Budowa czaszki, Medycyna, Anatomia


Budowa czaszki

Podział kości czaszki

Czaszkę podzielić można na dwie części:

Kości mózgoczaszki:

*kość czołowa

(os frontale)

* kość ciemieniowa prawa i lewa

(os parietale dextrum et sinistrum)

* kość potyliczna

(os occipitale)

* kość skroniowa prawa i lewa

(os temporale dextrum et sinistrum)

* kość klinowa

(os sphenoidale)

* kość sitowa

(os ethmoidale)

Kości trzewioczaszki

* kość nosowa prawa i lewa

(os nasale dextrum et sinistrum)

* kość łzowa prawa i lewa

(os lacrimale dextrum et sinistrum)

* małżowina nosowa dolna prawa i

lewa (concha nasalis inferior dextra et

sinistra)

* lemiesz

(vomer)

* szczęka prawa i lewa

(maxilla dextra et sinistra)

* kość podniebienna prawa i lewa

(os palatinum dextrum et sinistrum)

* kość jarzmowa prawa i lewa

(os zygomaticum dextrum et sinistrum)

* żuchwa

(mandibula)

* kosteczki słuchowe prawe i lewe:

młoteczek, kowadełko, strzemiączko

(ossicula auditis dextra et sinistra:

malleus, incus, stapes)

* kość gnykowa

(os hyoideum)

Kość czołowa

Od przodu sklepienie czaszki tworzy łuska czołowa 1]. Wyczuwalny jest cały brzeg nadoczodołowy 2]. W jego końcu przyśrodkowym znajduje się wcięcie czołowe 3] i nieco bocznie od niego wcięcie nadoczodołowe 4]. Podłużne uwypuklenie powyżej brzegu nadoczodołowego nosi nazwę łuku brwiowego 5]. Pomiędzy prawym i lewym łukiem znajduje się gładzizna 6].

U dzieci i rzadko u dorosłych kość czołowa podzielona jest w płaszczyźnie pośrodkowej szwem czołowym 7]. Ku bokowi znajduje się po obu stronach guz czołowy 8]. Górny boczny kąt wejścia oczodołowego utworzony jest przez wyrostek jarzmowy kości czołowej 9]. Jego boczny brzeg przechodzi ku górze i ku tyłowi, na powierzchni łuski czołowej w kresę skroniową 10]. Znajdująca się poniżej powierzchnia skroniowa 11] współtworząca dół skroniowy wypełniona jest przez mięsień skroniowy.

Łuska czołowa kończy się z tyłu brzegiem ciemieniowym, który wyczuwa się w szwie wieńcowym.

Kość ciemieniowa

W połowie leżącego prawie w płaszczyźnie czołowej szwu wieńcowego 1] łączy się z nim biegnący prostopadle szew strzałkowy 2]. Punkt ten nosi nazwę łbisko 3]. U noworodka znajduje się w tym miejscu ciemiączko przednie . Szew wieńcowy łączy brzeg ciemieniowy 4] kości czołowej z brzegiem czołowym 5] kości ciemieniowych. Obie kości ciemieniowe łączą się brzegiem strzałkowym w szwie strzałkowym. Na jego przebiegu znajduje się najwyżej położony punkt sklepienia czaszki czyli szczyt 6]. Powierzchnia kości ciemieniowej uwypukla się tworząc guz ciemieniowy 7]. Poniżej znajduje się przedłużenie kresy skroniowej kości czołowej w postaci kresy skroniowej górnej i dolnej 8]. Brzeg łuskowy kości ciemieniowej łączy się z przodu ze skrzydłem większym kości klinowej szwem klinowociemieniowym w miejscu zwanym skrzydlak ,schowanym pod mięśniem skroniowym. Z tyłu kość ciemieniowa łączy się z łuską kości skronioweji szwem łuskowym i dalej z wyrostkiem sutkowym kości skroniowej szwem ciemieniowosutkowym . 

