12) Główne regiony turystyczne w Polsce.
Przez turystykę rozumie się okresową zmianę miejsca pobytu głównie w celach wypoczynkowych, a także poznawczych. Z ekonomicznego punktu widzenia turystyka jest dziedziną działalności gospodarczej. Ruch turystyczny kieruje się do pewnych miejsc czy obszarów charakteryzujących się określonymi cechami. O atrakcyjności turystycznej decydują przede wszystkim walory środowiska przyrodniczego, a także architektury sztuka i folklor. Największą atrakcyjnością w Polsce odznaczają się obszary górskie, nadmorskie i pojezierza, mają na to wpływ: wyjątkowa rzeźba terenu, specyfika klimatu, bogactwo wód powierzchniowych, szata roślinna. O atrakcyjności turystycznej danego terenu decydują również dostępność komunikacyjna, baza noclegowa i gastronomiczna, sieć placówek handlowych i kulturowo - rozrywkowych. W Polsce istnieje kilka obszarów turystyczno - wypoczynkowych. Do najważniejszych należą:
- region nadmorski - najliczniej odwiedzany przez turystów i wczasowiczów. Jego głównym walorem jest morze oraz piaszczysta plaża. Ruch turystyczno - wypoczynkowy odbywa się tu głównie w miesiącach letnich. W regionie tym notuje się największą liczbę miejsc noclegowych. Mimo, że prawie całe wybrzeże jest odwiedzane przez turystów, tylko niektóre ośrodki są wyposażone w niezbędną infrastrukturę turystyczną. Również te względnie dobrze wyposażone ośrodki nie są przystosowane do przyjęcia tak dużej liczby turystów jaka je odwiedza. Głównie Półwysep Helski, tereny w obrębie parków narodowych - Wolińskiego i Słowiańskiego, Szczecin, Gdańsk, Frombork, Trójmiasto;
- góry - to drugi region turystyczny. Największą frekwencją cieszą się Karpaty, a zwłaszcza obszar wysokogórski w Polsce - Tatry. W Karpatach można wyróżnić kilka obszarów turystycznych:
* tatrzańsko - podhalański najintensywniej uczęszczany;
* cieszyńsko - żywiecki i sądecki.
W Sudetach i na Przedgórzu Sudeckim ruch turystyczny koncentruje się w Kotlinie Jeleniogórskiej, Kotlinie Kłodzkiej i wokół Masywu Śnieżnika. W regionie górskim ruch turystyczny trwa w ciągu całego roku. głównie Sudety i Karpaty. Tatry Pieniny, Beskid Śląski, Góry Stołowe, Karkonosze, Krynica, Rabka;
- region pojezierzy - jest trzecim pod względem wielkości ruchu turystycznego. Obecnie cały obszar pojezierzy jest terenem penetracji turystycznej, największe natężenie ruchu ma miejsce w regionie Wielkich Jezior Mazurskich, Pojezierza Iławskiego, w regionie suwalsko - augustowskim, ko0ściersko - kartuskim oraz łagowskim. Atrakcją tego obszaru są jeziora i rzeki, rzeźba polodowcowa, duże kompleksy leśne i stosunkowo małe zanieczyszczenie środowiska. Ruch turystyczny trwa tutaj przez cały rok. Głównie Pomorskie, Mazurskie, Wielkopolskie m.in. Połczyn Zdrój, Charzykowy, Giżycko, Ruciane - Nida, Augustów, Ciechocinek;
- Wyżyna Małopolska - to czwarty region turystyczno - wypoczynkowy. Największym zainteresowaniem turystów cieszą się Góry Świętokrzyskie, w których oprócz ciekawej przyrody zainteresowanie budzą liczne zabytki architektury oraz sztuka ludowa. Poza obszarem świętokrzyskim intensywny ruch turystyczny odbywa się na Wyżynie Krakowsko - Częstochowskiej i w zachodniej części Wyżyny Lubelskiej. Turystyka w tym regionie ma głównie charakter krótkiego pobytu, co wiąże się z nikłą bazą turystyczną. Obszary turystyczne zwykle charakteryzują się raczej słabym rozwojem innych dziedzin gospodarki, w związku z tym, tak jak się to dzieje w wielu innych krajach, racjonalnie organizowany ruch turystyczny może być źródłem zatrudnienia i dochodów dla miejscowej ludności. Głównie Kraków, Szlak Orlich Gniazd, Częstochowa, Kielce, Góry Świętokrzyskie.
13) Handel zagraniczny.
W wyniku społecznego podziału pracy oraz specjalizacji produkcji ukształtował się międzynarodowy podział pracy. O pozycji danego kraju w międzynarodowym podziale pracy decyduje wielkość i jakość produkcji. Korzyści z udziału w międzynarodowym podziale pracy polegają na eksporcie towarów wytwarzanych przy relatywnie niższych kosztach oraz imporcie takich, których krajowe koszty wytwarzania są wysokie. Udział Polski w światowym eksporcie w końcu lat siedemdziesiątych wynosił ponad 1%, od roku 1991 utrzymuje się na poziomie 0,4%. W porównaniu z wieloma krajami o znacznie mniejszym potencjale ludnościowym i terytorialnym jest to udział niewielki (np. Holandia 3,3% importu i 3,5 eksportu światowego, Korea Południowa 2,3% importu i 2,3% eksportu). Obroty Polski odpowiadają obrotom Izraela. Mimo, że obroty polskiego handlu zagranicznego uległy znacznemu spadkowi, nasz kraj w 1994 r. należał do dużych producentów wielu wyrobów. Polska dostarczała 3,6% światowej produkcji węgla kamiennego, 6,5% brunatnego, 1,4% stali, 2,2% cynku, 7,4% srebra, 22% żyta, 8,4% ziemniaków, 1,7% jęczmienia, 12% malin itd. Niemal w całym okresie od II wojny światowej import Polski rósł szybciej niż eksport. Dopiero zmiany polityczne i gospodarcze końca lat 80-tych doprowadziły do stopniowego ożywienia eksportu. Ważnym stymulatorem handlu zagranicznego stało się urealnienie kursu polskiej waluty względem tzw. walut wymienialnych, wprowadzenie częściowej wymienialności polskiego złotego oraz częściowe przełamanie monopolu państwa w handlu zagranicznym. Struktura towarowa polskiego handlu zagranicznego jest raczej ustabilizowana. Od wielu lat największy udział w obrotach handlowych Polski z zagranicą mają wyroby przemysłu elektromaszynowego, paliwowo - energetycznego, metalurgicznego i chemicznego.
Większość handlu zagranicznego Polski przypada na kraje europejskie (ok. 90%). Spoza europy poważniejszą rolę odgrywają tylko Stany Zjednoczone, Japonia i Chiny. W ostatnich ciągu kilku lat w polskiego handlu zagranicznego zaszły duże zmiany, 63% polskiego eksportu i ponad 57% importu stanowią obroty z Unią Europejską. Znacznie zmalał udział krajów Europy Wschodniej w naszym handlu zagranicznym. Jeszcze w 1989 r. największym partnerem handlowym Polski był były Związek Radziecki. W 1994 r. największe obroty handlowe zanotowano z Niemcami, z którymi wymiana handlowa stanowi ponad połowę obrotów z całą Unią Europejską. Na kraje Europy Środkowej i Wschodniej przypadało 14,3% importu i 14,5% eksportu, na wszystkie kraje rozwijające się 10,6% importu i 10,1% eksportu. Na kraje rozwinięte przypadało ponad ¾ polskiego eksportu i importu.