STANISŁAW BARAŃCZAK

Urodził się w 1946 w Poznaniu, poeta, tłumacz, krytyk literacki, eseista, literaturoznawca, redaktor i wykładowca. Ukończył studia polonistyczne na Uniwersytecie im. A. Mickiewicza w Poznaniu, gdzie podjął pracę naukowo-dydaktyczną i doktoryzował się. Jako poeta i krytyk debiutował w 1965. W latach 1967-71 pracował w redakcji poznańskiego miesięcznika "Nurt". Po wydarzeniach czerwca 1976 był współzałożycielem Komitetu Obrony Robotników oraz podziemnego kwartalnika "Zapis". Od 1981 wykłada w USA literaturę polską na Harwardzie i jest redaktorem naczelnym "The Polish Review". W 1983 był współzałożycielem paryskich "Zeszytów Literackich", jest stałym współpracownikiem periodyka "Teksty Drugie".

Czołowy poeta pokolenia tzw. "Nowej Fali", jeden z najwybitniejszych polskich pisarzy debiutujących w latach istnienia PRL, łączący twórczość literacką i naukową z działalnością polityczną. Najwybitniejszy w drugiej połowie XX w. tłumacz na język polski anglojęzycznej poezji, a także poezji polskiej na język angielski.

Jego polszczyzna nasycona jest językiem poetów szczególnie mu bliskich - Emily Dickinson, Johna Donne'a i Roberta Frosta - poezji których Barańczak jest niestrudzonym popularyzatorem. W jego własnej twórczość wyraźnie widoczne są trzy dominujące elementy: zainteresowania etyczne, niezwykła pasja polityczna i nadzwyczajna sprawność lingwistyczna. Podejmowanym przez niego tematom, świadczącym o zaangażowaniu w problemy społeczne, zawsze towarzyszy u niego zadziwiająca biegłość języka. Paradoksem wydawać się może fakt, że Barańczak, który zaczynał jako poeta-krytyk języka i społecznego porządku, największe sukcesy osiągnął jako Parnasista końca XX wieku, wirtuoz poetyckiej formy.

Zbiór CHIRURGICZNA PRECYZJA został uhonorowany w roku 1999 nagrodą literacką Nike.

Wybrana bibliografia:

wiersze:

• KOREKTA TWARZY, Poznań: Wyd. Poznańskie, 1968.

• JEDNYM TCHEM, Warszawa: Orientacja, 1970.

• DZIENNIK PORANNY, Poznań: Wyd. Poznańskie, 1972.

• SZTUCZNE ODDYCHANIE, Londyn: Aneks, 1978.

• JA WIEM, ŻE TO NIESŁUSZNE, Paryż: Instytut Literacki, 1977.

• TRYPTYK Z BETONU, ZMĘCZENIA I ŚNIEGU, Kraków: KOS, 1980.

• ATLANTYDA I INNE WIERSZE Z LAT 1981-85, Londyn: Puls, 1986.

• WIDOKÓWKA Z TEGO ŚWIATA , Paryż: Zeszyty Literackie, 1988.

• POEZJE WYBRANE, Warszawa: LSW, 1990.

• 159 WIERSZY 1968-88, Kraków: Znak, 1990.

• PODRÓŻ ZIMOWA, Poznań: a5, 1994.

• CHIRURGICZNA PRECYZJA, Kraków: a5, 1998.

poezja żartobliwa:

• BIOGRAFIOŁY: POCZET 56 JEDNOSTEK SŁAWNYCH, SŁAWETNYCH I OSŁAWIONYCH, Poznań: a5, 1991.

• ZWIERZĘCA ZAJADŁOŚĆ: Z ZAPISKÓW ZNIECHĘCONEGO ZOOLOGA, Poznań: a5, 1991.

• SŁOŃ, TRĄBA I OJCZYZNA, Kraków: Znak, 1995.

prace krytyczne i literaturoznawcze:

• NIEUFNI I ZADUFANI, Wrocław: Ossolineum, 1971.

• IRONIA I HARMONIA, Warszawa: Czytelnik, 1973.

• JĘZYK POETYCKI MIRONA BIAŁOSZEWSKIEGO, Wrocław: Ossolineum, 1974.

• ETYKA I POETYKA, Paryż: Instytut Literacki, 1979.

• KSIĄŻKI NAJGORSZE 1975-80, Kraków: KOS, 1981.

• UCIEKINIER Z UTOPII. O POEZJI ZBIGNIEWA HERBERTA, Londyn: Polonia, 1984.

• TABLICA Z MACONDO. OSIEMNAŚCIE PRÓB WYTLUMACZENIA, PO CO I DLACZEGO SIĘ PISZE, 1990.

• OCALONE W TŁUMACZENIU. SZKICE W WARSZTACIE TŁUMACZENIA POEZJI, Poznań: a5, 1992.

• POEZJA I DUCH UOGÓLNIANIA. WYBÓR ESEJÓW 1970-1995, Kraków: Znak, 1996.

 

 
 

---