Testy z chemii zgodne z programem nauczania.
Tlenki
Tlenki to dwuskładnikowe związki tlenu z innymi pierwiastkami.
Wzór ogólny tlenków: XaOb
X - atom dowolnego pierwiastka, O - atom tlenu, a - ilość atomów pierwiastka X, b - ilość atomów tlenu
Nazwy tlenków: tlenek (nazwa pierwiastka) (wartościowość pierwiastka), jeśli pierwiastek ma tylko jedną wartościowość wówczas nie podaje się jej.
Przykład:
tlenek żelaza (III), tlenek miedzi (II), tlenek siarki(VI)
tlenek sodu, tlenek magnezu
Sposoby otrzymywania tlenków
I. Reakcje syntezy pierwiastków z tlenem - utlenianie. Utlenianie przebiegające z wydzielaniem energii w postaci światła i ciepła nazywamy spalaniem.
C + O2 -> CO2
2Mg + O2 ->2MgO
4Na + O2 -> 2Na2O
II. Rozkład termiczny wodorotlenków
Cu(OH)2 -> CuO + H2O
2Al(OH)3 -> Al2O3 + 3H2O
III. Rozkład termiczny soli
CaCO3 -> CaO + CO2
IV. Przyłączenie tlenu do tlenków (utlenianie)
2SO2 + O2 -> 2SO3
2Cu2O + O2 -> 2CuO
2NO + O2 -> 2NO2
V. Odłączanie tlenu od tlenków (redukcja)
CO2 + C -> 2CO
3Fe2O3 + CO -> 2Fe3O4 + CO2
Własności fizyczne tlenków.
Tlenki metali: zwykle ciała stałe, wysokie temperatury topnienia, nie rozpuszczają się w wodzie, niektóre reagują z wodą
Tlenki niemetali: najczęściej są to gazy, rzadziej ciała stałe, nierozpuszczalne lub bardzo słabo rozpuszczalne w wodzie, niektóre reagują z wodą
Reakcje tlenków
I. Utlenianie
2CO + O2 -> 2CO
II. Rozkład
2HgO -> 2Hg + O2
2Ag2O -> 4Ag + O2
III. Tlenki zasadowe - reagują z kwasami, nie reagują z zasadami. Tlenki zasadowe są tlenkami metali, ale nie każdy tlenek metalu jest tlenkiem zasadowym.
Reakcje z kwasami
Na2O + H2SO4 -> Na2SO4 + H2O
CaO + 2HCl -> CaCl2 + H2O
Reakcje z wodą.
Na2O + H2O -> 2NaOH
CaO + HO -> Ca(OH)2
Reakcje z tlenkami kwasowymi
CaO + CO2 -> CaCO3
Na2O + SO2 -> Na2SO3
IV. Tlenki kwasowe - reagują z zasadami, nie reagują z kwasami. Tlenki kwasowe są na ogół tlenkami niemetali, ale nie każdy tlenek niemetalu jest tlenkiem kwasowym.
Reakcje z zasadami
SO3 + 2NaOH -> Na2SO4 + H2O
CO2 + 2KOH -> K2CO3 + H2O
Reakcje z wodą
SO2 + H2O -> H2SO3
SO3 + H2O -> H2SO4
Reakcje z tlenkami zasadowymi
CO2 + CaO -> CaCO3
V. Tlenki amfoteryczne - reagują z zasadami i z kwasami.
Reakcje z zasadami
ZnO + 2NaOH -> Na2ZnO2 + H2O
Al2O3 + 2NaOH -> 2 NaAlO2 + H2O
Reakcje z kwasami
ZnO + H2SO4 -> ZnSO4 + H2O
Al2O3 + 6HCl -> 2AlCl3 + 3H2O
Pierwiastki połączone z tlenem a układ okresowy.
Pierwiastki tworzące tlenki typowo zasadowe znajdują się w grupie 1 i 2. Zasadowość tlenków maleje w okresie wraz ze wzrostem liczby atomowej pierwiastka związanego z tlenem. W grupie zasadowość tlenków wzrasta wraz ze zwiększającą się liczbą atomową pierwiastka połączonego z tlenem.
Pierwiastki tworzące tlenki typowo kwasowe znajdują się w grupie 17. Kwasowość tlenków maleje w okresie gdy maleje liczba atomowa pierwiastka połączonego z tlenem. W grupie kwasowość tlenku wzrasta, gdy liczba atomowa pierwiastka połączonego z tlenem maleje.