DNA MOCZANOWA (Podagra)

• hiperurykemia, nadmierne wytwarzanie moczu, może indukować dnę

• choroba atakuje nerki i stawy

• stan zapalny jest wywołany przez wytrącanie się kryształów moczanu sodu

• pacjenci mają częściowy niedobór fosforybozylotransferazy hipoksantynowej ( HGPRT)

Hipoksantyna IMP

Guanina GMP

Są to reakcje rezerwowe „Salvage” które wymagają znacznie mniej energii niż synteza de novo

• niedobór HGPRT prowadzi do zmniejszenia syntezy GMP i IMP i wzrostu PRPP, co powoduje znaczne przyspieszenie biosyntezy puryn de novo z 5-fosforybozy i ATP

• dna może być także spowodowana nadmiarem PRPP produkowanego przez nadmiernie aktywną syntazę PRPP

• w leczeniu stosuje się allopurynol analog hipoksantyny - najpierw działa on jako substrat a następnie inhibitor oksydazy ksantynowej

ZESPÓŁ LESCHA- NYHANA

- hiperurykemia z częstą kamicą moczanową

• prawie zupełny brak fosforybozylotransferazy hipoksantynowej prowadzi do natręctwa autoagresywnego

• skutkiem braku HGPRT jest nadmierne wytwarzanie moczanu i zwiększone stężenie PRPP

CHOROBA VON GIERKEGO

• niedobór glukozo-6-fosfatazy, która przekształca glukozo-6-fosforan w glukozę

• gromadzi się glukozo-6-fosforan,który w cyklu pentozofosforanowym produkuje rybozo-5- fosforan

• nadmiar rybozo-5-fosforanu - - - - - nadmiar puryn

• kom. wątrobowe i kom. kanalików nerkowych przeładowane glikogenem

• objawy: hipoglikemia, kwasica mleczanowa, ketoza, hiperlipemia

NIEDOKRWISTOSC HEMOLITYCZNA

• główną przyczyną hemolizy erytrocytów jest niedobór pewnych enzymów szlaku pentozofosforanowego, najważniejszym enzymem jest dehydrogenaza glukozo-6-fosforanowa

• dziedziczny niedobór aldolazy A oraz niedobór kinazy pirogronianowej w erytrocytach wywołuje niedokrwistosc hemolityczną

CHOROBA „MOCZU O ZAPACHU SYROPU KLONOWEGO”

• choroba dziedziczna

• zawartości leucyny, izoleucyny, waliny oraz ich α-ketokwasów w osoczu i moczu są znacznie zwiększone

• w moczu mniejsze ilości α-hydroksykwasów o łańcuchu rozgałęzionym, utworzonych w wyniku redukcji α-ketokwasów

• brak lub znaczne zmniejszenie aktywności dekarboksylazy α-ketokwasów, która katalizuje przemiany 3 α-ketokwasów o łańcuchu rozgałęzionym do CO₂ oraz tioestrów acylo-CoA

• choroba uwidacznia się pod koniec 1. tygodnia życia pozamacicznego

• niemowlę może wymiotować i być w letargu

• dzieci nieleczone umierają zwykle pod koniec 1. rż.

• rozległe uszkodzenia mózgu u dzieci przeżywających

• odmianą tej choroby jest nawracająca ketonuria łańcuchów rozgałęzionych, która jest konsekwencja strukturalnej modyfikacji dekarboksylazy α-ketokwasów

ALKAPTONURIA

• wadą metaboliczną jest brak 1,2-dioksygenazy homogentyzynianowej ( która przekształca homogentyzynian w maleioacetooctan )

• homogentyzynian utlenia się w obecności oksydazy polifenylowej tworząc octan benzochinonu, który polimeryzuje i zespala się z makrocząsteczkami tkanki łącznej - ochronoza

• najbardziej charakterystycznym objawem jest ciemnienie moczu wystawionego na działanie powietrza

• w późniejszym stadium następuje uogólniona pigmentacja tkanki łącznej i pewna postać zapalenia stawów

FENYLOKETONURIA

• brak 4-monooksygenazy fenyloalaninowej, która katalizuje przekształcenie fenyloalaniny w tyrozynę

• główną konsekwencją nieleczonej fenyloketonurii jest niedorozwój umysłowy, napady padaczkowe, psychozy, wyprysk oraz zapach „mysi”

• ze względu na uniemożliwione przekształcenie fenyloalaniny w tyrozynę wytwarzane są alternatywne katabolity:

• fenylooctan

• fenylomleczan

• fenyloacetyloglutamina

• duża część fenylooctanu wydala się z moczem w postaci fenyloacetyloglutaminy

CHOROBY SPICHRZANIA GLIKOGENU

1. CHOROBA VON GIERKEGO ( typ I )

2. CHOROBA POMPEGO ( typ II )

• niedobór lizosomalnej α-1→4 i α-1→6 glukozydazy

• choroba śmiertelna, nagromadzenie glikogenu w lizosomach, zwłaszcza serca, niewydolność krążenia

