Co to jest pieniądz elektroniczny?
Zgodnie z Dyrektywą UE z 27 października 2000 pieniądzem elektronicznym nazywamy: wartość pieniądza która jest przechowywana w urządzeniu elektronicznym, takim jak karta chipowa (hardware based e-money) lub pamięć komputera (software based e-money), akceptowana jako środek płatniczy przez podmioty inne niż instytucja emitująca i która służyć ma do dokonywania płatności ograniczonych kwotowo. Dyrektywa określa także pieniądz elektroniczny jako elektroniczny surogat monet i banknotów.
Smart Cards - Karta z mikroprocesorem
Smart Card (lub inaczej IC card Integrated Circuit Card) - jest to karta przypominajaca wygladaem i wielkością zwykłą kartę kredytową z jedną różnicą: zamiast paska magnetycznego posiada wbudowany w swoją strukturę chip, który jest sercem tej karty i sprawia, że staje sie ona “inteligentna”. W Polsce słownictwo związane z kartami z mikroprocesorem nie jest jednorodne i nie jest do końca uporządkowane.
Karty inteligentne można różnicować na wiele różnych sposobów. Najważniejszy podział wynika z rodzaju zastosowanego układu scalonego. W uproszczeniu możemy wyróżnić tutaj dwa podstawowe typy kart:
karty z pamięcią (ang. memory cards) gdzie informacja zapisana jest wprawdzie w układzie scalonym, lecz jest to "bierny" zapis. Ma ona jedynie dużo większą pamięć od karty magnetycznej.
karty z mikroprocesorem (ang. smart cards) która materiał zapisany poddaje obróbce, może np. kontrolować poczynania użytkownika i uniemożliwiać je, jeśli są nieprawidłowe. Karta taka "komunikuje się" z czytnikiem, który może modyfikować zapis na procesorze
Karty z pamięcią nie posiadają mikroprocesora, a tylko pamięć. Karty te nie mogą wykonywać zbyt wielu skomplikowanych operacji i w związku z tym stosuje się je obecnie do prostych rozwiązań jak przedpłacone karty telefoniczne lub karty kontroli dostępu.
Karty z mikroprocesorem są używane przy bardziej rozwiniętych zastosowaniach, zwłaszcza jeśli mogą spełniać wiele funkcji (np. bankowe karty płatnicze), mogą one pełnić funkcję małych komputerów.
Karty z mikroprocesorem najcześciej używane są do:
programów lojalnościowych - np. Popularne ostatnio punkty za zakup paliwa (punkty wgrywane są do pamięci karty)
zabezpieczania danych - np. Kodowane telewizje cyfrowe (na karcie przechowywany jest kod dostępu do danej platformy)
karty identyfikacyjne - np. Dostęp do pomieszczeń, bibliotek, muzeów itp.
Karty zdrowia - zapisywane są na niej dane o chorym, ubezpieczenie itd.
Karty kredytowe, płatnicze, prepaid (portmonetka elektroniczna)
Wyposażenie w procesor powoduje, że możliwe zastosowania takiej karty zależą teoretycznie od wyobraźni programisty i od ograniczeń związanych z szybkością procesora i wielkością pamięci. Jak wykazało dotychczasowe doświadczenie w praktyce duże znaczenie ma oczywiście rachunek ekonomiczny i konkurencja wcześniejszej formy karty - karty z paskiem magnetycznym.
Inny ważny podział to sposób komunikowania się karty elektronicznej ze światem zewnętrznym. Wyróżniamy tutaj dwa główne typy kart:
karty kontaktowe (ang. contact - based cards)
karty bezkontaktowe (ang. contactless - based cards).
Karty kontaktowe mają styki, które muszą się połączyć z odpowiednimi stykami w urządzeniu czytającym kartę. Obecnie większość kart na świecie są to właśnie karty kontaktowe.
Karty bezkontaktowe nawiązują komunikację ze światem zewnętrznym na odległość głównie za pomocą fal radiowych o różnej częstotliwości. Istnieją już obecnie praktyczne rozwiązania, które umożliwiają np. wjazd na płatną autostradę bez konieczności zatrzymywania się (przy normalnej prędkości jazdy i odległości samochodu od urządzenia kontrolnego do 72 metrów) . W przypadku nieważności karty urządzenia kontrolne zapalają czerwone światło, a gdy kierowca nie przestrzega tego i jedzie dalej automatycznie robione jest zdjęcie numerów rejestracyjnych pojazdu i informowana zostaje policja drogowa w celu wystawienia mandatu.
Smart Card a rynek usług finansowych.
