6.9
Wirusy - czynniki zapaleniotwórcze heterogenne, patogeny wewnątrzkomórkowe
Większość namnaża się w określonym typie komórek - organotropowość.
Przechorowanie może doprowadzić do:
- wykształcenia odporności długotrwałej
- rozwoju zespołu niedoboru odp.: AIDS, FAIDS (feline aquired immunodeficiency syndrome)
- wykształcenia odporności przejściowej lub zupełnego jej braku np. wirusowy nieżyt nosa
Odpowiedź:
1. Zakażone komórki produkują interferon (IFN), który:
- hamuje replikację wirusa
- chroni kom. sąsiednie przed zakażeniem
- stymuluje mechanizmy odp. swoistej i nieswoistej
- IFN-gamma nasila aktywność kom. NK
- zwiększa ekspresję cząst. MHC-I
2. Dopełniacz wspomaga swoiste przeciwciała; jest aktywowany np. przez retrowirusy (przyłączenie C1q -> aktywacja drogi klasycznej).
3. Przeciwciała
- blokują receptory wirusa, uniemożliwiając wniknięcie do komórki
IgA obecne w wydzielinach błon śluzowych bronią przed entero, adeno i myksowirusami
- po opłaszczeniu zwiększają efektywność fagocytozy
- hamują uwalnianie nowych cząsteczek wirusa
- uniemożliwiają szerzenie na sąsiednie kom.
- aktywują dopełniacz
- aktywują mechanizm ADCC (cytotoksyczności zależnej od p-ciał)
Komórki zakażone - obraz mikroskopowy
kwasochłonne lub zasadochłonne ciałka wtrętowe cytoplazmatyczne lub jądrowe np. ciałka typu Cowdry A i B, w jądrach jasne halo odgradzające je od chromatyny
ciałka te są charakterystyczne dla wirusowych, nieropnych zapaleń OUN - zwykle opon miękkich i tkanki nerwowej okołonaczyniowej:
- przekrwienie, wysięk surowiczy, liczne limfocyty, histiocyty i plazmocyty w przydance i wokół naczyń (przestrzeń Virchow-Robina)
- rozpuszczanie subst. Nissla (tigrolysis) lub zbijanie w grudki
- zwodniczkowanie cytoplazmy
- obkurczenie lub powiększenie jądra komórkowego, karyorrhexis, karyolysis
- obumieranie -> rozpad neurocytów -> kruszywo (detritus) z mieliny i kropel tłuszczu
- proliferacja oligodendrogleju i mikrogleju, który układa się wianuszkowato wokół resztek tkanki (pseudoneurofagia) lub ją pożera (neurofagia)
b) zwyrodnienie balonowate lub siateczkowate np. w naskórku (wir. dermatotropowe), martwica (wirusy neurotropowe), proliferacja (wir. brodawki skórnej), nacieki limfocytarne, szczególnie wokół małych naczyń (charakterystyczne dla chorób wirusowych OUN)
Wnikanie kwasu nukleinowego wirusa do genomu (na przykładzie BLV)
wiązanie glikoprotein gp otoczki zewnętrznej do cząsteczki CD4+ (reakcja ligand-rec.)
wiązanie kompleksu do cytoplazmy (internalizacja)
endocytoza nukleokapsydu (RNA + odwrotna transkryptaza) i uwolnienie jego składników
przepisanie informacji gen. z RNA na DNA jednoniciowy dzięki odwrotnej transkryptazie -> matryca do syntezy DNA prowirusowego dwuniciowego
integracja prowirusowego DNA z genomem limfocytu -> zintegrowany prowirus DNA-BLV
6a) aktywacja komórki, transkrypcja na RNA-BLV i translacja (powstają białka BLV)
6b) nowotworzenie
6c) degradacja wirusa przez układ lizosomalny
7a) wytworzenie nukleokapsydu BLV (BLV-RNA + białko)
8a) pączkowanie z powierzchni limfocytu i opłaszczenie otoczką lipidową z błony kom.
