Przepis prawny - jest to wypowiedź, jaką
Zastajemy w tekście aktu normatywnego. Przepis
prawny to wypowiedź stanowiąca całość gramatyczną , zawarta w tekście aktu normatywnego i wyodrębniona jako artykół , paragraf, punkt, itp.
Akty normatywne są to dokumenty zawierające normy
które nie są pisane tekstem ciągłym, lecz podzielone
na odcinki. Norma prawna to reguła postępowania
skonstruowana na podstawie przepisów prawa. Najmniejszą cząstką aktu normatywnego jest przepis prawny.
Budowa normy prawnej - na bud normy pr skład się:
hipoteza, dyspozycja, sankcja. Hipoteza normy jest
określenie adresata i okoliczności zastosowania normy.
Wskazanie adresata jest dokonane poprzez powołanie się
na jego cechy rodzajowe lub cechy psychofizyczne adresata. Natomiast przedmiotowy zakres zast normy dot miejsca, zjawisk i czasu w stosunku do adresata. Dyspozycja normy wyznacza powinny sposób zach, który jest wymagany od adresata w okolicznościach wskazanych w hipotezie. Sankcja określa negatywne następstwa jakie spotkają adresata normy
wyznaczonego w hipotezie , który w okolicznościach
wyznaczonych również w tej hipotezie zachowa się w sposób niezgodny z regułą zach wyznaczonej w dyspozycji ow normy
prawnej.
Faktem prawnym nazywane każde zdarzenie, które powodują powstanie, ustawe lub zmianę treści stosunku prawnego czyli Każde takie zdarzenie, które powoduje skutek prawny. Typy faktów prawnych: a) zdarzenia prawne to kat f.p , które nie zależą od woli człowieka, b) działania to ta kat f.p. które zależą od woli
człowieka zyli są ludzkimi zachowaniami. Obejmuje onazarówno działania jak i zaniechania. Działania dzielimy na: -czyny, - akty prawne
Obowiązywanie prawa. W nauce prawa mówi się o
Obowiązywaniu prawa a) systemowym, b) faktycznym, c) aksjologicznym. A)obwiązywanie w znaczeniu systemowym wymaga ustaleń, który rozstrzygają tym czy: - czy norma została
Odpowiednio ustanowiona, - norma została odp. opublikowana, -norma weszła w życie, - norma nie została uchylona, norma jest konsekwencja norm uchwalonych. B) obowiązywanie w znaczeniu faktycznym wymaga spełnienia norm przez ich
adresatów. C) obowiązywanie w znaczeniu aksjologicznym wymaga by ustanowione normy były zgodne z uniwersalnymi zasadami moralnymi.
Reguły kolizyjne
Gdy prawodawca zastosował derogację milczącą
rozstrzygnięcia dotyczące obowiązywania norm są
dokonywane w oparciu o regułę kolizyjną. Wyróżnia
się 3 podst. typy r.k.:
regułę hierarchiczną-norma o wyższej mocy uchyla normę o słabszej mocy prawnej bez względu, w jakim czasie normy zostały ustanowione
regułę chronoligiczną-akt normatywny puzniej wydany uchyla akt wcześniejszy, jeżeli maja co najmniej taką samą moc prawną
regułę merytoryczną-norma bardziej szczegółowa
wyłącza działanie normy bardziej ogólnej
Tworzenie prawa
Akty tworzenia prawa składają się z norm generalno -
Abstrakcyjnych. Akt tworzenia prawa jest to władczy
akt organu władzy państwowej który składa się z
norm ogólnych. Akty normatywne są zaliczane do aktów
tworzenia prawa. Tworzenie prawa może przybrac
bardzo różnorodne formy. Prawo może być stanowione
w drodze jednostronnej decyzji organu państwowego lub
instytucji upoważnionej przez taki organ. Prawo może
powstać również w drodze umowy. Prawo również
powstaje w drodze decyzji sądowej lub administracyjnej.