Zastosowanie kart elektronicznych dla celów płatniczych dopiero się rozpoczyna. Większość wdrażanych projektów ma charakter pilotażowy i nigdzie nie został jeszcze wprowadzony masowy, komercyjny produkt. W pilotażowych rozwiązaniach przoduje obecnie Europa. Wynika to z tego, że Europa ma znacznie droższą i mniej sprawną telekomunikację niż Stany Zjednoczone. W USA do niedawna nie widziano potrzeby zastępowania tradycyjnej karty płatniczej nowym produktem. Większość transakcji wymaga połączenia z odległym systemem komputerowym w celu weryfikacji transakcji ale przy sprawnej i taniej telekomunikacji w USA nie jest to kłopotliwe. Jednocześnie weryfikacja PIN-u daje duże bezpieczeństwo takiej transakcji. W Europie sytuacja wygląda inaczej, gdyż koszty telekomunikacji są tu wyższe a brak weryfikacji dużej części transakcji zwiększa także koszty związane z oszustwami. Obecnie w Europie i innych krajach testowanych i wdrażanych jest wiele projektów kart elektronicznych .
Polska jest jednym z krajów europejskich, które najwcześniej rozpoczęły wdrażanie kart Visa z mikroprocesorem typu Visa Smart Debit/Credit opartych o ujednolicone, międzynarodowe standardy EMV. Emitowanie kart Visa Smart Debit/Credit ma ogromne znaczenie dla rozwoju nowoczesnej bankowości detalicznej w kraju, umożliwiając bankom potwierdzenie w praktyce roli mikroprocesora w usprawnieniu obsługi płatności bezgotówkowych i minimalizacji ryzyka związanego z nimi oraz otwiera nowe możliwości najbardziej nowoczesnych sposobów obsługi klienta przez banki w niedalekiej przyszłości.
Obecnie na rynku polskim jest ok. 11 tys. kart VSDC dwóch banków - PKO BP S.A. oraz Kredyt Bank S.A. Są to karty wyposażone zarówno w pasek, jak i mikroprocesor. W tym roku oczekiwane są następne programy rozpoczynające konwersję kart Visa z paskiem magnetycznym na karty z mikroprocesorem i z paskiem. Dla programów konwersji nie bez znaczenia będzie również data 1 stycznia 2005, kiedy to zgodnie z decyzją banków członkowskich Visa nastąpi przeniesienie odpowiedzialności za transakcje fałszywe na tę stronę, która nie wdroży mikroprocesora. W Polsce na ok. 67 tys. punktów wyposażonych w terminale ok. 20 tys. z nich posiada urządzenia przyjmujące także karty Visa z mikroprocesorem typu VSDC, co stawia Polskę w światowej czołówce pod względem stopnia rozwoju sieci akceptacji kart Visa z mikroprocesorem.
Smard Card plusy
są w stanie pomieścić bardzo wiele danych, co umożliwia prowadzenie w oparciu o nie szerokiej gamy programów lojalnościowych - od prostych do bardzo skomplikowanych,
są inteligentne, większość procesów odbywa się w samej karcie, dlatego niezależnie od poziomu skomplikowania programu jego obsługa jest prosta i nie przysparza większych problemów,
nie wymagają komunikowania się z bazą danych centrum obsługującego transakcje. Wszystkie procesy odbywają się na poziomie karta-terminal. Oszczędza to czas klientów i środki kontrahentów, których nie będą pochłaniały już koszty połączeń,
są bezpieczne - mikroprocesor uniemożliwia odczytanie danych osobom nieupoważnionym, są nośnikiem nowoczesnym i prestiżowym, podnoszą status klienta i kontrahenta,
Mogą spełniać nie tylko funkcje płatnicze lecz także szeroko pojęte informacyjne (karta zdrowia, informacji o naprawach pojazdu), czy kart dostępu (do informacji czy pomieszczeń lub usług). Obecny hit telekomunikacyjny, telefonia GSM to system pracujący w oparciu o umieszczaną w aparacie kartę z układem mikroprocesorową
Karta elektroniczna znacznie usprawna kontakt z klientem banku na odległość. Karta z mikroprocesorem umożliwa poprawną identyfikację klientów banków i bezpieczną transmisję szyfrowanych informacji,
Karta elektroniczna ograniczy liczbę wizyt klientów w banku. Możliwe będzie ograniczanie liczby oddziałów i zmniejszanie zatrudnienia przy bezpośredniej obsłudze. Zamiast tradycyjnych oddziałów będą powstawać elektroniczne oddziały banków i punkty obsługi, gdzie elektroniczna karta umożliwi bezpieczne korzystanie z usług bankowych. Zwiększone zostanie bezpieczeństwo transakcji.