Zakażenie wirusami wolnymi (slow viruses)
- ujawnienie po wielu miesiącach np. choroba Maedi-Visna
- faza początkowa: zaburzenie czynności błon i organelli, obrzęk
- indukcja efektu cytopatycznego (zaburzenie syntezy RNA i białek) pod wpływem replikacji wirusa
- czasem pojawiają się ciała wtrętowe
- odpowiedź: fagocytoza wirusa i zakażonych kom., produkcja IFN, przeciwciał, odporność komórkowa; kompleksy antygen-p-ciało
Riketsje
Przenoszone na ssaki przez stawonogi, wszy, pchły, kleszcze, roztocze.
gorączka Q, u ludzi: dur plamisty, gorączka okopowa
długotrwała odporność
Obraz mikroskopowy: naciek komórkowy wokół drobnych naczyń: limfocyty, plazmocyty, makrofagi
mnożą się w śródbłonku tętniczek i naczyń włosowatych
powodują lizę organelli, komórki przypominają „woreczki” z riketsjami, które mogą pękać, uwalniając riketsje do krwi
6.10 Inflammatio mycotica
Nieswoista obrona przeciwgrzybiczna
1. Fagocytoza przez neutrofile, również przy braku opsonin (p-ciała swoiste, C3b dopełniacza): Aspergillus fumigatus, Candida albicans
Cryptococcus wiąże C3b na powierzchni ułatwiając fagocytozę
funkcję neutrofili ułatwia TNF-alfa
2. Makrofagi wiążą cukry ściany komórkowej grzybów np. beta-glukan drożdży (Candida albicans)
niszczą grzyby przy udziale receptora dla FcIgG i C3b oraz przy pomocy cytokin
3. Działanie cytotoksyczne NK, stymulowanie właść. grzybobójczych granulocytów przez TNF-alfa
Mechanizmy swoiste
Komórki T CD4+ uwalniają cytokiny (TNF-alfa, GM-CSF) i stymulują produkcję swoistych przeciwciał
P-ciała: wspomagają fagocytozę, hamują adhezję grzybni do komórek, aktywują ADCC
Wysokie miano p-ciał nie wiąże się z nabyciem odp.
Podział zapaleń grzybiczych:
powierzchowne: skóra, tkanka podskórna (dermatomycoses)
głębokie: narządy wew. (organomycoses)
Patogeneza:
- bezpośrednia inwazja
- odczyn alergiczny: kontakt z grzybami lub toksykoza pokarmowa (mikotoksyny)
Przewlekłe śródmiąższowe zapalenie płuc - „płuco farmera”
Miejscowa nadwrażliwość typu III (kompleksy a-p), antygeny: zarodniki grzybów (Mikrospora faeni) w wilgotnym sianie
Kontakt antygenu z przeciwciałami w tkance śródmiąższowej płuc -> aktywacja dopełniacza, miejscowe uszkodzenie tkanek
komórki plazmatyczne (IgG) oraz piankowate makrofagi, brak w obrębie płuc kompleksów a-p
Aflatoksyny - hepatotoksyny, głownie aflatoksyna beta
Aspergillus flavus i A fumigatus
Alkaloidy np. ergotamina produkowana przez sporysz (Claviceps purpurea) powoduje zgorzel suchą ogona, uszu, ryja włącznie z ich odpadaniem (autoamputatio) w wyniku silnego obkurczenia naczyń i niedokrwienia tkanki
Grzybice narządowe:
1. Kandydiaza (candidiasis, moniliasis) Candida albicans
tworzy na błonach śluzowych i narządach wew. (płuca, wsierdzie, opony) naloty grzybni, z obecnym włóknikiem oraz neutrofilami
2. Kryptokokoza (cryptococcosis) drożdżaki Cryptococcus neoformans, Torula histolytica
zlokalizowane w płucach lub w skórze, obraz mikro podobny do gruźlicy, komórki grzyba w licznych makrofagach
Aspergiloza (aspergillosis) Aspergillus
