Zagrożenia Biologiczne

1. Zagrożenia biologiczne to: takie mikro i makroorganizmy oraz takie struktury i substancje wytwarzana przez organizmy, które występują w środowisku pracy wywierają szkodliwy wpływ na organizm ludzki i mogą być przyczyną chorób pochodzenia zawodowego. To drobnoustroje komórkowe oraz jednostki bezkomórkowe zdolne do replikacji lub przenoszenia materiału genetycznego (bakterie, grzyby, wirusy); drobnoustroje zmodyfikowane genetycznie; hodowle komórkowe; pasożyty wewnętrzne człowieka; priony, które mogą być przyczyną zakażenia, alergii (uczulenia) lub zatrucia.

2. Czynnikami biologicznymi wywołującymi różnego rodzaje choroby zawodowe mogą mieć:

1. drobnoustroje wywołujące choroby zakaźne,

2. makro i mikroorganizmy wywołujące dolegliwości o charakterze alergicznym,

3. wirusy,

4. pasożyty.

3. Zagrożenia biologiczne można klasyfikować na podstawie:

1. chorób jakie wywołują,

2. sposobu przenoszenia i stopniu ryzyka jakie stwarzają dla pracowników,

3. zasad systematyki przyrodniczej,

4. wielkości i morfologii.

4. Wśród znanych szkodliwych czynników biologicznych najwięcej należy do:

1. wirusów, (128; 132)

2. pierwotniaków,

3. bakterii, (151)(181)

4. toksyn bakteryjnych.

5. Zagrożenia biologiczne zostały podzielone na następującą ilość klas:

1. 2?

2. 4,

3. 6,

4. 8.

6. Czynniki biologiczne należące do klasy I :

1. zazwyczaj nie wywołują chorób u ludzi,

2. stanowią bardzo duże zagrożenie dla pracowników,

3. obejmują tylko wirusy,

4. należą do najbardziej niebezpiecznych patogenów.

7. Podkreśl odpowiedź prawidłową:

1. pierwszym i podstawowym dokumentem określającym kierunki prac legislacyjnych państw UE w zakresie ochrony pracowników przed szkodliwymi czynnikami biologicznymi jest dyrektywa z 26.11.1980 r.

2. pierwszym i podstawowym dokumentem określającym kierunki prac legislacyjnych państw UE w zakresie ochrony pracowników przed szkodliwymi czynnikami biologicznymi jest dyrektywa z 26.11.1982 r.

3. pierwszym i podstawowym dokumentem określającym kierunki prac legislacyjnych państw UE w zakresie ochrony pracowników przed szkodliwymi czynnikami biologicznymi jest dyrektywa z 26.11.1990 r.

4. pierwszym i podstawowym dokumentem określającym kierunki prac legislacyjnych państw UE w zakresie ochrony pracowników przed szkodliwymi czynnikami biologicznymi jest dyrektywa z 26.11.1995 r

8. Obecnie obowiązującym podstawowym dokumentem państw UE dotyczącym ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na czynniki biologiczne jest:

1. dyrektywa 2000/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z 18.09.2000r.,

2. dyrektywa 2005/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z 18.09.2005r.,

3. dyrektywa 1995/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z 18.09.1995r.,

4. dyrektywa 2002/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z 18.09.2002r.,

9. W Polsce aktem prawnym dotyczącym zagadnień związanych z ochroną pracowników przed szkodliwymi czynnikami biologicznymi jest:

1. rozporządzenie Rady Ministrów z 15.07.1995r.

2. rozporządzenie Ministra Zdrowia z 22.04.2005r.

3. rozporządzenie Ministra Zdrowia z 15.07.2005r.

4. rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 22.04.2005r.

10. Największe zagrożenie szkodliwymi czynnikami biologicznymi występuje wśród:

1. pracowników zatrudnionych na budowach,

2. pracowników służby zdrowia,

3. pracowników laboratoriów medycznych i analitycznych,

4. rolników i leśników.

11. Zaznacz odpowiedź prawidłową:

1. szacuje się, że w skali świata pracowników narażonych na szkodliwe czynniki biologiczne jest kilkaset milionów pracowników,

2. szkodliwe czynniki biologiczne są zagrożeniem tylko w Kajach tropikalnych,

3. szkodliwe czynniki biologiczne stanowią ważny, chociaż wciąż niedoceniony problem medycyny pracy,

4. biologiczne szkodliwości zawodowe nie stanowią żadnego zagrożenia dla pracowników służb medycznych.

