|
Strongyloides stercoralis - Węgorek jelitowy |
Ancylostoma duodenale -Tęgoryjec dwunastnicy |
Necator americanus |
Wuchereria bancrofti |
Trichinella spiralis |
Anisakis simplex |
Dracunculus medinensis |
Loa loa |
Występowanie |
Strefa subtropikalna i tropikalna Ameryk, Europy i Australii |
Kraje śródziemnomorskie, europejskie i afrykańskie, Azja pd - wsch, obie Ameryki |
Strefa podzwrotnikowa obu Ameryk, Afryki, Azji i Polinezji |
Kraje tropikalne,Ameryka południowa i środkowa, Afryka, pd - wsch Azja, Australia i Mikronezja, rzadko w Europie |
|
Japonia, Europa, |
Bliski wschód, kraje tropikalne Afryki i Azji |
Kraje tropikalne Afryki środkowej i zachodniej |
Charakterystyczne cechy budowy |
Dorosłe samice bytują w jelicie , 8 - 12 jaj w macicy, zdolność do składania jaj triploidalnych, diploidalnych i haploidalnych; mało doniesień o pasożytniczych samcach przyjmuje się, że samica pasożytnicza rozmnaża się PARTENOGENETYCZNIE |
Łukowato wygięty, ma ząbki, u samicy ogon krótki stożkowaty, zakończony krótkim kolcem, jaja owalne o delikatnej, cienkiej i gładkiej skorupce |
Dwie półksiężycowate płytki tnące samica ma ogon bez kolca |
Samiec - 2 szczecinki kopulacyjne. Samica: jaja widoczne są tylko w macicy, zbliżające się do szpary sromowej przekształcają się w larwy |
|
|
Samiec jest kilkadziesiąt raz mniejszy od samicy, Samica - tylny koniec ciała haczykowato zagięty, jajożyworodna, |
|
Żywiciele |
Małpy człekokształtne, człowiek |
Człowiek, małpy człekokształtne, rzadziej u zwierząt mięsożernych i świń |
Człowiek, goryl, rzadziej psy |
Człowiek |
|
Delfin, foka, morświn, człowiek przypadkowo |
Człowiek, małpa, pies, koń |
|
Sposób zakażenia |
Aktywnie przez skórę, błona śluzowa jamy ustnej i przełyku, autoinwazja |
Aktywna inwazja przez mieszki włosowe, połknięcie larw |
|
|
|
|
|
|
Miejsce bytowania w organizmie człowieka |
Jelito cienkie |
Dwunastnica |
|
Naczynia i węzły chłonne jamy brzusznej, aorty, żyły czczej, nerek, najądrza, nasieniowodów, komora przedni oka, górna powieka |
|
Żołądek |
Tkanka podskórna |
Tkanka łączna podskórna |
Cykl życiowy |
Samica składa jaja w jelicie larwy rabditopodobne z charakterystycznym przewężeniem tylnej części gardzieli z odchodami do środowiska zewnętrznego rozwój heterogeniczny lub homogoniczny 1. heterogeniczny (pośredni) - głównie w krajach tropikalnych, larwy saprofagi dojrzałośc płciowa: wolno żyjące diploidalne samice i haploidalne (?) samce o charakterze larw rabditopowych neotenia lub orogeneza po kilku pokoleniach larwy filariopodobne 2. homogeniczny (bezpośredni) - eliminacja pokolenia wolnożyjącego, larwy rabditopodobne w środowisku zewnętrznym po linieniu przekształcają się bezpośrednio w larwy filariopodobne (tylny koniec ciała z wcięciem) do organizmu aktywnie krążenie do płuc, tu część osiaga dojrzałość większość z prądem sluzu - do gardzieli połknięte jelito cienkie dojrzałośc płciowa pod błoną śluzową dwunastnicy jaja, larwa opuszcza jajo jeszcze w jelicie (może przekształcić się w filarię w jelicie przy zaparciach) |
Samica składa jaja do środowiska zewnętrznego z kałem larwy rabditopowe 2 linienia larwy filariopodobne (nie pobierają pożywienia) do organizmu do naczyń krwionośnych i chłonnych płuca z prądem śluzu do gardła jelio cienkie 3 i 4 linienie dojrzałość płciowa jaja Czasem z płuc - do różnych miejsc w organizmie, ulegają obumarciu |
podonei tylko larwy mniej odporne na suszę |
Samica - jajożyworodna otoczka jaja jest osłonką larwy typu mikrofilaria zaokrąglony przedni i zaostrzony tylny koniec ciała z naczyń chłonnych do krwionośnych rytmika dobowa komar zrzucenie osłonki jaja do mięśni linienie do formy inwazyjnej dla człowieka forma inwazyjna dla człowieka po uryzieniu do krwi |
|
