Zarządzanie infrastrukturą logistyczną.

Lokalizacja obiektów logistycznych.

Obiektem logistycznym nazywamy wszystkie miejsca wytwarzania i zatrzymania się produktów, to znaczy zakłady wytwarzające surowce i przetwarzające je, składy, punkty i węzły transportowe, sieci dystrybucji, punkty świadczenia usług.

Lokalizacja obiektu logistycznego to zespół zasad, jakim powinien kierować się przedsiębiorca przy podejmowaniu decyzji lokalizacyjnej; wybór najlepszego spośród możliwych miejsc lokalizacji danego obiektu logistycznego.

Lokalizacja jest bardzo ważną decyzją logistyczną ze względu na fakt, że wpływa na wiele innych elementów, takich jak poziom obsługi klienta, koszty transportu czy też zapasów.

Czynniki mające wpływ na przeprowadzenie analizy lokalizacji nowego obiektu lub zmianę lokalizacji obiektów już istniejących

Nazwa czynnika	Wyszczególnienie	Przykłady
Zmieniające się wymagania w zakresie obsługi.	Wymagania klientów w zakresie obsługi zmieniają się pod wieloma względami. W konsekwencji istnieje potrzeba ponownej oceny i wprowadzenia ewentualnych zmian.	Klienci oczekują coraz sprawniejszych i efektywniejszych usług logistycznych.
				Klienci chcą współpracować tylko z dostawcami, którzy mogą przejąć ich obowiązki logistyczne i realizować je w sposób bardziej efektywny.
		Zmiana lokalizacji rynków zbytu i/lub rynków zaopatrzenia.	Wszelkie zmiany na poszczególnych rynkach (między innymi zaopatrzenia czy też zbytu) powodują potrzebę ponownej oceny.	Powstanie nowych osiedli w miastach.
				Pojawienie się nowych źródeł surowców i materiałów.
		Zmiana formy własności firmy.	Zmiana formy własności może wpływać na jakość działania sieci logistycznych.	Zmiany formy własności w drodze fuzji.
				Zmiany formy własności w drodze przyjęć.
				Zmiany formy własności w drodze sprzedaży udziałów.
		Presja kosztowa.	Występowanie tego typu zjawiska powoduje konieczność szukania dróg redukcji kosztów.	Przeprowadzenie analizy sieci dostaw umożliwia znalezienie nowych, tańszych źródeł materiałów.
				Przeprowadzenie analizy funkcjonowania danego przedsiębiorstwa umożliwia znalezienie źródeł oszczędności w postaci np. możliwości ograniczenia kosztów transportu, zapasów czy też magazynowania.
		Zagrożenie ze strony konkurentów.	Aby utrzymać dotychczasową pozycję na rynku lub też zdobywać na nim przewagę nad innymi jego (rynku) uczestnikami, firma musi dokonywać oceny lokalizacji posiadanych przez siebie obiektów w aspekcie między innymi takich czynników jak poprawa obsługi czy też obniżka kosztów.	Analiza lokalizacja obiektów ze względu na nowe rozwiązania transportowe.
				Analiza lokalizacji obiektów ze względu na nowe obowiązujące standardy obsługi klientów (między innymi takie jak 12-godzinny czas realizacji zamówienia).
		Zmiana organizacji w firmie.	Kwestie strategiczne związane z funkcjonowaniem logistycznym danego przedsiębiorstwa muszą być chronione, a nawet wzmacniane zmianami organizacyjnymi.	Zmniejszenie wielkości firmy.
				Ograniczenie skali produkcji.
				Ograniczenie asortymentu produkcji.

Należy zdawać sobie sprawę, że podejmowanie decyzji lokalizacyjnych stanowi zbiór czynników, które w przyszłości będą wpływały między innymi na ponoszone przez dane przedsiębiorstwo koszty związane z logistyką, marketingiem czy też produkcją. Niewłaściwa lokalizacja może generować dodatkowe koszty lub też powodować inne ograniczenia (np. dotyczące poziomu obsługi klienta).