Ku tyłowi kości ciemieniowe łączą się brzegiem potylicznym z kością potyliczną w szwie węgłowym 9]. Punkt zetknięcia się szwu strzałkowego z kątem szwu węgłowego nazywa się trójniak 10]. W tym miejscu u noworodka występuje ciemiączko tylne.

Kość potyliczna

W kości potylicznej bezpośredniemu badaniu dostępna jest jedynie część łuski potylicznej 1]. W płaszczyźnie pośrodkowej można wymacać guzowatość potyliczną zewnętrzną 2] i rozchodzącą się ku bokom od niej kresę karkową górną 3]. Brzeg węgłowy 4] tworzy szew węgłowy z kośćmi ciemieniowymi, zaś brzeg sutkowy 5] tworzy szew potyliczno - sutkowy z wyrostkiem sutkowym kości skroniowej

Kość skroniowa

Ku tyłowi od małżowiny usznej łatwo wyczuwa się wyrostek sutkowy 1]. Jest on miejscem przyczepu mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego. Powyżej wyrostka znajduje się wcięcie ciemieniowe 2], gdzie część łuskowa kości skroniowej przechodzi w część sutkową.

 Tuż za małżowiną uszną, do tyłu i do góry od otworu słuchowego zewnętrznego można u niektórych znaleźć niewielkie uwypuklenie wywołane przez kolec nadprzewodowy Henlego 3]. Na niego rzutuje jama sutkowa - największa przestrzeń powietrzna pneumatycznej części sutkowej. Powyżej kolca nadprzewodowego leży dołek nadprzewodowy 4] - trójkąt Macewen'a - ograniczony od góry grzebieniem nadsutkowym 5].Do przodu od ucha zewnętrznego wyczuwa się łuk jarzmowy 6] utworzony z połączenia wyrostka jarzmowego kości skroniowej z wyrostkiem skroniowym kości jarzmowej szwem skroniowo-jarzmowym. Górny brzeg wyrostka jarzmowego przedłuża się nad otworem słuchowym zewnętrznym w grzebień nadprzewodowy, którego kontynuacją na kości ciemieniowej jest kresa skroniowa. Podążając ku tyłowi wzdłuż dolnego brzegu wyrostka jarzmowego natrafia się na guzek stawowy 7] ograniczający od przodu staw skroniowo-żuchwowy.

Kość klinowa

Wchodzi w skład podstawy czaszki zajmując położenie pośrodkowe wklinowuje się w inne kości.

Wyróżnić można w niej trzon z zatokami klinowymi , skrzydła mniejsze, skrzydła wieksze i wyrostki skrzydłowate

Odcinek środkowy trzonu stanowi siodło tureckie

Kość sitowa

Kość sitowa zbudowana jest z dwóch prostopadłych blaszek: sitowej i pionowej. Z blaszki sitowej wyrastają ku dołowi dwa błędniki sitowe. Każdy błędnik jest podzielony blaszkami kostnymi, które tworzą jamki zwane komórkami sitowymi. Na ścianie przyśrodkowej błędnika występują dwie małżowiny nosowe środkowa i górna oraz wyrostek haczykowaty

Kość nosowa

Dwie kości nosowe połączone są w linii pośrodkowej szwem międzynosowym 1] Górny koniec tego szwu stykający się z kością czołową nazywa się nosacz 2]. U góry kości nosowe łączą się z częścią nosową kości czołowej szwem czołowo-nosowym 3] a z boków z wyrostkiem czołowym kości szczękowych szwem nosowo-szczękowym 4]. Dolny brzeg kości nosowych ogranicza kostne wejście do jamy nosowej - otwór gruszkowaty 5]. Brzeg ten łączy się z wyrostkiem bocznym chrząstki przegrody nosa . Kości nosowe i łącząca się z nimi część chrząstki przegrody nosa tworzą grzbiet nosa . 