Larwy L3 - w organizmie ryb, zjadane przez człowieka dojrzałośc płciowa w żołądku jaja do wody pierwszy żywiciel - skorupiak larwa L2 w jamach ciała zjadane przez ryby L3 |
Samica pod skórą powoduje powstanie zmiany która pęka przy kontakcie z wodą - jajożyworodność larwy do wody (L1) rabditopodobne połknięcie przez skorupiaka (oczlika) 2 linienia - L3 inwazyjne dla żywiciela ostatecznego połknięcie jelito do krwi, chłonki i tkanki łącznej krezki dojrzewanie tkanka podskórna |
Mikrofilarie we krwi wessane przez owada zrzucają otoczkę migracja do różnych narządów wychodzą aktywnie z pyszczka owada wnika pod skórę człowieka, mogą wędrować pod skórą |
Chorobotwórczość |
Węgorczyca, strongyloidoza - może być bezobjawowa Wnikanie larw - odczyn zapalny, świąd, wykwity pokrzywkowe Wedrówka larw - eozynofilia Zapalenie płuc z podwyższeniem temperatury Faza jelitowa - rozlany nieżyt z owrzodzeniami,nacieki do warstwy mięśniowej, bóle brzucha, brak łaknienia, biegunka, krwawe stolce, nieregularnośc objawów z okresami polepszeń i zaostrzeń związanych z porą roku |
Ancylostomatoza Przenikanie larw - świąd, grudki, pęcherzyki, Wedrówka - eozynofilia Pęcherzyki płucne - wybroczyny krwawe, ogniskowe zapalenie płuc Niecienie wysysają więcej krwi niż mogą strawić - niedokrwistośc niedobarwliwa, hipoproteinemia, upośledzenie rozwoju fizycznego u dzieci, obniżenie odporności, zaburzenie trawienia, objawy nerwowe, wyniszczenie |
podobnei tylko łagodniej |
Wuchererioza Wokół dojrzewających pasożytów - tkanka ziarninując, stan zapalny węzłów i naczyń chłonnych trzewnych i obwodowych zwężenia zarostowe stwardnienia i zwapnienia ściany stany zapalne nasieniowodów, najądrza i jąder obrzęki zastoinowe i zmiany następowe w skórze. Żylaki naczyń chłonnych, ich pękanie, wodniaki jądra, słoniowacizna, krótkotrwała, nawracająca nieregularna gorączka |
|
Uszkodzenie ściany żołądka, ziarniniaki eozynofilowe |
Małocharakterystyczne objawy toksyczno - alergiczne biegunki, wymioty, rumienie i wypryski, umiejscowienie pod skórą stwardnienie piekące i swędzące, pęcherze które mogą zropieć |
Obrzęki kalabarskie w okolicy stawów, bolesne, zmiany wypryskowe i rumieniowe, lokalizacja w spojówce - ból, świąd, łzawienie, eozynofilia, obrzęk głośni, zapalenie mózgu |
Wykrywanie |
Ruchliwe larwy rabditopowe w kale lub treści dwunastnicy, metoda wzbogacająca Baermanna, metoda hodowli larw w kale, czasem jaja w kale, rzadko jaja w plwocinie |
Jaja w świeżym stolcu metodą flotacji lub rozmazu bezpośredniego, hodowla larw ze stolca na płytkach agarowych |
podobnie |
Mikrofilarie w grubym rozmazie kropli krwi pobranej w nocy, preparaty krwi barwione hematoksyliną, dorosłe nicienie - w bioptacie węzła chłonnego, odczyny serologiczne (reakcja wiązana dopełniacza, hemaglutynacja pośrednia) |
|
Reakcja wiązania dopełniacza a antygenem, reakcje precypitacyjne |
Łatwe dzięki dużym wymiarom pasożyta, w ranie oglądaniem i rtg |
Mikrofilarie we krwi, , preparaty barwione hematoksyliną |
Zwalczanie |
Woda, gleba, owoce i jarzyny zanieczyszczone odchodami człowieka |
Przestrzeganie zasad higieny osobistej, praca w obuwiu, spożywanie żywności do której larwy nie mogły się dostać lub zostały zabite przez gotowanie, mycie rąk przed posiłkiem i po defekacji, unikanie kontaktu z wodą która możę być zakażona, szczególna uwaga - praca w kopalni, do prac ziemnych nie powinien być przyjmowany nikt podejrzany o inwazję tęgoryjca |
podobnie |
Ochrona człowieka przed komarami (niszczenie, odstraszanie, siatki |
|
Unikanie spożywanie ryb słodkowodnych , głównie śledzi, w stanie surowym, słabo solonym lub niedowędzonych, |
Uniemożliwienie połknięcia zarażonego oczlika przez picie przegotowanej wody |
Niszczenie żywicieli pośrednich, budowanei domów w pewnej odległości od siedlisk ślepaków, ochrona przed ugryzieniami komarów |