12. W rozprzestrzenianiu się czynników biologicznych największe znaczenie ma droga:

1. pokarmowa,

2. powietrzno-pyłowa,

3. powietrzno-kropelkowa,

4. poprzez kontakty seksualne.

13. Najczęstszą chorobą zawodową pracowników służby zdrowia jest:

1. choroba AIDS,

2. wirusowe zapalenie wątroby (żółtaczka zakaźna) typu B,

3. wirusowe zapalenie wątroby (żółtaczka zakaźna) typu A,

4. gruźlica.?

14. Patogenem odpowiedzialnym za chorobę z pyt. 13 można się zarazić poprzez:

1. zanieczyszczone igły i narzędzia chirurgiczne,

2. transfuzję krwi,

3. kontakty seksualne,

4. pocałunek.

15. W Polsce na chorobę zawodową z pyt. 13 zapada rocznie około:

1. 10 000 pracowników,

2. 1000 pracowników,

3. 100 pracowników,

4. 3 000 pracowników,

16. Szkodliwe czynniki biologiczne mogą wykazywać w stosunku do osób narażonych działanie:

1. zakaźne,

2. alergiczne,

3. toksyczne,

4. rakotwórcze.

17. Alergen jest to:

1. czynnik, której organizm potrzebuje do utrzymania aktywności układu immunologicznego,

2. czynnik niezbędny do prawidłowego funkcjonowania białych ciałek krwi,

3. czynnik niezbędny do produkcji czerwonych krwinek w płucach,

4. czynnik wywołujący nadmierną lub nieprawidłową odpowiedź immunologiczną.

18. Zawodowa choroba - alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych (alveolitis allergica) wywołane jest głównie przez:

1. wirusy,

2. prątki gruźlicy,

3. alergeny roślinne,

4. alergeny drobnoustrojowe występujące w pyłach organicznych.

19. Podjednostkami chorobowymi alveolitis allergica są:

1. wirusowe zapalenie płuc,

2. płuco hodowcy ptaków,

3. płuco rolnika,

4. zapalenie płuc wywołane przez prątki gruźlicy.

20. Wdychiwane alergeny mogą powodować:

1. uczulenie limfocytów T - komórek uczestniczących w odpowiedzi immunologicznej,

2. aktywację makrofagów płucnych,

3. zatykanie naczyń krwionośnych,

4. wydzielanie substancji odpowiedzialnych za wywołanie stanów zapalnych (mediatorów reakcji zapalnych).

21. Częstość występowania alveolitis allergica w narażonych grupach w różnych krajach mieści się w zakresie:

1. 15,3 ÷ 21,5 %,

2. 10,4 ÷ 20,5 %,

3. 9,6 ÷ 19,5 %,

4. 0,8 ÷ 8,6 %.

22. Astma oskrzelowa pochodzenia zawodowego uwarunkowana jest:

1. brakiem witamin,

2. występowaniem predyspozycji zawodowej,

3. zapaleniem płuc,

4. wytwarzaniem swoistych przeciwciał.

23. Przyczyną astmy wywołanej przez zawodowy kontakt z pyłami organicznymi są najczęściej wysokocząsteczkowe alergeny glikoproteinowe i proteinowe pochodzące z:

1. roślin,

2. grzybów pleśniowych,

3. roztoczy,

4. ssaków.

24. Zaznacz odpowiedź błędną:

1. syndrom toksyczny wywołany pyłem organicznym (ODTS) może być wynikiem narażenia na kontakt z endotoksyną bakteryjną,

2. ODTS polega na nieswoistej stymulacji układu odpornościowego,

3. objawom ODTS są gorączka, dreszcze, bóle głowy, katar,

4. ODTS wywołany jest przez substancję, z którą organizm musiał się wcześniej zetknąć.

25. Jednostka chorobowa określona jako ODTS jest:

1. syndromem toksycznym wywołanym pyłem organicznym i może być wynikiem narażenia na kontakt z endotoksyną bakteryjną,

2. syndromem objawiającym zabarwieniem tworzenia się limfocytów,

3. alergicznym zapaleniem płuc,

4. syndromem toksycznym wywołanym pyłem organicznym i może być wynikiem narażenia na kontakt z grzybami pleśniowymi.