Szczęka

Prawa i lewa szczęka łączą się w linii pośrodkowej szwem międzyszczękowym 1] wyczuwalnym pomiędzy nasadą przegrody nosa a dziąsłami górnych pierwszych siekaczy. Na górnym końcu szwu trzony szczęk tworzą kolec nosowy przedni 2] w punkcie zwanym nasospinale. Ku bokom od niego wyczuwa się wcięcie nosowe szczęk 3] ograniczające od dołu otwór gruszkowaty. Ku górze wzdłuż granic otworu gruszkowatego znajduje się wyrostek czołowy szczęki 4] łączący się przyśrodkowo z kością nosową szwem nosowo-szczękowym 5] i u góry z kością czołową szwem czołowo-szczękowym 6]. Wyrostek czołowy współtworzy też brzeg przyśrodkowy oczodołu. Poniżej brzegu podoczodołowego 7] na linii Hyrtla znajduje się otwór podoczodołowy 8]. Jeszcze nieco niżej wyczuwa się niewielkie zagłębienie na w rzucie górnego kła - dół nadkłowy 9]. Z boku wyrostek jarzmowy szczęki łączy się z kością jarzmową szwem jarzmowo-szczękowym 10].

 Przez wargę górną albo z przedsionka jamy ustnej wyczuwa się wyrostek zębodołowy szczęki , a na nim łęki zębodołowe 11] - łukowate uwypuklenia odpowiadające zębodołom siekaczy, kła i zębów przedtrzonowych. Na wysokości pierwszego zęba trzonowego wyczuć można grzebień jarzmowo-zębodołowy 12] wzmacniający silnie spneumatyzowany trzon szczęki (zatoka szczękowa).

Podniebienie i kość podniebienna

Podniebienie twarde w jamie ustnej utworzone jest przez wyrostki podniebienne szczęk 13] zrośnięte szwem podniebiennym pośrodkowym 14] i połączone z tyłu z blaszkami poziomymi kości podniebiennych. Na nierównej powierzchni dolnej wyrostków podniebiennych można czasem z tyłu i z boku wyczuć kolce podniebienne 15] i bruzdy podniebienne 16].

 

Kość podniebienna

Blaszki poziome kości podniebiennych zrośnięte szwem podniebiennym pośrodkowym tworzą tylną czwartą część podniebienia twardego[17  

Kość jarzmowa

Wyczuwa się całą powierzchnię boczną kości jarzmowej 1]. Kość jarzmowa tworzy dolny boczny kąt wejścia oczodołowego, blisko połowę długości brzegu podoczodołowego 2] a wyrostek czołowy kości jarzmowej (processus frontalis)[3] wytwarza brzeg boczny wejścia oczodołowego. Na tylnym brzegu wyrostka czołowego niekiedy znaleźć można uwypuklenie zwane guzkiem brzeżnym 4] Whitnall'a. Wyrostek skroniowy 5] współtworzy łuk jarzmowy.

Żuchwa

Na trzonie żuchwy w linii pośrodkowej znajduje się nieraz pozostałość spojenia żuchwy w postaci bruzdy lub uwypuklenia, które u dołu rozszerza się w guzowatość bródkową 1]. Z prawej i z lewej strony guzowatości bródkowej na dolnym brzegu trzonu żuchwy leży guzek bródkowy 2]. Wyczuwa się całą podstawę żuchwy 3]. Na wysokości drugiego zęba przedtrzonowego w linii Hyrtla leży otwór bródkowy 4].

Przez wargę dolną lub z przedsionka jamy ustnej wyczuwa się na części zębodołowej żuchwy łęki zębodołowe 5] odpowiadające zębodołom siekaczy i kła. Do tyłu od zębodołu ostatniego zęba trzonowego leży trójkąt zatrzonowy 6]. Jego bocznym ograniczeniem jest wstępująca na gałąź żuchwy kresa skośna 7] dostępna z przedsionka jamy ustnej.

