczaj wiele motywacji

• aparat anatomiczno-fizjologiczny - sprawność aparatu emisji i odbioru

• zmienne osobowościowe - indywidualne cechy: osobowość, inteligencja, temperament - wrodzony

• cechy interakcji - odnosi się do specyfiki kontaktu interpersonalnego, poziomu znajomości, atrakcyjności wzajemnej

• stan emocjonalny - chwilowe nastroje

• sytuacja zewnętrzna - obiektywne cechy środowiska

- podkreślanie tego, co nas łączy, łączenie więzi, obszaru wspólnoty - nie chodzi wcale o to, by ujednolicać

Gadamer - rozmowa to doświadczenie intelektualno - emocjonalne, które polega na tym, że po zakończeniu rozmowy nie jestem tym, którym byłam przed rozmową, na coś jestem uwrażliwiona

pogawędka to co innego niż rozmowa, rozmowa - aktywizuje pokłady głębsze w nas

ogólne zasady konwersacji

chodzi o poczucie, z jakim się kończy rozmowę

rozmowa jest wtedy, kiedy obie strony traktują to jako rozmowę

koncepcja konwersacji wg Grice'a - teoria implikatur - podstawowym zjawiskiem w wymianie konwersacyjnej jest tworzenie niekonwencjonalnych znaczeń wypowiedzi, które bazują na wiedzy pozajęzykowej rozmówców i bieżącym kontekście konwersacyjnym

aktywizujemy swoją osobę, a nie rolę - Znaniecki

implikatury:

• logiczne - uprawione wnioski płynące z analizy tekstu

• konwersacyjne - wykraczające poza bezpośredni tekst

implikatury konwersacyjne:

• standardowe - nie wymagają znajomości konkretnego kontekstu, by były odczytane prawidłowo

• specyficzne - wymagają znajomości lokalnego kontekstu

presupozycje - konieczne do przyjęcia założenia, by móc daną wypowiedź interpretować jako prawdziwą lub fałszywą

Levinson - 3 klasy presupozycji:

• logiczne - konsekwencje logicznego zdania, np. dzieci Marka chorują → Marek ma dzieci

• semantyczne - kasowanie presupozycji przez sens rzeczywisty wypowiedzi, np. zuza płakała, nim skończyła pracę, zuza umarła, nim skończyła pracę - wiadomo, że w drugim przypadku nie skończyła pracy - presupozycja: po śmierci się nic nie robi

• pragmatyczne - powstają dzięki relacji między rozmówcami i wypowiadanym przez nich tekstem, np. zwrot „Pani” - mówimy do kobiety, nieznanej lub starszej itp.

Grice - rozumienie metafor przebiega w 3 etapach:

• inferencja implikacji standardowej zawartej w wypowiedzi, przyjęcie znaczenia konwencjonalnego

• stwierdzenie bezzasadności implikacji standardowej, nieprzydatności danej interpretacji w danym kontekście

• wyinferowanie implikacji specjalnej, pasującej do aktualnego toku konwersacji

Grice - zasady konwersacji: - maksymy

• reguła kooperacji - pytania pomocnicze, jak to rozumiesz? Bardzo mnie to ciekawi,

• zasada jakości - prawdomówność i rzetelność, unikanie informacji niesprawdzonych

• zasada ilości - wypowiedź rozbudowana zgodnie z wymogami bieżącej wymiany, szczegółowość do potrzeb,

• zasada odpowiedzialności - rozmowa o rzeczach dotyczących rozmowy, unikanie dywagacji

• zasada sposobu - troska o bycie zrozumiałym i taktownym

reguły tekstowe i interpersonalne - Leech

konwersacja - zjawisko lingwistyczno-społeczne

w poprawnie przebiegającej konwersacji rozmówcy winni uwzględniać zasady organizacji tekstu i zasady organizacji kontaktu interpersonalnego

zasady organizacji tekstu: - pozwalają lepiej rozumieć, o czym mówimy, czego dotyczy tekst, łamanie prowadzi do niezrozumienia

• poprawność gramatyczna i zrozumiałość

• spójność - odnosić się do poprzednich wypowiedzi partnera, łamana, gdy temat staje się dla nas niewygodny, dopasowanie wypowiedzeń do kontekstu lingwistycznego

• ekonomiczność w konwersacji - unikanie powtórzeń, pauz

• ekspresyjność - nadanie osobistego tonu

zasady interpersonalne: - łamanie reguł sprzyja zburzeniu kontaktu, zerwania relacji

• uprzejmość - nie wywoływanie przykrości, okazanie szacunku

• aprobata rozmówcy - odwoływanie się do punktów wspólnych w wypadku różnic poglądów, akcentowanie podobieństwa

• skromność

• zgodność

• współdziałanie - wyrażanie dobrej woli kontynuacji konwersacji (maksyma kooperacji Grice'a) - w negocjacjach, zwerbalizowana chęć kontytuacji

• ironia - żarty, kpiny realizowane w sposób czytelny

• atrakcyjność treści

• reguła Polyanny - unikanie tematów przykrych dla rozmówcy

style autoprezentacji

• ingracjacja

• intymidacja

• autopromocja

• pławienie się w cudzej chwale

• świecenie przykładem

• samoutrudnianie

• sublikacja

• udawanie głupka

• wymówki

• usprawiedliwienia

• przeprosiny

Bogdan Wojciszke „Człowiek wśród ludzi”, rozdział autoprezentacja

Stojanowska Elżbieta

Andrzej Szmajke „Autoprezentacje” - maski, pozy, miny

sprzężenie zwrotne typu „ty”

sprzężenie zwrotne typu „ja”

destrukcyjne budowanie sprzężenia zwrotnego: niebezpieczne generalizacje, postrzeganie osoby nie przez pryzmat całości, ale jej cech

komunikat typu „ja” - mówimy o sobie

aleksetymia - sytuacja, w której nie można się wysłowić, nie możemy wyrazić naszych emocji

autoprezentacja - z Wojciszke

tyle autoprezentacji

• ingracjacja

• intymidacja

• autopromocja

• pławienie się w cudzej chwale

• świecenie przykładem

• samoutrudnianie

• sublikacja

• udawanie głupka

• wymówki

• usprawiedliwienia

• przeprosiny

---