Naszych dobrych praktyk nie dzieliłam na grupy, co na którym kursie warto wykorzystać, bo w dużej mierze zależy to od tego, jakie mamy kursantki...na jakim są poziomie, czy
już prowadzą drużyny...bo nie wszystko możemy im powierzyć ze spokojem tak,
by było zrealizowane na właściwym poziomie. Wiadomo, że uczą się na swoich
błędach, ale jednak kurs to kurs, więc poziom trzymać trzeba :) Tak więc zamieszczam naszą "burzę mózgów":) Nie wiem, na ile to oczywiste w innych środowiskach, więc opisywałam dość szczegółowo.

• Worek zabaw - kursantki przygotowują codzienne kilkunastominutowe zajęcia z pląsów, gier, tańców integracyjnych, zabaw ruchowych; zajęcia opisują, jedna z kursantek zbiera je i przygotowuje zeszyt metodyczny dla pozostałych harcerek do wykorzystania w pracy śródrocznej

• Szczypta historii - kursantki przed wyjazdem otrzymują fragment historii harcerstwa lub wybraną postać do opracowania i przedstawienia w ciekawej formie pozostałym dziewczętom; każdego dnia odbywają się 30 minutowe zajęcia przy popołudniowej herbatce tak, by po kursie harcerki miały „odświeżoną” całą wiedzę (zajęcia te szczególnie do wykorzystania w czasie kursu metodyki zuchowej, gdy zuchmistrzynie nie działały wcześniej w drużynie harcerskiej i często w tej podstawowej wiedzy harcerskiej mają braki)

• Śpiewnik kursowy - każdego dnia odbywają się 30 minutowe zajęcia ze śpiewu, które przygotowują poszczególne kursantki; jeszcze przed kursem przesyłają swoje propozycje nowych piosenek do jednej z dziewcząt, która zbiera je w całość, drukuje i przygotowuje gotowe do wykorzystania podczas szkolenia

• Kapliczki - kursantki prowadzą codzienne modlitwy na wybrane lub wskazane tematy (przyjaźń, miłość, wędrówka) - wyszukują fragmenty z Pisma świętego, tematyczne piosenki, fragmenty wierszy, rozważań, bajek np. Brunona Ferrero; przygotowują merytorycznie i animują daną modlitwę; wszystkie modlitwy są zbierane w jeden materiał do wykorzystania w pracy z drużyną czy kadrą kolonijną (polecamy na kurs przewodniczek)

• Ogniska - według wskazanych tematów; przygotowane indywidualnie lub środowiskami (polecamy na kurs dla przewodniczek)

• Obrzędowe powitania dnia - każdego dnia inna kursantka budzi pozostałe w obrzędowy, jak najbardziej obrzędowy sposób

• Prezentacja pokursowa - zebranie od wszystkich kursantek z aparatem zdjęć ze szkolenia, nagranie ich na płyty w ramach prezentu dla dziewcząt i przygotowanie prezentacji na spotkanie pokursowe do wspólnego pośmiania się i powspominania przy herbacie…

• Elementy obrzędowe kursu - dzielimy elementy obrzędowe kursu pomiędzy wszystkie kursantki, każda z nich przygotowuje jeden, odpowiada także, by podczas kursu ten element był stale obecny:

- prezenty dla prowadzących zajęcia

- obrzędowe identyfikatory dla kursantek i wykładowców

- punktację „metodyczną” - wymyśla ciekawą formę oceny aktywności kursantek podczas zajęć

- punktację „sympatyczną” do wieczornej ceny postawy poszczególnych kursantek (np. kto był mi dziś szczególnie bliski, komu chcę podziękować itd.)
- piosenka kursowa, plan dnia - rozpisane w ciekawy sposób

- kronika kursowa, itd.

• Codzienne dyżury zastępów (kuchenne, porządkowe itd.)

