Wychowanie EKOLOGICZNE

Wychowanie ekologiczne to proces pedagogicenego i wychowawczego oddziaływania na człowieka w celu kształtowania jego osobowości, postawy proekologicznej nazywamy edukacją ekologiczną. Edukacja ekologiczna kładzie mniejszy nacisk na przekazywanie wiedzy teoretycznej, większy zaś na umiejętności praktyczne., działanie, kształtowanie zainteresowań i odpowiedzialności za własne czyny.

PRZEDMIOT BADAŃ

Przedmiotem badań wychowania ekologicznego są: cele, treści, zasady, systemy, metody i organizacja procesu proekologicznego kształcenia dorosłych. . Andragogika bada możliwości takiego sformułowania celów wychowania proekologicznego, aby ujmowane ono było nie tylko w postaci zadań techniczno- organizacyjnych i prawnych, ale także, jako swoisty i moralny obowiązek człowieka wobec przyrody

Cele wychowania ekologicznego

- nauczanie postaw zrównoważonego gospodarowania środowiskiem naturalnym,

-Unowocześnienie i wprowadzenie w życie technik i technologii ochrony środowiska

- działanie na rzecz oszczędnego korzystania z dóbr środowiska przyrodniczego,

-kształtowanie nawyków kultury ekologicznej i kreowanie moralnych postaw,

-wdrażanie umiejętności holistycznego myślenia, polegającego na rozumieniu potrzeb człowieka i przyrody

-rozwijanie idei ekologicznych ruchów międzynarodowych

Cele zgodne z opracowanymi na konferencji w 1992r. w Rio de Janerio

Przedmiotem wychowania ekologicznego są czynniki kształtujące świadomość i postawy proekologiczne dorosłych i metody ich formowania. Analizowane są czynniki takie jak: tradycje kulturowe, wpływ rodziny i szkoły, oddziaływania środków masowego przekazu, Kościoła, środowiska lokalnego, sztuki, uczonych i polityków.

Najskuteczniejszymi metodami kształcenia proekologicznego są: metoda nauczania problemowego, metoda dyskusji i przekonywania , metoda zadaniowa

Dobór treści kształcenia proekologicznego ustala kryteria doboru treści naukowych i moralnych oraz zasady posługiwania się nimi w procesie edukacji proekologicznej. Przedmiotem badań wychowania ekologicznego jest także prawidłowości procesu proekologicznego i formułowanie zasad kształcenia i wychowania:

Np. ZASADY: Odwoływania się do wyników badań naukowych, Wiązania teorii z praktyką, Interdyscyplinarnej analizy problemów ekologicznych, Nawiązywania doświadczeń do osobistych słuchaczy i analizowania, Racjonalnej i konstruktywnej współpracy, Pobudzania twórczego myślenia, Budzenia refleksji ekologicznej

METODY BADAŃ

1. Sondażu diagnostycznego

2. Monografii andragogicznej

- analizy dokumentów oświatowych

*analiza statyczna

c) Analizy wytworów

Dwie ekologie:

1. Ekologia „płytka”- nie traktowanie przyrody jako wartości samej w sobie. Egoistyczne podejście do przyrody

2. Ekologia „głęboka”

Cztery filary ekologii:

1. Głęboka ekologia- zadawanie „głębokich pytań” o przyczyny kryzysu środowiska naturalnego. Zajmuje się sięganiem do problemów a nie tylko usuwania skutków.

2. Ekofeminizm- zwrot ku wartością tradycyjnie przypisywanych kobiecie np. miłość, macierzyństwo, współczucie, intuicja, wrażliwość. Szukanie przez kobiety swojej pierwotnej natury a dla mężczyzn zrozumienia najgłębszej więzi z przyrodą.

3. Bioregionalizm- nurt związany odwołujący się zarówno do bogactw kultur związanych z danym miejscem i wyrosłym z lokalnych uwarunkowań , jak i do biologicznej różnorodności miejsca. Bioregion jest w nas.

4. Ekopsychologia- „ja” indywidualne związane jest z całym środowiskiem, może się zmieniać.

Formy działalności w ekologicznym nauczaniu i wychowaniu.

Edukacja formalna

Polityka ekologiczna państwa jest programem działania na rzecz ochrony środowiska, Program zakłada realizację szeregu celów np. zmiany struktury produkcji w nierentownych lub przestarzałych przedsiębiorstwach, ograniczanie emisji płynów i gazów, oszczędność wody, ekologizację rolnictwa, modernizację komunikacji i transportu. Edukacja ekologiczna społeczeństwa zajmuje się na 11 miejscu- ostatnim, co jest niezgodne z założeniami Konferencji w Lucernie (1993r.). W zakresie edukacji formalnej założono tworzenie systemu edukacji ekologicznej na wszystkich poziomach kształcenia we wszystkich typach szkół.

Kształcenie ekologiczne na poziomie akademickim

Istnieją jednostki edukacyjne , które kształtują fachowców przygotowanych do ujmowania zagadnień w wymiarze: przyrodniczym, prawnym, społecznym, ekonomicznym . Na uczelniach związanych z ochroną środowiska wprowadza się zajęcia dodatkowe z ekologii. Jednym z najistotniejszych czynników edukacji środowiskowej jest kształcenie nauczycieli. Zaleca się 3 etapy. 1- ogólne problemu kraju, świata, regionu 2 zapoznanie z tematyką zawodu, uczy rozwiązywania przyszłych problemów, 3 specjalizacja ekologiczna.

