STRESZCZENIE STRESZCZENIA KANTA :)
FILOZOFIA:
empiryczna : fizyka [ przyroda ] , etyka [ moralność ]
czysta : logika , metafizyka [ moralności, przyrody ]
etyka = praktyczna antropologia
metafizyka moralności = filozofia moralna
przedmiotem metafizyki moralności są pojęcia praw i obowiązków moralnych, w definicji tkwi powszechność i absolutność
tyka - praktyczna antropologia, zajmuje się zasadami zastosowań pojęć praw i obowiązków morlanych
rozdział 1
jedynym przedmiotem który bez ograniczenia jest dobry jest DOBRA WOLA , stanowi ona warunek dobrej wartości innych cnót, darów, całej osoby
odwaga złoczyńcy nie czyni go dobrym , mimo że odwaga sama jest cnotą
dobra wola realizuje się w regule zgodnie z którą podejmuje się czyny, nie zalezy natomiast od skutku ani nawet charakteru samych działań
celem rozumu musi być wytworzenia dobrej woli → związek z OBOWIAZKIEM
CZYN PRAWDZIWIE MORALNY JEST DOKONYWANY DLA ZASADY, CZASEM NAWET WBREW NARUTALNYM SKŁONNOŚCIOM, A NIE DLA WŁASNEJ KORZYŚCI
czyny realizowane zgodnie z obowiązkiem → powoduje go naturalna skłonność, zgodna z prawem np. kupiec jest rzetelny bo to zgodne z jego korzyścią a nie dlatego że należy takim być
czyny z obowiązku → zgodny z prawem, dokonany bo tak trzeba
obowiązek może się przeciwstawiać naturalnym skłonnościom lub tez być z nimi zgodny
czyn prawdziwie moralny => dokonywany dla zasady, a nie dla własnej korzyści, nawet przecwiko niej np. miłość do wroga w Piśmie Świętym
WARTOŚĆ MORALNA CZYNU TKWI W SAMEJ REGULE MORALNEJ, ZASADZIE WOLI, ZGODNIE Z KTÓRĄ ZOSTAŁ POWZIĘTY CZYN
czyn traci wartość moralną jeśli jest powzięty dla jakiegoś celu, korzyści, z naturalnej skłonności
OBOWIĄZEK JEST KONIECZNOŚCIĄ CZYNU WYNIKAJĄCĄ Z POSZANOWANIA PRAWA, KTÓRYM JEST CHĘĆ TAKIEGO POSTEPOWANIA ŻEBY JEGO REGUŁA MOGŁA BYĆ ZASADĄ POWSZECHNĄ
Jedyną możliwą pobudką czynów moralnych jest poczucie obowiązku
obowiązek moralny to konieczność czynu wynikająca z prawa i niczego innego
prawo moralne: zbiór reguł którymi się kieruje wola, własnościami są powszechność i absolutność
powszechność - każdy jest mu poporządkowany
absolutność - brak zależności od żadnego celu lub warunków
przykład ze składaniem przysięgi w trudnych okolicznościch, nawet jak wiemy że jej nie spełnimy, ale w ten sposób mozemy uchronić siebie i innych przed złem
postepowanie morlanie nie wynika wielkich przymiotów intelektu, ale cżłowiek z trudnością zachowuje niewinność, więc musi przypominać soie zasady moralności
prawo i obowiazek morlany jest dyktowany przez rozum, jest czymś czego rozum się domaga i ujmuje jako coś co powinno być
prawo moralne jest wyprowadzane a prriori, bez posrednictwa doświadczenia, musi być niezależne od antropologii, teologii, fizyki itp.
obowiązek jest bardzo silną pobudką postepowania
tylko istota rozumna posiada wolę, zasady woli dyktuje rozum
jeśli wola kieruje sięteż pobudkami niezgodnymi z rozumem to skłanianie woli do realizowania prawa morlanego jest przymusem
zmuszanie woli do takiego a nie innego zachowania to NAKAZ, formuła nakazu to IMPERATYW, wyraża on zawsze powinność / obowiązek
Imperatyw
hipotetyczny - przedstawia dane działanie jako konieczny środek do jakiegoś celu, pokazuje że czyn jest konieczny dla jakiegoś celu, impretatywy hipotetyczne są problematycznymi lub technicznymi zasadami praktycznego rozumu.