Podstawy decyzji lokalizacyjnej oraz czynniki wyboru lokalizacji.

Decyzje dotyczące lokalizacji działalności stanowią kompleksowy proces, który zależy od wielu czynników. Mają one charakter jakościowy (odnoszący się do konkretnych cech, np. do oceny siły roboczej ludności) i ilościowy (kosztowe). Ponadto należy zauważyć, że decyzje dotyczące lokalizacji wymagają skoordynowania logistyki z działalnością innych działów przedsiębiorstwa.

Ciekawostka:

Decyzja dotycząca lokalizacji składu wymaga wzięcia pod uwagę takich czynników jak:

• prawo budowlane;

• stosunek władz to takiego rodzaju działalności;

• rzeźba terenu i koszty budowy składu;

• dostępność usług przewozowych;

• dostępność siły roboczej (zarówno pod względem ilościowym, jak i jakościowym);

• podatki, ubezpieczenia oraz inne obciążenia finansowe;

• potencjalne zagrożenia (np. powodzie, kradzieże itp.);

• istniejąca infrastruktura transportowa (między innymi układ i rodzaj dróg);

• zjawisko kongestii transportowej.

Główne czynniki wyboru lokalizacji.

Czynniki regionalne	Czynniki lokalne
„Wartość” siły roboczej. Dostępność transportu. Bliskość rynków i klientów. Jakość życia. Podatki, bodźce rozwoju przemysłowego. Sieci dostaw. Koszty gruntów i dostępność usług komunalnych. Priorytety firmy.	Dostępność transportu: samochodowego; lotniczego; kolejowego; wodnego. Czy dany punkt znajduje się w/poza obszarem miejskim. Dostępność siły roboczej. Koszt gruntów i podatki. Dostępność usług komunalnych.

Należy zdawać sobie sprawę, że znaczenie wyżej wymienionych czynników nie jest stałe. Zależy ono zarówno od branży, w której działa dane przedsiębiorstwo, jak i od jego samego oraz od zajmowanej pozycji i cech charakterystycznych dla danego przedsiębiorstwa.

„Wartość” siły roboczej - jest elementem istotnych ze względu chociażby na występującą ogólnie tendencję do ciągłego wzrostu kosztów siły roboczej. Należy w tym przypadku brać pod uwagę takie elementy jak:

• dostępność siły roboczej;

• koszty siły roboczej;

• poziom kwalifikacji;

• wydajność pracowników;

• lokalną stopę bezrobocia (liczba osób pozostających bez pracy w stosunku do całkowitej liczby osób zdolnych do pracy);

• postawę lokalnego samorządu.

Dostępność transportu - jest istotnym elementem ze względu na fakt, że efektywny transport stanowi podstawę funkcjonowania każdego przedsiębiorstwa w obecnych czasach. Należy wziąć pod uwagę takie elementy jak:

• krajowe połączenia drogowe;

• dostępność transportu intermodalnego;

• dostępność lokalnych linii kolejowych;

• istnienie połączeń z portem lotniczym i dogodność tego połączenia;

• bliskość portu rzecznego lub morskiego;

• liczba przewoźników mogących obsługiwać dany obiekt;

• zakres usług świadczonych przez przewoźników;

• jakość usług świadczonych przez przewoźników.

Bliskość rynków i klientów - czynnik ten obejmuje zarówno zmienne logistyczne (takie, jak np. dostępność transportu, koszty przewozu, geograficzny zakres rynku, na którym dane przedsiębiorstwo będzie dostarczać towary), jak i te związane z konkurowaniem. Należy zauważyć zależność, że im większa jest liczba potencjalnych klientów na danym rynku, tym większa będzie przewaga konkurencyjna, jaką może zdobyć dane przedsiębiorstwo, lokalizując obiekt na danym terenie.

