24. Systemy gospodarki odpadami

Zintegrowany system gospodarki odpadami

W wysoko rozwiniętych społecznie i gospodarczo krajach odpady komunalne stałe unieszkodliwiane są poprzez tak zwane zintegrowane modele gospodarki od­padami. Organizuje się je na terenie jednego zakładu destrukcji odpadów.

Zintegrowany model gospodarki odpadami komunalnymi polega na uniesz­kodliwianiu komunalnych odpadów stałych przy jednoczesnym zastosowaniu kilku metod ich zagospodarowywania Metody te oparte są na wzajemnie uzupełniających się technologiach i tworzą system:

- segregacji i recyklingu już u źródła

- segregacji i recyklingu w zakładzie zagospodarowywania odpadów, jako uzupeł­nienie

- kompostowania odpadów, które obejmuje deponowanie (składowanie) w pryzmach kompostowych tylko odpadów organicznych, biorozkładalnych w celu odzyska­nia zawartej w nich energii w postaci gazu i kompostu;

- spalania odpadów nie stanowiących surowca wtórnego, które nie mogą być kom­postowane lub stanowią balast uzyskany z kompostowni, ale pod warunkiem, że odpad zawiera taką ilość frakcji palnej, że metoda jest najbardziej optymalną;

- składowania odpadów bezużytecznych, których nie można wykorzystać jako su­rowca wtórnego, nie nadających się do kompostowania i do spalenia lub będą­cych pozostałością po tych procesach; z odpadów tych, na etapie współczesnej wiedzy technologicznej, nie można już odzyskać żadnej innej energii.

Odpady komunalne segrego­wane są na trzy frakcje: organiczną, palną i niepalną oraz surowce wtórne.

Frakcja organiczna kierowana jest do biologicznego procesu kompostowania, w którym produktami rozkładu są kompost i biogaz. W zależności od zastosowanej metody proces trwa około 3-12 tygodni. Czysty humus wykorzystywany jest go­spodarczo, zaś odsiane zanieczyszczenia mineralne i tworzywa sztuczne, stanowią­ce balast, kierowane są na składowisko lub do spalenia. Wytworzony w procesie biogaz o zawartości około 60% metanu również wykorzystywany jest gospodarczo lub do własnych celów zakładu utylizacji odpadów.

Wyselekcjonowana frakcja palna kierowana jest do komór z dwustopniowym systemem spalania. Otrzymany w procesie popiół składowany jest na składowisko do wydzielonych kwater. W procesie spalania odzyskuje się energię zmagazyno­waną w paliwie, która przetworzona na energię elektryczną lub cieplną może być wykorzystana gospodarczo lub do własnych celów. Gazy spalinowe kierowane są do oczyszczenia z popiołów lotnych i kwaśnych składników, a następnie kierowane są przez komin do atmosfery.

Wydzielone surowce wtórne są wykorzystywane gospodarczo lub kierowane do unieszkodliwienia (poprzez kompostowanie, spalenie lub składowanie).

Główne cele zintegrowanej gospodarki odpadami komunalnymi to przede wszystkim:

- selektywna zbiórka odpadów,

- racjonalne wykorzystanie odpadów,

- zmniejszenie ilości odpadów kierowanych na składowisko,

- zwiększenie czasu eksploatacji składowisk,

- zmniejszenie ilości i wielkości terenów przeznaczanych pod lokalizacje składowisk,

- wykorzystanie rolnicze odpadów w postaci kompostu,

- gospodarcze wykorzystanie biogazu,

- zmniejszenie oddziaływania odpadów na środowisko,

- oszczędność zasobów paliw naturalnych.

Za celami zintegrowanej gospodarki odpadami stoi ochrona środowiska natu­ralnego oraz korzyści ekonomiczne, jakie wynikają z syntezy różnych technologii.

System zbiórki i transportu

Zgodnie z ustawą pozbywanie się odpadów obejmuje, oprócz pozyskiwania surowców lub produkcji energii, także ich unieszkodliwianie i składowanie oraz podejmowanie niezbędnych działań, umożliwiających ich zbiórkę, transport i magazynowanie. Systemy zbiórki i transportu odgrywają bardzo ważna rolę. Udział tych systemów w ogólnych kosztach pozbywania się odpadów stanowią ok. 30%-40%

System zbiórki

Proces zbiórki obejmuje drogę od zgromadzenia ich we wszelkiego rodzaju zbiornikach do wyładunku na śmieciarki samochodowe. Pod pojęciem „ system zbiórki” rozumie się kombinacje technicznych środków eksploatacyjnych i pracy ludzkiej, a w szczególności:

• metody zbiórki

• systemy kontenerów

• pojazdy

• personel

Na obszarach o zróżnicowanej zabudowie z dużą ilością zakładów i jednostek administracyjnych niemożliwa jest zbiórka odpadów w jednym tylko systemie. Stosownie do danych uwarunkowań lokalnych konieczne jest wprowadzenie różnych systemów zbiórki.

Sprawdzenie przydatności konkretnego systemu oraz organizacji w aspekcie założonych celów można dokonać na podstawie poniższych kryteriów:

• efektywność ekonomiczna

• bezpieczeństwo pracy

• higiena

• stymulowanie selektywnej zbiórki surowców wtórnych

• wymagania ze strony obiektów utylizujących/unieszkodliwiających zebrane odpady

• aspekty urbanizacyjne

• komfort dla użytkowani systemu

• rezerwa mocy przerobowej

• częstotliwość przewidywanych napraw

• fizyczne obciążenie personelu dokonującego załadunku odpadów

System transportu

Pod pojęciem „ transportu odpadów” rozumie się procesy rozpoczynające się po zakończeniu zbiórki odpadów, a kończące się wraz z przekazaniem odpadów do obiektu ich utylizacji lub unieszkodliwiania . Rozróżnia się transport bliski i daleki. Po zebraniu odpadów w miejscu ich powstania następuje transport do pobliskiego obiektu utylizacji/unieszkodliwiania ewentualnie do stacji przeładunkowej. Ze stacji tej odpady przewożone są na znaczne odległości do centralnego obiektu utylizacji/unieszkodliwiania.

Etapy postępowania z odpadami rozróżniają transport pełny, przebieg pusty i pośredni. Transport pośredni ma miejsce wtedy, gdy pojemność śmieciarki nie może być w pełni wykorzystane w rejonie objętym zbiórką. W stacjach przeładunkowych odpady są przeładowywane na jednostki przeznaczone do transportu dalekiego, tj. zestawy kontenerowe o znacznej objętości, zestawy szynowe lub barki transportowe. Transport drogowy okazuje się być najbardziej elastycznym systemem transportu.

---