Jeżeli chodzi o prawo zwyczajowe to organ go nie tworzy
Tylko uznaje okreslony normy za prawne
Stosowanie prawa
1.na czym polega stosowanie prawa
2.stosowanie prawa od strony proceduralnej
3.środki odwoławcze od strony proceduralnej
4. zespół merytorycznego rozumienia prawa
polega na zastosowaniu normy prawnej do jakiegoś
konkretnego przypadku. Inaczej mówiąc jest to
wydawanie norm konkretnych i indywidualnych na
podstwie norm abstrakcyjnyj i generalnych. Stosowanie
prawa może być rozpatrywane w aspekcie
merytorycznym i proceduralnym. Stosowanie prawa
od strony proceduralnej- stosowanie prawa musi się
gdzieś zaczą, w prawie karnym to jest to wniesienie
skargi do konkretnego organu. W prawie cywilnym
ktoś wnosi powództwo i toczy się następnie sprawa. J
est szereg czynności postepowań prawa, mówiąc o
stronie proceduralnej to jest to decyzja I instancji,
srodki odwoławcze:
-kasacja- organ wyzszej instancji nie rozważa
aspektów faktycznych tylko stan prawny.
-apelacja- przeprowadza się całe postępowanie od
początku zarówno w aspekcie faktycznym jak i
prawnym
Zespół merytorycznego rozumienia prawa, konkretna
i indywidualna decyzja polega na ustaleniu następstw
prawnych określonego stanu rzeczy:
-wybór norm prawnych które odnoszą się do konkretnej
sprawy
-wykładnia
-ustalenie faktycznego stanu
-ustalenie następstw prawnych i podjecie finalnych
decyzji tych następstw.
Wykładnia prawa
1.Interpretacja terminu Wykładni Prawa
2.kiedy stosujemy wykładnie
3.przyczyny wykładni
4.podział wykładni
Zaistniał fakt, istnieje pewien przepis i następstwem
jest norma prawna. W postępowaniu dowodowym
pojawiają się pewne niejasności. Istnieje pewein luz
ecyzyjny w aspekcie dowodzenia, interpretacji i w
aspekcie podjęcia decyzji. Wykładnia prawa inaczej
też interpretowanie prawa jest to wybór takiego sensu
jaki jest właściwy. To co jest jasne nie wymaga
wykładni, a wię wykładnia służy do wyjaśnienia.
W istocie rzeczy to co wydaje się jasne może okazać
się jasne dla innych podmiotów. wykładnie stosujemy
tylko wtedy gdy przepis budzi jakieś wątpliwości,
wymienia się trzy powidy tej wątpliwości: - racje
lingwistyczne, - systemowe, - funkcjonalne.
Wykładnia dokonywana jest przez organy
państwowe mające związek ze stosowaniem
prawa,. Wykładni może dokonywać także
organ tworzący. - wykładnia autentyczna.
Wszystkie wykładnie należa do wykładi wiążących.
Wykładnia prawodawcy jest wiążąca dla wszystkich.
Przyczyny wykładni:
a)proces stosowania prawa polega na wytworzeniu
norm konkretnych i indywidualnych w oparciu
o normy abstrakcyjne.
b)terminy urzyte w tekscie prawnym sa to terminy
otwarte
c)przepisy obowiązują przez dłuższy okres czasu, a
sytuacja się zmienia, trzeba dostosować przepisy
do zmieniającej się sytuacji.
Wykładnia prawa jest elementem porządku prawnego,
jest niezbednym elementem nie tylko stosowania ale
także twprzenia prawa.
Podział wykładni:
-autentyczna, -operatywna, -doktrynalna
ze względu na sposób
-jezykowe, -logiczne, -funkcjonalne
ze względu na materiał
-porównawcza, -historyczna
ze względu na wynik wykładni
-literalna, -rozszerzająca -zwężająca
Wymiary regulacji prawnych
1.określenie co to jest regulacja prawna
2.Odróżnienie regulacji prawnej od kwalifikacji
3.wymiar regulacji prawnych- opis
-wymiar przedmiotowy
-wymiar podmiotowy
-przestrzenny
-czasowy
Regulacja prawna to wskazanie pewnych sposobów
zachowania się, z którymi wiążą się poszczególne
konsekwencje. Istotą regulacji prawnej jest to , że ma
ona sterować organizacją ludzi. Regulować można
pewne zachowania ludzi. Regulacja dotyczy tylko i
wyłacznie przyszłości natomiast to co się stało w
przeszłości można zakwalifikować. Mówiąc o regulacji
mówimy o normach. Czyny ludzkie mogą mieć rózny
charakter, wiąże się to z pr\edmiotową regulacją prawna.