26. Pracownicy narażeni na kontakt ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi powinni mieć zagwarantowaną:

Odp. a. bezpieczne warunki spożywania posiłków - wydzielone pomieszczenia

Odp. b. odpowiednie środki ochrony indywidualnej i przechowywanie ich w wyraźnie oznakowanym miejsce

Odp. c. zapewnienie właściwych pomieszczeń, urządzeń higieniczno - sanitarnych, a także środków higieny osobistej oraz jeśli to konieczne, środków do odkażania skóry lub błon śluzowych.

27. Personel medyczny poprzez zakażone narzędzia i krew chorych pacjentów jest narażony na zakażenie:

1. wirusem kleszczowego zapalenia mózgu,

2. wirusem HIV wywołującym chorobę zwaną nabytym niedoborem odporności,

3. wirusowym zapaleniem wątroby (WZW) typu B i C,

4. wirusem grypy.

28. Stężenie endotoksyn w pyle i rurowcach roślinnych może osiągnąć wartość:

1. 10² ÷ 10⁴ ηg/m³,

2. 10¹ ÷ 10² ηg/m³,

3. 10³ ÷ 10⁵ ηg/m³,

4. 10² ÷ 10⁶ ηg/m³.

29. W skład endotoksyny wchodzi:

1. wielocukrowy O - antygen, białkowy rdzeń i lipid A,

2. antygen - O, cukrowy rdzeń i lipid A,?

3. białko, cukrowy rdzeń i lipid A,

4. lipidowa otoczka, cukrowy rdzeń i białko A.

30. Do oznaczania ilości endotoksyny w środowisku pracy wykorzystuje się:

1. ilość zaktywowanych makrofagów po godzinie od podania endotoksyny,

2. test Limulus,

3. metodę w której wykorzystuje się zjawisko koagulacji krwi stawonoga morskiego w obecności endotoksyny,

4. nie opracowano jeszcze dokładnej metody pomiaru endotoksyny.

31. Do bakterii spiralnych wywołujących zawodową chorobę leśników zaliczamy:

1. zarazek choroby ptasiej,

2. zarazek gorączki Gór Skalistych,

3. bakterię powodującą ronienie bydła,

4. bakterię powodującą bereliozę (chorobę z Lyme).

32. Zaznacz odpowiedź błędną. W przeciwieństwie do endotoksyny, egzotoksyny bakteryjne:

1. są zazwyczaj wrażliwe na wysoką temperaturę,

2. wydzielane są na zewnątrz komórki w trakcie ich wzrostu,

3. stanowią część osłon komórki bakteryjnej (np. błony zewnętrznej),

4. są białkami.

33. Grupami zawodowymi szczególnie narażonymi na zakażenie pałeczkami brucelozy są:

1. hodowcy pieczarek i ogrodnicy,

2. weterynarze,

3. dojarki,

4. pszczelarze. (oborowni, inseminatorzy, pracownicy z-dów mięsnych i laboratoriów

34. Opracowany przez Instytut Medycyny Wsi projekt norm przewiduje, że dopuszczalna ilość grzybów w środowisku pracy nie powinna przekraczać:

1. 100 000 CFU/m³,

2. 20 000 CFU/m³ ,

3. 50 000 CFU/m³,

4. 1 000 000 CFU/m³.

35. Największe znaczenie w wywoływaniu chorób zawodowych pośród bakterii mają:

1. riketsje i chlamydia,

2. bakterie spiralne,

3. pałeczki gram-ujemne,

4. laseczki gram-dodatnie.

36. Grzybice naskórkowe, powodowane przez grzyby z rodzaju candida lub saprofityczne pleśnie, pojawiają się głównie u:

1. osób zatrudnionych przy pracach ziemnych,

2. pracujących w warunkach dużej wilgotności i podwyższonej temperatury,

3. osób zatrudnionych przy produkcji antybiotyków przeciwgrzybicznych,

4. pracowników roszarni lnu.

37. Zagrożeniem zawodowym dla fryzjerek, manikiurzystek i pracowników służby zdrowia jest:

1. grzyb czerwony (trichophyton rubrum),

2. grzybica strzygąca,

3. iktchogluton ……………,

4. grzyb brodawkowaty.