Karta Prepaid - elektroniczna portmanetka
Wśród wszystkich kart bankowych wydawanych przez banki świata są karty zupełnie nowego typu. Są to karty przedpłacone, zwane również kartami typu „pre-paid. Karty te funkcjonują na innej zasadzie niż znane karty debetowe, obciążeniowe czy kredytowe, mianowicie na zasadzie „pay before”.
Zwykła karta płatnicza bądź bankomatowa jest jedynie pewnego rodzaju "identyfikatorem" za pomocą którego można dokonać transakcji., która następnie jest rozliczana z rachunku bankowego do którego karta została wydana. Sama w sobie karta nie zawiera żadnej wartości i nie przechowuje w sobie żadnych impulsów czy pieniędzy.
Natomiast w przypadku karty wstępnie opłaconej, środki jakie możemy wydać z użyciem tej karty nie znajdują się na żadnym rachunku bankowym - one niemalże "fizycznie" znajdują się wewnątrz karty zakodowane w postaci odpowiednich jednostek (impulsów).
Elektroniczne portmonetki występują w dwóch formach:
- z możliwością doładowania,
- bez możliwości doładowania.
Pierwszy typ to karty jednorazowego użytku, ich wartości nie można zwiększać i po wykorzystaniu wybranego limitu nie przedstawiają żadnej wartości. Drugie z tych kart dają możliwość odnawiania limitu kwotowego poprzez wpłaty gotówkowe, przelewy, za pomocą specjalnych terminali, linii telefonicznych, bankomatów, lub tzw. bankomatów internetowych.
Jest to rozwiązanie posiadające zarówno swoje plusy jak i minusy. Plusem z pewnością jest bardzo duże bezpieczeństwo - korzystając z karty wstępnie opłaconej nie możemy przekroczyć stanu środków na rachunku (nie ma bowiem żadnego rachunku) ponadto zakupy lub wypłaty nie wymaga potwierdzenia banku, co praktycznie eliminuje koszty związane z transakcjami dokonywanymi za pomocą tradycyjnych kart. Takie rozwiązanie umożliwia stosowanie pre-paidów do mikropłatności, czyli zakupów o niewielkiej wartości, np. gazet, zapłat za parking, przejazdy taksówką itp. Obsługa karty jest szybka, tania i bezpieczna zarówno dla klienta jak i sprzedawcy. . Minusem natomiast jest fakt, iż utrata karty powoduje najczęściej stratę pieniędzy, które zostały zakodowane w jej wnętrzu. Jak zatem widać, nieprzypadkowo karta wstępnie opłacona nazywana jest elektroniczną portmonetką - jej zasada działania oraz jej wady i zalety są praktycznie takie same jak w przypadku tradycyjnej portmonetki z pieniędzmi.
Karty wstępnie opłacone są szeroko wykorzystywane w życiu codziennym. Każdy z nas z pewnością posiada przynajmniej jedną taką kartę - są one bowiem wykorzystywane masowo jako karty telefoniczne, karty parkingowe, karty z biletami komunikacji, karty dostępu do internetu czy karty do telefonów komórkowych.
Czeki elektroniczne
Czek elektroniczny jest jedynie elektroniczną wersją konwencjonalnego czeku papierowego. Klient dostaje czeki w swoim banku przez internet i przechowuje je na swoim lokalnym komputerze. Aby zakupić produkt, czek wystawiony na odpowiednią sumę pieniędzy jest wysyłany do sprzedawcy. Sprzedawca potwierdza ważność czeku, i tranzakcja z klientem zostaje sfinalizowana. Czek elektroniczny jest wówczas wysyłany do banku sprzedawcy. Bank przekazuje go dalej do izby rozrachunkowaej aby go spieniężyć. Izba rozrachunkowa jest pośrednikiem pomiędzy bankiem sprzedawcy a bankiem klienta. Izba rozrachunkowa kontaktuje się z bankiem klienta, w którym rachunek klienta jest uaktualniany i przesyła pieniądze do banku sprzedawcy. Autentyczność i ważność czeków elektronicznych jest zapewniona przez podpisy elektronicze:
organu certyfikującego który zapewnia istnienie banku i autentyczność jesgo klucza publicznego
banku, który poświadcza ważność czeku
klienta, który zapewnia, że czek jest wysyłany bez zmian
Podobnie jak w wypadku czeków papierowych, nie dochodzi do utraty pieniędzy w przypadku kradzieży czeku. The Financial Services Technology Consortium (FSTC), grupa dostawców usług finansowych, narodowych laboratoriów, uniwersytetów i agencji rządowych mieszczących sie w USA, rozwija obecnie system czeków elektronicznych.
Źródło:
www.smartcardbasics.com
http://www.karty.pl
http://www.polcard.com.pl
http://em.bankier.pl