Z tyłu podstawa żuchwy przechodzi w gałąź żuchwy 8] tworząc kąt żuchwy 9]. Do leżącej w jego sąsiedztwie na powierzchni zewnętrznej guzowatości żwaczowej 10] przyczepia się mięsień żwacz. Do przodu od skrawka małżowiny usznej, poniżej łuku jarzmowego wyczuwa się wyrostek dziobiasty 11], do którego przyczepia się mięsień skroniowy. Przy ustach otwartych w tym miejscu znajduje się wcięcie żuchwy 12] oddzielające wyrostek dziobiasty od wyrostka kłykciowego .Na końcu wyrostka kłykciowego znajduje się głowa żuchwy 13].  

Kość gnykowa

Pod żuchwą, powyżej krtani wyczuwa się z przodu trzon kości gnykowej Po bokach ku górze skierowane są rogi mniejsze a ku tyłowi rogi większe

Kość gnykowa nie jest połączona stawowo z resztą szkieletu ale zawieszona za pomocą więzadeł i mięśni pomiędzy czaszką a krtanią. Jest ruchoma na boki, a jej ruchy w osi pionowej obserwuje się w czasie łykania.

Lemiesz

Kość nieparzysta rozpięta między podniebieniem kostnym a trzonem kości klinowej.Górna część lemiesza rozdwaja się na dwie blaszki pokrywające dolna powierzchnię trzonu - skrzydła lemiesza

Kość łzowa

Małżowina nosowa dolna

Kość parzysta przyrastająca do bocznej ściany jamy nosowej

Wyróżniamy w niej wyrostek sitowy, szczękowy i łzowy

Podstawa wewnętrzna czaszki

Podstawa zewnętrzna czaszki

Sklepienie czaszki

Sklepienie tworzy:

łuska czołowa,

kość ciemieniowa i

łuska potyliczna

Połaczenia kości czaszki

Chrząstkozrosty

Szwy

Wklinowanie

Chrząstkozrosty :

Ulegają kostnieniu po 25 roku życia.
   ⇒ chrząstkozrost klinowo-skalisty (synchondrosis sphenopetrosa) pomiędzy brzegiem tyl-nym skrzydła większego k. klinowej i brzegiem przednim piramidy k. skroniowej.
   ⇒ chrząstkozrost skalisto-potyliczny (synchondrosis petrooccipitalis) pomiędzy brzegiem tylnym piramidy k. skroniowej a częścią podstawną k. potylicznej.
   ⇒chrząstkozrost klinowo-potyliczny (synchondrosis sphenooccipitalis) pomiędzy tylną powierzchnią trzonu k. klinowej i częścią podstawną k. potylicznej.
   ⇒ chrząstkozrosty śródpotyliczne (synchondroses intraoccipitales) - przednie, pomiędzy częścią podstawną k. potylicznej i częściami bocznymi tej kości; tylne, między częściami bocznymi k. potylicznej i łuską k. potylicznej. Kostnieją ok. 6-go roku życia.

3



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
czaszkowe, Medycyna, Anatomia
Powierzchnia wewnętrzna podstawy czaszki, Medycyna, Anatomia
Powierzchnia wewnętrzna podstawy czaszk11, Medycyna, Anatomia
CZASZKA - otwory, Medycyna, ANATOMIA, Materiały
OGÓLNA BUDOWA CZASZKI, Opiekun Medyczny, Anatomia, fizjologia i patologia
Budowa i fizjologia narządu ruchu, Medycyna, Anatomia
Klatka piersiowa - budowa, Medycyna, Anatomia
Nerwy czaszkowe, Medycyna all, Anatomia
CZASZKA - TOPOGRAFIA ze skryptu, Medycyna, ANATOMIA, Materiały
NN CZASZKOWE - GAŁĘZIE, Medycyna, ANATOMIA, Materiały
CZASZKA - otwory, Medycyna, ANATOMIA, Materiały
OUN pytania, medycyna, anatomia, OUN
KLATKA PIERSIOWA - różne, Medycyna, ANATOMIA, Materiały
JAMA BRZUSZNA RÓŻNE, Medycyna, ANATOMIA, Materiały
Mięśnie klatki piersiowej, Medycyna, Anatomia
anatomia- egzamin, Medycyna, Anatomia prawidłowa

więcej podobnych podstron