38. Wymień przynajmniej jeden gatunek grzyba podstawczaka, który może powodować u ludzi np. uczulenie astmę lub alergiczny nieżyt nosa:

odp. boczniak ostrygowaty , pieczarka

39. Przyczyną stanów zapalnych skóry u drwali, leśników i pracowników tartaków

mogą być:

1. kwasy porostowe,

2. grzyb brodawkowaty,

3. alergeny produkowane przez gąsienice niektórych owadów,

4. pałeczki brucelozy.

40. Pyłki kwiatowe traw i drzew stanowią przyczynę kataru siennego (pyłkowicy). Zagrożeniem dla osób wrażliwych jest liczba ziaren pyłków traw większa niż 20 w 1m³ powietrza.

41. Zaznacz odpowiedź błędną. Alergeny i toksyny roślinne mogą powodować:

1. zaczerwienienie skóry,

2. pokrzywkę skórną,

3. powstawanie pęcherzy i wyprysków,

4. spadak liczby czerwonych ciałek krwi.

42. Na zdrowie osób zatrudnionych w różnych działach przemysłu mogą szkodliwie oddziaływać alergeny i jady kręgowców. Wśród tych substancji najistotniejsze znaczenie mają:

1. toksyny niektórych ryb (płaszczki, okoniowate),

2. alergeny zwierzęce,

3. toksyny zawarte w jadach niektórych gadów (np. wężów),

4. białka ptasie odpowiedzialne za zespół zwany płucem hodowców ptaków.

43. LAA (Labolatory Animal Allergy) to zespół chorobowy wywołany przez

44. Zawodowa choroba masarzy, rzeźników, hodowców trzody chlewnej objawiającym się czerwonym rumieniem wywołana jest przez gram-dodatnią bakterię zwaną:

1. pałeczką brucelozy,

2. włoskowcem różycy,

3. promieniowcem,

4. pałeczką salmonella.

45. Bardzo niebezpieczna toksyna bakteryjna zwana toksyną botulinową (botulotoksyną) powoduje:

1. skurcz naczyń krwionośnych w sercu,

2. aktywację przewodzenia impulsów nerwowych,

3. paraliż mięśni,

4. blokadę przewodzenia impulsów nerwowych.

46. Istotny wzrost objawów ze strony układu oddechowego (kaszel, duszności) obserwuje się, gdy ilość mikroorganizmów w 1m³ powietrza w środowisku pracy jest większa od:

1. 10 tys CFU,

2. 20 tys CFU,

3. 30 tys CFU,

4. 50 tys CFU.

47. Wśród chorób wirusowych występujących u hodowców zwierząt wywołanych przez wirusy odzwierzęce spotyka się:

1. chorobę wywoływaną przez wirus niesztowicy,

2. chorobę Newcastle (zapalenie spojówek),

3. chorobę Adisona,

4. wirusowe zapalenie wątroby typu B.

48. Wymień dwa sposoby, które pozwolą potwierdzić podejrzenie że objawy chorobowe występujące u pracownika lub grupy pracowników zostały wywołane przez określony czynnik biologiczny:

odp. Wykrywanie danego czynnika w środowisku pracy i określenie rozmaiarów ekspozycji- mikrobiologiczne badanie powietrza

odp. bezpośrednie stwierdzenie obecności Cz. B. w organizmie pracow. - badanie makroskopowe, izolacja mikroorganizmu na podłoża mikrobiologiczne, stwierdzenie kontaktu z czynnikiem poprzez stwierdzenie dodatniej reakcji immunologicznej chorego na antygen danego czynnika.

