Ruch obrotowy Ziemi i jego następstwa

(wykorzystanie metod aktywizujących w nauczaniu geografii) SCENARIUSZ LEKCJI

Cele:
Uczeń:
- zna cechy i następstwa ruchu obrotowego Ziemi,
- rozumie pojęcia: oś ziemska, południk, równoleżnik, górowanie Słońca,
- rozumie, od czego zależy prędkość liniowa i kątowa punktów na powierzchni Ziemi podczas jej ruchu obrotowego,
- posługując się schematycznym rysunkiem przedstawia wybrane następstwa ruchu obrotowego Ziemi np. zmianę dnia i nocy.

Metody:
- praca w grupach,
- wykład,

Środki dydaktyczne:
- globus,
- mapa,

Tok lekcji:

1. Wprowadzenie
Na początku nauczyciel rozdaje uczniom po dwie różne kolorystycznie kartki i przygotowuje listę stwierdzeń kontrowersyjnych. Uczniowie wyrażają opinię podnosząc kartki odpowiedniego koloru np. czerwona - tak, żółta - nie. Po odczytaniu każdego stwierdzenia nauczyciel wskazuje uczniów, którzy uzasadniają swoje zdanie. Stwierdzenie może dotyczyć ostatniego tematu (powtórzenie z poprzedniej lekcji) lub tematu nowego.
Przykładowe stwierdzenia:
a) Kopernik jest twórcą teorii geocentrycznej.
b) Obecny kształt Ziemi to elipsoida obrotowa.
c) Ziemia wykonuje dwa ruchy.
d) Pełen obrót Ziemi dookoła własnej osi trwa 23 godziny 56 minut i 4 sekundy.

2. Rozwinięcie
1) Istota i cechy ruchu obrotowego Ziemi.
a) Ustalenie cech ruchu obrotowego Ziemi:
- kierunek obrotu wokół osi,
- jeden pełny obrót wykonuje Ziemia w czasie 23godziny 56 minut i 4 sekundy,
- stała prędkość kątowa punktów na powierzchni Ziemi- 15 stopni/ 1 godzinę (z wyjątkiem biegunów,
- różna prędkość liniowa na powierzchni Ziemi- największa na równiku (16666 km/ h), maleje do biegunów.
b) sformułowane definicji: bieguna, równoleżnika, południka, osi ziemskiej,
c) obliczenie prędkości liniowej punktów (podczas ruchu obrotowego Ziemi) leżących na: równiku, kole podbiegunowym.

2) Omówienie następstw ruchu obrotowego:
- spłaszczenie Ziemi na biegunach,
- pozorny ruch Słońca na sferze niebieskiej,
- następstwo dnia i nocy,
- doba jako naturalna jednostka czasu,
- następstwa działania siły Coriolisa