Ania Nowocień

komendantka DSI Rzeka

Po co? CELEM, jaki można osiągnąć  poprzez współudział kursantek w tworzeniu kursu jest: Współodpowiedzialność (wzbudzenie inicjatywy własnej kursantek, dostrzeżenie potrzeb całości, podejmowanie zadań dla pożytku całości

FORMY pozwalające to osiągnąć [fragmenty planów pracy, pomysły i wnioski kursowe]:

 podstawowym założeniem wyjściowym jest - ukazanie w praktyce dobrej działalności drużyny: kurs przeprowadzony na podstawie wytycznych obozu złotej koniczyny, z czego wynika wiele poniższych propozycji

 system zastępowy - to niby oczywiste ale na kursach chyba nie zawsze - realizowanie poprzez pracę zz kursowego założeń wychowawczych, wspólne wyciąganie wniosków i podejmowanie decyzji, zastępowe odpowiedzialne za modlitwy, realizację zadań zastępu dla całego kursu i inne zadania

 pełnienie różnych funkcji przez kursantki - prowadzenie apeli, musztry, pisanie rozkazów, prowadzenie modlitw, powitania i pożegnania dnia, prowadzenie dyskusji itp. wraz z informacją zwrotną od osoby z kadry odpowiedzialnej za dany dział, duża decyzyjność i współodpowiedzialność będzie dana zastępowym. Codziennie odbywać się będą dyskusje w oparciu o wybrane artykuły z Krajki - których pilnować będzie instruktorka programowa.

 Rada Kursu- spotykająca się codziennie i nadzorująca realizację wniosków i uchwał kursowych, zastępowe będą uczestniczyć w codziennych Radach Zastępowych, na których będziemy formułować wnioski główne z dnia, które chcemy zebrać później w całość. Zastępowe są odpowiedzialne za przeprowadzenie podsumowania dnia w zastępach i spisania oceny dnia, które omawiamy na Radzie Zastępowych. Ocena ma zawierać wnioski z dnia oraz to jak można dziś wykorzystać w ich własnych drużynach i co u nich w drużynach jest robione inaczej.

 przeprowadzanie zbiórek zastępów i wspólne ich podsumowanie (z historii, struktury, patronki, Małopolanki, o chorągwi, gra dla drużyny lub kursu zastępowych, itp.). Można też dać do przygotowania zajęcia z historii harcerstwa kolejnymi okresami, zazwyczaj jest to bardzo niezbadany temat u harcerek i mało mają pomysłów jak ciekawie je przeprowadzić

 angażować zastępy w tworzenie kursu (pełnienie służby przez cały okres kursu), trzeba przydzielić zakresy obowiązków odpowiednio wcześnie (muzyczny, turystyczny, dokumentacyjny, kondycyjny, medyczny), poniżej przykłady:

 transport-wędrówka (rozliczanie przejazdów, przygotowanie kursu do zdobywania GOT i Małopolanki, znajomość trasy wędrówki i okolic)

 medyczno - sanitarny (saperka, apteczka, płyn do mycia naczyń itp.)

 fotograficzno - dokumentacyjny (aparat, zdjęcia, kronika, najlepsze oceny dnia, skrypt z kursu)

 kondycyjny (jadłospis polowy, zakupy, dyżury kuchenne, przybory ogólnego użytku kuchennego, gry zespołowe i rozruchy poranne)

 muzyczny (gitara, śpiewnik z pieśniami mszalnymi, piosenka dnia)

 zlecenie zastępowi turystycznemu zadbanie o chorągiewki, oświetlenie marszowe i odblaski

 opracować zastępami formy przybliżenia, zgłębienia wybranych dwóch punktów Prawa harcerskiego podczas kursu

 przygotowanie śladu z Małopolski

 zorganizowanie i przeprowadzenie akcji zarobkowej zastępu kursowego (z uwypukleniem metodycznych i wychowawczych aspektów, warto zasugerować kilka dobrych pomysłów, np. sprzedaży flag narodowych)

 działanie zastępu służbowego z poprzedniego kursu (prezentacja wspomnień z poprzednich kursów: zdjęć, listów z przesłaniem, kasety, filmu, kroniki)

 prowadzenie apeli kursowych, pisanie rozkazów kursowych, karta do kroniki kursu jako zadania kursowe

 gotowanie zastępami i zapraszanie po jednej osobie kadry do każdego

 każda harcerka decyduje, jaką umiejętnością może się podzielić z wszystkimi - tworzymy bazę umiejętności - podczas kursu w ramach targów albo podczas zwykłego dnia można wybrane przez siebie nabyć

 zdobywanie sprawności kursowych/ specjalizacji metodycznych (udział harcerek w przygotowaniu zajęć kursowych, znalezieniu przykładów i materiałów), przykład poniżej:

Kursowe sprawności metodyczne

DZIAŁY TEMATYCZNE:

SŁUŻBA DRUŻYNY

TURYSTYKA (BIWAKOWANIE, WĘDRÓWKA)

KRONIKA, DOKUMENTACJA PRACY

ORGANIZACJA HARCEREK (HISTORIA)

OBRZĘDOWOŚĆ

STOPNIE

PATRONKA DRUŻYNY

WSPÓŁPRACA (Z INNYMI DRUŻYNAMI, ZE ŚRODOWISKIEM LOKALNYM)

FORMY PRACY

ZZ i RADA DRUŻYNY

 

ZADANIA:

1.       Współorganizuje zajęcia kursowe w wybranym temacie (poda przykłady z własnego doświadczenia, zbierze inne rozwiązania, znajdzie i zaprezentuje fragmenty udokumentowane w pozycjach metodycznych lub historycznych, znajdzie osobę, która specjalizuje się w danej dziedzinie i opowie o jej doświadczeniach).

2.       Przeczyta dowolną książkę lub inną pozycję piśmienną poszerzającą swe dotychczasowe spojrzenie na wybrany temat.

3.       W przeprowadzonej zbiórce oraz własnych zadaniach kursowych wykorzysta swoje umiejętności metodyczne.

Zastęp służbowy - jest to globalna forma współudziału kursantek w tworzeniu kursu metodyki. Idea polega na angażowaniu absolwentek kursu w dziedzinach, w których okazały się najlepsze. Pod koniec każdego kursu odbywa się tzw. Zjazd Kursu (zbliżony w formie i celu do Zjazdów w Związku, szczegółowo opisany w jesiennej Krajce). Na tym Zjeździe kursantki m.in. wybierają spośród siebie najlepsze kandydatki w określonych przez kadrę dziedzinach. Zastęp służbowy pomaga w organizacji kolejnego kursu metodyki. Poniżej opis tegorocznego systemu funkcjonowania zastępu:

W tym roku chcemy zwiększyć udział zastępu w tworzeniu kursu. W sprawach organizacyjnych kontaktuje się z zastępową ZS oboźna, a w sprawach związanych z działaniami metodycznymi- programowa. Już teraz zauważymy korzyści płynące z tego rodzaju współpracy- absolwentki od ostatniego dnia kursu- miały świadomość zadań, które przed nimi stoją, co zaowocowało dobrym przygotowaniem. Chcemy również, aby zastęp uczestniczył w rozpoczęciu kursu- zameldował się na apelu i podzcas pierwszego dnia w Krakowie miał swój udział. Dla tegorocznych kursantek, będzie doskonałą motywacją do działania i pokaże, że to co powstaje na kursie trwa jeszcze długo po jego zakończeniu.

Zastępowa zastępu służbowego: sam. Anna Świadek

• Bezpośredni kontakt z kadrą kursu (zgłasza wykonanie zdań), odpowiada za działania zastępu służbowego, koordynuje wykonane powierzonych zadań dokonuje podziału ewentualnych przyszłych zadań zastępu. Zgłasza uwagi, problemy, zmiany. Kreatywność i inicjatywa.

Wycieczkowanie: sam. Monika Danisz, sam. Aleksandra Mróz (do pomocy Katarzyna Chmielewska-Synowska)

• Trasa wędrówki, miejsca w których może odbyć się kurs, namiary na bacówki, mapy terenu do gry.

Muzyka: sam. Joanna Przekorzyńska (do pomocy sam. Aneta Starowicz, sam. Małgorzata Gądek)

• Zebranie piosenek, stworzenie śpiewnika kursowego, przyjazd na zajęcia muzyczne.

Manualne: sam. Gabriela Wyszogrodzka (do pomocy sam. Małgorzata Kopeć, sam. Katarzyna Chruściel)

• Indeksy kursowe, elementy do wizualizacji wykonania zadań, elementy do formy współzawodnictwa.

Organizacyjno- techniczne: sam. Katarzyna Chmielewska- Synowska (do pomocy sam. Małgorzata Gądek)

• Rezerwacja basenu, zakup czarnych kubków, ksero materiałów ( i inne które wyjdą w trakcie przygotowań).

Materiały Programowe: sam. Aleksandra Mróz ( do pomocy sam. Monika Danisz)

• Artykuły do dyskusji, teksty źródłowe o Organizacji, inne interesujące.

