Choroba Perthesa
Jest to samoistnie przemijające schorzenie biodra dziecięcego, charakteryzujące się czasowym obumarciem głowy i szyjki kości udowej. Choroba występuje w wieku 3-14 lat, 4-5 razy częściej u chłopców. Objawy najczęściej pojawiają się między 5 a 8 rokiem życia. Obustronnie występuje w 10-20% przypadków.
Pierwszym objawem choroby jest zwykle utykanie. Ból występuje zwykle wcześniej i często dotyczy stawu kolanowego. W badaniu klinicznym pierwszym objawem jest ograniczenie rotacji wewnętrznej, następnie odwiedzenia w stawie biodrowym.
NAJCZĘSTSZE DOLEGLIWOŚCI I OBJAWY:
Nieznaczny ból i ograniczenie ruchomości chorego biodra
Bardzo często ból kolana, po stronie chorego biodra
Skrócenie długości chorej kończyny
Utykanie
Zaniki mięśni pośladka i uda chorej kończyny
Kontaktu z lekarzem wymaga:
Wystąpienie dolegliwości bólowych biodra lub kolana, ograniczenie ruchomości lub utykanie u dziecka
Pojawienie się gorączki i nasilenie dolegliwości bólowych podczas leczenia
PRZYCZYNY:
Przyczyny choroby nie są do końca poznane. Istnieje wiele teorii rozwoju choroby. Obecnie za przyczynę choroby uważa się zaburzenia procesu kostnienia rozwijającej się głowy i szyjki kości udowej. Inne wymieniają jako przyczynę uraz lub stan zapalny biodra, zaburzenia ukrwienia głowy kości udowej, a także zaburzenia hormonalne. Dodatkowo urazy, stany zapalne, zwiększone zagęszczenia krwi i inne.
Czynniki sprzyjające zachorowaniu
Przebyta dysplazja stawu biodrowego w niemowlęctwie
Stosowanie leków sterydowych
Nadwaga
Szybki wzrost organizmu w okresie dojrzewania
Płeć męska i wiek między 5 a 8 rokiem życia
PRZEWIDYWANY PRZEBIEG CHOROBY:
Choroba zazwyczaj trwa około 3-4 lata. Jest najcięższą z tak zwanych jałowych martwic kości. W jej przebiegu można wyróżnić kilka okresów:
I - okres wczesny, trwający około 2 miesiące; Okres "synovitis"
II - okres martwicy, trwający około 6-18 miesięcy ;Nekrozy lub zapadnięcia
III - okres regeneracji, trwający około 6-12 miesięcy i dłużej ; Fragmentacji
IV - okres odbudowy i utrwalenia zmian
Tylko wczesne rozpoznanie i specjalistyczne leczenie mogą doprowadzić do wyleczenia i zmniejszenia ryzyka powikłań.
W zależności od wielkości obszaru głowy kości udowej zajętego martwicą dzielimy chorych na 4 grupy wg Catteralla. Podział ten jest ważny z punktu widzenia prognoz i ewentualnej metody leczenia.
MOŻLIWE POWIKŁANIA:
Bagatelizowanie dolegliwości i opóźnianie leczenia zawsze prowadzi do poważnych powikłań. Są to:
Ciężkie zniekształcenia stawu biodrowego
Skrócenie długości chorej kończyny
Znaczne ograniczenie zakresu ruchu biodra i utrwalone przykurcze
Zaburzenia chodu
Stany zapalne chorego biodra
BADANIA DODATKOWE:
Chorobę rozpoznaje się na podstawie zdjęcia rentgenowskiego biodra. Wcześniej zmiany chorobowe można wykazać badaniem rezonansu magnetycznego (NMR). Pomocna jest również scyntygrafia biodra oraz badanie ultrasonograficzne.
CELE LECZNICZE:
Leczenie polega na jak najszybszym zastosowaniu odciążenia chorego biodra w celu ochrony miękkiej głowy kości udowej przed zgniataniem. Ogranicza to powstawanie zniekształceń głowy i stwarza najlepsze warunki do jej odbudowy.
LECZENIE:
Zalecenia ogólne
Podstawą leczenia jest leżenie w łóżku z bezwzględnym zakazem chodzenia, stawania i klękania. Ten okres leczenia trwa od 6-12 miesięcy
Często - w początkowym okresie leczenia - istnieje konieczność zastosowania wyciągu za chorą kończynę. Odbywa się to podczas pobytu w szpitalu
W dalszym okresie leczenia stosuje się specjalne gipsy lub aparaty ortopedyczne odciążające chore biodro (przez okres około 2 lat)
Pomoc rodziny, nauczycieli, a czasem psychologa może być konieczna, aby pomóc dziecku zaakceptować te wyjątkowo uciążliwe zalecenia
Należy podkreślić, że ruch w chorym stawie bez obciążania nie jest szkodliwy, wręcz przeciwnie, bardzo korzystny dla procesu gojenia i odzyskiwania sprawności chorej kończyny
Leczenie w chorobie Perthesa polega na odciążeniu stawu biodrowego i porządnym zagłębieniu głowy kości udowej w panewce. Zagłębienie to można uzyskać zarówno metodami zachowawczymi jak i operacyjnymi.
Leczenie farmakologiczne
Jest to leczenie wspomagające. Okresowo stosowane są głównie leki przeciwbólowe.
LECZENIE OPERACYJNE:
Ze względu na wyjątkowo długi i uciążliwy dla pacjenta okres leczenia oraz trudny do uzyskania zadowalający efekt końcowy, coraz częściej w leczeniu choroby stosuje się wczesną interwencję operacyjną. Wyniki takiego leczenia są bardzo obiecujące.