Miary masy
Przed przystąpieniem do opracowania tego zagadnienia (miara masy) należy uświadomić sobie istotę określeń masa ciała i ciężar. Masa ciała jest stała, nie zmienia się niezależnie od tego gdzie się ciało znajduje. Natomiast ciężar ciała zmienia się, gdyż uwarunkowany jest siłą przyciągania Ziemi (Księżyca). Ciężar jest siłą, z jaką Ziemia (Księżyc) przyciąga ciało o danej masie.
Inaczej oznaczamy jednostki masy niż jednostki ciężaru. Jednostki pomiaru masy to kilogram (kg), dekagram (dag), gram (g). Na tym poziomie nauczania wyjaśnienia słowne zmierzające do rozstrzygnięcia pojęć masa i ciężar są przedwczesne. Jednak przedmiotem nauczania są miary masy. Pomoże to nauczycielowi uniknąć mylnych pytań : Jaki ciężar dźwiga Janek? Zamiast : Ile kilogramów ważą zakupy Janka?
W opracowaniu tego zagadnienia należy przewidzieć:
odwołanie się do doświadczeń życiowych uczniów (wiadomości o ważeniu, kupowaniu)
tworzenie warunków do czynności ważenia na lekcjach
poprawne określanie wyników pomiaru
W tym celu możemy wykorzystać np. wagę szalkową i komplet odważników (w tym przypadku śród wędkarski), piasek, który zastąpi takie produkty jak: cukier, mąkę, kaszę lub inne przybory: długopis, zapałki. Aby pogłębić zainteresowanie dzieci tymi czynnościami, można zorganizować zabawę w sklep, co stwarza dobre warunki do aktywnej postawy uczniów w nauce o miarach masy. Bądź wagę elektroniczną.
Znajomość jednostek masy nie świadczy jeszcze o pojęciu miary masy. Dopiero dostarczenie zależności zachodzących między nimi (1 kg= 100 dag, ½ kg= 50 dag, 25 dag= ¼ kg).
Miary pojemności
Uczniowie klasy I i II poznają L. uczą się wyrażać stosunki ilościowe między litrem a częściami litra (1/2, ¼). Powinno to być poprzedzone efektywnymi czynnościami mierzenia płynów miarami ½ l, ¼ l, 1L. - do tego butelki.
Dzieci dowiadują się, że płyny sprzedaje się często na wagę np. litr miodu waży około 1 ½ kg, litr spirytusu tylko około 80 dag, a masa benzyny wynosi około 70 dag. Jedynie litr wody waży dokładnie 1kg.
Zadanie:
Jeżeli zważymy kilogram wody i kilogram miodu i przelejemy do litrowych słoików, którego płynu będzie mniej a którego więcej? (mniej miodu, woda napełni słój).
Zadanie:
Jacek waży 30 kg. Wacek jest od niego cięższy o 5kg. Pankracek waży o 7kg mniej niż Wacek. Który z tych chłopców waży najwięcej? Który najmniej?
Zadanie:
Do sklepu przywieziono 40kg jabłek, 20kg gruszek i 15 kg śliwek. Ile kilogramów owoców przywieziono do sklepu?
Zadanie:
W sklepie było 40kg jabłek. Szkoła zakupiła 25kg jabłek, a przedszkole 12kg mniej. Ile kilogramów jabłek zostało w sklepie?
Zadanie:
W sklepie było 8 skrzynek, a w każdej po 10kg jabłek. Szkoła zakupiła 25kg jabłek. Ile kilogramów jabłek zostało w sklepie?
Najpierw należy obliczyć wagę jabłek będących w sklepie, a następnie od otrzymanej wartości odjąć masę sprzedanych jabłek. Rozwiązanie można zapisać w postaci dwóch działań:
8·10kg= 80kg
80kg - 25kg= 55kg
Rozwiązanie tego zadania można przedstawić w postaci zapisu:
8·10kg-25kg= 55kg
Zadanie:
Kilogram soli kosztuje 3 zł. Ile trzeba zapłacić za 5kg soli?
Zadanie
Siedem jabłek waży 1kg. Siatka z jabłkami waży 3kg. Ile jabłek jest w siatce?