Gry ruchowe: sam. Beata Ramza- Ożóg (do pomocy sam. Magdalena Osóbka)

• Krótkie przerywniki między zajęciami (np. sroczki), zebranie i spisanie pomysłów od innych na temat gier (terenowych, fabularnych, na stopień, orientacyjnych..)

Służba: sam. Małgorzata Kopeć (do pomocy sam. Beata Ramza- Ożóg)

• Znalezienie miejsc w Krakowie, do których będą mogły przyjść kursantki.

Najlepsze i najgorsze zbiórki: sam. Monika Danisz

• Przeprowadzenie zajęć na kursie (dobór odpowiedniej formy), zebranie i spisanie przykładów naprawdę dobrych zbiórek i tych niewłaściwych (z uwagami na temat tego co było dobrze, a co nie, popartymi wnioskami).

Formy pracy z Prawem Harcerskim: sam. Ewa Gucwa (do pomocy sam. Katarzyna Banasik)

• Zebranie i spisanie form pracy, konspektów gawęd dotyczących poszczególnych punktów. Spisanie krótkich sytuacji w drużynie na temat problemów przestrzegania prawa (do gawęd kursantek). Zajęcia na kursie lub wprowadzenie na kursie jakiś form pracy z prawem.

Puszczańskie harce: sam. Renata Janczy (do pomocy sam. Beata Ramza- Ożóg)

• Spisanie harców z różnych dziedzin (praktycznych, kulinarnych, sprawnościowych, intelektualnych..). Konspekt różnych sposobów układania watry (z rysunkami). Nauka umiejętności: udawania odgłosów lasu, tworzenia barwników leśnych, nadawania dymem… Wymyślenie innych przydatnych umiejętności których można się na kursie nauczyć.

Jadłospis: sam. Małgorzata Gądek (do pomocy sam. Monika Danisz, sam. Magdalena Osóbka)

• Przygotowanie jadłospisu (z wyróżnieniem proporcji i ilości składników) na kurs i sposobu żywienia na biwaku kursowym. Spisanie przepisów na przygotowanie potraw kursowych.

System ten się doskonale sprawdza, umożliwia dalszy kontakt z absolwentkami (także im między sobą), pozwala na rozwój swoich mocnych stron, pokazuje kursantkom, że kurs jest dziełem wspólnym i znacznie odciąża kadrę w sprawach, których może spokojnie się podjąć ktoś inny. Jest także autentyczną formą docenienia ujawnionych podczas kursu zdolności. Udaje się powoli z czasem spośród byłego zastępu służbowego wyłonić kadrę pomocniczą do kolejnych kursów i zachować ciągłość pracy. Co więcej, wydaje się nam spełniać zasadę naturalności, stopniowania trudności i wzajemności oddziaływań w metodzie harcerskiej. I co oczywiste spełnia normę systemu zastępowego.

zebrała Kasia Bieroń

komendantka MSI Siloe

O współtworzenie kursu przez kursantki zapytałam instruktorki, które prowadziły kursy metodyki wędrowniczek ostatnio. Kasia Rydel z Krakowa napisała mi, że na ostatnim kursie bardzo mały był udział kursantek, ale na przyszłość ma takie wnioski: "ja to widzę tak, że za kurs są odpowiedzialne kursantki w dość dużym stopniu - tzn. kadra ma stwarzać okazje i możliwości do wykazania się kursantkom- np. żeby kursantki były odpowiedzialne za żywienie, a nie że dostają menażkę z kotletem na stół- tylko planują, co zjeść (one wymyślają żeby było pożywnie, zdrowo i atrakcyjnie) i planują jadłospis i kosztorys, albo prowadzą apele - od razu sie tego ucząc, albo one dbają, żeby wszystko było na czas. Nie mam jeszcze wymyślonych konkretnie przykładów, ale chodzi mi o to, żeby kurs był wspólnym dziełem kadry i kursantek, a nie szkoleniem na które się przyjeżdża". Moim zdaniem zawsze będzie to dylemat między tym, żeby uczyć praktycznie, a tym, żeby dziewczyny miały wyjazd, który jest zrobiony od A do Z dla nich, bo zwykle to one będą robić dla innych.

Basia Chełkowska

WSI Przystań, szefowa zespołu ds. wędrowniczek

---