Kategoryczny - działanie które jawi się konieczne jako cel, każe uczynić coś tylko dla tego czegoś - imperatyw moralności lub apodyktyczna zasada rozumu praktycznego
szczeście jest celem powszechnym dla wszytskich istot
imperatywy które są środkami do osiagnięcia szczęścia nazywamy: asertorycznymi lub pragmatycznymi zasadami praktycznego rozumu
imperatyw kategoryczny - sąd a priori, jedynie on jest prawem moralnym sensu stricto
jest tylko jeden imperatyw kategoryczny:
POSTĘPUJ TYLKO WEDŁUG TAKIEJ MAKSYMY DZIĘKI KTÓREJ MOŻESZ ZARAZEM CHCIEĆ ŻEBY STAŁA SIĘ POWSZECHNYM PRAWEM:
zgodne z nim są np. takie obowiązki:
zachowania własnego życia
dotrzymywania przyrzeczeń
rozwijania własnych talentów
pomagania bliźnim w potrzebie
powszechność prawa moralnego wynika z faktu że każda istota rozumna istnieje jako cel sam w sobie - ma GODNOŚĆ
imperatyw praktyczny:
POSTĘPUJ TAK BYŚ CŻŁOWIECZEŃSTWA TAK W TWEJ OSOBIE JAK TEŻ W OSOBIE KAŻDEGO INNEGO UŻYWAŁ ZAWSZE ZARAZEM JAKO CELU, NIGDY TYLKO JAKO ŚRODKA
zasada autonomii woli → wola każdej istoty rozumnej jest wolą powszechnie prawodawczą → każdy cżłowiek jest związany prawem które sam sobie narzuca, jednak prawo to jest powszechnie identyczne, jako że każda istota rozumna posiada taki sam rozum
wolność i powszechność woli każdej istoty rozumnej nazywamy autonomią woli, a zalezność od czegoś zewnętrznego to HETERONOMIA WOLI
PAŃSTWO CELOW → jest systematycznie powiązanie wielu rozumnych osób przez wspólne prawa, prawa te wiążą systematycznie całość celów swoich obywateli
obywatel państwa celów prawo stanowi i jemu podlega, zwierzchnik stanwoi prawo powszechne, podelga mu, ale nie zależy od niczyjej woli
kazdy cżłonek państwa celów z własnej woli poddany jest obowiązkom wynikającym z prawa, a prawo jest powszechne i każdy ma te same obowiazkiEM
zasada moralności:
POSTEPUJ WEDLE MAKSYMY CŻŁONKA, który NADAJE PRAWA OGÓLNE DLA MOŻLIWEGO PAŃSTWA CELÓW
WOLA
autonomia - najwyższa zasada morlaności, wola sama nadaje prawa którym podlega i którym chce aby inni podlegali, z tego wypływa imperatyw kategoryczny i obowiazki moralne np. nie powinienem kłamać nawet jeśli nie przyniesie mi to hańby
heteronomiczna - prawo nadaje sobie dla jakiś zewnętrznych celów, jest źródłem pozornych tylko zasad moralności, można na niej oprzeć jedynie imperatywy hipotetyczne np. nie powinienem kłamac jeśli chce zachowac swoją cześć
etyka heteronomiczna opiera się na 2 rodzajach postaw:
empirycznej → ma za cel szczęście człowieka i opiera sięna znajomości natury ludzkiej i różnych warunków, jest niemo,żliwa
racjonalnej → powołuje się na ontologiczne pojęcie doskonałości, jest lepsze niż empirycznej
morlaność oparta o heteronomię musi być fałszywa
imperatyw kategoryczny - sąd synetyczny a priori
wola jest to władza przyczynowości istot rozumnych
pozytywna definicja wolności = możność działania wg praw tworoznych przez wolę
wolna wola jest = woli podelgającej prawom morlanym
wolność woli u istot rozumnych!!!
w ramach intelektu człowiek może narzucać sobie prawa, zgodnie z którymi działa, skutki swoich czynów może rozpatrywać albo w ramach zmysłów albo w ramach woli - w tym drugim wypadku zdają siautonomiczne
świat intelektu ma podstawę w świecie podpadającym pod zmysły
pojęcie wiolności każdemu się narzuca i w istocie jest to jedyna możliwa zasada postepowania
cżłowiek jest rzeczą samą w sobie
imperatyw kategoryczny jest nieuchronną konsekwencją wolności