u ludzi wywołana alergią typu I lub III, w której dochodzi do wzrostu IgE i skurczu oskrzeli przy ekspozycji na antygen oraz podwyższenia IgG w surowicy -> kompleksy -> nacieki i ziarniniaki (fagocytoza przewyższa zdolności makrofagów) zapalne w płucach (postać oskrzelowo-płucna)
u zwierząt: „typowa choroba grzybicza”
6.11 Zapalenia pasożytnicze
Pasożyty obligatoryjne lub fakultatywne
Cykl rozwojowy w żywicielu warunkuje liczbę, lokalizację (migracja larw) i czas trwania inwazji:
- włośnica (trichinellosis) larwy inwazyjne -> jelitowe postacie dojrzałe -> tysiące postaci larwalnych, wędrujących do mięśni
- zimnica (Plazmodium vivax, P. malariae) cykle 48- i 72-godzinne
równowaga pasożyt-żywiciel:
- gwałtowne nasilenie przy osłabieniu odp. (cystydoza, pełzakowica)\
- dieta wysokobiałkowa hamuje rozwój owsicy i lambliozy
Odpowiedź:
Mechanizmy zależne od przeciwciał:
- blokada receptora na powierzchni pasożyta (Plasmodium falciparum)
- aktywacja dopełniacza -> uszkodzenie pasożyta (Trypanosoma)
- zwiększenie produkcji IgE -> aktywacja kom. tucznych, ADCC
- ADCC z uczestnictwem eozynofilów (posiadają receptory zarówno dla IgE jak i IgG), wzmagana przez cytokiny wydzielane z mastocytów, limfocytów i makrofagów
Cytotoksyczność wykazują także: makrofagi, neutrofile, trombocyty
Pasożyt dużych rozmiarów: reakcja wolnorodnikowa
- Toxoplasma gondii zwalczana przez TNF-alfa, przez pozbawienie pasożyta tryptofanu
- proliferacja komórek kubkowych w jelitach
Patogeneza:
Działanie mechaniczne
Ucisk tkanek przez bąblowca, zaczopowanie przewodów żółciowych (Clonorchis sinensis), wągry w komorze mózgu, filaria w oku
Wtórne zakażenia bakteryjne i wirusowe w wyniku uszkodzenia skóry i błon śluzowych (ropnie w świerzbie, zapalenie bakteryjne jelit w inwazji pełzaka)
chemiczne i alergiczne
- rzadziej anafilaksja, zwykle reakcja typu opóźnionego
- eozynofilia w inwazji pasożytów tkankowych
- wokół pasożytów tkankowych: zapalenie drobnych naczyń (angitis hypersensitiva), obrzęk, wybroczyny krwawe, naciek eozynofili, histiocytów, limfocytów -> ziarniniaki zapalne
- rozrost włókien łącznotkankowych -> torebka
- czasem zmiany nabłonków -> zanik (onchocerkoza), hiperplazja, metaplazja, nowotworzeni (Fasciola hepatica, Schistosoma haematobium)
- utrata białka, krwi (Ancylostoma duodenale, Schistosoma). wit B12, potasu (Trichinella spirali)
- guzki pasożytnicze: słupkowce, larwy glisty
najczęściej w płucach
najmłodszy guzek: ognisko zapalne wysiękowo-wytwórcze, szare, przeświecające
starszy guzek: obumarcie larwy, martwicowo-szklista zawartość, torebka, naciek eozynofili
najstarszy: barwa ciemnoczerwona lub czarna, zwapnienie martwicy centralnej, gładkościenna torebka włóknista, daje się wyłuszczyć
różnica w stosunku do guzka nosaciznowego, który nie wapnieje w całości, ma centralną typową martwicę (chromatotexis Unna), jest silnie zespolony z otoczeniem, występuje w nim pas przekrwienia obocznego, ziarnina swoista i nieswoista; brak w nim nacieku eozynofili
6.12
Immuny - patrz rok II ;)
Typ I anafilaktyczny