Wymiary regulacji prawnej:
A)przedmiotowy- są pewne rzeczy które nazywamy
zynnościami, np. prowadzenie samochodu- są to
czyny tego co prowadzi. Trzeba się odwołać do
normy które regulują czynności prawne.
B)podmiotowy- adresatem norm prawnych są
ludzie, adresatem normy prawnej jest taka osoba
która może odbierać komunikaty. Odpadaja:
małe dzieci, os niepoczytalne, os nieprzytomne.
Czynność prawna - przedmiotem dyspozycji prawnej
mogą być czyny i czynności konwencjonalne, z tych
drugich można wyróżnić czynności prawne. Czynności prawne to czynności wymagające oświadczenia woli i zamierzające do wywołania określonych skutków prawnych.
Sankcja represyjna (karna) jest to kara za to co ktoś
zrobił. Pierwszym uzasadnieniem sankcji była
zasada zemsty i odwetu. W kodeksie hammurabiego
była to zasada „oko za oko, ząb za ząb”. Jest to stosowanie kary jako odwetu. Jest koncepcja winy
odpowiedzialności i represji. Może być stosowana
przez państwo na podstawie orzeczeń sądowych.
Sankcja egzekucyjna - ona służy do wyegzekwowania
tego co ktoś powinien zrobić. Np. jeżeli ktoś jest
niewypłacalnym wierzycielem, to należy wyegzekwować
żeby ktoś otrzymał to co mu się prawnie należy.
Sankcja nieważności - wiąże się z naruszeniem norm
konsttucyjnych. Prawo określa jak normy muszą być
wykonane, aby były ważne, np. przeniesienie
nieruchomości musi być wykonane prawnie.
Obowiązywanie normy prawnej w czasie. Momentem
początkowym nie jst powstanie ale ogłoszenie w
odpowiednim organie promulgacyjnym. Momentem
końcowym jest kres obowiązywania w wyniku utraty
mocy obowiązującej, albo na zasadzie że norma
następna uchyla normę poprzednią. W samych
aktach normatywnych nie jest stwierdzone do
kiedy obowiązują.
Obowiązywania prawa w przestrzeni. Akty prawa wew
obowiązują tylko na terytorium danego państwa.
W przypadku państw federalnych i aktów prawa terenowego mogą one także obowiązywać tylko na części terytorium
państwa.
Prawem podmiotowym- nie mamy na myśli jednego
uprawnienia ale całą wiązkę uprawnień. Prawo
podmiotowe to wiązka prawa, które odpowiada
obowiązkom innych stron. Są to wiązki uprawnień
bardzo ważnych. Dzięki prawu podmiotowemu
podmiot prawa ma możność swobodnego podejmowania
decyzji. Wedle koncepcji prawa natury prawa
podmiotowe sa przyrodzone i niezbywalne.
Roszczenia - szczególny rodzaj prawa. To prawo
do domagania się od kogoś innego spełnienia jego
zobowiązania. Polega ono na tym że wierzyciel
domaga się spełnienia świadczenia.
Prawa nabyte - polega to na tym że jeżeli ktoś nabył
jakieś prawo to nie można mu go odebrać. Praw człowieka nie można nabyć ale wiele jest praw podmiotowych nabytych, np. prawo do emerytury, prawo własności. Praw nabytych można się pozbyć ale nie mogą zostaćodebrane
Czynność prawna - przedmiotem dyspozycji prawnej
mogą być czyny i czynności konwencjonalne, z tych
drugich można wyróżnić czynności prawne. Czynności prawne to czynności wymagające oświadczenia woli i zamierzające do wywołania określonych skutków prawnych.