49. Na czym polega metoda sedymentacyjna Kocha powszechnie wykorzystywana do obliczania mikroorganizmów w powietrzu:

odp. polega na otwarciu na określony czas płytek z pożywką (np. bulion agar dla bakterii, podłoże Czapek - Doxa dla grzybów), inkubacji a następnie policzenie wyrosłych kolonii. Wzór L= Ax100/PxK- Omeliańskiego

50. Wzór Omeliańskiego, za pomocą którego oblicza się ilość drobnoustrojów w powietrzu opiera się na zależności, że:

1. w 10 l powietrza znajduje się tyle mikroorganizmów, ile opadnie w ciągu 5 min na płytkę o powierzchni 100 cm²,

2. w 10 l powietrza znajduje się tyle mikroorganizmów, ile opadnie w ciągu 5 min na płytkę o powierzchni 10 cm²,

3. w 100 l powietrza znajduje się tyle mikroorganizmów, ile opadnie w ciągu 5 min na płytkę o powierzchni 100 cm²,

4. w 10 l powietrza znajduje się tyle mikroorganizmów, ile opadnie w ciągu 5 min na płytkę o powierzchni 1 cm²,

51. Wykrywanie alergenów w powietrzu przy użyciu technik immunologicznych polega na: Przygotowaniu surowic odpornościowych (np. chorych pracowników) skierowanych przeciw alergenom, które chcemy wykryć, Pobranie prób powietrza na stanowisku pracy (na filtr lub do płynu) w celu oznaczenia zawartego w nim alergenu. Wykonanie testu immunologicznego, określonego na podstawie intensywności reakcji przeciwciała z alergenem jego stężenia w powietrzu.

52. Syndrom ODTS występuje najczęściej u ludzi:

1. starszych (po 70-tym roku życia),

2. młodych (poniżej 30-tego roku życia),

3. choroba ta występuje z jednakową częstością u wszystkich grup wiekowych.

53. Syndrom „chorego domu” rozwija się w wyniku:

1. kontaktu z wirusami,

2. zbyt niskiej temperatury w budynku,

3. zbyt wysokiej temperatury w budynku,

4. kontaktu z substancjami wytwarzanymi przez pleśnie.

54. Zaznacz odpowiedź błędną dotyczącą wirusa HIV:

1. HIV wywołuje chorobę zwaną nabytym niedoborem odporności,

2. wirus ten jest bardzo wrażliwy na wysoką temperaturę,

3. wirus HIV atakuje limfocyty i w ten sposób obniża odporność organizmu,

4. wirus HIV jest odporny na fizyczne i chemiczne czynniki środowiska.

55. Prawdopodobieństwo zakażenia się wirusem HIV poprzez np. zadraśnięcie igłą zanieczyszczoną krwią (zakażonego pacjenta) ocenia się na:

1. 10 %,

2. 5 %,

3. 0,5 %

4. 3÷4 %.

56. Wirus grypy charakteryzuje się:

1. obecnością RNA w kapsydzie,?

2. wielką zmiennością, co utrudnia wyprodukowanie jednej, skutecznej szczepionki,?

3. dużą stałością genetyczną, co pozwala mu zakażać ludzi na całym świecie,

4. zdolnością infekowania komórek dróg oddechowych.

57. Riketsje to:

1. bardzo małe bakterie, mogące wywołać choroby odzwierzęce,

2. duże wirusy DNA,

3. specyficzne alergeny pochodzenia bakteryjnego,

4. struktury komórek bakterii uczestniczące w procesie przyłączania się do komórek gospodarza.

58. Endotoksyna (lipopolisacharyd) bakteryjna to:

1. część błony zewnętrznej bakterii gram-dodatnich,

2. część błony zewnętrznej bakterii gram-ujemnych,

3. toksyna produkowana przez laseczki wąglika,

4. to materiał genetyczny bakterii o silnym działaniu alergizującym.

59. Bezpieczny poziom endotoksyny w powietrzu to:

1. 2 x 10 ηg/m³,

2. 2 x 10² ηg/m³ ,

3. 2 x 10³ ηg/m^{3 ,}

4. 2 x 10⁴ ηg/m³ .

60. Endotoksyny wdychiwane przez człowieka są bardzo niebezpiecznym czynnikiem biologicznym ponieważ powodują:

1. aktywację mikrofagów (komórek, które pożerają bakterie) płucnych,

2. odczyn zapalny w płucach,

3. zmiany patologiczne śródbłonka naczyń płucnych,

4. skurcz oskrzeli.

61. Symptomem wskazującym na zakażenie bakterią spiralną jest:

1. pojawienie się rumienia wędrującego,

2. skurcz oskrzeli,

3. zapalenie i ból stawów,

4. ból głowy.

62. Grupami zawodowymi szczególnie narażonymi na zakażenie pałeczkami brucelozy są:

1. pracownicy zakładów mięsnych,

2. weterynarze,

3. dojarki,

4. piekarze.

