Romantyzm
wprowadzenie do literatury i nobilitacja pierwiastków mowy codziennej, obiegowej (w tym także wyrazów dosadnych, rubasznych);
wprowadzenie do poezji regionalizmów oraz elementów gwary;
częste sięganie do wyrazów dawnych, przestarzałych, rzadkich;
operowanie w sposób mistrzowski środkami obrazowymi;
stosowanie słownictwa o wydźwięku orientalnym;
szeroka indywidualizacja języka postaci literackich, dostosowanie stylu wypowiedzi do pochodzenia społecznego, wykształcenia itp.;
tworzenie wyrazów nowych (neologizmów).
Słowacki
Utwór "Beniowski" zawiera dużą ilość połączonych gatunków literackich. Ironia w utworze kształtuje obraz świata i dzieła jako swobodnej i apodyktycznej gry wartości
) Słowacki w dygresji tej nie jest bynajmniej fałszywie skromny wie o tym, że jest wielkim poetą i prawdziwym mistrzem słowa (któremu niewielu poetów dorównuje) stwierdza jednocześnie, że głównym celem jego poezji jest jak najtrafniejsze wypowiedzenie każdej myśli, każdego uczucia. Jako artysta słowa pragnie on poetyckiej doskonałości :
Słowacki w dygresji tej przypomina swoje zasługi dla rozwoju polskiej poezji romantycznej. Swoją rolę w tym względzie porównuje do roli jaką odegrał w renesansie Jan Kochanowski. Mówi o tym, że Jan z Czarnolasu był jego poetyckim ojcem, on zaś spadkobiercą jego poezji i talentu :
Beniowski (fragment pieśni V) Juliusza Słowackiego.
Beniowski jest poematem dygresyjnym, ta odmiana poematu została wprowadzona do literatury polskiej przez Juliusza Słowackiego. Znaleźć w nim można obok wątku fabularnego liczne dygresje dotyczące wielu problemów i przemyśleń autora. Cały poemat napisany jest oktawą - kunsztowną strofą ściśle zorganizowaną (wskaż liczbę wersów i sylab w wersie oraz układ rymów), wprowadzoną do literatury polskiej przez Piotra Kochanowskiego w tłumaczeniu Jerozolimy wyzwolonej Torquato Tassa (na co powołuje się w Beniowskim Słowacki: Więc rzecz co działa się tam gdzieś za Sasa/ Muszę opiewać całą wierszem Tassa).
Fragment pieśni V, który jest przedmiotem naszej analizy, podejmuje temat tworzenia poetyckiego i określa formuły, które utwór powinien spełniać. Język wypowiedzi poetyckiej ma być giętki, powiedzieć wszystko, co pomyśli głowa. Różnorodność wypowiedzi podkreśla anafora a czasem i ostatni wers pierwszej oktawy wskazujący na rolę rytmu w tworzeniu nastroju i emocyjności: strofa być winna taktem, nie węzidłem.
Te zadania poety rozwija strofa druga apostrofą potem. Podkreśla ona konieczność różnicowania nastroju i treści, zawsze poddanych artystycznemu przetworzeniu: Potem ją utkać Arachny robotą (nadać jej walor najwyższego artyzmu) tak, by ewokowało przypisane treści całą sobą, wewnętrznym ukształtowaniem jak pod strychą/ Gniazdo jaskółcze, przybite do drzewa,/ co w sobie słońcu wschodzącemu śpiewa...
Trzecia z przytoczonych oktaw podkreśla rolę tradycji pięknego tworzenia, odwołując się do Jana Kochanowskiego
Tak więc mistrzostwo poetyckie Jana Kochanowskiego jest wzorem dla następnych pokoleń poetów. Dzięki kunsztownej metaforze [Kochanowski] słyszy poemat niebieski(...) ubrany w rym królewski, (...) nie zapomniał mowy polskiej mowy - określony zostaje rodowód prawdziwej polskiej poezji.
Odwołanie do Kochanowskiego znaleźć można w wielu utworach poetyckich, np. Norwida, Tuwima, Staffa. Pojmowanie zadań literatury jako swego rodzaju posłannictwa wobec narodu, oraz problem tworzenia poetyckiego znajduje obszerne potwierdzenie w twórczości autotematycznej.
W obrębie programów literackich ugrupowań i indywidualnego realizowania zadań twórczych podstawowy cel to: Odpowiednie dać rzeczy - słowo.
Temat możesz rozwinąć wskazaniem czynników zewnętrznych, zniekształcających sens słowa, odwołując się do wierszy Miłosza i Lipskiej wymienionych w planie opracowania lub innych, według własnego wyboru.
Podnosi to rangę tworzenia poetyckiego do roli obrońcy podstawowych zadań komunikacji językowej i tożsamości narodowej. Proponowane teksty nie są jedynymi, które możesz wykorzystać. Możesz także ten problem pominąć czy zastąpić innym. Zakończenie winno zawierać wnioski wynikające z twojego opracowania.
Krasiński
w swej skromności nie waży się nawet na nazwanie siebie poetą. Wiersz ten, będący jednym z najpiękniejszych (cóż za paradoks!) w całej jego twórczości , jest najbardziej dramatycznym wyznaniem niemocy twórczej w polskim romantyzmie. Pociechą jest jednak dla Krasińskiego to, że pieśń jego - choć kaleką twórczo - słyszy Bóg - i potrafi docenić jej wartość. Pomimo tak bolesnego wyznania, Krasiński nadal tworzy wierszem