Sankcja represyjna (karna) jest to kara za to co ktoś
zrobił. Pierwszym uzasadnieniem sankcji była
zasada zemsty i odwetu. W kodeksie hammurabiego
była to zasada „oko za oko, ząb za ząb”. Jest to stosowanie kary jako odwetu. Jest koncepcja winy
odpowiedzialności i represji. Może być stosowana
przez państwo na podstawie orzeczeń sądowych.
Sankcja egzekucyjna - ona służy do wyegzekwowania
tego co ktoś powinien zrobić. Np. jeżeli ktoś jest
niewypłacalnym wierzycielem, to należy wyegzekwować
żeby ktoś otrzymał to co mu się prawnie należy.
Sankcja nieważności - wiąże się z naruszeniem norm
konsttucyjnych. Prawo określa jak normy muszą być
wykonane, aby były ważne, np. przeniesienie
nieruchomości musi być wykonane prawnie.
norma generalna - jest ona skierowana do pewnej
kategorii adresatów , nie do adresata
indywiduwalnego. Wskazanie adresatów
następuje po wskazaniu ich cech rodzajowych
Wiele n z czyni adresatem zakazu lub nakazu
wszystkich ludzi zamieszkałych na określonym
terytorium np. obywateli państwa
norma abstrakcyjna - wzór zachowań jest określony
przez wskazanie rodzajowych a nie konkretnych cech
tego zachowania.
Kodyfikacja prawa tj całościowe, kompleksowe
uregulowanie danej sfery zycia publicznego w sposób
który może stanowić odstępstwo niekiedy zupełnie
zasadnicze i nowatorskie do uregulowań
dotychczasowych. K uznaje się za najdoskonalszą
forme uregulowania prawnego. Kodeksy prawne
są owocem kodyfikacji.
Ikonrporacja prawa tj kompilacyjne zestawienie tekstów
aktow normatywnych dot zagadnienia lub danej sfery
zycia publicznego bez dokonywania zmian.
Inkorporacja sluzy latwiejszemu posługiwaniu
się materiałem normatywnym.
Wykładnia autentyczna - dokonywana jest ona
przez ten podmiot który przepis ustanowił. Zasięg
i moc wiążąca tej wykładni są równe zasięgowi
i mocy wynikającej z położenia hierarchii aktów
normatywnych przepisów interpretowanych.
Wykładnia legalna - dokonywana jesy przez
upoważniony do tego organ państwa. Obecnie
nie ma w polsce organu który mogłby dok takiej
wykładni
wykładnia logiczna - stosuje się reguły klasycznej logiki. Poza dyrektywami logicznymi stosuje się
dyrektywy podobne.np. z wyższego na niższe.
Wynik zawsze jest podważalny.
Wykładnia doktrynalna - każdy może dokonywać
prywatnie wykładni prawa na swój użytek. Nie ma ono
jednak dla nikogo mocy wiążącej. W.d jest w istocie
w prywatna tyle, że przeprowadzaną przez prawników.
Jeżeli oddziałowuje na decyzje organów państwowych
To tylko siła autorytety osób ją przeprowadzających.
Wykładnia językowa - podstawą jest dyrektywa
rozumienia w danym języku. Słowa użyte w
języku prawa trzeba rozumieć tak jak w języku
potocznym. Interpretator nie może pominąc żadnych
wypowiedzi. Odchylenie wymaga uzasadnienia.
Nie wolno niczego pominąc.
Wykładnia funkcjonalna - nie chodzi tylko o wolę ustawodawcy. Prawo stosowane jest w
innych warunkach niż zostało udowodnione.
Luką w prawie jest taki braki regulacji co do którego
można racjonalnie twierdzić ze nie jest przez ustawodawce
zamierzony. Luka w prawie może w szczególności wystąpić
gdy :
ustawodawca nie zakończył procesu prawodawczego
B) wbrew wyraźnej zapowiedzi pomimo zakończenia procesu legislacyjnego
nadal nie można ustalić norm regulujących jaką kwestie