3. DEKSTRYNOZA GRANICZNA, CHOROBA FORBESA, CHOROBA CORICH ( typ III )

• brak enzymu odgałęziającego

• nagromadzenie charakterystycznego rozgałęzionego polisacharydu

4. AMYLOPEKTYNOZA, CHOROBA ANDERSENA ( typ IV )

• brak enzymu rozgałęziającego

• nagromadzenie polisacharydu o niewielkiej liczbie punktów rozgałęzienia

5. NIEDOBÓR MIOFOSFORYLAZY, SYNDROM MCARDLE'A ( typ V )

• brak fosforylazy w mięśniach

• zmniejszona zdolność do wysiłku fizycznego

• mięśnie zawierają nienormalnie dużo glikogenu

• po wysiłku we krwi nie ma kwasu mlekowego lub jest go bardzo mało

6. CHOROBA HERSA ( typ VI )

• niedobór fosforylazy w wątrobie

• duża zawartość glikogenu w wątrobie

7. CHOROBA TARUI ( typ VII )

• niedobór fosfofruktokinazy w mięśniach i erytrocytach

• możliwość niedokrwistości hemolitycznej

SFIGOLIPIDOZY

• grupa dziedzicznych chorób, których objawy często występują w dzieciństwie

• choroby te są częścią większej grupy zaburzeń lizosomalnych

CHOROBA TAYA - SACHSA

• niedobór heksozoaminidazy A

• niedorozwój umysłowy

CHOROBA FABRY'EGO

• niedobór α-Galaktozydazy

• wykwity skórne, niedoczynność nerek

PORFIRIE

• choroby wrodzone związane z zaburzeniami metabolizmu hemu

• wynikają z mutacji genów odpowiedzialnych za syntezę enzymów uczestniczących w biosyntezie hemu

• wyróżnia się 6 typów porfirii

• dziedziczy się autosomalnie dominująco, z wyjątkiem wrodzonej porfirii erytropoetycznej, którą dziedziczy się recesywnie

• objawy są wynikiem nagromadzenia metabolitów poprzedzających blok enzymatyczny, lub braku metabolitów występujących za blokiem enzymatycznym

bóle brzucha - wada dotyczy początkowych etapów

objawy neuropsychiczne biosyntezy hemu

- nagromadzenie δ-Aminolewulinianu i

porfobilinogenu

nadwrażliwość na światło - blok w późniejszych etapach szlaku

- nagromadzenie porfirynogenów

• wady mogą obejmować następujące enzymy: syntaza uroporfirynogenowa I, kosyntaza uroporfirynogenowa III, dekarboksylaza uroporfirynogenowa

ŻÓŁTACZKI

• przyczyna :

• zwiększona produkcja bilirubiny

• zaburzenia w wydalaniu (wątroba)

• zaczopowanie przewodów żółciowych

• bilirubina gromadzi się we krwi a po przekroczeniu pewnego stężenia dyfunduje do tkanek powodując żółtaczkę

• test Ehrlicha ( pomiar bilirubiny w surowicy- badanie moczu)

reakcja diazowego kw. sulfanilowego i bilirubiny - utworzenie czerwono-purpurowego związku azowego

wykorzystywano etanol (bilirubina wolna nie rozpuszcza się w wodzie)

* metanol nieobecny- postać bezpośrednia bilirubiny - bilirubina sprzężona glukuronid bilirubiny

żółtaczka mechaniczna

hiperbilirubinemia zwrotna (zastoinowa)

* metanol obecny- postać pośrednia bilirubiny - bilirubina niesprzężona wolna bilirubina

surowica prawidłowa lub żółtaczka hemolityczna

TYLKO BILIRUBINA NIESPRZĘŻONA MOŻE PRZENIKAC BARIERĘ KREW-MÓZG

TYLKO SPRZĘŻONA BILIRUBINA MOŻE POJAWIAC SIĘ W MOCZU

HIPERBILIRUBINEMIA NIESPRZĘŻONA

1. Żółtaczka fizjologiczna noworodków

• niedojrzałość ukł. wątrobowego

• mała aktywność UDP- glukuronozylotransferazy

• żółtaczka jąder podstawnych mózgu- upośledzenie umysłowe

2. Zespół Criglera- Najjara, typ 1, wrodzona żółtaczka niehemolityczna

• dziedziczy się recesywnie autosomalnie

• wada sprzężania , brak UDP- glukuronozylotransferazy

3.Zespół Criglera- Najjara, typ 2

• lżejsza wada, łagodniejszy przebieg

• wada dotyczy UDP- glukuronozylotransferazy, która dołącza drugą resztę glukuronianu do monoglukuronidu bilirubiny

4.Zespół Gilberta

• hemoliza wyrównawcza związana z hiperbilirubinemią niesprzężoną

• upośledzenie wychwytywania bilirubiny

• zmniejszona aktywność UDP- glukuronozylotransferazy

5.Hiperbilirubinemia toksyczna

• uszkodzenie kom. miąższowych wątroby na skutek działania

- chloroformu

- WZW

- marskości

HIPERBILIRUBINEMIA SPRZĘŻONA

- bilirubina sprzężona rozpuszcza się w wodzie- można ją wykryć w moczu

1.Przewlekła żółtaczka samoistna ( Zespół Dubina- Johnsona)

• dziedziczona autosomalnie recesywnie

• upośledzenie wydzielania wątrobowego bilirubiny sprzężonej do żółci

2.Niedrożnośc przewodów żółciowych

• wchłanianie bilirubiny sprzężonej do żż. wątrobowych i naczyń chłonnych

PRPP

PP_i

HGPRT

PRPP

PP_i

---