Jakość życia - to element, który również wpływa na lokalizację. Jego oddziaływanie polega między innymi na zależności jakości życia pracowników i jakości wykonywanej przez nich pracy. Czynnik ten odgrywa szczególne znaczenie w przypadku przedsiębiorstwa, które muszą pozyskać i zatrzymać mobilnych, wykwalifikowanych pracowników, na których istnieje duże zapotrzebowanie na rynku.

Podatki i bodźce przemysłowe - przedsiębiorstwa płacą różne podatki (między innymi od przychodu lub dochodu, od zapasu). Płacone przez przedsiębiorstwo podatki wpływają na koszt funkcjonowania przedsiębiorstwa. Kolejnym elementem tego czynnika są bodźce rozwoju przemysłowego. Są one stosowane przez władze lokalne w celu zachęcenia przedsiębiorstw do rozwinięcia działalności na danym terenie.

Sieci dostaw - czynnik ten odgrywa dużą rolę ze względu na znaczenie, jakie mają dostępność i koszt surowców, części oraz podzespołów, koszt transportu do potencjalnego miejsca lokalizacji. Ponadto w przypadku lokalizacji centrum dystrybucji ważne jest, czy będzie ono dopasowane do geograficznego rozmieszczenia obiektów należących do kluczowych dostawców dla danego przedsiębiorstwa. Niezależnie od tego należy również rozpatrzyć koszty i niezbędny poziom obsługi logistycznej w zaopatrzeniu.

Koszty gruntów i dostępność usług komunalnych - odgrywają one większą lub mniejszą rolę w zależności od typu rozpatrywanego obiektu. Ponadto należy uwzględnić również dostępność i koszt usług komunalnych takich między innymi jak: dostarczanie energii elektrycznej, wody, gazu, odprowadzanie ścieków czy też możliwość składowania odpadów.

Priorytet firmy - pod tym pojęciem kryje się cały zbiór elementów mających wpływ na lokalizację przyjętych przez dane przedsiębiorstwo zasad prowadzenia działalności (np. firmie zależy na lokalizowaniu wszystkich swoich nowych obiektów na terenach wiejskich).

Obecnie daje się zaobserwować kilka tendencji, które mogą mieć dodatkowo istotny wpływ na decyzje dotyczące lokalizacji obiektów. Zaliczyć do nich można:

• realizację dostaw bezpośrednio z zakładu produkcyjnego do klienta (o ile jest to możliwe), która może pozwolić na zmniejszenie liczby niezbędnych magazynów lub centrów dystrybucji;

• dostarczanie towarów do klientów z pominięciem pośrednich obiektów dystrybucyjnych;

• cross - docking - czyli metodę pozwalającą poprzez konsolidację ładunków na ograniczenie niezbędnej do prowadzenia działalności powierzchni magazynowej;

• wykorzystywanie centralnych lub regionalnych obiektów dystrybucyjnych - stosowane często w połączeniu ze strategią segmentacji zapasów;

• powierzchni zewnętrznym przedsiębiorstwem niektórych procesów, np. magazynowania czy dystrybucji wszystkich bądź wybranych wyrobów.

Podsumowanie:

Właściwa lokalizacja obiektów logistycznych stanowi podstawę przyszłych sukcesów lub porażek danego przedsiębiorstwa. Jest procesem kompleksowym zależącym od wielu czynników, takich między innymi jak: siła robocza, dostępność transportu, bliskość rynków i klientów, jakość życia, podatki, bodźce rozwoju przemysłowego, sieci dostawców, koszty gruntów, dostępność usług komunalnych czy też przyjętych priorytetów. Znaczenie tychże czynników zmienia się zarówno w zależności od branży, jak i konkretnej firmy w danej branży.

Pytania:

1. Zdefiniuj pojęcie obiektu logistycznego.

2. Zdefiniuj pojęcie lokalizacji obiektu logistycznego.

3. Wymień czynniki wyboru lokalizacji.

52

Źródło - Systemy Logistyczne. M. Matalewski, S. Konecka, P. Fajfer, A. Wojciechowski.

ISBN 978-83-87344-93-1. ILiM, Poznań 2008

---