Formy kształcenia podyplomowego

Najczęściej uczestniczą w nich nauczyciele kierunków przyrodniczych, ale także pracownicy służb ochrony środowiska, administracji. Program kształcenia na studiach podyplomowych musi być ciągle aktualizowany i modyfikowany, powinien spełniać różne oczekiwania różnych profesji i specjalności.

Centra doskonalenia nauczycieli

Jest uzupełnieniem działalności ośrodków edukacji formalnej. Jego zadania to przede wszystkim kształcenie ustawiczne, doskonalenie nauczycieli przez kursy, konferencje, publikacje, upowszechnianie środków i pomocy dydaktycznych, ocena stanu szkolnej oświaty rolnictwa Zadaniem CDN jest też edukacja starszego pokolenia rolników, których wiedza i umiejętności często bywają anachroniczne. Np. CDN Szkół Rolniczych w Brwinowie.

Edukacja nieformalna

Prowadzona jest poza systemami szkolnymi. W ekologicznej oświacie sprzyjają wychowaniu i kulturze ekologicznej. Ich zadaniem jest dokształcanie i weryfikowanie w życiu codziennym wiedzy nabytej w szkole. E. Nieformalna jest procesem, który może być prowadzony przez bardzo wiele instytucji i grup społecznych. Należą do nich: organizacje rządowe i porządkowe, placówki opiekuńczo- wychowawcze, ośrodki kultury, ośrodki edukacji ekologicznej, muzea krajoznawcze, ogrody zoologiczne, organizacje i instytucje proekologiczne, organizacje młodzieżowe i społeczne, ruchy ekologiczne, rodzina, Kościół, ośrodki medycyny konwencjonalnej i niekonwencjonalnej, podmioty gospodarcze, gospodarstwa rolne, samorządy, grupy artystyczne, nawet kawiarnie i restauracje (Kiełkowski)

Dużą rolę odgrywają różne formy informacji środowiskowej:

- instytucjonalna ( środki masowego przekazu: radio, telewizja, czasopisma specjalistyczne, wydawnictwa nieperiodyczne, ekoplakaty, ulotki, foldery, materiały reklamowe),

- pozainstytucjonalna (obserwacje własne, wywiady, przekaz innych ludzi),

- naukowa i popularnonaukowa (publikacje, konferencje, prelekcje, odczyty, publiczne dyskusje, spotkania z ekologami, wystawy, raporty, filmy ekologiczne( ( Górka, oskrobko, Radecki

Stowarzyszenia ekologiczne: Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć, VIVA Akcja dla zwierząt, Towarzystwo Przyrodnicze Bocian, Towarzystwo na rzecz Ziemi, Stowarzyszenie Wiejskie Zielona Przestrzeń, Stowarzyszenie Pracowania na rzecz Wszystkich Istot, Stowarzyszenie Obrońców Zwierząt „ARKA”, Stowarzyszenie na rzecz Dzikich Zwierząt „Sokół”, Stowarzyszenie dla Natury „Wilk, Stowarzyszenie Centrum Europejskie Zrównoważonego Rozwoju, Społeczny Instytut Ekologiczny, Polski Klub Ekologiczny, Ośrodek Działań Ekologicznych „Źródła”, Liga Ochrony Przyrody, Klub Gaja, Greenpeace, Fundacja WWF, Fundacja spierania Inicjatyw Ekologicznych, Centrum Prawa Ekologicznego, Biuro Wspierania Lobbingu Ekologicznego, Zielone Brygady

Czasopisma ekologiczne: AGRO SERWIS, BIZNES I EKOLOGIA, Chrońmy Przyrodę Ojczystą, Czysta Energia, Dzikie Życie, Edukacja Biologiczna i Środowiskowa, Echa Leśne, Ekonatura, Ekologia i Technika, Ekoświat, Głos Lasu, Las Polski, Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych ,Odpady i Środowisko, Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody, Prawo i Środowisko, Przyroda polski, Recykling, Środowisko, Trybuna Leśna.

Pierwsze czasopismo ekologiczne w Polsce: Ochrona Powietrza i Problemy Odpadów Dwumiesięcznik naukowo-techniczny poświęcony zagadnieniom ochrony środowiska naturalnego przed zanieczyszczaniem. Ukazuje się od 1966 roku. (dawniej Ochrona Powietrza - NOT).

Pierwsza w Polsce konferencja poświęcona głębokiej ekologii, zorganizowana przez pracownię na rzecz wszystkich istot i ośrodek zen, odbyła się w Warszawie, w 1989r.

Najbardziej znani polscy ekolodzy i przyrodnicy to: Benedykt Dybowski,  Julian Aleksandrowicz , Stefan Kozłowski, Władysław Szafer, Henryk Skolimowski, Jan Bogumił Sokołowski, Władysław Taczanowski, Kazimierz Wodzicki,

Najbardziej znani ekolodzy - naukowcy to: Arne Dekke Eide Naess, Dian Fossey, Garrett James Hardin, James Ephraim Lovelock, Jane Goodall, John Muir, Karol Darwin, KonradZacharias Lorenz, Rachel Carson 

Wybrane Katastrofy ekologiczne: Wyciek ropy w Zatoce Meksykańskiej, Wysychanie Jeziora aralskiego, Wielki smog w Londynie, Pożar w Torres del Paine, Osiedle na wysypisku w Love canal, Wyciek gazu w Bhopal, Wielka Pacyficzna Plama Śmieci, Wybuch w elektrowni atomowej w Czarnobylu

1

---