Temat zajęć: Stanisław Moniuszko - aria z opery „Straszny dwór”.

Cel główny lekcji:
Rozwijanie zainteresowań i umiejętności muzycznych oraz wyposażenie uczniów w wiedzę umożliwiającą aktywne uczestnictwo w kulturze muzycznej w oparciu o fakty z życia i twórczości Stanisława Moniuszki.

Cele operacyjne:
Uczeń:
§ potrafi indywidualnie zaśpiewać pastorałkę „Gore gwiazda Jezusowi”,
§ potrafi zagrać na flecie prostym kolędę „Lulajże Jezuniu”,
§ zna ważniejsze fakty z życia i twórczości Stanisława Moniuszki,
§ umie wyjaśnić pojęcia opera, aria, kuranty,
§ potrafi rozpoznać arię Stefana z opery „Straszny dwór” (aria z kurantem),
§ rozpoznaje gamę e - moll,
§ posługuje się pojęciami tonacja molowa (minorowa).

Środki dydaktyczne:
nagranie: aria Stefana z opery „Straszny dwór”, flety proste, portret kompozytora.

Metody pracy:
podające, eksponujące, praktyczne

Formy:
zbiorowa, grupowa indywidualna

Formy aktywności muzycznej ucznia:
śpiew, gra na instrumencie, słuchanie muzyki

Przebieg lekcji

I. Czynności wstępne:
1. Powitanie.
2. Przypomnienie repertuaru wokalnego: „Gore gwiazda Jezusowi” - wykonanie zbiorowe.
Ewentualne uwagi: prawidłowa emisja głosu, intonacja, odpowiednie tempo.
3. Wykonanie kolędy „Lulajże Jezuniu”:
v I grupa na fletach prostych,
v II grupa - śpiew.

II. Wprowadzenie do tematu lekcji:
1. Na dzisiejszej lekcji przypomnieliśmy piękną pastorałkę „Gore gwiazda Jezusowi”. Jaki jest nastrój tego utworu i dlaczego?
( Nastrój jest podniosły, bo pastorałka opowiada o narodzeniu Jezusa. W melodii wyczuwa się smutek.)
Pastorałkę wykonywaliśmy w tonacji molowej - minorowej. Jeżeli ktoś jest smutny - mówimy, że jest w nastroju minorowym.
Jaką gamę już znacie?
(Poznaliśmy gamę C - dur. Gamy durowe - majorowe są wesołe.)
Zapiszmy gamę e - moll. Nauczyciel zapisuje gamę na tablicy. Uczniowie w zeszytach ćwiczeń na str. 24 podpisują nuty tej gamy.
Zwraca uwagę na znak chromatyczny - krzyżyk. Nuty w gamie e - moll, przy których stoi ten znak noszą nazwy fis i dis.

III. Rozwinięcie tematu:
1. Dzisiaj poznamy wielkiego polskiego kompozytora Stanisława Moniuszkę, który był twórcą opery narodowej. Nauczyciel zawiesza na tablicy portret kompozytora.

Moniuszko był czołowym kompozytorem polskim 2 połowy XIX wieku. Stał się twórcą polskiej opery narodowej. O narodowym charakterze jego dzieł zdecydowały elementy folkloru polskiego oraz tematyka tekstów, do których tworzył muzykę. Utrwalał tradycje patriotyczne i piękno polskiego obyczaju. W jego bogatej twórczości ważne miejsce zajmują opery: Halka, Straszny dwór, Hrabina. Obok nich kompozytor stworzył kilkaset pieśni zebranych w 12 zeszytach Śpiewników domowych.

2. Wyjaśnienie terminów:

Opera - utwór muzyczny, w którym muzyka współdziała z akcją dramatyczną. Składa się z partii wokalnych — solowych (arie) i chóralnych oraz z partii instrumentalnych.

Aria - pieśń solowa z akompaniamentem instrumentalnym.

Kuranty - melodia grana przez mechanizmy wbudowane w dawne zegary. Miniaturką kurantów są pozytywki.

3. Słuchanie nagrania:
Stanisław Moniuszko - aria Stefana z opery Straszny dwór (aria z kurantem).

IV. Podsumowanie lekcji:
· Jakie fakty z życia S. Moniuszki utkwiły wam w pamięci?
· Jakie utwory napisał?
· Co to jest: opera, aria, kurant?
· Jaki nastrój mają gamy molowe?
V. Praca domowa:
Napisz krótką notatkę o życiu i twórczości Stanisława Moniuszki. Skorzystaj z podręcznika do muzyki str. 55.

Scenariusz opracowała i zajęcia prowadziła
Lucyna Kawęcka