63. Gorączka Q, która występuje głównie u hodowców owiec, kuśnierzy, garbarzy powodowana jest przez:

1. chlamydia,

2. pałeczki gram-ujemne,

3. riketsje,

4. bakterie spiralne.

64. Choroby odzwierzęce przenoszone są na ludzi przez:

1. powietrze,

2. zjedzenie zakażonych zwierząt,

3. ukłucie kleszczy i innych zwierząt krwiopijnych,

4. dotykanie zakażonych zwierząt.

65. Hodowcy drobiu i pracownicy kombinatów przetwórstwa drobiu narażeni są na chlamydia, które wywołują chorobę (przebiegającą pod postacią zapalenia płuc) zwaną:

1. gorączką hodowcy drobiu,

2. płuco hodowcy drobiu,

3. proiteza,

4. papurica. - papuzica (ornitoza)

66. Zagrożeniem dla pracowników przetwórni dziczyzny, leśników oraz pracowników cukrowni, może być występująca np. u zajęcy i licznych gryzoni:

1. pałeczka tularemii,

2. pałeczka coli,

3. laseczka tężca,

4. pałeczka brucelozy.

67. Pałeczka legiandlary może wywołać ostrą nieodzwierzęcą chorobę zakaźną u:

1. osób zawodowo narażonych na wdychanie aerozolu z ciepłej wody,

2. osób narażonych na wdychanie aerozolu ze ścieków,

3. pracowników zatrudnionych przy czyszczeniu kanalizacji miejskich,

4. pracowników elektrociepłowni i platform wiertniczych.

15. W Polsce na chorobę zawodową z pyt. 13 zapada rocznie około:

1. 10 000 pracowników,

2. 1000 pracowników,

3. 100 pracowników,

4. 3 000 pracowników

28. Stężenie endotoksyn w pyle i rurowcach roślinnych może osiągnąć wartość:

1. 10² ÷ 10⁴ ηg/m³,

2. 10¹ ÷ 10² ηg/m³,

3. 10³ ÷ 10⁵ ηg/m³,

4. 10² ÷ 10⁶ ηg/m³.

34. Opracowany przez Instytut Medycyny Wsi projekt norm przewiduje, że dopuszczalna ilość grzybów w środowisku pracy nie powinna przekraczać:

1. 100 000 CFU/m³,

2. 20 000 CFU/m³ ,

3. 50 000 CFU/m³,

4. 1 000 000 CFU/m³.

42. Na zdrowie osób zatrudnionych w różnych działach przemysłu mogą szkodliwie oddziaływać alergeny i jady kręgowców. Wśród tych substancji najistotniejsze znaczenie mają:

1. toksyny niektórych ryb (płaszczki, okoniowate),

2. alergeny zwierzęce,

3. toksyny zawarte w jadach niektórych gadów (np. wężów),

4. białka ptasie odpowiedzialne za zespół zwany płucem hodowców ptaków.

43. LAA (Labolatory Animal Allergy) to zespół chorobowy wywołany przez

46. Istotny wzrost objawów ze strony układu oddechowego (kaszel, duszności) obserwuje się, gdy ilość mikroorganizmów w 1m³ powietrza w środowisku pracy jest większa od:

1. 10 tys CFU,

2. 20 tys CFU,

3. 30 tys CFU,

4. 50 tys CFU.

55. Prawdopodobieństwo zakażenia się wirusem HIV poprzez np. zadraśnięcie igłą zanieczyszczoną krwią (zakażonego pacjenta) ocenia się na:

a. 10 %,

1. 5 %,

2. 0,5 %

3. 3÷4 %.

59. Bezpieczny poziom endotoksyny w powietrzu to:

1. 2 x 10 ηg/m³,

2. 2 x 10² ηg/m³ ,

3. 2 x 10³ ηg/m^{3 ,}

4. 2 x 10⁴ ηg/m³ .

60. Endotoksyny wdychiwane przez człowieka są bardzo niebezpiecznym czynnikiem biologicznym ponieważ powodują:

1. aktywację mikrofagów (komórek, które pożerają bakterie) płucnych,

2. odczyn zapalny w płucach,

3. zmiany patologiczne śródbłonka naczyń płucnych,

skurcz oskrzeli.

---