Typ II cytotoksyczny
a) Zapalenie tarczycy (thyroiditis) u kurcząt na tle autoimmunizacji
naciek limfocytów, zanik utkania gruczołowego, pojawienie się grudek chłonnych
podobny obraz u psów
uogólniony liszaj rumieniowaty u psów - zespół objawów: anemia hemolityczna, trombocytopenia krwotoczna, białkomocz, zapalenie wielostanowe (polyarthritis)
przeciwciała przeciwjądrowe skierowane na DNA gospodarza
fagocyty (komórki LE - lapus erythematosus cells) niszczą erytrocyty i rozpadłe jądra
kompleksy a-p uszkadzają nerki, powodują wylewy krwi (połączenie typu II i III nadwrażliwości)
Przewlekły gościec postępujący u psów (rheumatoid arthritis) - wytwórcze zapalenie błon maziowych z powstaniem nieprawidłowych IgG , będących antygenami -> czynnik reumatoidalny (p-ciała przeciw IgG)
obfity naciek kom. plazmatycznych i limfocytów
połączenie typu II i III
Zapalenie mózgu na tle alergicznym u psów po szczepieniu przeciwko wściekliźnie
Samoistne zapalenie wielonerwowe (polyneuritis)
Immunologiczne zapalenie wsierdzia (endocarditis)
Bakterie (gronkowce, paciorkowce, E.coli, salmonella, pasteurella, włoskowiec różycy) osiedlają się na wcześniej uszkodzonym śródbłonku zastawek
Podział ze względu na lokalizację:
- zastawkowe (e. valvularis) - najczęstsze
- strun ścięgnistych (chordalis)
- ścienne (parietalis)
- mięśni brodawkowych (papillaris)
Najwcześniejsza postać - zap. proste, powierzchowne, zakrzepowe (e. valvularis simplex, superficialis, thromboendocarditis)
Płatki zastawki obrzękłe, powleczone żółtym nalotem włóknika, liczne zakrzepy (trombocyty + fibryna) - nawarstwianie zakrzepów prowadzi do organizacji -> brodawkowate narośla -> zakrzepowe zapalenie zastawek (endocarditis valvularis verrucosa) zwane też zapaleniem zakrzepowym (sic!) (endocarditis thromboticans)
Powikłania: dalsze nawarstwianie zakrzepów, rozrost tkanki i martwica -> zapalenie wrzodziejące (e. ulcerosa) i polipowate (e. valvularis polyposa)
Proces kończy się zapaleniem włóknistym (e. v. fibrosa)
Organizacja skrzeplin -> grubienie zastawek, skrócenie, zesztywnienie, często wapnienie
-> zniekształcenie -> nabyta wada serca (vitium cordis acquisitum) -> niedomykalność (insufficientia valvae) i/lub zwężenie ujścia (stenosis ostii)
Typ III - kompleksów immunologicznych
Typ IV - nadwrażliwości późnej
Typ V - „metaboliczny”
Typ VI - reakcja ziarniniakowa
Pod wpływem antygenu pojawia się ziarnina swoista, zbudowana z kom. mezenchymalnych (nabłonkowate + olbrzymie).
ziarniniaki pochodzenia nieimmunologicznego: powodowane np. przez krzem, C3 aktywowany na drodze klasycznej, aktywację plazminogenu
limfocyty, plazmocyty, eozynofile, neutrofile otaczają leżące centralnie kom. mezenchymalne
kom. olbrzymie mogą ulec martwicy serowatej; na obwodzie gromadzą się wówczas fibroblasty i włókna kolagenowe
ziarniniaki immunologiczne
- opóźniona reakcja immunologiczna w gruźlicy, schistosomatozie
- reakcja alergiczna na metale np. glin
- choroba Cohna u ludzi (ileitis terminalis), sarkoidoza i inne choroby z nadwrażliwości
© Kopyrajt orajt